18.yy. Batılılaşma - Gebze Teknik Üniversitesi
advertisement
18.yy. Batılılaşma – Topkapı III. Ahmet Çeşmesi – 1728-29 18.yy. Batılılaşma – Topkapı III. Ahmet Çeşmesi – 1728-29 18.yy. Batılılaşma – Tophane Çeşmesi, 1732, - I.Mahmud 18.yy. Batılılaşma – Tophane Çeşmesi, 1732, - I.Mahmud 18.yy. Batılılaşma – Tophane Çeşmesi, 1732, - I.Mahmud 18.yy. Batılılaşma – Üsküdar III. Ahmet Çeşmesi, 1732 18.yy. Batılılaşma – Üsküdar III. Ahmet Çeşmesi, 1732 18.yy. Batılılaşma – Azapkapı Saliha Sultan Çeşmesi, 1733 18.yy. Batılılaşma – Azapkapı Saliha Sultan Çeşmesi, 1733 18.yy. Batılılaşma – Kabataş Mehmet Emin Ağa Çeşmesi, 1740, I. Mahmud 18.yy. Batılılaşma – Kabataş Mehmet Emin Ağa Çeşmesi, 1740, I. Mahmud 19.yy. Batılılaşma – Nakışdil Sultan Türbesi ve Sebili, 1818, II. Mahmud 19.yy. Batılılaşma – Ampir – Barok – Nusretiye Cami, 1818, II. Mahmud 19.yy. Batılılaşma – Eklektik – Büyük Mecidiye (Ortaköy) Cami, 1853, Abdülmecit 19.yy. Batılılaşma – Eklektik – Büyük Mecidiye (Ortaköy) Cami, 1853, Abdülmecit 19.yy. Batılılaşma – Eklektik – Bezmialem Valide Sultan (Dolmabahçe) Cami, 1855 19.yy. Batılılaşma – Beylerbeyi Sarayı, 1865 19.yy. Batılılaşma – Beylerbeyi Sarayı, 1865 19.yy. Batılılaşma – Dar’ül-Fünun, 1845-1863, G.Fossati 19.yy. Batılılaşma – Dar’ül-Fünun, 1845-1863, G.Fossati Alexandre Vallaury 1850 - 1921 •İstanbul Arkeoloji Müzesi •İstinye'deki Afif Paşa Yalısı •Baltalimanı'nda Zeki Paşa Yalısı •Bağlarbaşı'ndaki Mecid Efendi Köşkü •Galata'daki Osmanlı Bankası •Haydarpaşa'daki Mekteb-i Tıbbiye-i Şahane (M.Ü. Tıp ve Hukuk Fakültesi) •Cağaloğlu'nda Düyun-u Umumiye binası (günümüzde İstanbul lisesi) •Beyoğlu'nda Pera Palas Oteli •Emek Sineması (Cercle d'orient) Yerel biçimlerle tasarım, Düyun-u Umumiye, 1897, A. Vallaury Yerel biçimlerle tasarım, Düyun-u Umumiye, 1897, A. Vallaury Yerel biçimlerle tasarım, Eminönü Osmanlı Bankası, A. Vallaury Yerel biçimlerle tasarım, İstanbul Arkeoloji Müzesi, 1891, A. Vallaury Yerel biçimlerle tasarım, İstanbul Arkeoloji Müzesi, 1891, A. Vallaury Raimondo D‘Aronco, 1857 - 1932 Botter Apartmanı Şeyh Zafir Türbesi, Çeşme, Kitaplığı Karaköy Cami Tarabya İtalyan Sefareti I. ULUSAL MİMARLIK DÖNEMİ - 1908-1927 ALİ TALAT BEY 1869 - 1922 VEDAT TEK 1873 - 1942 KEMALETTİN BEY 1870 - 1927 I. ULUSAL MİMARLIK DÖNEMİ - 1908-1927 •Bu akıma bağlı ilk mimarlardan •1919 – Evakf Nezareti Heyet-i Fenniye Görevi Reisliği •Kemalettin Bey’le ilk projeler •Beşiktaş İskelesi •Üsküdar İskelesi •Kuzguncuk İskelesi ALİ TALAT BEY 1869 - 1922 Beşiktaş İskelesi - 1913 I. ULUSAL MİMARLIK DÖNEMİ - 1908-1927 •Eserleri ve yetiştirdikleri ile döneme damgasını vurmuştur •1887 – Hendese-i Mülkiyeye girmiş •1895 – Berlin’de 2,5 yıl eğitim ve