Plan ve Bütçe Komisyonu Sunumu

Plan ve Bütçe Komisyonu Sunumu
Erdem Başçı
Başkan, TCMB
13 Şubat 2014
Genel Değerlendirme

Yurt içi nihai talep ve ihracat ılımlı büyüme eğilimlerini korumaktadır.

Cari işlemler açığında 2014 yılında kayda değer bir iyileşme
gözlenebilecektir.

Hanehalkının aşırı borçlanmasıyla ilgili tedbirler cari işlemler
açığındaki iyileşmeyi destekleyecektir.

Merkez Bankası enflasyonu kontrol altına alarak 2015 yılında %5
düzeyine indirmek için elindeki bütün araçları etkin bir şekilde
kullanacaktır.
2
Sunum Planı
I.
Küresel Gelişmeler
II.
Büyüme
III.
Dış Denge
IV.
Enflasyon
3
KÜRESEL GELİŞMELER
4
Küresel Büyüme
Toplulaştırılmış Büyüme Oranları*
2014 Yılı Büyüme Tahminleri
(Yıllık Değişim, Yüzde)
(Yüzde)
12
10
3,5
Gelişmiş Ülkeler
Gelişmekte Olan Ülkeler
ABD
Euro Bölgesi
GOÜ (Sağ Eksen) 6,5
8
6
2,5
6,0
1,5
5,5
0,5
5,0
4
2
0
-2
-4
-6
Kaynak: Bloomberg, TCMB.
*Toplulaştırma yapılırken ülkeler GSYİH
değerlerine göre ağırlıklandırılmıştır.
Kaynak: Bloomberg.
Son veri: Ocak 2014
5
Büyüme Öngörüleri
Dünya Ekonomisi
(Yüzde)
3,4
3,2
3,2
3,1
3
2,8
2,6
2,4
2,6
2,4
2,2
Ocak 2013
Ocak 2014
2
2013
2014
Kaynak: Consensus Forecast
6
Büyüme Öngörüleri
Gelişmiş Ülkeler
(Yüzde)
ABD
3,0
2,5
2,0
1,5
2,8
Euro Bölgesi
3,0
Ocak 2013
2,0
2,0
1,9
1,0
Ocak 2014
1,0
1,0
0,0
0,9
-0,1
0,5
Ocak 2013
0,0
2013
Ocak 2014
1,5
1,0
1,7
1,7
1,7
1,7
1,5
1,0
1,0
0,5
0,5
0,0
2,5
2,0
2,0
2014
Japonya
3,0
2,6
2,5
-0,4
2013
2014
İngiltere
3,0
-1,0
Ocak 2013
2013
Ocak 2014
2014
0,0
1,0
0,7
Ocak 2013
2013
Ocak 2014
2014
Kaynak: Consensus Forecast
7
Büyüme Öngörüleri
Gelişmekte Olan Ülkeler
(Yüzde)
8,5
8,0
7,5
7,0
6,5
6,0
5,5
5,0
4,5
4,0
Çin
8,1
8,0
7,7
7,5
Ocak 2013
2013
Ocak 2014
2014
Latin Amerika
5,0
3,5
Ocak 2014
7,4
6,5
5,4
4,7
2013
3,9
3,5
2014
Doğu Avrupa
3,9
4,0
3,5
2,8
2,6
3,0
2,0
1,5
1,5
Ocak 2013
2013
Ocak 2014
2014
2,9
2,6
2,5
2,0
1,0
Ocak 2013
4,5
3,0
2,5
Hindistan
5,0
4,5
4,0
8,5
8,0
7,5
7,0
6,5
6,0
5,5
5,0
4,5
4,0
1,0
1,9
Ocak 2013
2013
Ocak 2014
2014
Kaynak: Consensus Forecast
8
Dünya Ticareti
Mal Ticareti
(Yıllık Değişim, Yüzde)
40
30
20
10
0
-10
-20
-30
-40
1
2
3
4
1
2006
2
3
2007
4
1
2
3
2008
4
1
2
3
2009
4
1
2
3
2010
4
1
2
3
2011
4
1
2
3
2012
4
1
2
3
2013
Kaynak: Dünya Ticaret Örgütü
9
İşsizlik
Gelişmiş Ülkelerde İşsizlik Oranı
(Yüzde)
13
12
ABD
Euro Bölgesi
İngiltere
11
10
9
8
7
6
5
4
Kaynak: Bloomberg.
