Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 5, Sayı

_____________________________________________________________________________________
Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 5, Sayı: 44, Nisan 2017, s. 64-73
Yayın Geliş Tarihi / Article Arrival Date
08.02.2017
Yayınlanma Tarihi / The Publication Date
13.04.2017
Doç. Dr. Mehmet Ali ÖZDEMİR
Marmara Üniversitesi, Atatürk Eğitim Fakültesi, GSEB, Müzik Öğremenliği Anabilim Dalı
[email protected]
“HALK MÜZİĞİNDE İÇYAPI / DIŞYAPI İLİŞKİSİ”1
Öz
Halk Müziğinde içyapı ve dışyapı ilişkisi ile ilgili yapılan çalışmalar yeterli görülmemektedir. Halk müziğinin belli kurallara dayanmadan üretilmiş olması bu konuda araştırmacıları bağlayıcı etkenlerin başında gelmektedir. İçyapı değişkenleri genel olarak “Batı Müziği” terimleri olarak bilinmektedir ve dolayısı ile bu terminolojinin birebir kullanılması, halk müziği açısından sakınca yaratmaktadır. Diğer
yandan “Tür ve Çeşit” konusunda yapılan çalışmalar da yeterli durumda değildir.
Bu konu da içyapı, dışyapı değişkenleri gibi ele alındığından dolayı batı müziği eksenli çözümlemeye çalışılmış gibi görünmektedir. Müzikte biçim/ form gibi değişkenler ve bu değişkenlerin bağlı olduğu türler/çeşitler ile ilgili yaptığımız çalışma
alanda bir ilk olarak tartışma ortamına getirilmektedir. Ortaya koyduğumuz öneriler mutlaka tartışılmalı ve yeni öneriler ortaya çıkmalıdır. Bu çalışmada Halk Müziğinde içyapı ve dışyapı ilişkisi ve Halk Müziğinde Türler ve Çeşitler konusu üzerinde öneriler sunulmaktadır.
Anahtar kelimeler: Halk Müziği, Halk Müziğinde İçyapı/dışyapı, Halk
Müziğinde Tür ve Çeşit,
Bu makale 11-13 Kasım 2011 Tarihleri arasında gerçekleştirilen "Uluslar arası Malatya Türk Halk Müziği
Sempozyumunda" sunulmuştur
1
“Halk Müziğinde İçyapı / Dışyapı İlişkisi”
“INTERNAL STRUCTURE/EXTERNAL STRUCTURE RELATION IN
FOLK MUSIC”
Abstract
Studies on the internal structure and external structure in Folk Music are not found
sufficient. Production of folk music not based on certain rules is the main point limiting the researches on this subject. The internal structure variables are generally
known on the basis of the “Western Music” terms and therefore one-to-one use of
the said terminology causes disadvantages for the folk music. On the other hand,
studies on “Genres and Types” are also not at a sufficient level. In this respect, it
seems that the internal structure has been tried to be solved as western musiccentric since it has been addressed same with the external structure variables. This
study conducted on variables in music such as forms/styles and the genres/types
depending on the said variables is presented to the platform for the first time. The
suggestions we put forth should definitely be discussed and new suggestions should emerge.In this study, suggestions on the internal structure and external structure relation in Folk Music and the Genres and Types in Folk Music are offered.
Keywords: Turkish Folk Music, Internal Structure and External Structure in
Folk Music, Genres and Types in Folk Music
GİRİŞ
Bazı kaynaklarda müziğin unsurlarını ezgi (melodi), ritim ve armoni olarak belirtilmektedir. Biz bu görüşe katılmayarak şu soruyu soruyoruz? Bir ezginin içerisinde ritim unsur olarak
var mıdır? Doğal olarak ezginin içerisinde ritim vardır ve bize göre müziğin oluşmasında iki
temel unsurdan biridir. Bunlardan biri doğada var olan ses ve diğeri ise yine doğada bulunan
ritimdir. Bu iki unsurun birleşmesinde ezgi (melodi) oluşur ve ezginin oluşmasından sonra da
armoniden söz edilebilir. Yani temelde müziğin oluşabilmesi için ses’e ve ritim’e ihtiyaç duyulmaktadır. Müzik bir üretim sürecidir ve insanlık tarihi kadar geçmişe sahip sanattır. Bu anlamda müzikler, üretim amaçlarına göre farklılaşırlar. Üretim sürecinde kurallara bağlanabilir,
bunun ile birlikte uluslararası, ulusal, geleneksel, popüler… v.b olabilirler.