deneyim •1900'de İstanbul'a döndü ve öğretim üyeliğine başladı •1909 – 1919 – İttihat ve Terakki Partisi desteği •1908'de Osmanlı Mimar ve Mühendis Cemiyeti adıyla bu meslek dallarının Türkiye'deki ilk meslek odasını kurdu •Mescid-i Aksa'nın restorasyonu çalışmaları KEMALETTİN BEY 1870 - 1927 I. ULUSAL MİMARLIK DÖNEMİ - 1908-1927 KEMALETTİN BEY 1870 - 1927 •Çapa Anadolu Öğretmen Lisesi binasının inşaatı •Şemsipaşa İlköğretim Okulu'nun inşaatı •Ankara Evkaf Apartmanı inşaatı (Yapımı sırasında vefat etmiştir) •Çamlıca Kız Lisesi inşaatı •Bostancı Camii inşaatı •Bebek Camii inşaatı •Yeşilköy Camii inşaatı •Kamer Hatun Camii, Beyoğlu •Reşadiye Mektebi (günümüzde Eyüp Ortaokulu) inşaatı •Sultan Reşad Türbesi inşaatı •Gazi Osman Paşa Türbesi inşaatı •Mahmut Şevket Paşa Türbesi inşaatı •Ahmet Cevat Paşa Türbesi inşaatı •Ali Rıza Paşa Türbesi inşaatı •Hüsnü Paşa Türbesi inşaatı •Fethiye Camii Koca Sinan Paşa Medresesi restorasyonu •Tayyare Apartmanları, Laleli •İstanbul Birinci, İkinci, Üçüncü ve Dördüncü Vakıf Hanları inşaatı •Gazi Üniversitesi Rektörlük Binası inşaatı •İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi kütüphanesi •Filibe Gar Binası •Edirne Gar Binası onarımı •Bandırma Haydar Çavuş Camii'nin yeniden inşası •Gazi Eğitim Enstitüsü binası inşaatı •Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları Müdürlüğü binası inşaatı •Vedat Tek tarafından başlatılan Ankara Palas projesinin son seklini vererek tamamlanması •Kudüs Mescid-i Aksa restorasyonu projelendirmesi (1922-1926) I. ULUSAL MİMARLIK DÖNEMİ - 1908-1927 •Mimar Kemalettin Bey ile birlikte en önde gelen iki isminden biridir. •Osmanlı’nın son dönemi ve Cumhuriyetin ilk yıllarının pek çok önemli yapısına imza atmış bir mimardır. •Sanayi Nefise Mektebi'nin ilk Türk hocalarından biridir •Fransa’da yüksek öğrenim •1897'de yurda döndü. •Sirkeci'de bir yazıhane açtı;Mimar Kemalettin Bey ile birlikte Türk mimarisine yeni bir milli kimlik kazandırma çabalarına girişti •Serbest mimarlığı sürdürürken 1899'da İstanbul Şehremaneti mimarlığına getirildi “Heyet-i Fenniye Reisi” VEDAT TEK 1873 - 1942 I. ULUSAL MİMARLIK DÖNEMİ - 1908-1927 VEDAT TEK 1873 - 1942 •Mahmud Paşa Köşkü, 1896. Moda •Halit Bey/ Nuri Paşa Yalısı, 1900 başları Yeniköy •Zihni Paşa Cami, 1901. Erenköy •İzmit Saat Kulesi, 1901-1902 •Kastamonu Hükûmet Konağı, 1902 •Cemil Topuzlu Köşkü, 1900?. Göztepe •Silah Deposu Müzesi, (Uygulanmamış Proje) 1915. Maçka, •Posta ve Telgraf Nezareti Binası 1903-1909. Sirkeci, •Posta ve Telgraf Nezareti Fabrikası, 1907 civarı. Sirkeci •Defter-i Hakani (Tapu Kadastro Müdürlüğü), 1908. Sultanahmet •Hobyar Mescidi (Büyük Postane Camii), 1909, Sirkeci •Hürriyet Tepesi'nde Zafer Takı, 