10
Faiz Oranı (ABD)
ABD 10 Yıllık Tahvil Nominal Faizi
(Yüzde)
3,5
Yüksek Oynaklık Dönemleri
ABD Faiz Oranı
3
Bernanke’nin
Konuşması
2,5
2
1,5
FOMC
Haziran
Toplantısı
FOMC
Eylül
Toplantısı
FOMC
Aralık
Toplantısı
1
Kaynak: Bloomberg.
Son Veri: 11 Şubat 2014
FOMC: Amerikan Merkez Bankası Para Politikası Kurulu
11
Sermaye Hareketleri
Gelişmekte Olan Ülkelere Sermaye Akımları
(13 Haftalık Har. Ort., Milyar ABD Doları)
6
5
Lehman
Krizi
QE2
Euro Bölgesi
Borç Krizi
OMT
QE3
FED’in
Çıkış
Sinyali
4
3
2
1
0
-1
-2
-3
Tahvil
Hisse Senedi
-4
-5
OMT: Doğrudan tahvil alım programı (ECB)
QE: Niceliksel genişleme (FED)
Son Veri: 05 Şubat 2014
12
Nominal Döviz Kurları
22.05.2013 – 11.02.2014
(Yüzde Değişim)
30
25
20
15
10
5
0
-5
-10
-15
Kaynak: Bloomberg, TCMB.
*Pozitif değişim ABD dolarına karşı değer kaybını göstermektedir.
13
Tahvil Piyasası*
Güney Afrika
(Yüzde)
9
8,5
Bernanke'nin
Konuşması
FOMC
Haziran
Toplantısı
FOMC
Haziran
Toplantısı
FOMC
Aralık
Toplantısı
8,7
8
7,5
7
6,5
6
5,5
5
Kaynak: Bloomberg
*10 yıllık yerli para cinsinden tahvilin getirisi alınmıştır.
Son Veri: 11 Şubat 2013
FOMC: Amerikan Merkez Bankası Para Politikası Kurulu
14
Tahvil Piyasası*
Brezilya
(Yüzde)
15
14
Bernanke’nin
konuşması
FOMC
Haziran
Toplantısı
FOMC
Eylül
Toplantısı
FOMC
Aralık
Toplantısı
13,3
13
12
11
10
9
8
Kaynak: Reuters.
*10 yıllık yerli para cinsinden tahvilin getirisi alınmıştır.
Son Veri: 11 Şubat 2013
FOMC: Amerikan Merkez Bankası Para Politikası Kurulu
15
Tahvil Piyasası*
Hindistan
(Yüzde)
10
9,5
9
Bernanke'nin
Konuşması
FOMC
Haziran
Toplantısı
FOMC
Eylül
Toplantısı
FOMC
Aralık
Toplantısı
8,7
8,5
8
7,5
7
6,5
6
Kaynak: Bloomberg
*10 yıllık yerli para cinsinden tahvilin getirisi alınmıştır.
Son Veri: 11 Şubat 2013
FOMC: Amerikan Merkez Bankası Para Politikası Kurulu
16
Tahvil Piyasası*
Endonezya
(Yüzde)
9,5
9
Bernanke'nin
Konuşması
FOMC
Haziran
Toplantısı
FOMC
Eylül
Toplantısı
FOMC
Aralık
Toplantısı
8,9
8,5
8
7,5
7
6,5
6
5,5
5
Kaynak: Bloomberg
*10 yıllık yerli para cinsinden tahvilin getirisi alınmıştır.
Son Veri: 11 Şubat 2013
FOMC: Amerikan Merkez Bankası Para Politikası Kurulu
17
Tahvil Piyasası*
Türkiye
(Yüzde)
11
10
Bernanke'nin
Konuşması
FOMC
Haziran
Toplantısı
FOMC
Eylül
Toplantısı
FOMC
Aralık
Toplantısı
9,85
9
8
7
6
5
Kaynak: Bloomberg
*10 yıllık yerli para cinsinden tahvilin getirisi alınmıştır.
Son Veri: 11 Şubat 2013
FOMC: Amerikan Merkez Bankası Para Politikası Kurulu
18
Fed’in Çıkış Sinyali Ardından GOÜ’lerde Alınan Önlemler
Hindistan
Para politikası sıkılaştırıldı.
Döviz müdahalesi yapıldı.
Likidite politikası sıkılaştırıldı.
Altın ithalatına sınırlama ve vergi getirildi.
Yurtdışında yaşayan Hintlilere yüksek faiz ile swap imkanı sağlandı.
Brezilya
Para politikası sıkılaştırıldı.
