haber bültenđ

HABER BÜLTENĐ
6 Temmuz 2006
Haber Özetleri
Irak
•
Kerkük Đl Meclisi üyesi Muhammet Halil (Arap), Kerkük Đl Meclisi’ndeki Arap
grubu üyeliklerinin askıya alındığını söyledi. Bunun nedenleri olarak, şimdiye
dek Đl Meclisi’nde Araplara tahsis edilen sandalyelerin sahiplerine teslim
edilmemiş olması ve polis (Kürt) tarafından bir Arap köyüne baskın yapılarak
43 kişinin tutuklanması gösterildi. (www.iraq-ina.com) (www.aswataliraq.com)
•
Bağdat’ı ziyaret eden Đslam Konferansı Heyeti Başkanı Muhammet Mehdi
Fethullah yaptığı açıklamada, Đslam Konferansı Örgütü’nün Bağdat’ta bir ofis
açacağını ifade etti. Mehdi Fettullah, Irak’la müzakerelerin sürdürülmesi için 6
kişilik bir heyet oluşturulacağını söyledi. (EL-ŞARK EL-AVSAT GAZETESĐ)
•
Irak Başbakanı Nuri El-Maliki dün Kuveyt’e yaptığı ziyaretin ardından Irak’a
geri döndü. El-Maliki dönüşünde yaptığı açıklamada, Ulusal Barış ve Diyalog
Projesi’nin Kuveyt, Birleşik Arap Emirlikleri ve Suudi Arabistan tarafından tam
destek aldığını ifade etti. Ancak farklı kaynaklardan alınan bilgilerde ise, adı
geçen Körfez ülkelerinin Ulusal Barış ve Diyalog Projesi’ne destek vermek için
tüm direnişçi gruplara af çıkarılması şartını öne sürdükleri iddia edildi. (EL-ŞARK
EL-AVSAT GAZETESĐ) (www.iraqnn.com)
•
Bağdat Adli Tıp Merkezi’nden alınan bilgilerde, Haziran ayı içerisinde merkeze
1595 ceset getirildi. (EL-ŞARK EL-AVSAT GAZETESĐ)
•
Ulusal Diyalog Đşleri Devlet Bakanı Ekrem El-Hekim yaptığı açıklamada, Irak
Başbakanı Nuri El-Maliki’nin Ulusal Barış ve Diyalog Projesi’ni 20’ye yakın
direnişçi grubun kabul ettiğini ifade etti. El-Hekim açıklamasının devamında,
belli bazı direnişçi grupların bu projeyi kabul etmediklerini; bu grupları ikna
etmek için görüşmelerin sürdüğünü bildirdi. Ekrem El-Hekim adını
açıklamadığı Şii gruplardan destek alamadıklarını; bir Kürt direnişçi grubunun
projeye sıcak baktığını söyledi. (EL-ŞARK EL-AVSAT GAZETESĐ)
•
•
Çok Uluslu Güçler, DiyaIa Güvenlik Dosyası’nı Irak Hükümeti’ne teslim etti. (ELSABAH EL-CEDĐD GAZETESĐ)
Dün Kerkük Hastanesi önünde bomba yüklü bir aracın infilak etmesi sonucu 2
kişinin öldüğü, 4 kişinin yaralandığı bildirildi. Saldırıyı Ensar El-Sünni Grubu
üstlendi. Aynı zamanda Musul Hastanesi önünde meydana gelen patlamada 1
1
kişinin öldüğü, 5 kişinin yaralandığı bildirildi.
(www.aswataliraq.com) (www.albayanat.com)
(IRAK HABER AJANSI)
•
Irak Meclis Başkanı Mahmut El-Meşhedani dün Đran Cumhurbaşkanı Mahmut
Ahmedinejat’la görüştü. Görüşmede iki ülkenin ilişkileri ve Đran’ın Irak’a desteği
konuşuldu. (www.iraq-ina.com)
•
Erbil’in merkezinde yer alan tarihi kalenin içinde oturan sakinler bölgesel
hükümetin aldığı bir kararla başka bir yere naklediliyor. Konuyla ilgili olarak bir
açıklama yapan Erbil Valisi Nevzat Hadi, Kürt Bölgesi Başbakanı Neçirvan
Barzani’nin Kale sakinlerinin başka bir yere nakledilmesi için karar çıkardığını,
her aile için yer ayırtıldığını ve aile başına 4000$ para yardımı yapılacağını
söyledi. Vali Hadi, bu kararın kalenin yenilenmesi çerçevesinde alındığını
söyledi. Kararın ne zaman uygulanacağı konusunda ise bir bilgi verilmedi.