Müzikte türlerin ve çeşitlerin ayrıştırılması veya gruplanması temel sorunlardan biri olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu durum müzik açısından belki de en kritik tartışmalardan biri olarak kavranması gerekir. Müzikte türler ve çeşitler ile form (biçim), genellikle birbirleriyle karıştırılan kavramlardır. Türkiye’de yaşayan müzik türleri veya çeşitleri düşünüldüğünde, bu müziklerin birbirlerinden ayrıştırılması ve gruplar halinde ifade edilebilmelerinde, hangi ölçeklerin
kullanılması gerektiği, “neye göre?” sorusunun yanıtının verilmesi ile ilişkilidir.
Türkiye’de yaşayan müziklerin gruplandırılması konusunda çoğunlukla türler ve çeşitler
aynı gibi düşünülmüş ve buna göre yapılan tanımlamalar ile tam bir kavram kargaşası yaratılmıştır. Halk müziği araştırmacıları özellikle Uzun Hava, Kırık Hava gibi Halk Müziği Çeşitlerini form (biçim) olarak tanımlanmışlar ve bazen da tür olarak adlandırılmıştır. (Özbek, Mehmet;1998; Kaynar, Ümit;1996) Öte yandan Form (biçim) ile ilgili içyapı elemanları konusunda
The Journal of Academic Social Science Yıl: 5, Sayı: 44, Nisan 2017, s. 64-73
65
“Halk Müziğinde İçyapı / Dışyapı İlişkisi”
da hemen hemen hiçbir bilgi de vermemişlerdir. Durum böyle olunca halk müziğinde tür ve
çeşit konusu ve bu müzikteki içyapı/dışyapı tartışmaya açılmalıdır.
Bu çalışmada halk ezgilerinin içyapı değişkenleri ve bu değişkenlerle dışyapı arasındaki
ilişki üzerinde duracağız.
HALK MÜZİĞİ VE BİÇİM/FORM
Halk müziği üzerinde çalışma yaparken temelde ne yapmaya çalıştığımızı kendime çokça
sormuşumdur. Aslında yaptığımız veya yapmaya çalıştığımız durum şundan ibarettir: bizler
halk müziğini anlamak ve açıklamak istiyoruz. Neden? Anlatabilmek için… İşte bu yüzden bir
sistem içerisinde anlamak ve açıklamak gerekir. Ve yine bir sistem içerisinde anlatmak gerekir.
O zaman halk müziği nedir, nasıl meydana gelmiştir? denebilir. “Halkın kendi yaşam koşullarından doğan olay ve olgulardan hareketle, yerel müzik ve dil ifadelerinin bir araya gelmesiyle/getirilmesiyle oluşan, kendine özgü; çalma, söyleme ve çalma-söyleme anlayışından oluşan
müzik ürünleri” halk müziği olarak tanımlanabilir. (Özdemir;1998) Bu süreç, geçmişten günümüze ozanlar (anonim) ve âşıklar/türkü yakıcıları tarafından sürdürülmüştür. İki yoldan üretilen
halk müziği üç değişken ile ortaya çıkmaktadır. Ya çalarak, ya söyleyerek veya hem çalarak ve
söyleyerek oluşturulmuştur. Üretim sürecine katılmış olanlar, genel müzik kurallarını bilmeksizin üretimlerini gerçekleştirirler. Bu durumda ortaya çıkarttıkları müziklerin formlarını, türlerini/çeşitlerini bilmezler. Formların, türlerin ve çeşitlerin neler olduğunu bizler söylüyoruz. Çünkü açıklamak ve anlatmak gibi bir sorumluluğumuz bulunmaktadır.
