ENFEKSİYON HASTALIKLARI Uz. Fzt. Nazmi ŞEKERCİ ENFEKSİYON HASTALIKLARI İntaniye – Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Mikroorganizmaların neden olduğu hastalıklar Dünyada en sık görülen hastalık grubu Çoğu uygun tanı ve tedavi ile şifa ile sonuçlanır Laboratuar: Klinik Mikrobiyoloji > Hastalık etkeni mikroorganizmaların belirlenmesi MİKROORGANİZMA Dünyada 6 milyon mikroorganizma türü vardır. Bunların sadece %5’i bugüne kadar tanımlanabilmiştir. Gözle görülemeyen tek hücreli canlılardır. Temel Mikroorganizmalar; bakteriler, mayalar, küfler, algler ve protozoalardır. Bir hücre, çoğalarak milyonlarca hücre oluşur. Buna koloni adı verilir. Böylece çıplak gözle görülebilir hale gelir. FLORA Doğumdan itibaren bir hafta içinde insan vücudunda değişik bölgelere yönelik bakteri florası oluşur. Normal flora adı verilen bu mikroorganizmalar insanı hastalıklara karşı koruyan bir bariyer meydana getirir. Hastalık araştırmalarında o bölgeye ait flora elemanları dışındaki mikrorganizmalar araştırılır. KLİNİK MİKROBİYOLOJİ LABORATUARI Bakteriyoloji - > Bakteri Mikoloji - > Mantar Viroloji - > Virüs Parazitoloji - > Parazit Seroloji - > İmmün sistem KLİNİK MİKROBİYOLOJİ Enfeksiyona neden olan mikroorganizmanın hasta materyalinden (kan, idrar, gayta, boğaz, cilt sürüntüsü vb) izolasyon ve identifikasyonu, Hastalığa yol açan mikroorganizmaya ait antijen ve antikorların serolojik tespiti ve Belirlenen mikroorganizmanın hassas olduğu antibiyotiklerin antibiyogram ile belirlenerek tedavisinin yapılabilmesini sağlar. YSC AGAR BESİYERİ SULFONAMİD DUYARLIK TESTİ ANTİBİYOGRAM ATEŞ Ateş, vücut ısısının yükselmesi olarak tanımlanır. Ateş; hastalığa karşı verilen fizyolojik kompleks bir reaksiyonun bileşenidir. Bu reaksiyonda; sitokinlere bağlı vücut ısısının yükselmesi, akut faz reaktanlarının açığa çıkması, fizyolojik, endokrinolojik, immünolojik sistemlerin aktivasyonu rol alır. HİPERTERMİ Vücut ısısında regülasyon bozukluğu sonucu gelişir. Pirojen sitokinlerin etkisi yoktur ve standart antipiretikler ateşi düsürmez. Kontrol edilemeyen ısı oluşumu, yetersiz ısı kaybı veya bozuk termoregülasyon söz konusudur. TERMOREGÜLASYON – VÜCUT ISISI Vücut iç sıcaklığı sabittir (37 °C – Diurnal Ritm) Deri ve ekstremitelerde vücut sıcaklığı değişkendir Normal vücut ısısı 36 °C - 38 °C Rektal 37 °C (çekirdek ısı, en az değişir)– Oral 36,5 °C - 37 °C Isı en düşük sabah 6, en yüksek ise akşam üstüne doğru görülür. ISI ÜRETİMİ - TERMOGENEZ Bazal metabolizma - Metabolik hız Kas kasılması, Egzersiz Hormonal faktörler – Epinefrin, Norepinefrin, Tiroksin sempatik uyarılma Besinlerin termik etkisi Postüral değişiklikler Çevresel faktörler – Isı artışı gibi ISI KAYBI - TERMOLİZİS Yayılma - Radyasyon İletme - Kondüksiyon Taşıma - Konveksiyon Buharlaşma - Evaporasyon TERMOLİZİS 2 -Radyasyon ile %60 oranında ısı kaybedilebilir, -Çevreye bağlı olarak vücut ısı kaybeder ya da kazanır, -Cisimlere