(www.peyamner.com)
•
Irak'ın batısındaki Ramadi kentinde Amerikan ve Irak askerlerinin, isyancıların
havan topu ve keskin nişancı saldırısı düzenlemek için kullandıkları kaydedilen
bir hastaneye baskın düzenlediği bildirildi. Bölgeden gelen haberlerde, Sünni
direnişçilerin kalesi olarak nitelenen, Bağdat'ın batısındaki 400 bin nüfuslu
Ramadi'nin çevresinin Amerikan güçleri tarafından kontrol noktalarıyla
kuşatıldığı kaydedildi. ABD'nin Ramadi'deki komutanı Albay Sean MacFarland,
kentin kuzeyinde baskın düzenlenen hastanenin, ''asilerin, Ramadi halkına
karşı cinayet ve sindirme faaliyetlerinin merkezi olduğunu'' ifade etti. Amerikalı
Yarbay Stephen Neary de, Amerikan güçlerinin 4 ay önce Ramadi'ye
gelmesinden bu yana hastane binasının havan topu saldırıları ve binanın üst
katlarının kendilerine ateş açılması için kullanıldığını söyledi. Neary,
operasyonlarının amacının, asilerin hastaneyi kullanmasını engellemek ve Irak
polisinin hastanenin güvenliğini yeniden sağlaması olduğunu kaydetti.
Amerikalı askeri yetkililer, askerlerin ''mümkün olan en kısa sürede''
hastaneden ayrılacağını ifade etti. ABD'nin Irak'ta 2004'te Felluce'ye
düzenlediği, çok sayıda can kaybının olduğu büyük askeri harekâttan sonra,
Ramadi'nin en sıcak nokta olduğu kaydediliyor. Amerikan askerlerinin
direnişçileri yakalamak için geçen ay Bağdat'ın 110 kilometre batısındaki
Sünni direnişçilerin kalesi olarak nitelenen Ramadi'ye büyük bir askeri yığınak
yaptığı haberleri verilmişti. (AA)(AP)
•
Irak Başbakanı Nuri El Maliki, devrik Devlet Başkanı Saddam Hüseyin'in yakın
bir zamanda idam edileceğini umduğunu söyledi. Maliki, Saddam'a yönelik
idam cezasının kim tarafından onaylanacağına dair ise, ''Daha önce de olduğu
gibi yönetim imzalayacaktır'', dedi. (AA)(REUTERS)
•
Irak Dışişleri Bakanı Hoşyar Zebari, Yunanistan'a gitti. THY’ye ait tarifeli
uçakla Atina'ya giden Zebari'yi, Atatürk Havalimanı Devlet Konukevi'nden
Dışişleri Bakanlığı görevlileri uğurladı. (AA)
•
Irak Devlet Başkanı Celal Talabani, Arap ülkelerinden, Saddam Hüseyin
döneminde yapılan borçları silmelerini istedi. Celal Talabani, ''Arap
kardeşlerimizin, bu borcun silinmesini kabul edeceklerini umuyoruz.
Diktatörlüğe yardım eden ülkelerin, bu borçların yükünü alan demokratik
2
devlete ödeme yaptırma hakkı yok'', dedi. Irak'ın, Körfez'deki Arap ülkelerine
40 milyar dolar kadar borcu bulunuyor. (AA)(REUTERS)
•
Irak Cumhurbaşkanı Yardımcılarından Tarık El-Haşimi, hafta sonunda bir
Sünni kadın milletvekilini kaçıranların, ülkedeki yabancı askerlerin çekilmesi
konusunda bir takvim verilmesi, gözaltındakilerin salıverilmesi ve Şii camilerine
düzenlenen saldırıların durdurulması taleplerinde bulunduğunu açıkladı. Aynı
zamanda Sünnilerin Irak Đslami Partisinin lideri olan El-Haşimi, gazetecilere
açıklamasında, milletvekili Teysir El-Meşhedani'yi kaçıran bir grubun,
partileriyle temasa geçerek, taleplerini ilettiklerini söyledi. Milletvekilini kaçıran
grubun partileriyle ne zaman ve nasıl temas kurduğunu belirtmeyen el Haşimi,
grubun, milletvekilinin ellerinde olduğuna ilişkin bir kanıt sunup sunmadığı
konusunda da bilgi vermedi; ancak ''Onun (Meşhedani) hayatta olduğuna
inanıyoruz'', dedi. (AA)(AP)
•
Irak'ın Kufe kentinde bir Şii Camii yakınında bomba yüklü araçla düzenlenen
saldırıda 35 kişi öldü. Yerel yetkililer ve polis, Kufe Camisi'ne 500 metre
uzaklıkta, Şiilerin kutsal mekânı Meytam El Tamar'ın yakınında meydana
gelen ve Đranlı hacıları hedef alan saldırıda, 37 kişinin de yaralandığını bildirdi.
