hastalarda yüksek

2'17
SSK TEPECiK HAST DERG 1996; 6 (3): 217-20
SOLİD I<ANSEH.Lİ HASTALARDA YÜKSEK
SEDİMANTAS'YONUN IVIETASTAZI
GÖSTERMEDEKİ ROLÜ
THE VALUE OF HIGH SEDIMENTATION RATE TO SHOW METASTASIS OF
SOLID Iv1ALIGNITIES
Cemal KOCABAŞ
Oktay TARHAN
Mehmet TUNCA
SUMMARY
E:ryth:rocyte sedimentaHon rate is frequenHy normal in cancer patients. Cance:r is r~.rely
obscüre when erythrocyte sedimentaHon rate is high. Howeve:r, critically high eryi:hrocyte
sedimentatiı:m rate values are obse:rved in metastatk cancers. In this study, 107 of 108 patients with solid cancer whose eırythn:ıcyte sedimentation rate value is above 100 mm/h had
metastases and extensive local imrasion. Simultaneously, 11 cases (10.20%) had infection, 3
(2.8%) had secondary malignancy and 1(1 %) had po:rtal vein th:rombosis. Metashı.sis could be
present in almost aU of the can ce!" paHents with high erythrocyte sedimentali on ra te. Tumor
and Hssue fadors may be responsibi e for high erythn:ııcyb: sedimentation ra te. Presence of accompanying diseases may be one of the cont:dbuting fadom on high erythmcyte sedimentatfon ra te in cancer pa Hen ts.
(Key Words:Brain Tumor, MaHgnancy, MesotheHoma, Sarcoma)
ÖZET
Kanser H hastalarda eritrosit sedimentasyon hızı sıklıkla normaldir.· Eritrosit sedimentasyon
hızı yükseldiğinde karıser nadiren gizli kalır. Metastatik kanserli hastalarda ise sıklıkla belirgin
eritrosit sedimentasyon hızı yükseklikleri saptanır. Yapılan çalı~mada 100mm/h ve üzeri eritrosit sedimentasyon hızı yüksekliğine scı.hip 108 soliter kanserli hastaların 107 tanesinin ileri
derecede lokal invazyon ve uzak metastaza sahip oldukları görüldü. Ayncıll hastada (%10,20)
aym zamanda infeksiyon hastalığı, 3 hastada (2.8) ikinci bir habaset, 1 hastada (%1) ise portal
ven trombozu mevcuttu. Sonuç olarak belirgin eritrosit sedimentasyon hızı yüksekliğine salı.ip
olan kanserli hastalarm çoğunda metastaz mevcuttur. Metastazda eritrosit sedimentasyon
hızmm ileri derecede yükselinesinde tiiı:nör ürünlerinin ve tümör kitlesinin d okulara etldsi sonucu açığa çıkan doku faktörlerinin rolü olabilir. Bu hastalardaki eritrosit sedimentasyon hızı
yüksekliğinde, aynı anda mevcut olan ve eritrosit sedimentasyon hızı yüksekliğine yol açan
diğer hastalıldann da rolü vardır.
(Anahtar Sözcükler: Beyi:n. Tümörü Mezotelyoma, Sarkom)
1
Iç Haslıılıklım ?,ııal:ıilim Dalı (Doç.Dr.M Tunca,
Uz.Dr.C
Kocabaş,
Uz.Dr.O Tarhan)
9 Ey! U! Üniversitesi Tıp Fakültesi inciı·altı - IZMIR
Yazışma:
Uz.Dr.C
Kocabaş
J SSK TEPECiK HOSP TURKEY 1996 Vol. 6 No, 3
Eritrosit sedimentasyon hızı uzun za~
mandan beri bir dizi hastalığın hmı ve aktivitesinin takibiilde sık olarak kullandığımız
dü~ük maliyetli testlerden birisidir (1-5),
Eritrosit sedimentasyon hızı, eritrositlerin
plazmacia bazı kuvvetlerin etkisi altında
çökmesiniı< bir ölçüsüdüL Bu kuvvetler
yerçekimi ve, plazmanın kaldıncı kuvveti ile
eritrositlerin negatif elektrostatik yükleridk
Eritrosit sedimentasyon hızı'nm normalin
üst smm değeri genellikle ara~tırmacılarm
kişisel seçimine bağlıdır
Belirgin Eritrosit sedünantasyon hızı yüksekliği de seçime
bağlı olmakla birlikte çalı~malarda genellikle 100 mm/h ve üzeri değerler belirgin
yüksekliği ifade etmek için kullamlmıEgtır,
Eritrosit sedimentasyon hızmı en çok
yükselten hastalık grupları, kanserler, hematolojik kanserler, infeksiyon ve kollajen
doku hastahklandır, Ancak kanserli hastalarda eritrosit sedimentasyon hızı sıklıkla
normal olarak bulunur,