Döviz müdahalesi yapıldı.
G. Afrika
Para politikası sıkılaştırıldı.
Endonezya Para politikası sıkılaştırıldı.
Döviz müdahalesi yapıldı.
Cari açığı azaltmaya yönelik yapısal önlemler alındı.
Para politikası sıkılaştırıldı.
Türkiye
Döviz müdahalesi yapıldı.
Mali disiplin korundu.
İhracatı destekleyici tedbirler alındı.
KOBİ ve ticari kredilere avantaj sağlandı.
Aşırı borçlanmayı önleyici tedbirler alındı.
19
AB Normları: Kamu Borç Stoku
Kamu Kesimi Borcu / GSYİH
(2012, Yüzde)
180
160
140
120
100
80
60
%60
40
20
0
Kaynak: Eurostat, TCMB
*AMB’nin Macroeconomic Imbalances Procedure (Makroekonomik Dengesizlikler Prosedürü) çalışmasından alınmıştır.
20
AB Normları: Özel Borç Stoku
Özel Kesim Borcu / GSYİH
(2012, Yüzde)
350
300
250
200
150
%133
100
50
0
Kaynak: Eurostat, TCMB
*AMB’nin Macroeconomic Imbalances Procedure (Makroekonomik Dengesizlikler Prosedürü) çalışmasından alınmıştır.
21
AB Normları: UYP
Net Uluslararası Yatırım Pozisyonu / GSYİH
(2012, Yüzde)
200
150
100
50
0
-%35
-50
-100
-150
Kaynak: Eurostat, TCMB
*AMB’nin Macroeconomic Imbalances Procedure (Makroekonomik Dengesizlikler Prosedürü) çalışmasından alınmıştır.
22
AB Normları: Borç Artışı
Özel Kesim Kredi Hacmindeki Değişim / GSYİH
(2012, Yüzde)
20
15
%14
10
5
0
-5
-10
-15
Kaynak: Eurostat, TCMB
*AMB’nin Macroeconomic Imbalances Procedure (Makroekonomik Dengesizlikler Prosedürü) çalışmasından alınmıştır.
23
AB Normları: Finansal Borç Artışı
Finansal Sektörün Toplam Yükümlülükleri
(Yıllık Değişim, 2012, Yüzde)
20
%16,5
15
10
5
0
-5
-10
Kaynak: Eurostat, TCMB
*AMB’nin Macroeconomic Imbalances Procedure (Makroekonomik Dengesizlikler Prosedürü) çalışmasından alınmıştır.
24
AB Normları: Konut Fiyatları
Konut Fiyatları
(Yıllık Reel Değişim, 2012, Yüzde)
10
5
%6
0
-5
-10
-15
-20
Kaynak: Eurostat, TCMB
*AMB’nin Macroeconomic Imbalances Procedure (Makroekonomik Dengesizlikler Prosedürü) çalışmasından alınmıştır.
25
AB Normları: İhracat Artışı
Dünya İhracatındaki Pay*
(Son 5 Yıllık Yüzde Değişim, 2012)
40
30
20
10
0
-%6
-10
-20
-30
-40
Kaynak: Eurostat, TCMB
*AMB’nin Macroeconomic Imbalances Procedure (Makroekonomik Dengesizlikler Prosedürü) çalışmasından alınmıştır.
Sözkonusu dönemde Türkiye’nin Dünya ihracatındaki payı binde 6,5’tan binde 8’e yükselmiştir.
26
AB Normları: Dış Denge
Cari İşlemler Dengesi / GSYİH
(Son 3 Yıllık Ortalama, 2012, Yüzde)
10
8
6
%6
4
2
0
-2
-4
-%4
-6
-8
-10
Kaynak: Eurostat, TCMB
*AMB’nin Macroeconomic Imbalances Procedure (Makroekonomik Dengesizlikler Prosedürü) çalışmasından alınmıştır.
27
BÜYÜME
28
Sermaye
Sermaye Stoku
Sabit Sermaye Oluşumu*
(Sabit Fiyat, 2007=100)
(GSYİH’ye Oran, Cari Fiyatlar, Yüzde)
24
130
120
22
110
20
100
Trend
90
18
Sermaye Stoku
80
16
70
14
60
50
12
12341234123412341234123412341234123412341234123
2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
Kaynak: TÜİK, TCMB.
Son veri: 2013 Ç3
Kaynak: TÜİK, TCMB.