Ölen ve yaralananlar arasında bölgeyi ziyaret eden Đranlıların da bulunduğu
belirtildi. (AA)(AP)(IRAK HABER AJANSI)
•
Irak'taki Amerikan ordusunun sözcüsü Tümgeneral William Caldwell, Ürdünlü
terörist Ebu Musab Zerkavi'nin ölümünden sonra Zerkavi'nin yerine geçen Ebu
Eyyüp El Masri'nin bomba yüklü araçlarla düzenlenen saldırıları
arttırabileceğini söyledi. ''Bomba uzmanı El Masri'nin özellikle bomba yüklü
araçların üretimi konusunda uzmanlaşmış olduğunu'' söyleyen Caldwell,
''Uzmanlığını bildiğimiz için, başta Bağdat olmak üzere Irak'ta bu tür
saldırılarda artış bekliyoruz'', ifadesini kullandı. Caldwell, Zerkavi'nin ölümünün
ardından başına 5 milyon dolar ödül koyulan El Masri'nin ''bir numaralı hedef''
haline geldiğini de belirtti. (AA)(AFP)
Orta Doğu
•
Đsrail güvenlik kabinesinin, Filistinli militanların Aşkelon kentine roket atması
üzerine askerlerin Gazze Şeridinin daha da içlerine girmesini onayladığı
bildirildi. Toplantıya katılan bir yetkili, ordunun yerleşim bölgelerine girmesine
yeşil ışık yakıldığını; ancak Gazze Şeridinin yeniden işgal edilmeyeceğini
söyledi. Đsrail yetkilileri, sınırdan roket saldırılarının önüne geçmek için
askerlerin Gazze Şeridinin kuzeyinde bir ''güvenlik bölgesi'' oluşturmasının
kabul edildiğini de söyledi. Adlarının açıklanmasını istemeyen yetkililer,
güvenlik bölgesi oluşturmak için Đsrail'in Gazze'nin kuzeyindeki bazı bölgeleri
alacağını belirti. Bunun, Đsrail'in geçen sene tahliye ettiği Gazze'yi kısmen
yeniden işgal etmesi anlamına geleceği belirtiliyor. Bu arada Avrupa Birliği,
Đsrail'den, Gazze Şeridi'ndeki operasyonlarına son vermesini istedi. Avrupa
Parlamentosu'nda konuşan AB Dönem Başkanı Finlandiya'nın Ticaret ve
Kalkınma Bakanı Paula Lehtomaki, Đsrail ve Filistin'e gerilimi artıracak
gelişmelerden kaçınmaları çağrısında bulundu. ''Rehin tutulan Đsrailli askerin
serbest bırakılması'' çağrısında da bulunan Finli bakan, Đsrail'in de Filistinli
Bakan ve milletvekillerini zorla alıkoymasının ''kabul edilemez olduğunu''
3
söyledi. Đki taraftaki sivillerin çektiği acıdan endişe duyduklarını ifade eden
bakan, ''Đki tarafın da sivillerini koruması konusunda sorumlulukları var'', diye
konuştu. (AA)(AP)
•
Đran Ulusal Güvenlik Yüksek Konseyi (UYGK) Genel Sekreteri Ali Laricani ile
AB'nin Ortak Dış Politika ve Güvenlik Yüksek Temsilcisi Javier Solana'nın 11
Temmuz Salı günü bir araya gelecekleri bildirildi. Đran UYGK Genel Sekreter
Yardımcısı ve nükleer müzakere heyeti üyesi Cevad Vaidi yaptığı açıklamada,
Laricani'nin dün Solana’yla bir telefon görüşmesi yaptığını ve iki yetkilinin 5+1
ülkelerinin önerisi hakkında gelecek salı günü Brüksel'de görüşme konusunda
anlaştığını söyledi. Öte yandan Javier Solana, Ali Laricani'nin Brüksel
ziyaretini son dakikada ertelemesinin kendisi açısından sürpriz olduğunu
söyledi. Laricani'yle yaptığı telefon konuşmasının ardından bir açıklama
yayınlayan Solana, ''Onunla daha önce Brüksel'de buluşmayı kararlaştırmıştık.
Đranlılara ve Laricani'ye, geçen ay ortaya koyduğumuz fikirler üzerinde hızlı
ilerlemek istediğimizi açıklıkla bildirdim'', dedi. Solana, Laricani’yle bugün
Brüksel'de buluşacaklarını ve müzakereleri 11 Temmuzda ikinci kez bir araya
gelerek sürdüreceklerini ifade etti. (AA)
Kafkasya ve Orta Asya
•
ABD Başkanı George W. Bush, Gürcistan'ın NATO üyeliğine destek verdi.
George W. Bush, NATO'ya katılma isteklerini belirten Gürcistan Devlet
Başkanı Mihail Şaakaşvili’yle dün Beyaz Saray'da yaptığı görüşmede,
''Gürcistan'ın üyeliği NATO'ya da, Gürcistan'a da çok şey kazandırır'', dedi.
Bush, konuyu NATO'daki müttefikleriyle görüşerek, Gürcistan'ın ittifaka
üyeliğinin sorunsuz biçimde gerçekleşmesi için çaba göstereceğini kaydetti.