Eritrosit sedimentasyon hızı yükseldiğinde kanser nadiren gizli kalır (1), Başka bir ifade ile metastik
kanserli hastalarda sıklıkla yüksek bulunur
Kanserli hastalarda ciddi eritrosit sedimantasyon hızı yüksekliği metastaz için bir
ipucudur. Bu çalışmada hastanemizde
100mm/h ve üzeri eritrosit sedimentasyon
hızına sahip solid kanseri (non-hematolojik
kanser, beyin tümörü, mezotelyoma, sarkom) olan hastalar dikkate almdı,
GEREÇ VE YÖNTEM
1993 ve 1994 yılında Dokuz Eylül
Üniversitesi Tıp Fakültesi Hemotoloji laboratuarında Westemgreen metodu ile yapılan
eritrosit sedimentasyon hızı ölçüm sonuçlan, kayıt defterinden tarandL 100 mm/h ve
üzeri eritrosit sedimentasyon hızı'na sahip
eri~kin yaş grubu (16 yaş>) hastalarm dosyalan arşivden bulanarak incelendi ve nonhematolojik kanserli sarkomlu, beyin tümörlü, mezotelyomal hastaların özellikleri
tespit edildi,
1993 ve 1994 yıllarında 33667 eritrosit sedimentasyon hızı ölçüm sonucu tarandL
218
1027 adet
100 mm/h ve üzeri eritrosit sedimentasyon hızı sonucu vardı ve tekrarlanan ölçümler çıkanldığmda 650 hasta
elde edildi. 192 hastanın dosyası buluna~
madı, 46 hastanm da dosyasında gerekli bilgiler tespit edilemedL Çocuk ya~ grubundaki 27 hasta çalıEgmadan çıkanldL Dosyası
bulunan ve gerekli bilgiler mevcut olan 385
eriEgkin yaş grubundaki hastanın 16 tanesi
(4,16) tetkikierini tamamlamamıEg, 8 tanesinde (%2.08) ise gerekli ara~tırmalara. rağmen
etyoloji saptanamamı~h,
SONUÇ VE BULGULAR
Non-hematolojik kanserli 108 hasta
tespit edildL Ortalama ya~ 5836 idi, 72
erkek hastanın ya~ ortalaması 58,08
küçük 21 nazofarinks kanseri, en
ise
79 yaşında akciğer kenseri), 36 kadın hastanın ya~ ortalaması da 58,94
küçük 29,
maksiler rabdomyosarkom, en büyük ise 83
ya~mda renal hücreli kanser) idL 108 hastanm tanı dökümü tablo 1'de gösterilmiştir,
TABLO 1: Yüksek eritrosit sedimentasyonlu kanser
hastalannda lokalizasyon
Malinite
lokalizasyonu
Erkek
--
-;-----·
39
-Baş-boyun
13
-Böbrek
-Kolon-rektum
-Meme
-Uterus-servisk
3
3
-Over
-Sarl~omlar
-Mesane
-Primeri belli olmayan
-Prostat
-Mezolelyoma
-Mide
3
-
!<adın
Toplam
3
4
42
i7
3
2
5
5
6
5
5
5
5
5
6
2
4
4
4
3
3
3
2
2
2
2
-Karaciğer
-Beyin tümörü
TOPLAM
74
34
i OS
Bu 108 hastanın beyin tümörlü biri hariç
107'si tanesi ileri evre (lokal ileri invazyon
ve veya uzak metastaz'a sahip) habasetler
219
SSK TEPECiK HAST DERG 1996 Vol. 6 No. 3
idi. 11 hastada (%10.20) eritrosit sedimentasyon hızı ölçümü esnasında bir infeksiyon
hastalığı na (8'i alt solunum yolu infeksiyonu) sahipti. 3 hastada (%2.80) aynı zamanda
ikinci bir habaset (akciğer kanseri + kronik
myeloid lösemi, karaciğer kanseri + multipl
ınyelom, bar;:-boyun Wmörü + cilt kanseri )
vardı.
TARTIŞ!v!A
Kanser, semptomları ve yüksek eritrosit
sedimentasyon hızı olan hastalarda, oldukça
sıktır. Yüksek eritrosit sedirnentasyon hızı­
'rm sahip olan 790 hastada yapıları bir
çah:şınada 70 hastada (%8.8) kanser mevcuttu (9). Bununla beraber Eritrosit sedimentasyon hızı yükseldiğinde kanser nadiren gizli
kalır. Bu 70 hastanın 68'inde doğrudan
tanıya götürecek bulgular mevcuttu. Yüksek
eritrosit sedimentasyon hızının nedeni gerekli incelemelere rağmen saptanamayan
hastalarda kanser nadiren geli~ir. Eritrosit
sedimentasyon hızı yüksek 42 kadm. hastanın 6 yıllılc izlenmesinde hiç yeni kanser
gelişimi gözlenmemüıtir. (10). Bir diğer
çalı~mada inatçı eritrosit sedimentasyon hızı
yüksekliği olcı.n 10 hastanm 15 yü boyunca
izlenmesinde
kanser gelişimine rastl;;uı...
