Niveli i dytë (II)

1
KİMYA
haftalık ders sayısı 2, yıllık toplam 36 ders saati (18 haftada gerçekleştirilir)
GİRİŞ
Sekizinci sınıf Kimya dersi yedinci sınıf Kimya dersinin devamıdır. Sekizinci sınıfta gerçekleştirilmesi gereken program içerikleri
şunlardır: Kimyasal hesaplamalar-stokiyometri, kimyasal reaksiyonların hızı, kimyasal elementler (metaller, ametaller ve metaloidler) –
özellikleri ve bileşikleri. Öğretim programında çevre korunumu ile ilgili içerikler de yer almaktadır.
UZAK HEDEFLER:
§
§
§
§
Kimyasal hesaplamalar, kimyasal reaksiyonların hızı ve kimyasal denge, kimyasal elementler-özellikleri ve bileşikleri
hakkındaki bilgileri genişletebilme;
Denel bir bilim olan Kimyanın günlük hayatımızın bir parçası olduğunu ve toplumsal, bilimsel, ekonomik, kültürel ve teknolojik
gelişmeye katkıda bulunduğunu kavrayabilme;
Değişik aktiviteler, denel çalışmalar, kendi başına yapılan teorik ve pratik çalışmalarda sorunları incelemeler sayesinde
alışkanlık ve yetenekleri geliştirebilme;
Bağımsız ve eleştirel olan, öğretmen ve velilerle, okul personeli ile barışık ve işbirliği içinde olan bir öğrenci şahsiyeti
kazandırabilme.
2
GENEL VE ÖZEL HEDEFLER:
Bilgi açısından:
q Mol, molar kütle ve molar hacim kavramlarını kavrayabilme;
q Element ve bileşik özelliklerini kavrayabilme;
q Metal, metaloid ve ametallerin elde edilişini kavrayabilme.
Anlama açısından:
q Kimyasal reaksiyonların gerçekleştiği bilimsel teori, kanun ve yöntemleri anlayabilme;
q Periyodik sistemin, elementlerin özelliklerine göre yapıldığını anlayablme;
q Kimyasal reaksiyonların hızını ve bu hızı etkileyen etkenleri anlayabilme.
Uygulama açısından:
q SI sistemine ait ölçme birimlerini ve kimyada hesaplama kurallarını uygulayabilme;
q Uluslararası Saf ve Uygulamalı Kimya Birliği (İUPAC) sistemine göre bileşikleri adlandırabilme;
q Laboratuvar araç ve gereçleri, ayrıca kimyasal maddeleri kullanabilme ve koruyucu önlemleri alabilme.
Analiz açısından:
q Element ve bileşiklerin fiziksel ve kimyasal özelliklerini inceleyebilme;
q Metal, metaloid ve ametallerin özelliklerini inceleyebilme;
q Kimyasal reaksiyonların hızını ve bu hızı etkileyen etkenleri inceleyebilme.
Sentez açısından:
q İnorganik bileşikleri (oksitler, asitler, bazlar, tuzlar vb.) kavrayabilme.
Değerlendirme açısından:
q Element ve bileşiklerin günlük yaşamdaki önemini değerlendirebilme;
q Kimyasal maddelerin çevreye getirdiği zararları, çevrenin korunmasında alınması gereken önlemleri değerlendirebilme.
3
PROGRAM İÇERİĞİ
Kategori
Alt kategori
I. Kimyanın Temelleri
II. Kimyasal Elementler ve
Sınıflandırılmaları
Kategori
Alt Kategori
1.
2.
1.
2.
Ders
Saati
Kimyasal Hesaplamalar
5
Kimyasal Reaksiyonların Hızı ve Kimyasal Denge
7
Ametaller ve Metaloidler ve Metaller
20
Çevre Korunumu
4
Program İçeriği
Kazanımlar
Bu konuları tamamlayan her öğrenci:
I. Kimyanın I. 1. Kimyasal
Hesaplamalar
Temelleri
I. 1. 1. Gerçek ve Bağıl
Atom Kütlesi
(Gerçek ve bağıl atom
kütlesinin, ayrıca bağıl
molekül kütlesinin
hesaplanması).
I. 1. 2. Madde Miktarı Mol
(Madde miktarı ve molar
kütlenin hesaplanması).
I. 1. 3. Elementlerin
Bileşiklerdeki
Yüzdelikleri, Reaksiyona
Giren ve Reaksiyondan
Çıkan Maddelerin
Kütleleri
(Elementlerin
bileşiklerdeki
yüzdeliklerinin
hesaplanması. Reaksiyona
giren ve reaksiyondan
çıkan maddelerin
kütlelerinin hesaplanması).
1. Atomların gerçek atom kütlelerini
hesaplayarak kütle birimiyle gösterir.