*Yıllıklandırılmış
Son veri: 2013 Ç3
29
Yatırım Oranları (GOÜ)
Yatırımların GSYİH’ye Oranı*
(2013, Yüzde)
50
48,9
40
35
30
34,6
32,8
27,1
26,4
26,1
24,2
24,2
20,2
20
19,6
19,2
19,2
16,7
10
0
Kaynak: IMF, WEO, OVP.
*Türkiye verisi 2014-2016 OVP , diğer ülkeler IMF WEO Ekim 2013 tahminleridir.
30
Tasarruf Oranları (GOÜ)
Tasarrufların GSYİH’ye Oranı*
(2013, Yüzde)
51,4
50
40
33,5
30,6
30
31,2
30,6
28,3
24,1
20
23
21,6
18,9
17,1
15,8
13,2
12,6
10
0
Kaynak: IMF, WEO.
*Türkiye verisi 2014-2016 OVP , diğer ülkeler IMF WEO Ekim 2013 tahminleridir.
31
Yatırım
Yatırımın Kaynakları
(GSYİH’ye Oran, Yüzde)
30
25
20
22,7
18,9
19,7
20,6
24,1
21,4
22,3
19,7
20,7
19,6
17,9
15,2
15
10
5
0
-5
Cari Açık/GSYİH
Özel Tasarruflar/GSYİH
Kamu Tasarrufları/GSYİH
Yatırımlar/GSYİH
-10
Kaynak: Kalkınma Bakanlığı.
*2013 verisi 2014-2016 OVP’den alınmıştır.
32
Tasarruf
Toplam Yurt İçi Tasarruflar
(GSYİH’ye Oran, Yüzde)
19
18
17
16
15
14
13
12,6
12
Kaynak: Kalkınma Bakanlığı.
33
Tasarrufları Artırmaya Yönelik Yapısal Önlemler

Bireysel Emeklilik Reformu

Aşırı Borçlanmanın Önlenmesi
34
Türkiye: Kamu Borcu
AB Tanımlı Kamu Borç Stoku
(GSYH’ye Oran, Yüzde)
80,0
74,0
67,7
70,0
59,6
60,0
52,7
50,0
46,5
46,1
39,9
40,0
42,3
40,0
39,1
36,2
35,0
33,0
31,0
30,0
2015*
2016*
30,0
20,0
10,0
0,0
2002
2003
2004
2005
2006
Kaynak: Maliye Bakanlığı, Orta Vadeli Program (2014-2016).
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013*
2014*
*Orta Vadeli Program (2014-2016) tahminleri
35
Ülkelerin Kamu Borçları
Gelişmiş Ülkeler ve Türkiye
Gelişmekte Olan Ülkeler ve Türkiye
(GSYH’ye Oran, Yüzde, 2012)
(GSYH’ye Oran, Yüzde, 2012)
250
250
200
200
150
150
100
100
50
50
0
0
Kaynak: IMF Fiscal Monitor
Kaynak: IMF Fiscal Monitor
36
Türkiye: Risk Primi
Türkiye-ABD 10 Yıllık Tahvil Faiz Farkları
(Yüzde)
12
10
Lehman
Krizi
Euro
Bölgesi
Borç
Krizi
FED’in
Çıkış
Sinyali
8
6
4
2
0
Kaynak: Bloomberg, TCMB.
Son Veri: 11 Şubat 2014
37
Türkiye: Risk Primi
Türkiye 5 Yıllık CDS Fiyatları
900
800
Lehman
Krizi
Euro
Bölgesi
Borç
Krizi
FED’in
Çıkış
Sinyali
700
600
500
400
300
200
100
0
Kaynak: Bloomberg, TCMB.
Son Veri: 10 Şubat 2014
38
Gösterge Tahvil Faizi
Nominal Bileşik Faiz
(Yüzde)
90
80
70
60
50
40
30
20
10
10,79
0
Kaynak: TCMB.
Son Veri: 11 Şubat 2014
39
İstihdam Karşılaştırması
Küresel Finansal Kriz Sonrası İstihdam
(2007=100)
130
125
120
115
110
Yunanistan
İspanya
İrlanda
Portekiz
Japonya
Amerika
İtalya
Fransa
İngiltere
Kanada
Almanya
Kore
İsveç
İsviçre
Avustralya
Türkiye
Türkiye
Avustralya
İsviçre
İsveç
Almanya
Kanada
Kore
İngiltere
Fransa
İtalya
Japonya
Amerika
105
100
95
90
Portekiz
85
İrlanda
İspanya
Yunanistan
80
2007
2008
2009
2010
2011
2012
Kaynak: IMF WEO, TÜİK.