madı (11). Eritrosit sedimentasyon hızı kanserli hastalarda sıklıkla normal olarak bulunur. Peyman'ın 300 kanserli hastada eritrosit
sedimentasyon hızı'nı değerlendirdiği çahr;:-·
masında hastalarm yalnızca yarısmm 20
nun/h'den yüksek değerlere salıip olduğu
görülmüştür. (6). Bu gastrointestinal sistem
kanserli hastalarda yapıian 2 çah~mada daha doğrulanmıştır (7,8). Metastatik kanserli
hastalarda ise eritrosit ·sedimentasyon hızı
sıklıkla yüksektir (6). 10 mm/h'den düşük
eritrosit sedimentasyon luzı, uzak metastaz
olasılığını pret.est değerinden daha dü~ük
düzeylere (kemik metastazında %32'den
%12'ye karaciğer metastazmda %48'den
%22'ye) indirmektedir. Kanserli hastalarda
eritrosit
sedimentasyon hızının
a~ın
yükselmesi metastaz için bir ipucudür. Bir
çah~mada lOOmm/h'den yüksek eritrosit sedimentasyon hızına sahip kanserli hastalarm
neredeyse tümünde metastaz sağlan-ı:nı~tır
(5). Bununla beraber normal bir eritrosit sedimentasyon hızı ınetastazı dışlarnaz. Metastazı saptanamayan tek hastada alt solunum
yolu in.feksiyonu vardı.
Sonuç olarak ciddi eritrosit sedimentas··
yon hızı yüksekliğine sahip olan kanserli
hastalarm çoğunda metastaz vardır. Metastazda eritrosit sedimentasyon hızı'nın ileri
derecede yükselmesinde ilimör ürünlerinin
ve llimör kitlesinin d okulara ·etkisi sonucu
açığa çıkan doku faktörlerinin rolü olabilir.
Bu hastalardaki eritrosit seeHmetasyon hızı
yüksekliğinde, aynı anda var olan ve eritrosit sedimentasyon hızı yüksekliğine yol açan
diğer hastalıklarm da rolü vardır.
Solid kanserli bu hastada eritrosit sedimantosyommun yüksek (saatte lOOmm.nin
üstünde) bulunması. ilk planda hastahğın
ilerlemesini veya metastaz olasılığını dü-
şündürmelidir.
220
J SSK TEPECiK HOSP TURKEY 1996 Vol. 6 No. 3
KAYNAKLAR
1. Horald CSJ, Matthew HL. The erytiırocyte sedimentatian rate. Gıtideline for rational use. Ann Intern Med. 1986;
104: 515-23.
2. Zlonis M. The mystique of the erythrocte sedimentalion rate. A reapraisal of one of the oldesi labarotory test stil/
in use. Clin Lab Med. 1993; 13 (4): 787-800.
3. Smith EM, Samadion S. Use of the erythrocyte sedimentalian rate in the elderly. Br J Hosp Med. 1994; (51 (8)
: 394-7.
4. Pacin A, Bonle G, Martinez E, Bordignon F, Peri f.
Study of seasonal belıavior in erythrocyte sedimentation rate.
Chronobiologia. 1993; 20 (20 (3-4): 169-78.
5. Zacharski LR, K yle RA? Significance of extrenıe elevation of erythrocı;te sedimentation rate. JAMA. 1967 ; 202 :
264-6.
6. Peyman M_A. The effect of malignant disease on the
erythocyte sedinıentation rate. Br 1 Cancer. 1962 ; 16 : 5671.
7. De Young N), Ashman LK, Ludbrook J, Marsha/la
VR. A comparison of three blood tesis for cancer. Sıırg
Gynecol Obstet. 1980; 150: 12-6.
8. Salter SH. Gastrointestinal malignancy and the eritrocyte sedinıentation ra te. Practitioner. 1981; 225: 566-8.
9. Liljestrand A, Ollıagen B. Persistently high erythrocyte sedinıentation rate; diagnostic and prognostic aspects.
Acta Med Scand. 1955; 156 : 425-39.
10. Rafnsson V, Bigtsson C, Lennastsson J,
O,
Noppy H, Tıbblın E. Erythrocyte sedimentation rate a population sanıp/e of women, with special reference to its elinical and prognostic significance. Acta Med Scand. 1979 ;
206 : 207-14.
11. Froonı P, Marga/iot S, Caine Y. Behbasat SignifiAm
cance of erythrocyte sedinıentation rate in young
1 Clin Patlıol. 1984; 82 : 198-200.
12. Reinhart WH. Die Blutsankung-einfacher und nutzlicher test? Schweiz Med Wochensch r. 1988 ; 118 : 839-
44.