2. Periyodik cetvelden yararlanarak
bağıl molekül kütlelerini hesaplar.
3. Molün ne olduğunu açıklar ve molar
hesaplamalar yapar.
4. Atom ve molekül gram kavramlarını
tanımlar.
5. Elemetlerin bileşiklerdeki
yüzdeliklerini hesaplar.
6. Kimyasal denklemleri denkleştirir.
7. Reaksiyon maddelerinin molekül
kütle ve molar hacımlarını hesaplar.
Yüzdelik
%
13. 8
19. 6
55. 5
11. 1
Dersler Arası
İlişki
§ Fizik (Ölçme
birimlerinin
kullanılması).
§ Matematik
(Kimyasal
hesaplamalarda
matematiksel
işlemlerin
uygulanması).
§ Enformatik
(İnternetteki
bilgilerden
yararlanma).
4
Kategori
Alt Kategori
I. Kimyanın I. 2. Kimyasal
Reaksiyonları
Temelleri
n Hızı ve
Kimyasal
Denge
Program İçeriği
I. 2. 1. Kimyasal
Reaksiyonların Hızı ve Bu
Hızı Etkileyen Etkenler
(Kimyasal reaksiyon hızı
kavramı.Yoğunluk, sıcaklık
ve katalizörlerin kimyasal
reaksiyon hızına etkisi).
I. 2. 2. Kimyasal Denge
(Tersinir olmayan ve tersinir
olan reaksiyonlar).
Kazanımlar
Bu konuları başarıyla tamamlayan her
öğrenci:
1.
2.
3.
4.
I. 2. 3. Oksido-Redüksiyon
Reaksiyonları ve Elektrik
Akımının Kimyasal
Kaynakları
(Oksidasyon ve redüksiyon
kavramı ve oksido-redüksiyon
reaksiyonlarının
denkleştirilmesi. Elektroliz
olayı ve piller).
5.
§ Fizik
(Elektroliz
Kimyasal reaksiyon hızı kavramını
kanunları).
tanımlar.
§ Enformatik
(İnternetteki
Reaksiyon hızını etkileyen
bilgilerden
etkenleri belirler.
kullanılması).
§ Biyoloji
Tersinir olmayan reaksiyonları
(Canlılardaki
tersinir olanlardan ayırt eder.
oksidoredüksiyon
Oksidasyon ve Redüksiyon
reaksiyonları).
olaylarını açıklar.
§ Endüstri
(Elektrik
Oksido-redüksiyon
akımının
reaksiyonlarında oksitlenen ve
kimyasal
redüklenen maddeleri
kaynaklarından
birbirlerinden ayırt eder.
yararlanma).
6. Basit örneklerde oksidoredüksiyon reaksiyonlarını
denkleştirir.
7.
Dersler Arası
İlişki
Elektrik akımının kimyasal
kaynaklarını belirler.
5
Kategori
Alt
Kategori
II. 1.
II. Kimyasal
Ametaller
Elementler ve
Sınıflandırılmaları ve
Metaloidler
Ders İçeriği
II. 1. 1. Ametaller ve
Metaloidler
(Bulunuşu, özellikleri, elde
edilişi ve kullanılışı).
II. 1. 2. Klor
(Özellikleri, elde edilişi,
bileşikleri ve kullanılışı)
II. 1. 3. Oksijen ve Kükürt
(Özellikleri, elde edilişi,
bileşikleri ve kullanılışı).
II. 1. 4. Azot
(Özellikleri, elde edilişi,
bileşikleri ve kullanılışı).
II. 1. 5. Fosfor
(Özellikleri, elde edilişi,
bileşikleri ve kullanılışı).
II. 1. 6. Karbon
(Özellikleri, elde edilişi,
bileşikleri ve kullanılışı).
II. 1. 7. Silisyum
(Özellikleri, elde edilişi,
bileşikleri ve kullanılışı).
Kazanımlar
Dersler
Arası İlişki
Bu konuları başarıyla tamamlayan her öğrenci:
1. Metal, metaloid ve ametalleri birbirinden ayırt
eder.
2. Klorün fiziksel ve kimyasal özelliklerini açıklar.
3. Klor bileşiklerini tanımlar ve kullanılışlarını
açıklar.
4. Oksijenin ve kükürdün bulunuşunu, özelliklerini,
bileşiklerini ve kullanılışını açıklar.
5. Oksijen ve kükürdün bileşiklerini inceler ve
kullanılışlarını açıklar.
6. Oksijenin solunumdaki önemini açıklar.
7. Azotun bulunuşunu ve özelliklerini açıklar.
8. Azotun önemli bileşiklerinin fomüllerini yazar,
özellik ve kullanılışların açıklar.
9. Azot gübrelerinin tarımdaki önemini değerlendirir.
10. Fosforun elde edilişini, özelliklerini, bileşiklerini
ve kullanılışını açıklar.