Gürcistan'ın ABD’yle yakınlaşması Rusya'yı rahatsız ediyor. Bush'un
açıklamalarının, Rusya'da düzenlenecek olan G8 zirvesinin kısa bir süre
öncesinde olması dikkati çekti. Şaakaşvili de açıklamasında, ABD'nin Irak
politikasına destek vererek, Bush'a hitaben, ''Lütfen Irak'ta sonuna dek
savaşın. Ne olursa olsun biz de sizinle birlikteyiz; çünkü Irak'taki başarınız,
Gürcistan gibi ülkeler için de bir başarıdır'', dedi. (AA)(REUTERS)
•
Afganistan'ın güneyindeki Helmand bölgesinde koalisyon birliklerinin
düzenlediği operasyonda yaklaşık 35 Taliban militanının öldürüldüğü bildirildi.
Koalisyon sözcülüğünden yapılan açıklamada, operasyonun dün gece Gujdar
kasabasında düzenlendiği kaydedildi. Açıklamada, öldürülen militanların
çoğunun, yerel halka karşı birçok saldırı düzenleyen ve planlayan bölge
liderlerinin olduğu belirtildi. Operasyonda koalisyon birlikleri ya da sivillerden
can kaybı olmadığı bildirildi. (AA)(AP)
•
Almanya Dışişleri Bakanı Frank-Walter Steinmeier, bugün başkent Berlin'de
Azerbaycan Dışişleri Bakanı Elmar Memmedyarov’la görüştü. Steinmeier,
Dışişleri Bakanlığında yapılan görüşmeden sonra, 2 ülke arasındaki ekonomik
gelişmelerin çok memnuniyet verici olduğunu belirterek, bunda
Azerbaycan'daki petrol ve doğal gaz kaynaklarının önemli rol oynadığını
söyledi. Memmedyarov’la AB-Azerbaycan komşuluk ilişkilerini ele aldıklarını
ifade eden Steinmeier, Yukarı Karabağ sorununun çözümü için de
Memmedyarov'un harcadığı çabaları takdir ettiğini kaydetti. Ermenistan’la
4
sürdürülen görüşmelerin şu sıralar istendiği gibi hızlı ilerlemediğini belirten
Steinmeier; ancak Memmedyarov'un, diplomatik ilişkilerin ayakta kalması için
yoğun çaba harcadığını sözlerine ekledi. Steinmeier'in daveti üzerine Berlin'e
gelen Memmedyarov da ikili ilişkilerin yanı sıra uluslararası alanda önemli
konuları ele aldıklarını belirterek, Almanya’yla olan ilişkilerinin dış
politikalarının önemli bir parçasını oluşturduğunu ifade etti. Bakü-Ceyhan boru
hattıyla ilgili görüş alışverişinde bulunduklarını da kaydeden Memmedyarov,
Ortadoğu sorunu üzerinde de konuştuklarını, Steinmeier'in kendisine, Đran’la
yaşanan nükleer krizle ilgili son gelişmeleri aktardığını söyledi. Memmedyarov,
Ermeni işgali altındaki Yukarı Karabağ’la ilgili olarak da, soruna istikrarlı bir
çözüm bulunmasının sadece bölgesel değil, küresel açıdan da büyük önem
taşıdığını sözlerine ekledi. Memmedyarov, Berlin'de Federal Meclis Başkanı
Norbert Lammert tarafından da kabul edildi. (AA)
Avrupa Birliği
•
Avrupa Birliği Dönem Başkanı Finlandiya'nın Başbakanı Matti Vanhanen,
''Türkiye'nin gelecekteki AB üyeliğinin Birliği güçlendireceğini'' söyledi. Avrupa
Parlamentosunda ülkesinin dönem başkanlığı sırasındaki öncelikleri
konusunda konuşma yapan Vanhanen, daha sonra basın toplantısı düzenledi.
Vanhanen, Türkiye'nin üyeliğinin bölgeye de istikrar getireceğini belirtti. Tam
üyeliğin gerçekleşmesinin Türkiye'nin çabalarına bağlı olduğunu ve üyelik için
kriterlerin mutlaka yerine getirilmesi gerektiğini kaydeden Vanhanen,
''Türkiye'nin üyeliği uzun bir süreç olacak. Bir takvim üzerinde konuşmak için
erken; ancak bu altı ayda olacak iş değil'', ifadesini kullandı. Vanhanen, ''AB,
açık bir Birlik olmaya devam etmeli. Kriterleri yerine getiren Avrupa ülkeleri
tam üye olabilmeli'', dedi. Finlandiya Başbakanı, aday ülkeler için yeni kriterler
ortaya atılmasına karşı olduğunu belirterek, mevcut kriterlerin mutlaka
uygulanması gerektiğini söyledi. Fransa ve Hollanda'da reddedilen AB
anayasasının hayata geçirilmesi çağrısında bulunan Vanhanen, ülkesinin bu
yıl içinde anayasayı onaylayacağını bildirdi. Bulgaristan ve Romanya'nın tam
üyelikleriyle ilgili kararın kendi dönem başkanlıkları sırasında verileceğini
kaydeden Vanhanen, Hırvatistan ve Türkiye’yle müzakerelerin atılan adımlara
göre ilerlemeye devam edeceğini söyledi. AB Komisyonu Başkanı Jose
Manuel Barroso da yaptığı konuşmada, müzakerelerin ilerlemesi için
Türkiye'nin Rum kesimine limanlarını ve havaalanlarını açması gerektiğini
ifade etti. (AA)
•
Almanya Cumhurbaşkanı Horst Köhler, Türkiye'nin Avrupa için önemli bir ortak
olduğunu söyledi. Köhler verdiği demeçte, AB'nin genişlemesiyle ilgili bazı
endişelerin günümüzde yersiz çıktığını belirterek, ''Ancak Birliğin sınırlarının
tartışılması Avrupa politikasının bir parçasıdır. Çünkü Avrupa, sadece sınırları
olduğu takdirde bir kimlik ortaya koyabilir. Sınırsız bir şey, çokluk içinde
kaybolur gider'', dedi. Köhler, ''Avrupa'daki hukuk devleti anlayışımıza, varılan
anlaşmalara sadık kalmak dahildir. Bu Türkiye için şu anlama gelmektedir;
devlet ve hükümet başkanları tarafından üyelik müzakerelerine başlanması
sözü verilmiştir. Şimdi de daha önce anlaşmaya varıldığı gibi ucu açık
müzakereler sürdürülmektedir. Sonuçta Türkiye'deki gelişmenin ve
müzakerelerin nereye varacağını göreceğiz. Ancak siyasi tartışmalarda,
Türklerin kendilerini ihmal edilmiş hissine kapılmamalarına dikkat etmeliyiz.