ileti (kondüksiyon) ile %3 oranında ısı kaybedilir, -Havaya ileti (konveksiyon) ile %15 oranında ısı kaybedilir, -Çevre ile beden ısısı arasında fark yoksa konveksiyon olmaz, TERMOLİZİS - EVAPORASYON -Buharlaşma ile vücuttan %22 oranında ısı kaybedilir, -Buharlaşan 1gr suya 0.58 Cal. Isı kaybedilir -Deri ve solunum ile günde yaklaşık 600ml sıvı kaybedilir, TERLEME Terleme fonksiyonunu engelleyen herhangi bir faktör vücut ısısını arttırır. Ter bezleri otonom innervasyona sahiptir. Sempatik kolinerjikler ter bezlerini uyarır. Sıcağa aklimatize olmayan insanlarda 7001500ml/saat ter sekrete edilebilir. Böyle bir sıvı kaybı ile vücuttan 15-30gr tuz çıkışına neden olur. Özel elbiseler ısı kaybını 8 kat azaltırken, ıslak elbise 20 kat arttırır. TERMOREGÜLASYON Soğuk reseptörlerinin (krause) sayısı sıcak reseptörlerin (ruffini) sayısından on kat fazladır. Termoregülasyonda anterior ve posterior hipotalamus görev alır. Termoregülasyona otonomik, somatik, endokrin ve mental mekanizmalar yardımcı olur. PATOJEN MİKROORGANİZMALAR • Bakteriler (Koklar – Basiller – Vibrio...) > Spiroketler (Treponema, Leptospira, Borrelia) > Klamidyalar (hücreiçi parazit – hem DNA hem RNA içerirler... C.trachomatis, C.psittaci ve C.pneumoniae) > Mikoplazmalar (Hücre duvarları yok ama canlı hücre dışında hayatlarını sürdürebilen en küçük bakteriler...M.pneumoniae pnömoni, M.orale, M.buccale, M.facium, M.lipophilum normal oral florada, M.hominis ve U.urealyticum genitoüriner sistemde...) > Riketsiyalar (hücreiçi parazit -Rickettsia, Rochalimana ve Coxiella insanda – Tifüs/Lekeli Humma/Q Ateşi....) • Virüsler • Mantarlar (fungus – fungi) • Protozoonlar (tek hücreli hayvanlar) • Helmintler (parazitler – kurtlar) KOKLAR Küre/Elips/Oval şekildedirler. Aynı düzlemde bölünerek uzun zincirler oluşturan koklara streptokok, birbirlerinden ayrılmayarak ikişer ikişer bir arada duranlara diplokok, ardışık olarak birbirlerine dik iki düzlemde bölündüklerinde dörder birarada kalanlara sarsin ve üç düzlemde düzensiz bölündüklerinde üzüm salkımı biçimini andıranlara da Stafilokoklar adı verilir. BASİLLER Çomak/Çubuk şekillidirler. Düzgün basil, streptobacil tek tek, zincir halinde; kokobasil eni, boyuna yakın, elipsoid basiller, difteroid basil uç ve ortaları şişkin görünümlü; fusiform basil, uçları sivri, iğ görünüşlü basillerdir. Cornybacteriumlar bölündükten sonra bir uçları birbiriyle temasta kalıp X,V,L,Y, el parmakları, (palizad) çit gibi gruplar halinde görülürler. VİBRİO Virgüle benzerler, hareketleri polar bir tek flajella ile sağlanır SPİROKETLER Spiral şekilli, kendi üzerine katlanabilen mikroorganizmalardır. Spiroketler filamentleriyle yer değiştirici (ileri-geri) , burgu biçiminde ve yılanvari 3 türlü hareket ederler. Treponema : Sık ve düzenli kıvrımları bulunan ,güç boyanan aerop spiroketlerdir. Borrelia : Geniş ve düzensiz kıvrımlı, güç boyanan mikroaerofil bakterilerdir. Leptospiria : Sık ve küçük kıvrımlı , zor boyanan aerob mikroorganizmalardır. KLAMİDYALAR Klamidyalar, çok küçük zorunlu hücre içi parazitidirler. Bu özelliklerinden dolayı önceleri virus olarak düşünülmüş, ancak hem DNA hem RNA içermeleri, ribozomlara sahip olmaları ve kendi protein ve nükleik asitlerini kendileri sentezlemeleri gibi nedenlerle gerçek bir bakteri oldukları anlaşılmıştır. Enerjibağımlı parazitlerdir. Klamidyalar elementer cisimcik ve retiküler cisimcik olarak iki yapısal forma sahiptir. C. trachomatis : ürogenital enfeksiyonlar, trahom, konjonktivit, pnömoni C. pneumoniae : bronşit, sinüzit, pnömoni C. psittaci: Özellikle kuş besleyenlerde pnömoni (psittakoz, papağan hastalığı). RİKETSİYALAR Kokobasildir. Zorunlu hücre içi paraziti olmaları nedeniyle önceleri virus olarak düşünülmüşlerdir Rickettsia spp. : Tifüs ve benekli ateş etkenleri Bartonella: Siper ateşi etkeni Coxiella: Q humması (ateşi) etkeni Riketsiyal enfeksiyonlar artropod vektörlerle (kene, bit, pire,vb) bulaşırlar. (Q ateşi hariç) Rickettsia rickettsii VİRÜSLER Bir protein kılıf ve nükleik asit olarak tek ya da çift iplikli, düz ya da halkasal DNA ya da RNA'dan oluşan hastalık yapıcı, bakterilerden daha küçük, yaşamak için bir başka hücrenin içine girmek zorunda olan ve ancak elektron mikroskobunda görülebilen zorunlu parazitler. VİRÜSLER -2 Nükleik asidi DNA ya da RNA oluşuna Morfolojilerine Kılıf bulunup bulunmamasına göre gruplara ve alt gruplara ayrılırlar. ** Helikal virüsler, ** Çok şekilli virüsler ** Kılıflı virüsler ** Kompleks virüsler ** Tek iplikli DNA virüsleri ** Çift iplikli DNA virüsleri ** Tek iplikli RNA virüsleri MANTARLAR Filamentli (küfler) ve filamentsiz (mayalar) Ökaryotik Hücre duvarları (kitin,glukan ve manan) Sporla ürerler. Kapsüllü olabilir (Cryptococcus neoformans) Bazı mantarlar oda ısısında küf şeklinde, insan vücudunda ise maya şeklinde çoğalmaktadır. (dimorfik mantarlar) MANTARLAR - 2 Yüzeyel Mikoz : Deri, mukoza, tırnak, saç, kıl gibi vücudun dış bölgelerine yerleşen mantar infeksiyonları. Sık görülürler ve bulaşmaları kolaydır. Derin Mikoz : Organ yerleşimli, derin dokuları tutan ve genellikle tüm sistemlere yerleşme yeteneğinde olan mantar infeksiyonları Derin mikozlar daha seyrek olup insandan insana bulaşması zordur. PROTOZOONLAR Gerçek bir çekirdek, sitoplazma ve hücre zarları vardır. KİST : Genellikle etraflarında sert bir zar bulunan ve bu nedenle çevre şartlarına daha dirençli, fakat dışarıdan besin almayan ve büyümeyen şekiller TROFOZOİD (VEJETATİF) : Sert duvar yapısı bulunmayan, dış ortamdan besin maddeleri alıp beslenebilen şekiller Kistler bulaşıcılıktan,vejetatif şekiller hastalık oluşumundan sorumludurlar. PROTOZOONLAR - 2 İnsanda hastalık yapan protozoonların bir kısmı sadece insanda yerleşirken, bir kısmı başka memelilerde yaşayabilir. Bazı protozoonların insanda hastalık oluşturabilmesi için öncelikle bir eklembacaklı vücudunda evrim