40
İstihdam Oranı
İstihdam Oranı*
(Yüzde, Mevsimsellikten Arındırılmış, + 15 Yaş)
47
46
45
44
43
42
41
40
39
Kaynak: TÜİK, TCMB
*Toplam çalışanların 15 yaş üzeri toplam nüfusa oranı.
Son veri: Ekim 2013
41
İstihdam
İstihdamda Kayıtlılık
(Bin Kişi)
16.000
6.000
Kayıtlı İstihdam (Tarım Dışı)
Kayıt dışı İstihdam (Tarım Dışı, sağ eksen)
5.800
15.000
5.600
14.000
13.000
5.400
5.200
5.000
12.000
11.000
4.800
4.600
4.400
10.000
4.200
9.000
Kaynak: TÜİK.
4.000
*Mevsimsellikten Arındırılmış
Son veri: Ekim 2013
42
İşsizlik
İşsizlik Oranı
(Mevsimsellikten Arındırılmış, Yüzde)
20
İşsizlik Oranı (%)
Tarım Dışı İşsizlik Oranı (%)
18
16
14
12
10
8
6
Kaynak: TÜİK, TCMB.
43
Öncü Göstergeler
Kariyer.net İlan Başına Başvuru Oranı
(Mevsimsellikten Arındırılmış)
230
20
Kariyer.net Toplam İlan Başına Başvuru
Tarım Dışı İşsizlik Oranı (sağ eksen)
210
18
190
170
16
150
14
130
110
12
90
10
70
50
Kaynak: Kariyer.net, TÜİK, TCMB.
8
Son Veri: Aralık 2013
44
Öncü Göstergeler
Reel Kesim ve Tüketici Güven Endeksleri
120
90
80
110
70
100
60
90
50
80
40
RKGE
70
CNBC-e
TUİK-TGE (sağ eksen)
60
50
Kaynak: TCMB.
30
20
10
0
Son veri: Ocak 2014
45
Öncü Göstergeler
Sanayi Üretimi ve Satın Alma Yöneticileri Endeksi(PMI)*
(2010=100, Mevsimsellikten Arındırılmış, Aylık)
70,0
125,0
Sanayi Üretimi (sağ eksen)
PMI
119,5
60,0
120,0
115,0
50,0
52,7
110,0
40,0
105,0
30,0
100,0
95,0
20,0
90,0
10,0
0,0
Kaynak: TÜİK, MARKIT, TCMB.
85,0
80,0
* Sanayi üretimi verisi Aralık 2013, PMI verisi Ocak 2014 itibarıyladır.
46
Öncü Göstergeler
Kapasite Kullanım Oranı
Yatırım Harcaması Beklentisi*
(Mevsimsellikten Arındırılmış, Yüzde)
(Mevsimsellikten Arındırılmış)
85
40
30
80
20
10
75
0
-10
70
-20
65
-30
-40
60
-50
-60
55
Kaynak: TCMB.
Son veri: Ocak 2014
Kaynak: TCMB.
*İktisadi Yönelim Anketi Soru 23: Geçmiş on
iki aya kıyasla gelecek on iki ayda sabit
sermaye yatırım harcaması beklentiniz.
47
Kurulan Firma Sayısı
Kurulan Firma Sayısı
(12 Ay Birikimli, Bin Adet)
60
55
50
45
40
35
Kaynak: TOBB.
Son Veri: Aralık 2013
48
Karşılıksız Çekler
Karşılıksız Çek Oranları*
12
12
Karşılıksız Çek Dönüşüm Oranı (Adet)
10
Karşılıksız Çek Dönüşüm Oranı (Tutar)
10
8
8
6
6
4
4
2
2
0
0
Kaynak: TCMB.
*Karşılıksız çek dönüşüm oranları, takas odalarına ibraz edilen ve karşılıksız kalan çek adet ve
tutarının toplam takasa ibraz edilen çek adet ve tutarı içindeki oranı.
Son veri: Ocak 2014
49
Tahsili Gecikmiş Alacaklar
Bireysel ve Firma Kredileri TGA Oranları
(Yüzde)
7,0
7,0
6,5
6,5
Firma Kredileri
Bireysel Krediler
6,0
6,0
5,5
5,5
5,0
5,0
4,5
4,5
4,0
4,0
3,5
3,5
3,0
3,0
2,5
2,5
2,0
2,0
Kaynak: TCMB.