5
Şunu hiçbir zaman unutmamalıyız: Türkler gururlu, güçlü bir halk ve Türkiye
Avrupa için önemli bir ortak'', ifadesinde bulundu. (AA)
Kıbrıs
•
Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, KKTC üzerindeki izolasyonlar kalkmadan
Türkiye'nin Kıbrıs Rum Kesimine liman ve havaalanlarını açma konusunda
hiçbir adım atmayacağını söyledi. La Tribune gazetesinin, Türkiye'nin Kıbrıs
Rum Kesimi bandıralı gemi ve uçaklara limanlarını açıp açmayacağına ilişkin
sorusunu yanıtlayan Erdoğan, ''Karşı taraf hiç ilerleme yapmazken sürekli
bizden adım atmamız talep edilemez'', dedi. KKTC'nin BM Barış Planına
''evet'' dediğini, Rumların ise ''hayır'' dediğini hatırlatan Erdoğan, ''evet''
diyenlerin cezalandırıldığını, ''hayır'' diyenlerin ise mükâfatlandırıldığını ifade
etti. Kıbrıs sorununun çözülme yerinin BM olduğunu vurgulayan Erdoğan,
KKTC üzerindeki ekonomik, ticari, ulaşım, turizm ve hatta spor alanındaki
engellerin kaldırılmasını beklediklerini söyledi. ''Türkiye'de reform sürecinin
son 2 veya 3 yıl içinde yavaşladığı'' yolundaki yorumların hatırlatılması üzerine
Erdoğan, bu görüşlere katılmadığını belirtti ve Türkiye'nin ödevlerini yerine
getirmek için elinden geleni yaptığını söyledi. Sözde Ermeni soykırımının
inkârının suç sayılmasını öngören yasa tasarısının kabul edilmesinin Fransız
nükleer enerji grubu Areva'nın Türkiye'de ihale alıp almayacağını etkileyip
etkilemeyeceğine ilişkin sorusu üzerine Erdoğan, Türkiye'nin bu konuyu
herkesle müzakere ettiğini belirtti ve nükleer enerji alanındaki ihale yarışında
Fransa'nın yalnız olmadığını hatırlattı. Erdoğan, ''Türkiye önümüzdeki 5 ile 10
yıl içinde önemli ölçüde ilave enerjiye ihtiyaç duyacak'', dedi. (AA)
Diğer Haberler
•
Dışişleri Bakanı Başbakan Yardımcısı Abdullah Gül ve ABD Dışişleri Bakanı
Condoleezza Rice ABD Dışişleri Bakanlığı'nda bir araya gelerek, iki ülke
arasında ''Ortak Vizyon Belgesi'' üzerinde karşılıklı mutabakata vardıklarını
açıkladılar. Abdullah Gül ve Condoleezza Rice, ikili görüşmelerinin ardından
ortak basın toplantısı düzenlediler. Gül, Rice'ın Türkiye'ye ziyaretinin ardından
geldiği Washington ziyaretinde ikili ve bölgesel konuları ele aldıklarını
belirterek, bu konular arasında Irak, Đran, PKK, Ortadoğu sorunu, enerji
konuları ve çok yakında devreye girecek olan Bakü-Tiflis-Ceyhan projesinin
olduğunu kaydetti. Gül, Türkiye ile ABD'nin neden stratejik ortak vizyon
belgesine ihtiyaç duyduğu yönündeki soruya karşılık, Türkiye ile ABD'nin uzun
bir geçmişi olan ilişkilere sahip olduğunu belirtti ve iki ülkenin paylaştığı
demokrasi, insan hakları, serbest pazar ekonomisi gibi değerleri, tüm dünyada
Türkiye ile ABD arasındaki yakın iş birliğini kağıt üzerine döküp referans olarak
kabul etmenin yararlı olduğunu düşündüklerini kaydetti. ABD Dışişleri Bakanı
Condoleezza Rice da, Türkiye'nin bölgedeki girişimlerinden memnuniyet
duyulduğunu anlattı. Rice, Gül’le ele aldıkları konular arasında Ortadoğu'daki
sorunlar ve Đran'daki durumu sayarken, Đran'ın, uluslararası toplumun
taleplerinin gereğini yerine getirmesi ve bu yönde samimi olduğunu göstermesi
gerektiğini vurguladı. ''Ortadoğu'daki konuları konuştuk. Gül'ün Đran'ı,
uluslararası toplumun bu sorunu diplomatik olarak çözme önerisini kabul
etmesi yönünde ikna etmek için yaptıkları konusunda bilgi aldım. Şunu
6
söylemek istiyorum ki Gül, Afganistan ve Irak gibi genç demokrasilerin
desteklenmesinde hep öne çıktı. Bunun için kendisine teşekkür ederim'', diye