Halk Ezgilerinde biçimsel durumu(formu) oluşturan içyapı ve dışyapı değişkenleri konusunda çok fazla çalışma yapılmamış olmakla birlikte, bu konularda tartışmalar da yapılmamaktadır. Batı müziği temelli yazmış olduğu “Müzik Formları” kitabında Fuat Koray içyapıyı açıklarken: “İçyapı; armoni, ritim ve melodinin dil birliği etmelerinden doğan bir müzikal fikirler
bütünüdür. Bu müzikal bütünler koordinasyonunda muvazeneyi(dengeyi) dışyapı (form=şekil)
temin eder.” (Koray, Fuat; 1957) Burada bir müzik eserinin dışyapısı ile içyapısı arasında kaçınılmaz bir ilişkinin olduğu açıkça belirtilmektedir. Bu duruma istinaden halk müziği ile ilgili
olarak yeni pek çok çalışmanın yapılması gerekmektedir. Çünkü bir müzik türünü veya çeşidini
diğer müzik türleri veya çeşitlerinden ayrıştırırken, yine aynı müzik türünün kendi içerisinde
çeşit ve türlerini ayrıştırırken, söz konusu içyapı ve dışyapı değişkenlerinden yararlanmamız
kaçınılmaz bir sonuçtur. Ayrıca müziklerin çözümlenmesi (analizi), incelenmesi konusunda da
içyapı ve dışyapı değişkenlerinden yararlanmamız gerekmektedir.
“Her müzik yapıtının bir biçimi vardır. Biçimlerin oluşmasını sağlayan yapıtaşları “Motif, Cümle, Periyot, Bölüm” olarak sıralanabilirler. Motiflerin bir araya gelmesiyle Cümleler,
Cümlelerin bir araya gelmesiyle Periyotlar, Periyotların bir araya gelmesiyle de Bölümler oluşur. Giderek, küçük biçimler olarak bilinen “Şarkı Biçimleri” ve büyük biçimler olarak bilinen
“Rondo, Sonat..vb” biçimleri oluşturulmuştur.” (Özdemir, M. Ali; 1998) Bu durum “Batı Müziği”nde bu şekilde ele alınmış ve tanımlanmıştır.
Genel olarak kabul edilmiş içyapı değişkenleri şöyle sıralanabilir;



Motif,
Cümle,
Periyot,
The Journal of Academic Social Science Yıl: 5, Sayı: 44, Nisan 2017, s. 64-73
66
“Halk Müziğinde İçyapı / Dışyapı İlişkisi”
 Bölüm,
 Dizi,
 Ölçü,
 Tempo/Hız
Motif: “(Fr., Un motif; Al., das motiv; İt., motivo; İng.,(motif) motive; Lat., motivus;)
Latince harekete elverişli ve hareket eden anlamına gelir. Bir yapıtın ezgi fikirciği (küçük fikir)
tema anlamında kullanılır.” (Gazimihal, M. Ragıp, 1961) “Motif; Kendine özgü melodik, ritmik, çoksesli ve armonik özelliği olan ve genellikle iki ölçü devam eden motifin, çoğunlukla
ikinci ölçüsü başında bir kuvvet merkezi vardır.” (Cangal, Nurhan, 2004) “Ekseriyetle iki, nadiren üç, çabuk eserlerde bazen dört ölçüyü dolduran; en az iki sesi ve bir kuvvet merkezi (vurgusu) bulunan; melodi, armoni ve ritim bakımından özel bir karakter sahibi olabilen en küçük bir
müzik fikri ve en küçük bir form (biçim)elemanı” olarak tanımlanmaktadır. (Koray;1957) Buradan da anlaşılacağı üzere motif, yazın dildeki sözcüğe karşılık gelmektedir. Ancak, işlevsel
olarak sözcüğe karşılık olarak kullanılırken tanımlamada ölçü sayısı ile açıklanmaya çalışılması
halk müziği açısından doğru bir sonuç vermemektedir. . Ölçü sayısı, motifin tanımlanmasında
bir belirteç olarak görev yaparsa, aşağıda açıklayacağımız “uzun havalarda” motifin olmadığı
sonucu çıkar. Dolayısı ile uzun havalarda fikir de yok demektir ki; bu da doğru değildir. Müzik
bir anlatım aracı olduğuna göre doğal olarak içerisinde fikir taşırlar. Yukarıda Gazimihal´in
motif için açıklamış olduğu ezgi fikirciği veya tema denmesi daha doğru olacaktır. Aşağıdaki
ezgide Motifler belirtilmiştir.(Nota-1)
Motif
Motif
Nota-1
Diğer yandan halk ezgileri incelendiğinde bir ölçü içerisinde birden çok motif de bulunabilmektedir.