1909. Şişli •Vedat Tek Evi, 1913. Nişantaşı •Moda Vapur İskelesi, 1915, Moda, Kadıköy •Haydarpaşa Vapur İskelesi, 1915, Haydarpaşa •Tayyare Şehitleri Anıtı, 1916. Fatih •Belediye Binası, 1916, Fatih •Sütlüce Mezbahası, 1919. Sütlüce •Kazım Emin Tütün Deposu, 1920'ler, Bursa •Cumhuriyet Halk Fırkası Mahfeli (II. TBMM Binası), 1924. Ulus •Ankara Palas, 1924, Ulus •Şark (Nemlizade) Tütün deposu, 1925. Üsküdar •Tarsus Belediye Tiyatrosu ve Gazinosu, 1929, Tarsus •Halit Ziya (Uşaklıgil) Apartmanı, (Sinan Ağa Daireleri), 1934. Çemberlitaş •Vedat Tek Evi. Nizam, Büyükada. •Tahir Han, 1935. Galata •İstiklal Caddesi O. Rüştü Paşa Apartmanı, Beyoğlu •Leyla Saz Kabri, 1936, Edirnekapı Şehitliği •Yayla Apartmanı, 1939, Nişantaşı La Turquie kamaliste dergisi 4. Vakıf Han, 1916 – 1926, Eminönü, Kemalettin Bey 4. Vakıf Han, 1916 – 1926, Eminönü, Kemalettin Bey 4. Vakıf Han, 1916 – 1926, Eminönü, Kemalettin Bey Büyük Postane - Posta Telgraf Nezareti , 1909, Sirkeci, Vedat Tek Büyük Postane - Posta Telgraf Nezareti , 1909, Sirkeci, Vedat Tek Büyük Postane - Posta Telgraf Nezareti , 1909, Sirkeci, Vedat Tek Ziraat Bankası Genel Müdürlüğü, 1926-29, Ankara, Guilo Mongeri Maçka Palas, 1926-29, Guilo Mongeri St Antoine Kilisesi, 1912, Beyoğlu, Guilo Mongeri Etnoğrafya Müzesi, 1926, Ankara, Arif Hikmet Koyunoğlu Tayyare Kültür Merkezi, 1930lar, Bursa, Arif Hikmet Koyunoğlu I. ULUSAL MİMARLIK DÖNEMİ SONRASI GELİŞMELER •Kemalettin Beyin erken ölümü •Batıya açılma çabasının artması •Eğitim kurumlarında Vedat Bey ve G. Mongeri yerine değişik anlayışta insanların getirilmesi •Eğitim kurumlarında değişiklikler •1927 sonrası --- Yabancı mimar artışı Yabancı Mimarların Tutumları: Yerel Mimarların Tutumları: •Uluslararası Üslup Uluslararası Üslup •Anıtsallığı temel alan Neo-Klasik Biçimsel ve anıtsallığı temel alan Cumhuriyet’in amacı: •Batının maddi kültürünü ve tekniklerini alarak çağdaş medeniyetler seviyesine ulaşma •1927- 1940 arası 14 Mimar ve Plancı almanca konuşulan ülkelerden davet ediliyor •1936 – 1950 Henri Prost – İstanbul Nazım Planları •1948 – Le Corbusier – İzmir İmar Planı için ön çalışma ve rapor hazırlıyor I. ULUSAL MİMARLIK DÖNEMİ SONRASI GELİŞMELER •1930larda Avrupa’nın aksine mimarlar için özgür çalışma ortamı •1.Ulusal Mimarlık Dönemi’nde ise kamu yapılarında bütünlük söz konusu •Diğer ülkelerdeki gelişmelere yetişme isteği •Yerli mimarların yabancı mimarların ülkedeki yapılarını aşma isteği •Ernst Egli’nin “Modern Mimari Atölyesi” •Çağdaş mimarlık anlayışı gerekleri •Yeni kuşak mimarlarda Yapılarda yenileşme •İşlevi ön plana çıkaran akılcı tutum, işleve göre biçimlenme •Çevreyle ilişki kurma •Bezemeden arınma •Çağdaş Yapı Yöntemleri Çimento – demir •1930larda Kamu Yapılarında Seçmeci tutum Kaynak – Almanya, İtalya’daki siyasi değişim - Anıtsal girişler - Yer Yer Taş Kaplamalar - Eskiyi anımsatan biçimci yaklaşım - İç-dış ilişkisi daha sağlıklı • Mimarlık Kurumları artıyor • Yerel malzeme bırakılmış ama yeni malzeme üretilmiyor, ithal ediliyor Sayıştay, Ankara, 1928-30, Ernst Egli Ernst Egli – 1930 – 1936 – Güzel Sanatlar Akademisinde Hocalık Yeni Aşama – ULUSLARARASI ÜSLUP • Cumhuriyetin ilk yapılarından, 1927’ler, dönemin AlmanyaAvusturya mimari etkisi • Belli bir anıtsallık kurgusu var • Yalınlık, klasik durgunluk hakim Ernst Egli, 1930lar Ragıp Devres Villası, İstanbul, 1932, Ernst Egli Ragıp Devres Villası, İstanbul, 1932, Ernst Egli Taut Evi, B. Taut Bruno Taut – 1936 – 1938 – Güzel Sanatlar Akademisinde Hocalık 1938 - MİMARİ BİLGİSİ kitabı • 2. Ulusal Mimarlık Hareketi örneği bir yapı • Altta bant pencere, üstte tepe penceresi Taut Evi, B. Taut Bruno Taut – 1936 – 1938 – Güzel Sanatlar Akademisinde Hocalık 1938 - MİMARİ BİLGİSİ kitabı AÜ Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi, 1937, B. Taut • Bodrum üzerine dört katlı olan yapı, ana caddeye paralel dikdörtgen prizmatik kütlesi ile bunun iki ucuna eklenmiş küçük bloklardan meydana gelir. • Girişin yer aldığı ön cephenin orta bölümü öne ve yukarı doğru küçük çıkıntılar yapılarak vurgulanmıştır. • Yapının mimarı Mimar Sinan'a ve Osmanlı mimarisi hayranlığı nedeniyle giriş cephesinde taş ve tuğla birlikte kullanılmış , yan ve arka cepheler ise sıva ile kaplanmıştır. AÜ Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi, 1937, B. Taut • Bodrum üzerine dört katlı olan yapı, ana caddeye paralel dikdörtgen prizmatik kütlesi ile bunun iki ucuna eklenmiş küçük bloklardan meydana gelir. • Girişin yer aldığı ön cephenin orta bölümü öne ve yukarı doğru küçük çıkıntılar yapılarak vurgulanmıştır. • Yapının mimarı Mimar Sinan'a ve Osmanlı mimarisi hayranlığı nedeniyle giriş cephesinde taş ve tuğla birlikte kullanılmış , yan ve arka cepheler ise sıva ile kaplanmıştır. Yargıtay, Ankara, 1934, C. Holzmeister Clemens Holzmeister – 1946 – 1949 – Teknik Üniversite Mimarlık Fakültesinde Hocalık Kamu Yapılarında ANITSAL – Diğer Yapılarda BÖLGESEL T.B.M.M., Ankara, 1938-60, C. Holzmeister Cumhurbaşkanlığı Köşkü, Ankara, 1932, C. Holzmeister Belediyeler Bankası, Ankara, 1938, Seyfi Arkan Seyfi Arkan – 1933 – Güzel Sanatlar Akademisinde Şehircilik dersi Hocalığı Florya Cumhurbaşkanlığı – Atatürk - Deniz Köşkü, 1936, Seyfi Arkan • Asimetrik kurgu, sürekli pencere dizisi • Yükseltilmiş deniz üstünde => yerinde (Le Corbusier) Florya Cumhurbaşkanlığı – Atatürk - Deniz Köşkü, 1936, Seyfi Arkan Ankara Sergi Evi, 1933, Şevki