konuştu. PKK terörü konusundaki bir soruya karşılık Rice, ABD'nin PKK'yı
terörist bir örgüt olarak nitelediğini ve bu yönde Türkiye’yle beraber etkin
olarak çalıştığını hatırlattı. Rice, Türkiye'yi ziyareti sırasında da ifade ettiği gibi
hiç kimsenin, PKK'nın özellikle de Irak’ın kuzeyinden Türkiye'ye saldırı
düzenlemesini istemediğini vurguladı. Rice, bir soru üzerine, Ortadoğu'da Đsrail
ile Filistin arasında tırmanan gerginlik dolayısıyla Türkiye'nin, Şam nezdinde
yaptığı girişimler dolayısıyla Gül'e teşekkür ettiğini kaydetti. Öte yandan
Washington temaslarını sürdüren Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı
Abdullah Gül ile ABD Başkanı George W. Bush'un Ulusal Güvenlik Danışmanı
Stephen Hadley arasında yapılan görüşmede ikili ilişkiler, Đran, Kıbrıs ve terör
örgütü PKK konuları ele alınırken Hadley'in, Türk-Amerikan ilişkilerini ''daha
güçlü ve daha sağlıklı'' sözüyle nitelendirdiği belirtildi. (AA)
•
Japonya Başbakanı Junichiro Koizumi ve ABD Başkanı George Bush'un,
Kuzey Kore'ye BM yaptırımları uygulanması için birlikte çalışma konusunda
anlaştığı bildirildi. Japonya Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada, iki
liderin dün yaptıkları telefon görüşmesinde, Kuzey Kore'ye füze denemeleriyle
ilgili sert bir mesaj gönderilmesinin önemli olduğunun vurgulandığı kaydedildi.
Açıklamada, iki liderin, ''Japonya ve ABD'nin, BM Güvenlik Konseyinin bu sert
mesajı vermesi için yakın ilişki ve iş birliği içinde olması'' konusunda
anlaştıkları ifade edildi. (AA)(AP)
•
Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu (UAEK) Başkanı Muhammed El Baradei,
Türkiye'ye 3 günlük resmi ziyarette bulunacak. Bugün başlayacak ziyareti
çerçevesinde Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, Dışişleri Bakanı ve Başbakan
Yardımcısı Abdullah Gül, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Hilmi Güler’le
görüşecek olan El Baradey, Türkiye Atom Enerjisi Kurumu'nun (TAEK) 50.
kuruluş yıldönümü törenlerine de katılacak. El Baradey'in Ankara'nın yanı sıra
Đstanbul'da temaslarda bulunacağı ve TAEK'de nükleer enerji konusunda bir
konferans vereceği bildirildi. Muhammed El Baradey'in ziyareti sırasında,
Türkiye'nin gelecek dönemde yaşama geçirmeyi planladığı nükleer enerji
programına ilişkin değerlendirmelerin yapılacağını belirten diplomatik
kaynaklar, ''Nükleer enerji programının gerçekleşmesi halinde UAEK'nin
mevcut uygulamalar uyarınca Türkiye'ye her türlü teknik yardımı yapmayı
taahhüt ettiğini'' belirtiyorlar. UAEK Başkanı Muhammed El Baradey’e Türkiye
ziyaretinde, Türkiye'nin BM Viyana ofisi nezdindeki Daimi Temsilcisi Büyükelçi
Ahmet Ertay da eşlik edecek. (AA)
•
Makedonya Başbakanı Vlado Buckovski, ülkede yapılan genel seçimlerde,
Makedon Milli Birliği Partisi'ne karşı yenilgiyi kabul etti. Oyların yüzde 36'sının
sayımının tamamlandığını duyuran Makedonya Devlet Seçim Komisyonu,
Nikola Gruevski'nin lideri olduğu milliyetçi Makedon Milli Birliği Partisi'nin,
oyların yüzde 33'ünü aldığını, Buckovski'nin lideri olduğu iktidardaki Sosyalist
Parti'nin oylarının ise yüzde 24'te kaldığını duyurdu. Makedonya Devlet Seçim
Komisyonunca ilan edilen rakamların ardından televizyondan seçmenlerine
hitaben bir konuşma yapan Buckovski, ''Nikola Gruevski'yi, kendisini kazandığı
seçim zaferinden dolayı kutlamak için aradım'', diye konuştu. Öte yandan
Makedonya'da yapılan genel seçimlerde, Makedonya Đçin Birlikte adlı seçim
7
ittifakında yer alan Türk Demokratik Partisi Genel Başkanı Kenan Hasip'in 5.
