Projektörler - e

146
sı e m e ns , s u ltan v e devl et – sav u nma
projektörler Sahil Projektörleri – Dağ ve Çöl Projektörleri
tarafından alınmasına karar verildi. Komisyon, araştırmasına
başladı. Tophane’nin ilgili memuru çağrıldı, tam olarak ne
tür silahlar istendiği soruldu. Ordunun elinde hazır bulunan
torpidolar 80 kıyye, yani yaklaşık 103 kilogram pamuk barutunu
alabilecek büyüklükteydi. Yeni alınmak istenenler ise 250 kıyye,
yani 320 kilogram kadar pamuk barutunu taşıyacak kapasiteye
sahip, küre şeklinde, yani son teknolojiye göre üretilmiş
Projektörler
İstanbul Boğazı’nı, dağları ve çölleri aydınlatmak
için projektörlere ihtiyaç duyuluyor, başvurulan
adres yine Siemens oluyordu.
Sahil projektörleri
olanlardı.
11
I. Dünya Savaşı’na doğru ilerleyen dünyada stratejik olarak
İngiltere Westminster’da bulunan Siemens Fabrikası Müdürü
büyük öneme sahip noktalardan biri İstanbul Boğazı’ydı.
Bay Easton’dan, Komisyona gelerek bahsi geçen ve şimdiye
Savunma tedbirleri kapsamında Boğaz Siemens torpidolarıyla
kadar satın alınanlardan daha üstün özelliklere sahip
korunuyordu. Ancak 1906 yılına girerken bu tedbir tek başına
torpidoları teşhir etmesi istendi. Hem çarpışma hem de kablo
yeterli görülmedi. Aydınlatma için projektör temin edilmesine
ile ateşlenebilir özellikteki torpidolardan talep ediliyordu.
karar verildi. Bunda İmparatorluğun komşularından Rusya’daki
Toplu olarak yerleştirildiklerinde hangilerinin çarpışma
hareketlilik de etkili oldu. 1905’te Rus İhtilali gerçekleşmişti.
sonucu patladığını gösteren sinyal tablolarının da bulunması
“Karadeniz Boğazı”nın korunması gerekiyordu. Osmanlıların
şartlar arasındaydı. Bu özelliklere sahip üç yüz torpido
Karadeniz’e açıldığı için bu adı verdikleri Boğaz’ın geçişinin
alınacaktı. Maliyetinin ne kadar olacağı fabrika müdürüne
projektörle aydınlatılması kuşkusuz savunmayı daha da
soruldu. Üç yüz küre torpido 47. 493 İngiliz sterlinine, yani
kuvvetlendirecekti. Avrupa’daki fabrikalarla yazışmalar
52. 242 Osmanlı lirasına Türklerin olabiliyordu. Torpidolara
yapıldı. Viyana’dan Siemens ve Paris’ten birkaç fabrika daha
konacak ve Siemens’te olmayan pamuk barutunun dumansız
İstanbul için projektörleri kendilerinin temin edebileceklerini
barut fabrikasında üretilmesi ya da Almanya’daki başka
bildirdiler. Bunun üzerine 8 Ocak 1906’da Teçhizat-ı Askeriye
fabrikalarından satın alınması seçenekleri Padişah’ın görüşüne
Nezareti (Askeri Donanım Bakanlığı) ve Mabeyin Başkitabeti
sunulacaktı.
(Saray Sekretaryası) her fabrikadan birer projektör satın
12
alınmasına, bu yolla deneme yapılmasına karar verdi. Ardından
İstanbul, Çanakkale, İzmir ve Selanik’in muhafazası için
bu kararı uyguladılar. Sahil güvenlikte kullanılan doksan
300 adet torpidonun Siemens’ten alımıyla ilgili hazırlanan
santimetrelik projektörler, aralarında Siemens’in de olduğu
rapor imzalandığında takvimler 7 Ağustos 1897’i
bahsi geçen fabrikalardan satın alındı.
gösteriyordu. Torpido alım şartlarını içeren anlaşma,
13
Mabeyin Müşiri Gazi Osman Paşa ile Siemens Fabrikası
Müdürü Bay Easton arasında yapıldı. Anlaşmaya göre,
İstanbul’a teslim edilen torpidoların Siemens’in İstanbul
Dağ ve çöl projektörleri
acentesinin14 de bulunduğu komisyon tarafından herhangi
İktidar erkini elinde tutan monarklar, 1900’lerde domino
bir eksiği belirlenir veya kullanılamayacağı anlaşılırsa,
etkisiyle tüm dünyayı saran devrimci hareketlerle tahtlarından
ürün, eksiklerinin tamamlanması için fabrikaya geri
ediliyorlardı. Rusya’daki 1905 İhtilali'nden üç yıl sonra, 1908’de
gönderilecekti. Başka bir maddede ise savaş çıkması halinde
Binbaşı Enver Bey gibi dağa çıkan İttihatçılar da ihtilal ile
geçerli olacak teslimat koşullarına
değinilmişti. İmzanın ardından, sekiz
15
ayda torpidoların tamamı Tophane
Rıhtımı’nda vapurla teslim edildi.
16
11
BOA, Y. MTV, 164/123, 8/Ra/1315, 20/4/1906.
12
BOA, Y. MTV, 164/123, 8/Ra/1315, 20/4/1906.
13
BOA, Y. MTV, 164/123, 8/Ra/1315, 20/4/1906.
14
Carl Reiser.
15
BOA, Y. MTV, 164/123, 8/Ra/1315, 20/4/1906. Bu madde,
İmparatorluğun askeri ihtiyaçları her daim birinci planda tuttuğu
gerçeğiyle birlikte, aleyhlerine şekillenen uluslararası konjonktür
sebebiyle teyakkuzdaki ruh hallerini de sergiler.
16
BOA, Y. MTV, 164/123, 8/Ra/1315, 20/4/1906.
impar atorluk’tan cumhuriyet’e sıemens tarihi
II. Abdülhamid’i tahttan indirerek
meşruti düzeni ilan ettiler. Hareketlilik
İmparatorluk genelinde yaşanmaya
devam etti. Osmanlı tebaası olmak artık
yetmiyor, her ulus kendi kaderini tayin
etmek istiyor, isyanlar genellikle dağa
çıkarak gerçekleşiyordu. Karışıklıklar
bitmek bilmiyor, diğer yandan
sömürge peşinde koşan emperyalist
devletler kaynaklarını genişletmek için
Trablusgarp (Libya) örneğinde olduğu