Balmumcu Şevki Balmumcu Güzel Sanatlar Akademisi mezunu • Ankara Sergi Evi Yarışması 1.lik ödülü • Çağdaş ve ileri bir yorum • Büyümekte olan ulusun kendini ifade etme isteği • Dar ve uzun bir gelişime sahip • Önde bir giriş kısmı tasarlanmış • Asimetrik bir tasarım var. Klasist yapıda olduğu gibi ortada değil yanda. • Kütle parçaları uyumu mevcut. • Yataylığı bozan bir kule. • Streamline: ABD mimari özelliği ve fütüristlerin kullandığı hızı ifade eden çizgiler var. • Klasik anıtsallık yerine, dönemin mimarlığının geç de olsa uygulanması. Sümerbank, M. Elsässer • Hem modern hem de ekspresyonist bir hava taşıyor • Doluluk-boşluk oranı fark edilir. Yalın bir tutum var. • Yapı parçalarını birbirine entegre eden tasarım • Frank l Wright havasında bazı elemanlarorganik kolonlar • Dinamik çizgili • Merdiven ve onu karşılayan bir saçak stilize edilmiş boruk Sümerbank, M. Elsässer II. ULUSAL MİMARLIK DÖNEMİ, 1940-1950 DIŞ ETKİLER Almanya ve İtalya’daki Siyasi durum Siyasal amaçlara yönelik kullanılıyor • Anıtsal – Simetrik -Taş Malzeme • Gösteriler, toplantılar bu yapılarda • Gezici Sergiler Siyasi propaganda ve bu siyasetin mimarlığı İÇ ETKİLER Yabancı mimarlara tepki 2.Dünya Savaşı öncesi ve savaş ile birlikte Yurtdışından malzeme getirilememesi Yerli malzemeye dönme savı I.Ulusal Mimarlık Dönemi Kaynak:Selçuklu Mimarlığı, Osmanlı Mimarlığı Sinan dön. II.Ulusal Mimarlık Dönemi Kaynak: Türk Sivil Mimarlığı Sedat Hakkı Eldem Güzel Sanatlar Akademisinde “Milli Mimari Semineri” etkili Mimarlık eğitimi yapan kurumlar örgütleniyor Türk Yapı Kongresi 1948 Şehircilik ve imar planı çalışmaları artıyor Türk Evi, Türk Kenti bilgileri artıyor Temel Sorunlar çözülmeden BİÇİMSEL YAKLAŞIMLAR II. ULUSAL MİMARLIK DÖNEMİ, 1940-1950 SEDAD HAKKI ELDEM 1908-1988 Fransa, İngiltere, Almanya 3 yıl burslu Güzel Sanatlar Akademisi mezunu 1932 Akademide hocalığa başlıyor Türk Konutu, Topkapı Sarayı çalışmaları “Milli Mimari Semineri” araştırmaları Tarihsel değer taşıyan eserlerin araştırılması İlk Evre Avrupa’dan dönüş Le Corbusier ve Bauhaus etkileri Yalova Termal Oteli Fındıklı Elektrik Şirketi -1934 İkinci Evre Milli Mimari Semineri çalışmaları doğrultusunda II. Ulusal Mimarlık dönemi İstanbul Üniversitesi Fen ve Edebiyat Fakültesi (Emin Onat ile birlikte) Ankara Fen Fakültesi Üçüncü Evre Taş ve Yığma inşaat, Geleneksel Teknikler İstanbul Adliye Sarayı (Emin Onat ile birlikte) 1941 - 45 Eski Eserleri Koruma Encümeni 1962 – 72 Gayrimenkul Eski Eserler ve Anıtlar Yüksek Kurulu üyeliği Elektrik İdaresi depo ve ofisleri, 1934, S.H. Eldem Türk Ev tipleri, S.H. Eldem Türkiye Sergi Binası, New York, 1938, S.H. Eldem II.Ulusal Mimarlık döneminin başlangıcı Şark Kahvesi, 