seçim bölgesinden milletvekili seçilmesi kesinlik kazandı. Makedonya Đçin
Birlikte seçim ittifakından yapılan açıklamada, Türk Demokratik Partisi'nin 6.
seçim bölgesinde yarışan ikinci Türk asıllı aday Hadi Nezir'in de halen meclise
girme şansını sürdürdüğü belirtildi. (AA)(AP)
Dünya Basını
Kuzey Kore'nin füze denemelerine geniş yer ayıran Đngiltere basını,
Pyongyang'ın bu adımının ABD ve komşularıyla ilişkilerini nasıl etkileyeceğini
enine boyuna tartışıyor.
Guardian gazetesi Kuzey Kore'nin biri uzun menzilli olmak üzere 7 füze
denemesi ile uluslararası toplumun neredeyse tamamına kafa tuttuğunu
vurguladıktan sonra soruyor: "Bu bir savaş başlangıcı mı, pazarlık taktiği mi,
uyarı mı?" Yanıt ise şöyle: "Kuzey Kore'nin füze denemeleri, uzun vadede
bunlardan biri ya da tümü anlamına gelebilir. Ancak kısa vadede, dünyanın
dikkatini üzerine çekme çabası olarak algılanmalıdır. "Kuzey Kore lideri Kim
Jong-il küçük, fakir ve diplomatik açıdan yalnız bırakılmış ülkesinin elini
güçlendirmek amacıyla giriştiği provokasyonlarıyla tanınıyor. Dünkü füze
denemeleri bu anlamda geçmişteki şu üç olayla birlikte değerlendirilmelidir:
"1998'de Japonya semalarında gerçekleştirilen füze denemesi, 2003'te ülkenin
Nükleer Silahların Yayılımının Önlenmesi Anlaşması'ndan çekilmesi ve
2005'te nükleer güce sahip olduğunu açıklaması - ki bu iddia hala testlerle
kanıtlanmış değil. "Bu üç girişimin her birinde taviz koparmayı başardı Kuzey
Kore. Bunlar 2000 yılında dönemin ABD Dışişleri Bakanı Madeleine Albright'ın
ziyareti, 2003'te altılı görüşmeler ve geçen sene Washington'un,
Pyongyang'da rejim değişikliğini hedeflemediğini açıklaması." Ancak
Guardian'a göre Kuzey Kore bu kez şansını fazla zorladı. Füze denemelerinin
temel hedefini, ABD'yi ikili görüşmelere zorlamak ve ülkenin mali sistemi
üzerindeki baskıyı hafifletmek olarak tanımlayan Gazete, analizine şöyle
devam ediyor: "Ancak Kuzey Kore lideri Kim Jong-il, bu kez ülkesine
sempatiyle yaklaşan bir avuç ülkeyi de hayal kırıklığına uğrattı. Füze
denemeleri özellikle Çin'in yüzüne indirilen bir tokattır. Zira Pekin son üç yılı
soruna diplomatik bir çözüm bulmak için harcadı. "Güney Kore'nin de sabrı
sınırında. Kuzey ile yakınlaşma siyaseti yürüten Devlet Başkanı Roh Moohyun bile füze denemelerini, Kuzey Kore'nin düşmanlarının elini güçlendirecek
bir kışkırtma olarak niteledi. "Bu, ABD ve Japonya'yla ilgili olarak yerinde bir
tespit. Şimdi iki ülkede de, müzakere ve taviz politikasını savunanların sesi
kısılacaktır."