Son Veri: 31 Ocak 2014
50
Büyüme
GSYİH
(Mevsimsellikten Arındırılmış, Doğal Logaritma)
4,80
4,75
4,70
4,65
4,60
4,55
4,50
4,45
4,40
1
2
3
2005
4
1
2
3
2006
4
1
2
3
2007
4
1
2
3
2008
4
1
2
3
2009
4
1
2
3
2010
4
1
2
3
2011
4
1
2
3
2012
4
1
2
3
2013
Kaynak: TÜİK, TCMB.
51
DIŞ DENGE
52
Dengelenme
Nihai Yurt İçi Talep ve Gayri Safi Yurtiçi Hasıla
(Mevsimsellikten Arındırılmış, 2003Ç1=100)
180
170
GSYİH
Toplam Nihai Yurt İçi Talep
160
150
140
130
120
110
100
90
Ç1 Ç2 Ç3 Ç4 Ç1 Ç2 Ç3 Ç4 Ç1 Ç2 Ç3 Ç4 Ç1 Ç2 Ç3 Ç4 Ç1 Ç2 Ç3 Ç4 Ç1 Ç2 Ç3 Ç4 Ç1 Ç2 Ç3 Ç4 Ç1 Ç2 Ç3 Ç4 Ç1 Ç2 Ç3 Ç4 Ç1 Ç2 Ç3 Ç4 Ç1 Ç2 Ç3
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
Kaynak: TÜİK, TCMB.
53
İhracatın İthalatı Karşılama Oranı
Karşılama Oranı*
(Aylık, Yüzde)
80
75
70
65
60
Ortalama: %63,8
64,6
60,6
55
50
Kaynak: TÜİK, TCMB.
*Mevsimsellikten arındırılmamış, altın hariç. Ocak ayı tahmindir.
54
Dış Denge
Cari Açık
(12-Aylık Kümülatif, Milyar Dolar)
80
70
60
50
40
30
Cari Açık
20
Cari Açık (Altın hariç)
10
0
Kaynak: TCMB.
Son Veri: Kasım 2013.
55
Cari Açığın Finansmanı
Cari Açığın Temel Finansman Kaynakları
(12-Aylık Birikimli, Milyar Dolar)
110
Portföy Yatırımları
Diğer (Doğrudan Yatrımlar Hariç)
90
Doğrudan Yatırımlar
CA
70
50
30
10
-10
Kaynak: TCMB.
*Portföy; hisse senetleri ve hükümetin yurtiçi borç senetlerini kapsamaktadır. Diğer; bankalar ve diğer sektörlerin kısa ve uzun vadeli
net kredileri, bankalar ve Hazine’nin yurtdışına ihraç ettikleri tahviller ve bankalardaki mevduat kaleminin toplamından oluşmaktadır.
56
Özel Sektörün Dış Borç Yenileme Oranları
(Yüzde, 6 Aylık Hareketli Ortalama)
200
Banka
180
Banka Dışı Sektörler
160
140
120
100
80
60
Kaynak: TCMB.
Banka dışı sektörlerin dış borç yenileme oranı 32. Sayılı Karara göre düzeltilmiştir.
Son Veri: Kasım 2013.
57
İhracat
Türkiye*
(Altın Hariç, 12 ay öncesine göre değişim, Yüzde)
30
25
20
15
10
5
0
-5
-10
Kaynak: TİM, TÜİK.
*Ocak 2014 TİM verisidir.
58
İhracat
Ticaret Ortaklarına İhracat
(Ocak İtibarıyla Son 3 Aylık Toplam, Yıllık Değişim, Yüzde)
35
30
25
20
15
10
5
0
İspanya
Almanya
Irak
İngiltere
AB
ABD
Fransa
İtalya
Kaynak: TİM, TCMB.
59
İhracat Pazar Çeşitlenmesi
İhracat Pazar Payı*
(6 Aylık Hareketli Ortalama, Yüzde)
60
AB-28
50
40
Avrupa (AB Hariç)
Kuzey Amerika
Asya
Ortadoğu ve Afrika
30
20
10
0
Kaynak: TÜİK.
*Altın hariç.
Son Veri: Aralık 2013
60
Euro Bölgesi: Bileşik PMI Endeksi
Euro Bölgesi Satın Alma Yöneticileri Endeksi (PMI)
60
55
50
45
40
35
30
Kaynak: Bloomberg.
Son Veri: Ocak 2014
61
Öncü Göstergeler
Sipariş Beklentileri*
(Mevsimsellikten Arındırılmış)
40
İhracat
İç piyasa
30
20
10
0
-10
-20
-30
Kaynak: TCMB.