1947, S.H. Eldem İstanbul Türk evinin sofa gibi plan öğelerini, çıkma, saçak, kafes, vb çeşitli ayrıntılarını yeni yaşam biçimine uyarlamıştır. Geleneksel mimarlık biçimlerinin ve öğelerinin kullanılabileceği konut, kahve, pavyon gibi işlevlerde bunlardan yararlanmaya çalışan Eldem, otel, banka, işyeri, yönetim ve eğitim yapısı gibi işlevlerdeyse akılcı-işlevci biçimlendirmeye yönelmiştir. İÜ Fen Edebiyat Fakültesi, 1942-44, S.H. Eldem - Emin Onat ile birlikte İşlev, malzeme ve taşıyıcı sistem gereksinimine önem vermiş, geleneksel öğeler yalnız biçimsel ayrıntılarda kullanmıştır. İÜ Fen Edebiyat Fakültesi, 1942-44, S.H. Eldem - Emin Onat ile birlikte İstanbul Adalet Sarayı, 1949 (tasarım), S.H. Eldem - Emin Onat ile birlikte Yeni bir akılcı işlevci dönemi başlatmıştır. İstanbul Adalet Sarayı, 1948, S.H. Eldem - Emin Onat ile birlikte II. ULUSAL MİMARLIK DÖNEMİ SONRASI GELİŞMELER • 2.Dünya Savaşı sonrası Alman etkisinin zayıflaması Diğer ülkelerdeki gelişmelerin izlenmesi Liberal – Kapitalist düşünce • Savaş Sonrası Kentler Yeni üretimler – Uydu Kentler – Sosyal Konutlar • Bağımsız Biçimlerle Çözüm İstanbul Belediye Sarayı, 1953 İstanbul Sheraton Oteli, 1959 • Yeni Eğitim kurumlarının açılması ODTÜ, KTÜ • 1954 Yasa ile Mimarlar Odası’nın kurulması • 1950ler Uluslararası Sisteme geçiş Cumhuriyet dönemi Türk mimarlığında dönüm noktası Farklı anlayış, üslup, düşünce aynı anda •Büyük Kentlere göç Tarihsel ve kültürel değerler yıkılıyor Gecekondu sorunu •1950 öncesi Kamu Yapıları ve Tek Konut •1950 sonrası Konutlar, oteller, büro yapıları, fabrikalar, bankalar •20.yy. 2.yarısı Batının tüm akımından örnekler Rasyonalist- Pürist anlayış Bağımsız Biçim arayışları Brütalist Anlayış Geleneksel Mimarlık değerlerinin Yeniden Yorumlanması Hilton Oteli, 1952,S.H. Eldem ve S.O.M. 1950'lerde egemen olmaya başlayan daha serbest, uluslararası nitelikteki dönemin öncüsü olmuştur. Zeyrek Sosyal Sigortalar Kurumu Binası, 1962-64, S.H. Eldem Zeyrek Sosyal Sigortalar yapı grubu sınırlı katılımlı bir yarışmada seçilerek projelendirilmiştir. Kompleks kökenindeki amaçlar bağlamında işhanı, dispanser, çarşı, banka ve bir kahveden oluşmaktadır. Ancak, bu amaç hiç gerçekleşmemiş ve kompleks kurumun büro binası olarak işlev görmüştür. Farklı büyüklükteki binalar eğimli arazi üzerinde çevre düzenini bozmayacak ve öncelikle arkadaki mahallenin kimliğiyle uyumlu olacak nitelikte konumlandırılmıştır. Bu tercih pencere elemanlarında ve yapı kütlelerinin çıkmalı biçimlenişinde de dışavurulmuştur. Ağa Han Mimarlık ödülü Zeyrek Sosyal Sigortalar Kurumu Binası, 1962-64, S.H. Eldem Zeyrek Sosyal Sigortalar Kurumu Binası, 1962-64, S.H. Eldem Atatürk Kitaplığı,1973, S.H. Eldem