Aşağıda örnek olarak verilen “Tefenni Zeybeği”nde bir ölçüde üç ayrı motifin olduğu
tespit edilmektedir.( Nota-2)
The Journal of Academic Social Science Yıl: 5, Sayı: 44, Nisan 2017, s. 64-73
67
“Halk Müziğinde İçyapı / Dışyapı İlişkisi”
Nota-2
(3 Motiften oluşan cümle örneği/ 1 ölçü) (TRT THM Repertuarı 109)
Bu konuda şu sonuca ulaşılabilir:

Halk Müziğinde motifin tanımı yapılırken ölçü ve ölçü sayısı ile açıklanamayacağı,
 Motifin sadece bir tema/fikir olarak kabul edilmesi,
 Diğer içyapı elemanları olan Cümle, Periyot ve Bölümlerin de motif yaklaşımında hareketle değişeceği sonucu çıkmaktadır.
Cümle:“Cümle bütün müziksel biçimlerin temel yapısıdır. Genellikle dört ölçüden oluşmuş bir uygular bağlanışıdır. Tempo ağırsa ya da ölçü uzunsa bu dört ölçü iki ölçüye inebilir,
ya da çok hızlı ise sekiz ölçüye çıkabilir.”(Usmanbaş, İlhan; 1974) dikkat edilirse cümlede yine
ölçü sayısı temel alınmıştır ve iki ve ikinin katlarıyla açıklanmıştır. Yapay olan yani besteci
tarafından belli kurallara bağlı olarak kurgulanarak üretilen müziklerde bu tanım yeterli olabilir.
Fakat halk müziğinde üç ölçüden oluşan cümlelere rastlanmaktadır. Dolayısı ile cümleleri, aralarında bir anlam bütünlüğü oluşturan fikir kümeleri olarak ele alabiliriz. Cümleler çoğunlukla
soru ve yanıt olarak birbirlerini tamamlarlar. Motif ve cümlede olduğu gibi Periyot ve Bölümlerde de ölçü sayısı belirleyici olamaz.