11. Karbonun bulunuşunu, özelliklerini, inorganik
bileşiklerini ve kullanılışını açıklar.
12. Karbonun allotropik şekillerini ayırt eder.
13. Karbonun inorganik bileşiklerini organik
bileşiklerinden ayırt eder.
14. Silisyumun bulunuşunu, özelliklerini ve
bileşiklerini açıklar.
15. Silisyumun elektronikte, silikatların inşaattaki
önemini açıklar.
§ Fizik
(Metal,
metaloid ve
ametal
özellikleri).
§ Enformatik
(İnternetteki
bilgilerden
yararlanma).
§ Biyoloji
(Biyolojik
elementlerin
önemi).
§ Endüstri
(Metal,
metaloid,
ametal ve
bileşiklerinin
kullanılışı).
6
Kategori
II. Kimyasal
Elementler ve
Sınıflandırılmaları
Alt
Kategori
Ders İçeriği
II. 1.8. Metaller
(Bulunuşu, özellikleri, elde
edilişi, alaşımları ve
kullanılışı).
II. 1. 9. Sodyum
(Özellikleri, elde edilişi,
bileşikleri ve kullanılışı).
II. 1. 10. Magnezyum ve
Kalsiyum
(Özellikleri, elde edilişi,
bileşikleri ve kullanılışı).
II. 1. 11. Demir. Paslanma
– Korozyon ve Önlenmesi
(Bulunuşu, özellikleri, elde
edilişi, bileşikleri ve
kullanılışı. Paslanma olayı).
II. 1. 12. Bakır
(Bulunuşu, özellikleri, elde
edilişi, bileşikleri ve
kullanılışı).
II. 1. 13. Kurşun ve Çinko
(Bulunuşu, özellikleri, elde
edilişi, bileşikleri ve
kullanılışı).
II. 1. 14. Alüminyum
(Bulunuşu, özellikleri, elde
edilişi, bileşikleri ve
kullanılışı)
Kazanımlar
Bu konuları başarıyla tamamlayan her öğrenci:
1. Metal ve filizlerinin bulunuşunu açıklar.
2. Metal ve alaşımlarının özelliklerini, elde ediliş ve
kullanılışlarını açıklar.
3. Sodyumun fiziksel ve kimyasal özelliklerini, elde
edilişini, bileşiklerini ve kullanılışını açıklar.
4. Magnezyum ve kalsiyumun bulunuşunu,
özelliklerini, bileşiklerini ve kullanılışlarını açıklar.
5. Magnezyum ve kalsiyum bileşiklerini ve onların
canlılar için önemini inceler.
6. Kalsiyum ve bileşiklerinin inşaattaki önemini
açıklar.
7. Kalsiyum ve magnezyum tuzlarının doğal sulardaki
önemi.
8. Demirin bulunuşu, özellikleri, filizlerinden elde
edilişi.
9. Demirin önemli olan alaşım ve bileşiklerini ve
kullanılışını açıklar.
10. Paslanma ve zararları; paslanmanın önlenmesi.
11. Bakırın bulunuşunu, elde edilişini, alaşımlarını,
bileşiklerini ve onların önemini açıklar.
12. Kurşun ve çinkonun bulunuşunu, elde edilişini,
özelliklerini, alaşım ve bileşiklerini, kullanılışlarını
açıklar.
13. Kurşun ve çinkonun, ayrıca alaşımlarının endüstri ve
yaşamdaki önemini açıklar.
14. Alüminyumun bulunuşunu, elde edilişini,
özelliklerini, alaşımlarını, bileşiklerini ve
kullanılışlarını açıklar.
Dersler
Arası İlişki
7
Kategori
II. Kimyasal
Elementler ve
Sınıflandırılmaları
Alt Kategori
II. 2. Çevre
Korunumu
Ders İçeriği
II. 2. 1. Hava, Su ve Toprak
Kirliliği - Kirliliğin Önlenmesi
(Hava, su ve toprak kirliliği ve
neticeleri; kirliliğin önlenmesi).
II. 2. 2. Atıkların Yeniden
Kazanılması - Resiklaj
(Atıkların yeniden kazanılması
yöntemleri).
Kazanımlar
Bu konuları başarıyla tamamlayan her
öğrenci:
1. Kirli havayı temiz havadan ayırt
eder.
2. Hava kirlilik kaynaklarını tespit
eder.
3. Su kirlilik kaynaklarını belirler
ve suların temizlenme yollarını
açıklar.
4. Toprak kirlilik kaynaklarını ve
bu kaynakların canlılara etkisini
açıklar.
5. Atıkların yeniden kazanılması –
resiklaj yöntemlerini açıklar.
6. Kirli hava, su ve toprağın insana
etkisini açıklar.