*Gelecek 3 ay, İktisadi Yönelim Anketi
Son veri: Ocak 2014
62
Kredi Büyüme Oranları
Tüketici Kredileri* ve Ticari Krediler
(Yıllık Değişim, Yüzde)
60
60
Tüketici
Ticari (KEA)
50
50
40
40
30
30
20
20
10
10
0
0
-10
Kaynak: TCMB.
-10
Toplam bankacılık sektörü (Katılım bankaları dahil, TGA Hariç)
* Kredi kartları dahil.
Son veri: 31 Ocak 2014
63
Kredi Faiz Oranları
(Yıllık Faizler, Yüzde)
28
26
24
22
Ticari (4 Haftalık HO)
Konut
Nakit
Gösterge Tahvil
TCMB Faizi*
28
26
24
22
20
20
18
18
16
16
14
14
12
12
10
10
8
8
6
6
4
4
2
2
0
0
Kaynak: TCMB.
*20.10.2011 tarihi öncesi TCMB borçlanma faizini, bu tarih sonrası ortalama fonlama faizini ifade etmektedir.
Son veri: 31 Ocak 2014
64
Piyasa Faiz Oranları
(Yüzde)
14
5 Yıl - TCMB Faiz Farkı
5 Yıllık Piyasa Faizi
12
3 Aylık Piyasa Faizi
TCMB Ortalama Fonlama Faizi
10
8
6
4
2
0
-2
Kaynak: TCMB.
*20.10.2011 tarihi öncesi TCMB borçlanma faizini, bu tarih sonrası ortalama fonlama faizini ifade etmektedir.
Son veri: 10 Şubat 2014
65
Nominal Döviz Kuru
Haftalık Değişimler (ABD doları/TL)
2,40
Kurul Ara
Toplantı
Duyurusu
2,30
2,20
17 Aralık
2,10
2,00
Bernanke’nin
Konuşması
1,90
1,80
1,70
Kaynak: Bloomberg, TCMB.
66
Nominal Döviz Kuru
Dört Saatlik Değişimler (ABD doları/TL)
2,40
Kurul Ara
Toplantı
Duyurusu
2,35
2,30
S&P
Açıklaması
2,25
2,20
Kurul Ara
Toplantı
Kararı
2,15
Kaynak: Bloomberg, TCMB.
67
Kaynak: Bloomberg, TCMB.
Türkiye
Avustralya
Romanya
Hindistan
Kore
G.Afrika
Brezilya
Endonezya
Meksika
Polonya
Tayland
Malezya
İzlanda
İsviçre
Rusya
İsrail
Şili
Macaristan
Kolombiya
22.05.2013 – 17.12.2013
İzlanda
İsrail
Endonezya
İsviçre
Polonya
Hindistan
Avustralya
Romanya
Tayland
Malezya
Kore
Macaristan
Meksika
Kolombiya
Şili
Brezilya
Rusya
G.Afrika
Türkiye
İsviçre
Polonya
Kore
İzlanda
İsrail
Romanya
Macaristan
Meksika
Kolombiya
Rusya
Tayland
Malezya
G.Afrika
Şili
Avustralya
Türkiye
Hindistan
Brezilya
Endonezya
Nominal Döviz Kurları
17.12.2013 – 27.01.2014
27.01.2014 – 11.02.2014
(Yüzde Değişim)
30
30
14
14
4
4
25
25
12
12
3
3
20
20
10
10
2
2
15
15
8
8
1
1
10
10
6
6
0
0
5
5
4
4
-1
-1
0
0
2
2
-2
-2
-5
-5
0
0
-3
-3
-10
-10
-2
-2
-4
-4
*Pozitif değişim ABD Dolarına karşı değer kaybını göstermektedir.
68
Kur Oynaklığı
Seçilmiş Gelişmekte Olan Ülkeler ve Türkiye’de Nominal Döviz Kuru Oynaklıkları
(Yüzde, gelecek 1 ay için ima edilen oynaklık)
28
28
Gelişmekte olan ülkeler
23
23
Türkiye
18
18
13
13
8
8
3
3
Kaynak: Bloomberg, TCMB.
Gelişmekte Olan Ülkeler: Brezilya, Güney Afrika, Endonezya, Hindistan ve Türkiye’yi içermektedir.
Son Veri: 06 Şubat 2014
69
Reel Efektif Döviz Kuru
Reel Efektif Döviz Kuru
(Baz Yıl: 2003)
140
130
120
110
100
101,5
90
80
Kaynak: TCMB.