Nota-3
(3 ölçüden oluşan iki cümleli ezgi) (TRT THM Repertuarı 19)
Motif, cümle, periyot (dönem) ve bölümler arasında ilişkinin oluşmasında ölçü sayısı gibi
değişkenlerin belirleyici olamayacağını söyleyebiliriz. Diğer yandan periyotların ve bölümlerin
The Journal of Academic Social Science Yıl: 5, Sayı: 44, Nisan 2017, s. 64-73
68
“Halk Müziğinde İçyapı / Dışyapı İlişkisi”
oluşmasında ise dizinin, ölçü değerinin (kaç kaçlık olduğu) ve hızın da birer belirleyici olabileceğini yukarıdaki örnekte görmekteyiz.( Nota-3)
TÜRKİYE´DE YAŞAYAN MÜZİK TÜRLERİ VE ÇEŞİTLERİ
Müzik türleri ve çeşitleri konusu, hemen her araştırmacının farklı görüşler sunarak açıklamaya çalıştıkları bir durumdur. Tür´ü ve çeşidi birbirinden ayıran veya bağlayan özellikler
nelerdir? Bu konu yukarıda da belirttiğimiz gibi, üzerinde en çok tartışılacak konuların başında
gelmektedir. Farklı görüşler sunulmakla birlikte konuya temel çözümler önerilmelidir. “Sovyet
ekolünde, herhangi bir folklor incelemesinin temel birimi (sınıflandırma dahi) türdür. Bir yandan tür, ikincil durumdadır; ama öte yandan, bir tür de daha küçük kategorilere bölünebilir.”
(Propp, Viladimir;1998) (Çev.Necdet Hasgül, Tolga Tanyel) Propp, tür’ün temel alınması gerekliliği konusunun altını çizerken belli bir halk için geçerli olan folklor türleri envanterinin
başka bir halkın folkloruna mekanik bir şekilde aktarılamayacağını söylemektedir. (Propp;1998)
Dolayısı ile Türk Halk Müziği konusu çalışılırken başka bir halkın müziği üzerinde yapılan
tasnif burada geçerli olmayacaktır. Tür: “Aralarında yeterli nitelik uyarlılıkları gösteren biçimlerin aynı ocakta toplanması demektir.” (Hodeir André, 1992) (Çev. İlhan Usmanbaş) diğer
yandan Akdoğu tür’ü tanımlarken “…ortak özelliklere sahip olguların her biri birer türdür.”
(Akdoğu, Onur, 1996) diyerek Türkçe sözlükteki tanıma yakın bir yaklaşım sergilemiştir. Ayrıca türleri ayrıştırırken ise “Dünyasal ve İnançsal” olmak üzere iki başlık altında incelemiştir.
(Akdoğu,1996) Niteliği belirleyici olan şeyin de üretim olduğunu vurgulamak yanlış olmayacaktır. Bir müzik türünün niteliğini belirleyen genel durumun, üretim ve buna bağlı olarak üretici güçlerin genel niteliği, üretimde kullanılan araçların niteliği, üretimin gelişme sürecindeki
ilişkileri gibi genel yaklaşımlar ile bir ayrışmanın gerçekleşebileceğini düşünebiliriz. “… kendisinden bir türün türetildiği daha geniş ve daha genel kategorileri belirlemeli ve yine her türü
kapsadığı daha küçük kategorilere ayırmalıyız; yani türü bütünsel bir sınıflamaya tabi tutmalıyız…. Herhangi bir sınıflama belli bir özellik temelinde kurulur…” (Propp; 1998)
Çeşit ise Türkçe sözlükte şöyle tanımlanmaktadır; “Aynı türden olan şeylerin bazı özelliklerle ayrılan öbeklerinden her biri, tür, nevi.” (Türkçe Sözlük, 1998) Buradan da anlaşılacağı
gibi türlerin alt çeşitleri ve çeşitlerin de alt türleri bulunmaktadır. Türler, bunlara bağlı çeşitler
ve çeşitlere bağlı türler gibi bir örüntünün oluşması kaçınılmaz bir durum olarak karşımıza çıkmaktadır. “Müzikte ‘tür’ dediğimizde onu ‘biçim’ ile birlikte düşünmeliyiz. Horon, Zeybek, Sonat, Konçerto, Serenade vs. birer tür örneğidir. Süit birçok bölümden oluştuğundan, her bölüm
ayrı ayrı ele alınmalıdır. Her biri ayrı adlarda ve türlerde olabilir” (Günay, Edip, 1978), (Günay Edip, Özdemir M. Ali, 2003)
Bir müzik türünü veya çeşidini açıklarken, onu tek başına tanımlamanın doğru sonuç
vermeyeceğini, dolayısı ile müziğin bir sanat olarak yukarıdan aşağıya yapılandırılması gerektiğini düşünmeliyiz. Bu anlamda da öncelikle toplumsal üst yapı kurumlarından söz etmemiz
gerekecektir.