geçirmesi ve sonrasında insana bulaşması gerekir. PROTOZOONLAR - 3 Giardia Trichomonas HELMİNTLER (Solucanlar) Trematodlar vücutları yaprak şeklinde, halkalara ayrılmamış, sindirim sistemleri basit ve kör bir kese şeklinde özel yapışma aygıtına sahip solucanlardır. Schistosoma hariç hepsi hermafrodittir (erkek ve dişilik organları aynı parazit üzerinde) HELMİNTLER (Solucanlar) - 2 Sestodlar, (Şeritler/Tenya) vücudları yassı, halkalara ayrılmış, sindirim sistemleri bulunmayan, besinlerini osmosla sağlayan, hepsi hermafrodit, 3 mm ile 10 metre uzunluğa sahip olabilen solucanlardır. Balık, sığır, domuz ve köpeklerden insanlara geçebilir. HELMİNTLER (Solucanlar) - 3 Nematodlar (ipsi solucanlar) Sindirim boruları tamdır. Erkek ve dişileri ayrı ayrıdır. 1-2 mm 1-2 m kadar değişen boyda olabilirler. Bu grupta başlıca Askaris Kancalı kurt Kılkurdu Akut Gastroenterit Besin maddelerine bağlı, akut mide barsak belirtileriyle kendini gösteren bir hastalıktır. Nedenler: Bozuk besinler, besinlerde üreyen bakteriler, Diğer bakteriler, virüsler, parazitler ve psikolojik olabilir. Belirtileri: Karın ağrısı, Bulantı-Kusma, Ateş, İshal, Dehidratasyon (Su kaybı) Tedavi: Antidiyareik, Sıvı dengesi Basilli Dizanteri Shigella türü bakterilerden meydana gelen barsak iltihabıdır. Belirtileri: Kramp şeklinde karın ağrısı, Kanlı mukuslu diyare, ateş, başğrısı, iştahsızlık, bilinç bulanıklığı, sıvı kaybı. Laboratuar Bulguları: Dışkının mikroskop ile incelenmesi, dışkı kültürü Tedavi: Sıvı-elektrolit tedavisi(Serum), Analjezik, antispazmodik, antibiyotik tedavisi. Kolera Vibrio cholerae ile meydana gelen akut ishalle karakterize bir enfeksiyon hastalığıdır. Dışkıyla kirlenmiş su ve besinlerle bulaşır. Belirtiler: Ani başlayan ağrısız ishal, dışkı miktarı günde 15 litre olabilir. Kusma, hipotansiyon, taşipne Komplikasyonları: Hipovolemik şok, böbrek yetmezliği Tedavi : Sıvı dengesi, antibiyotik Boğmaca Etken: Bordatella pertussis Çocuklarda damlacık yoluyla bulaşan öksürükten nefes alamamaya kadar değişebilen solunum hastalığıdır. Belirtileri: (Prodrom) Nezle dönemi 1-2 hafta sürer. Bu dönemde göz yaşarması, burun nezlesi, iştahsızlık, Öksürük dönemi 2-4 hafta sürüyor. Ardarda gelen derin öksürük nöbetleri, siyanoz, morarma, kusma Komplikasyon: Asfiksi, Pnömoni, Pnömotoraks, Atelektazi, Beyin kanaması. Tedavi: Antibiyotik. Öksürük nöbetleri için kortizon verilebilir. Gazlı Gangren Clostridium anaerop bakteriyel enfeksiyona bağlı hızlı ilerleyen kas nekroz ve harabiyetidir. Nedenler: Kaslarda lokal eslenmenin bozulması, yaralanmalarda yabancı cisim, kirli toprak vb bulunması, herhangi bir yaranın anaerop bakterilerle kontamine olması. Belirtiler: Ağrı ve şişlik. Yaradan kötü kahverengi kokulu eksüda gelir. Solukluk, terleme, ateş, taşikardi, hipotansiyon. Radyoloji: Kas içinde hava görüntüsü Tedavi: Yaranın cerrahi debridmanı, parenteral sıvı, antibiyotikler. Botulizm Clostridium botulinum