Financial Times da Guardian gibi, Kuzey Kore'nin füze denemelerinin
Washington'un elini güçlendireceği inancında. Konuyu başyazısında ele alan
gazete, gerekçelerini şöyle sıralıyor: "Birincisi, ABD'yi vurabilecek menzile
sahip olduğu düşünülen Taepodong-2 füzesinin fırlatılışından 40 saniye sonra
düştüğü haberi, eğer doğruysa Pentagon'u rahatlatacaktır. "Đkincisi füze
denemeleri Çin ve Güney Kore tarafından yürütülen, Pyongyang'a taviz verme
politikasının başarısız olduğunu ortaya koymuş oldu. Artık kimse Bush
yönetimini tek taraflı bir politika izlemekle suçlayamaz. "ABD üç yıl boyunca
Çin'in ev sahipliğinde Japonya, Rusya, Güney Kore ve Kuzey Kore'nin katıldığı
8
altılı görüşmelerin başarıya ulaşması için çaba gösterdi." Financial Times bu
tespitin ardından, sorunun çözümü için artık Güney Kore ve Çin'in insiyatif
alması gerektiğini savunuyor. Bu iki ülkeyi Pyongyang'a ciddi ekonomik ve
diplomatik baskı yapmaya çağıran gazete, şöyle devam ediyor: "Seul geçen
ay, Taepodong-2 füzesinin denenmesi durumunda Kuzey Kore halkına yönelik
gıda yardımını kesmek gibi tuhaf bir tehdit savurdu. Güney Kore bunun yerine
Kim Jong-il rejimine yönelik siyasi yakınlaşma ve ekonomik desteği kapsayan
'Günışığı' politikasına son vermelidir. "Kuzey Kore'nin en önemli ticari ortağı
olan Çin'e de görev düşüyor. Ayrıca Kuzey Kore'nin kışkırtmaları Japonya'daki
silahlanma ve nükleer silah geliştirme çağrılarını güçlendirecektir ki, Pekin'in
böylesi bir gelişmeden kaygı duyması için yeterli sebebi mevcuttur. "Çin'in dün
bütün gün sessizliğini koruması ve akşama doğru Dışişleri Bakanlığından
gelen yumuşak tondaki itidal çağrısı şunu gösteriyor: Çin'in, bırakın Đran gibi
krizleri çözmeye muktedir küresel bir güç olmayı, bölgesel sorunları çözmek
için bile bir hayli mesafe kat etmesi gerekiyor."
Kuzey Kore sorununun çözümünde Çin'e büyük sorumluluk düştüğü yorumu
Times'ın başyazısında da yer alıyor. Ancak gazete Çin'in, Pyongyang'ın füze
denemelerine gerekli tepkiyi göstermediği yorumlarına katılmıyor. "En ciddi
kınamalardan biri Çin'den geldi. Pekin gelişmelerden derin kaygı duyduğunu
dile getirdi. Ancak bir yandan da ilgili tüm taraflara itidal çağrısı yaptı. Aslında
Çin'in Kuzey Kore ile yakın ilişkileri düşünüldüğünde bu hafif gibi görünen
açıklama, çok daha büyük bir tepkinin göstergesi. "Çin, Kuzey Kore'nin bu
girişimine öfkelenmekte sonuna kadar haklı. Daha geçen hafta Çin Başbakanı
Wen Jiabao, Kuzey Kore'yi bir süredir yapacağını ileri sürdüğü füze
denemesinden vazgeçmeye çağırmıştı. "Çin Başbakan Yardımcısı da gelecek
hafta Pyongyang'a giderek iki ülke arasındaki dostluk anlaşmasının 45'inci
yıldönümü törenlerine katılacak. Kuzey Kore'nin füze denemeleri bu
nedenlerle, sorunun altılı müzakerelerde diplomasiyle çözülmesini savunan
Çin'e büyük bir darbe niteliğinde."
Kuzey Kore'nin füze denemeleri, dünya siyasetine etkileri açısından Đngiliz
basınında bu satırlarla değerlendirilirken, Guardian gazetesi tartışmaya bir
parantez açıp Kuzey Kore içindeki duruma da bakmış. "Devlet paranoyası ile
kenetlenmiş bir ulus" başlıklı yazıda dikkat çeken satırlar şunlar: "Kuzey Kore
lideri Kim Jong-il dün dünya gündeminin ilk sırasına otururken, 22 milyonluk
nüfusun büyük bölümü, küçük ve fakir ülkelerinin son 50 yılın en provokatif
adımını attığından habersizdi. "Đçe dönük ve paranoyak bu ülkede, yabancı
yayınları alabilecek radyo ve televizyon yasak. Dolayısıyla halkın çoğunluğu
haberleri devlet radyo televizyonundan alıyor ki, onlar da dün füze
denemelerinden hiç söz etmedi. "Kuzey Kore 1950-1953 arasındaki Kore
savaşından bu yana işgal korkusunun pençesinde yaşıyor. Son derece fakir
olmasına rağmen, en büyük gurur kaynağı dünyanın en güçlü ülkesine yarım
yüzyıldır kafa tutuyor olması. "Ancak bu durum ülke için acı bir faturayı da
beraberinde getiriyor. Đzolasyon ve silahlanmaya harcanan para ekonomiyi
tam bir enkaza çevirmiş durumda. 1990'lardaki kıtlıktan bu yana, ülkenin kırsal
bölgelerindeki milyonlarca insan gıda yardımıyla ayakta duruyor. "Bu ortamda
hükümetin birlik duygusunu canlı tutması giderek zorlaşıyor. Ancak dünkü füze
denemelerine verilen tepkiler neticesinde, işgal korkusu yeniden canlanabilir
ve Kuzey Kore halkı tekrar birlik olabilir."
9
10