Her toplum kendi gereksinmelerini karşılamak amacıyla belli değerler yaratır veya yaratılmış olan değerleri alarak uygularlar. Bu anlamda günümüz dünyasında gelişmiş veya gelişmekte olan olarak adlandırılan ülkelerde üst yapı kurumları Sağlık, Hukuk, Eğitim, Sanat, Siyaset, Ekonomi… olarak adlandırılabilir. Bu kurumların içerisinde sanat ise Endüstriyel ve Güzel
Sanatlar olarak ikiye ayrılmaktadır. Güzel Sanatlar; Ritmik, Plastik ve Fonetik sanatlar olarak
The Journal of Academic Social Science Yıl: 5, Sayı: 44, Nisan 2017, s. 64-73
69
“Halk Müziğinde İçyapı / Dışyapı İlişkisi”
üç grupta toplanmaktadır. Fonetik sanatlar şiir ve müzik olarak ayrılmaktadır.(Mülayim, Selçuk,
1989) Müzik ise Sanat Müzikleri, Geleneksel Müzikler ve Güncel/Popüler Müzikler olarak üç
grupta toplanabilir. Geleneksel Müzikler;( Bazı kaynaklarda sadece “Türk Müziği” olarak verilmektedir). (ÖZER; Mehmet Can 2013) Geleneksel Sanat Müziği (GSM) ve Geleneksel Halk
Müziği (GHM) Olarak iki gruba ayrılırlar. GHM bir tür olarak ele alındığında buna bağlı olarak;
1. Uzun Hava Çeşitleri; Belli ölçü kalıplarıyla açıklanamayan ezgiler.
2. Kırık Hava Çeşitleri; Belli ölçü kalıplarıyla açıklanabilen ezgiler ve
3. Karma Hava Çeşitleri; Hem ölçülebilen ve hem de ölçülemeyen ezgilerin oluşturduğu
yapılar olarak üç gruba ayrılırlar.
Her Çeşide bağlı;
a. Çalgısal (Instrumental)
b. Sözlü (Vokal)
c. Çalgısal / Sözlü (Instrumental / Vokal) olmak üzere üç alt türü vardır.
Üst yapı kurumlarından hareket ederek geldiğimizde ulaştığımız sonuç budur. Ve çeşitlere bağlı her alt türün altında yine çeşitler ve onlara bağlı türler bulunmaktadır. Aşağıda sırası ile
iki şemada bu durum açıklanmıştır. Şemaları birbirinin devamı olarak düşünmemiz gerekecektir. (Şema:1 ve 2)
70
The Journal of Academic Social Science Yıl: 5, Sayı: 44, Nisan 2017, s. 64-73
“Halk Müziğinde İçyapı / Dışyapı İlişkisi”
TOPLUMSAL ÜSTYAPI KURUMLARI VE MÜZİĞİN/HALK MÜZİĞİNİN YERİ
71
Şema 1
The Journal of Academic Social Science Yıl: 5, Sayı: 44, Nisan 2017, s. 64-73
“Halk Müziğinde İçyapı / Dışyapı İlişkisi”
GELENEKSEL HALK MÜZİĞİNDE TÜRLER VE ÇEŞİTLER
72
Şema 2
Yukarıda şemalarda (1 ve 2) bulunan müzik türleri ve çeşitleri ile ilgili açıklamalar burada yapılmamıştır. Bu çalışmada asıl hedeflenen konunun Halk Müziğinin türleri ve çeşitleri
olduğu unutulmadan düşünülmelidir. Gelecekte yapılacak benzer bilimsel toplantılarda konu
detaylandırılarak sunulacaktır. Yapmış olduğumuz bu çalışmanın tür ve çeşit konusunda, detay
açısından ilk olması ve tartışma ortamına sunulmuş olmasıdır.