Konserve yiyeceklerle botulizm toksininin alınması sonucu ortaya çıkan öldürücü besin zehirlenmesidir. Belirtiler: Konserve yendikten 18-48 saat sonra ortaya çıkar. Yutma güçlüğü, Bulantı, Halsizlik, Çift görme, Solunum felci, baş dönmesi, refleks kaybı. Tedavi: Antibotulinik serum, entübasyon, trakeostomi ve yapay solunum, şokla mücadele Enterobiyaz Kalınbarsak parazitidir. Orofekal bulaşır. Belirtiler: Anal kaşıntı, Karın ağrısı, Dispepsi Laboratuar: Dışkıda parazit veya yumurtası aranır. Anal bölgeye bant mikroskopla incelenir. Tedavi: Parazit ilaçları kullanılır. Tüm aile tedavi edilmelidir. Kızıl Bakteriyel bir hastalıktır. A grubu B hemolitik streptokok. Damlacık yoluyla bulaşır. Belirtiler: Baş ağrısı, boğaz ağrısı, nezle, ateş, hiperemi, servikal lenfadenopati, çilek dili, döküntü, deride soyulma, döküntü yaygındır. Komplikasyonlar: Otitis media, akut eklem romatizması, akut glomerülonefrit Tedavi: Penisilin Furonkül Kıl foliküllerinin etrafında gelişen, akut stafilokok enfeksiyonuna bağlı nodüllerdir. Furonküller birleşerek derin dokuya yayılırlar ve cilt, deri altında apseler (karbunkül) oluştururlar. Tedavi: Antibiyotik, Drenaj Pemfigus Derinin büllerle karakterize hastalığıdır. Neden belli değildir. Kadınlarda daha sık ortaya çıkar. Belirtileri: Büller ağızdan başlar, büller açılır ve üstlerinde çukurlar oluşur. Sızıntı vardır, hastanın genel durumu bozulur Tedavi edilmezse ölümcül olabilir. Tedavi: Kortizon- Antibiyotik uygulanır. Bronkopnömoni Birden fazla organizmanın etken olduğu bakteriyel pnömonidir. Çoğunlukla aspirasyon, anestezi, Kalp yetmezliği, Üremi, Kanser gibi bir başka hastalığın komplikasyonudur. Belirtiler: Öksürük, Nefes darlığı, Siyanoz, Subfebril ateş, pürülan balgam. Tedavi: Solunum yolunun açık tutulması, Oksijen, Geniş spektrumlu Antibiyotik, Ekspektoran Pnömoni Akciğer dokusunun ilihabıdır. Nedenler: Bakteriler, koklar (streptokok, stafilokok), viral olabilir. Kızamık ve üst solunum yolu enfeksiyonlarının komplikasyonu olarak gelişebilir. Aspirasyona bağlı gelişebilir. Belirtiler: Yüksek ateş, Öksürük, Göğüs ağrısı, Taşipne, Tedavi: Oksijen. Sıvı replasmanı. Analjezik, antitussif, Antibiyotik. Akut Bronşit Trake ve bronşların akut olarak iltihaplanması. Nedenler: Viral üst solunum yollarının sekonder bakteriyel enfeksiyonları, Veya kimyasal gazların inhalasyonları. Belirtiler: Öksürük, balgam, Ateş, Göğüste yanma, Hırıltı, Nefes darlığı Tedavi: İstirahat, Antipiretik ilaçlar, Sigara yasaklanır. Geniş spektrumlu antibiyotikler, öksürük şurubu kullanılır. Bruselloz Hayvanların eti, sütü ve süt ürünleriyle bulaşır. Deri ve solunum yoluyla da bulaşır. Karaciğer, dalak ve kemik iliği ve lenf bezlerinin hastalığıdır. Brucella melitensis Belirtiler: Ateş (Akşamları titremeyle yükselen, geceleri terlemeyle düşen bir ateş), Aşırı terleme, Çabuk yorulma, Kilo kaybı, İştahsızlık, Karın ağrısı, deri