Son Veri: Ocak 2014
70
TCMB Döviz Rezervi
TCMB Döviz Rezervi
(Altın Dahil, Milyar ABD doları)
150
140
130
124,2
120
110
100
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0
Kaynak: TCMB.
Son veri: 31 Ocak 2014
124,2 milyar ABD doları
71
TCMB Altın Rezervi
TCMB Altın Rezervi
22
20
19,6
18
16
14
12
10
8
6
4
2
0
Kaynak: TCMB.
Son veri: 31 Ocak 2014
19,6 milyar ABD doları
72
Thousands
(Milyar ABD doları)
TCMB Rezervleri
(Milyar Dolar)
140
120
TCMB diğer döviz rez.
YP ZK için döviz
ROM döviz
TCMB diğer altın rez.
Kıym.mad. için altın
ROM altın
100
Döviz
Satımı
(-)
İhracat
Reeskont
Kredileri
(+)
Temmuz 2013
5,15
0,97
Ağustos 2013
1,95
1,19
Eylül 2013
1,86
1,15
Ekim 2013
0,84
1,07
Kasım 2013
1,44
1,70
Aralık 2013
4,67
1,02
Ocak 2014*
5,8
0,6
Şubat 2014
0,3
0,1
80
60
40
20
ROM Döviz
33,3
0
YP Zorunlu
Karşılıklar
30,6
Toplam
63,9
Kaynak: TCMB.
* 23 Ocak 2014 tarihindeki doğrudan döviz satışı dahil edilmiştir.
73
ENFLASYON
74
Küresel Enflasyon
TÜFE Enflasyonu
Emtia Endeksleri*
1000
Ana Endeks
Tarım
End. Metal
(Yıllık Değişim, Yüzde)
Enerji
10
Gelişmiş Ülkeler
Gelişmekte Olan Ülkeler
900
8
800
700
6
600
500
4
400
2
300
200
0
100
0
Kaynak: Bloomberg, TCMB.
-2
Son Veri: 30 Ocak 2014
*30 günlük hareketli ortalama
Kaynak: Bloomberg, TCMB.
Son veri: Eylül 2013
75
Enflasyon
Enflasyon Gerçekleşmeleri ve Hedefler
(Yüzde)
80
Gerçekleşme
Hedef
70
60
50
40
30
20
10
0
Hedef
Gerçekleşme
2002
35
29,7
2003
20
18,4
2004
12
9,3
2005
8
7,7
2006
5
9,7
2007
4
8,4
2008
4
10,1
2009
7,5
6,5
2010
6,5
6,4
2011
5,5
10,4
2012
5
6,2
2013
5
7,4
2014
5
-
2015
5
-
2016
5
-
Kaynak: TCMB.
76
Enflasyon
TÜFE ve Ana Eğilimi
(Yıllık Değişim, Yüzde)
12
11
TÜFE
H
I
10
9
8
7
6
5
4
Kaynak: TÜİK, TCMB.
Son Veri: Ocak 2013
77
Enflasyon Beklentileri
12 ve 24-Ay Sonrası TÜFE Beklentileri* ve Gerçekleşmeler
(Yüzde)
14
12 ay
24 ay
Hedef
Gerçekleşmeler
12
10
8
7,75
7,06
6,50
6
4
2
Kaynak: TÜİK, TCMB.
*TCMB Beklenti Anketi.
78
Enflasyon Görünümü
Enflasyon Raporu Tahmini
(Yüzde)
Tahmin Aralığı*
Belirsizlik Aralığı
Yıl Sonu Enflasyon Hedefleri
12
10
8
Kontrol Ufku
6
4
2
0
-2
-4
Kaynak: TCMB
*Enflasyonun tahmin aralığı içinde kalma olasılığı yüzde 70’tir.
79
Genel Değerlendirme

Yurt içi nihai talep ve ihracat ılımlı büyüme eğilimlerini korumaktadır.

Cari işlemler açığında 2014 yılında kayda değer bir iyileşme
gözlenebilecektir.

Hanehalkının aşırı borçlanmasıyla ilgili tedbirler cari işlemler
açığındaki iyileşmeyi destekleyecektir.

Merkez Bankası enflasyonu kontrol altına alarak 2015 yılında %5
düzeyine indirmek için elindeki bütün araçları etkin bir şekilde
kullanacaktır.
80
Plan ve Bütçe Komisyonu Sunumu
Erdem Başçı
Başkan, TCMB
13 Şubat 2014