Sonuç olarak; halk müziğinde içyapı ve dışyapı arasında bulunan ilişkinin durumunu
açıklarken:
1. İçyapı değişkenlerinin dışyapıyı belirlemede birer etken olacağını ancak yeterli olmayacağını söyleyebiliriz.
2. Batı müziğinin tanımladığı içyapı değişkenlerinin halk müziğini tanımlamada
yetersiz kaldığı görülmektedir.
3. Tür ve çeşit konusunun dışyapı ve içyapı ile belirlenebileceğini söylemek
yanlış olmayacaktır.
The Journal of Academic Social Science Yıl: 5, Sayı: 44, Nisan 2017, s. 64-73
“Halk Müziğinde İçyapı / Dışyapı İlişkisi”
KAYNAKÇA
Akdoğu, Onur; (1996) “Türk Müziğinde Türler ve Biçimler” Ege Üniversitesi Basımevi, İzmir
Cangal, Nurhan; (2004) “Müzik Formları”, Arkadaş Yayınevi, Ankara
Gazimihal, M. Ragıp; (1961) “Musiki Sözlüğü”, Milli Eğitim Basımevi, İst.
Günay, Edip; (1978), “Fon Müziğinin İnsan Çalışmasına Etkisi”, Hacettepe Üniversitesi Mezuniyet Sonrası Eğitimi Fakültesi Psikolojik Danışma ve Rehberlik Bilim Dalı, Basılmamış Doktora Tezi, Ankara
Günay, Edip; (1993) “Türkiye´de Günümüzde Yaşamakta Olan Müzik Türleri” I. Ulusal Müzik
Eğitimi Sempozyumu, Trabzon
Günay, Edip; Özdemir, M. Ali (2003) “Müzik Öğretimi Teknolojisi ve Materyal Geliştirme”
Bağlam Yayıncılık, Müzik Bilimleri Dizisi 4, İstanbul
Hodeır, André; (Çev. İ.Usmanbaş) (1992 ) “Müzik Türleri ve Biçimleri”, İletişim Yay. İst
Kaynar, Ümit; (1996) “Türk Halk Kültürü ve Halk Müziği”, Ege Yayınları İst.
Koray, Fuat; .(1957) “Müzik Formları”, Maarif Basımevi, İst
Mülayim, Selçuk; (1989) “Sanata Giriş”, Sanat Tarihi Araştırmaları Dergisi Yayınları, İstanbul
Özbek, Mehmet; (1998) “Türk Halk Müziği El Kitabı I, Terimler Sözlüğü”, Atatürk Kültür
Merkezi Başkanlığı Yayınları, Ankara
Özdemir, M. Ali; (1998) “Türk Halk Müziği Sistematiği ve Eğitim Müziği Besteciliğinde Kullanımı”, Marmara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü. Yayınlanmamış Doktora Tezi,
İst.
Özer, Mehmet Can; (2013) “Modernizm Ve Avrupalılaşma’nın Makamsal Müziğe Etkileri Ve
Günümüz Bestecilerinde Yansımaları” Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi The Journal of Academic Social Science Yıl: 1, Sayı: 1, Aralık 2013, s. 46-61
Propp, Vladimir; (1998) “Folklor/ Teori ve Tarih”, (Theory and History of Folklore),
(Çev.Necdet Hasgül, Tolga Tanyel), Avesta Basın Yayın, İstanbul
Usmanbaş, İlhan;(1974) “Müzikte Biçimler”, Milli Eğitim Basımevi, Ankara
Türkçe Sözlük; (1988) Türk Dil Kurumu, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara
Trt Türk Halk Müziği Repertuarı
The Journal of Academic Social Science Yıl: 5, Sayı: 44, Nisan 2017, s. 64-73
73