döküntüleri, hepatosplenomegali, lenfadenopati. Komplikasyonlar: Artrit, meningoensefalit, Spondilit, Endokardit, Hepatit Tedavi: Bildirimi zorunlu. Antibiyotik (Tetrasiklin, TMP/SMX). Gonore Cinsel yolla bulaşan akut bakteriyel hastalık Neisseria gonorrhea Erkekte prostat, epididim ve diğer üreme organlarının mukozalarında, kadınlarda fallop tüpleri gibi mukozalarda hastalığa yol açar. Belirtiler: Ani başlayan dizüri. Pollakiüri, üretrada akıntı ve ateş. Komplikasyon: Kanallarda darlık yapar ve infertilite. Difteri Corynebacterium diphteria Akut solunum yolu enfeksiyonudur. Damlacık yoluyla bulaşır. Belirtiler: Ateş, Boğaz ağrısı, Gri membranla örtülü bademcikler, Nefes almada zorluk, yutma güçlüğü, Siyanoz Komplikasyon: Miyokardit, Aritmi, Kalp yetmezliği ve Hipotansiyon. Tedavi: Difteri Antitoksini, Penisilin, Kortizon, sıvı tedavisi, Yatak istirahatı. Menenjit Beyin ve omirilik zararlarının iltihabı. Çeşitli bakteriler (Meningokoklar, pnömokoklar ve streptokoklar), virüslere bağlı olabilir. Belirtiler: Ateş, baş ağrısı, bulantı, kusma, karın ağrısı, kas ağrısı, Konvülsiyon, bilinç bulanıklığı, koma, ense sertliği, deride döküntü olabilir. Komplikasyon: Felç, Epilepsi, zeka geriliği, sağırlık Tedavi: Antibiyotik. Korunmak için aşı yapılır. Grip (İnfluenza) Virüslerin oluşturduğu ÜSYE. Damlacıkla bulaşır. Belirtiler: Halsizlik, baş ağrısı, ateş, üşüme, miyalji burun akıntısı, nezle, boğaz ağrısı, öksürük, farenkste hiperemi. Komplikasyonlar: Pnömoni, akut sinüzit, otitis media, bronşit, bronşektazi, ensefalit, hepatit. Tedavi: Analjezik, istirahat, komplikasyon varsa antibiyotik tedavisi başlatılır. Çiçek Çok bulaşıcı öldürücü enfeksiyon hastalığı. Belirtiler: Ateş, Baş, Kas ve Eklem ağrıları, Deri döküntüleri Akut Viral Hepatit Virüslerin oluşturduğu Karaciğer harabiyeti. Hepatit A. Oro-fekal / Hepatit B ve C; cinsel ve kan yoluyla Belirtiler: Halsizlik, kas ağrıları, eklem ağrıları, iştahsızlık, yüksek ateş, karın ağrısı, boğaz ağrısı, bulantı-kusma, ishal, sarılık, idrar renginde koyulaşma, hepatomegali, splenomegali, gaita renginde açılma. Komplikasyon: Fulminan hepatit (A, B ve C) (koma ve ölüm), Hepatit B ve C de Siroz, kanser, Karaciğer yetmezliği Laboratuar: Kanda bilirubin, karaciğer fonksiyon testleri Tedavi: Akut dönemde yatak istirahatı şarttır. Kalorili diyet uygulanır. Sıvı desteği Korunma: Hepatit A’da yakın temastan kaçınmak gerekir. Hepatit B ve C için kan transfüzyonuna dikkat edilmelidir. Kabakulak Parotis bezi ve diğer tükrük bezlerinin iltihaplanması ile seyreden viral enfeksiyon. Kuluçka dönemi 14-21 gündür. Damlacık yoluyla bulaşır. Belirtiler: Baş ağrısı, bulantı, kusma, ateş, boğaz ağrısı, halsizlik, kulak altında şişlik Komplikasyon: Erkeklerde orşit (sterilite), menenjit, ensefalit, pankreatit. Tedavi: İstirahat, analjezik Kızamık Kızamık virüsü ile meydana gelen akut döküntülü viral hastalık. Damlacık yoluyla bulaşır. Hayat boyu bağışıklık bırakır. Belirtiler: Makülopapüler döküntüler, Koplik lekeleri, ateş, nezle, öksürük, konjonktivit, fotofobi, farenjit, larenjit. Komplikasyonlar: Pnömoni, otitis media, ensefalit, Subakut Sklerozan Panensefalit (SSPE). Tedavi: Yatak istirahatı, semptomatik tedavi Kızamıkçık Kızamıkçık virüsüyle oluşan akut döküntülü viral hastalık. Damlacık yoluyla bulaşır. Hayat boyu bağışıklık yapar. Belirtiler: ateş ve nezleyle birlikte yukarıdan aşağıya doğru yayılan makülopapüler döküntü, suboksibital, postservikal, postaurikuler lenfadenopati. Komplikasyon: Gebelikte ortaya çıkarsa bebekte konjenital anomaliler (Kalp delik, sağırlık olabilir). Korunma için aşı. Poliomiyelit Etken virüse bağlı sinirleri tutan enfeksiyon. Kalıcı felç oluşturur. Oro-fekal. Belirtiler: Erken dönemde bitkinlik, kas ağrıları, nezle, bulantı, ishal, paralizi Tedavi: Fizik tedavi uygulanır. Korunmak için aşı yapılır. Kuduz Hasta hayvanın ısırmasıyla salyasından bulaşan ensefalit ile karakterize hastalık Belirtiler: Ateş, baş ağrısı, boğaz ağrısı, halsizlik, bulantı, kusma, konvülsiyon, hidrofobi, laringospazm, salya artışı, saldırganlık, solunum felci, ölüm. Korunma: Kedi ve köpeklerin aşılanması Tedavi: Isırılan bölge bol sabunlu su ile yıkanır. Hayvanın gözlem altında tutulması gerekir. 3-7 hafta kuluçka dönemi vardır. Korunma Kuduz aşısı. Hidatik Kist Parazit tarafından çeşitli organlarda oluşturulan kistik enfeksiyon. Köpekler, kurtlar, çakallar, tilkilerden bulaşır. İnsanlara bulaşma köpeğin dışkısıyla atılan yumurtanın ağızdan alınması ile oluşur. Kist en çok Karaciğerde ve akciğerde oluşur. Belirtiler: Yer kaplama sonucu ortaya çıkan belirtilerdir. Karaciğerde oluşursa karın ağrısı, hazımsızlık, kusma, muayenede kitle, genellikle USG taramasında tesadüfen ortaya çıkar. Amipli Dizanteri Bir parazit olan amipin bağırsaklarda sebep olduğu bir bağırsak enfeksiyonudur. Belirtisiz olabilir. Bu durumda taşıyıcı olur. Kramp şeklinde karın ağrıları, Kanlı mukuslu diyare, Ateş Laboratuar : Dışkı mikroskobisi ile parazit aranır Komplikasyon: Karaciğer/Sindirim sisteminde abse. Tedavi: Antibiyotik . Abse tedavisinde birlikte cerrahi müdahale uygulanır. Giyardiyazis Tek hücreli parazit hastalığıdır. Orofekal Belirtisiz olabilir. Yağlı, köpüklü, kötü kokulu diyare, dışkıda kan yok, karın ağrısı, şişkinlik, bulantı, kusma, kilo kaybı, halsizlik, yorgunluk. Tedavi: Antiparaziter. Askariyazis Yuvarlak kurt (solucan). Askaris yumurtaları çiğ zebzelerle veya pis sularla ağızdan alınır. Bağırsakta kurtçuklar oluşur. Kurtçuklar önce kan yoluyla karaciğere oradan akciğere ve akciğerden soluk borusu ve yemek borusuyla tekrar bağırsağa dönerek erişkin solucan halini alır. Belirtileri: Karın ağrısı, Şiddetli kaşıntı, Dispepsi, Erişkin parazit kusmuk veya dışkı ile çıkarılabilir. Komplikasyonu: Bağırsak tıkanması, Koledok tıkanması Laboratuar Bulguları: Dışkıda parazit yumurtası aranıyor. Tedavi: Ketrax kullanılır TEŞEKKÜRLER