Dersler Arası
İlişki
§ Enformatik
(İnternetteki
bilgilerden
yararlanma).
§ Biyoloji (Kirli
hava, su ve
toprağın
ekosistemlere
etkisi).
Endüstri (Kirliliğin
önlenmesi ve
atıkların yeniden
kazanılması).
8
METODOLOJİ
Kimya dersi plan ve programının gerçekleştirilebilmesi için çalışmalarda değişik öğretim yöntem ve tekniklerinin (bilgi
edinme, tekrarlama, pekiştirme, ödev yapma, proje yapma, pratik çalışma, ayrıca çizim, diyagram, grafik, laboratuvar araçları, ölçme
araçları gibi teknik araç ve gereçleri kullanma, internet kullanma) uygulanması gerekir.
Kimya dersinde uygulanacak olan öğretim yöntem ve teknikler öğretmenin seçimine bırakılmıştır. Yöntem ve teknik seçerken
öğrencilerin istem ve ihtiyaçları, konuların içeriği, didaktik kurallar, öğrencilerin bilgi seviyesi vb. gözönünde bulundurulmalıdır.
Aynı bir derste öğretim yöntem ve tekniklerin birkaçı uygulandığında çalışmalar daha ilginç ve daha dinamik olur; monotoni
kırılır, neticede öğrenciler daha başarılı olur.
Öğrencilerle çalışmada uygulanabilecek olan öğretim yöntem ve teknikler öğretim çeşitleri kadar çoktur. Öğretim yöntem ve
tekniklerin program içeriklerinin kolay öğrenilmesini sağlayabileceği gibi, bilgi ve alışkanlıkların, yetenek, tutum ve değerlerin,
özellikle günlük problemlerin çözümü için gereken bilgilerin de uygulanmasını sağlamalıdır.
Öğretimde uygulanabilecek bazı yöntem ve teknikler aşağıda verilmiştir:
· Doğrudan öğretim (anlatma, açıklama, alıştırma, örnek verme);
· Dolaylı öğretim (inceleme, keşfetme, problem çözme);
· Soru sormakla öğretim ( öğrencilere soru sorma);
· Tartışma ve işbirliği yapmakla öğretim (eleştirel düşünme, yapıcı düşünme, problemleri bilgisayar aracılığı ile çözme);
· Proje yapmakla öğretim;
· Gösteri ve deney yapmakla öğretim;
· Multimedyal araçlar, özellikle bilgisayar aracılığı ile öğretim;
· Bağımsız inceleme ile öğretim;
· Doğa ve endüstri objelerinde öğretim.
Yukarıda sözü edilen öğretim yöntem ve tekniklerin araç ve gereçlerle birlikte uygulanması gerekir. Aksi halde beklenen
sonuçlara ulaşılamaz.
9
DEĞERLENDİRME
Bireylere verilen eğitim sonunda, istenen yönde bazı davranışların oluşması beklenir. Bu davranışların oluşup oluşmadığını,
oluştu ise ne derecede oluştuğunu saptamak için değerlendirmeye; değerlendirmenin yapılabilmesi için de ölçmeye ihtiyaç vardır.
Öğretimde uygulanan değerlendirmenin birkaç türü vardır:
· Yapıcı değerlendirme;
· Teşhis edici değerlendirme;
· Toplam değerlendirme;
· Teşvik edici değerlendirme.
Değişik konuların işlenmesinden sonra yapılan her değerlendirme iyi sonuçlar vermektedir. Bu tür değerlendirmeler gerek
öğrencilerde gözlenen davranışlar, gerekse eğitim sistemi hakkında önemli bilgiler sunar. Son değerlendirme öğrencilerin tüm
aktivitelerini (sözlü cevaplar, projeler, seminerler, davranışlar, deneyler sırasında kazanılan yetiler, ev ödevleri, test sonuçları, sınavlar
vb.) içine almaktadır.
Öğretim sürecinde öğrencilere kazandırılacak olan davranışlar üç alanda toplanabilir:
· Bilişsel alan;
· Duyuşsal alan;
· Devinimsel alan.
Öğretmen, program içeriklerini değerlendirirken çeşitli araç ve teknikler uygular. Program içerikleri (bir konu, bir bölüm, bir
sömestre ya da yarı yıl ve ders yılı sonunda) gerçekleştirildikten sonra öğrencilere not vererek değerlendirme yapılır. Değerlendirme
sonuçları öğrenci, veli ve eğitim yöneticileri için açık olmalıdır.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Değerlendirme sonuçları değişik amaçların gerçekletirilmesinde yararlı olur. Örneğin:
Öğrencilerin ilerlemesiyle ilgili bilgilerin saptanması;
Öğrencilere gereken bilgilerin saptanması;
Öğrencilerin teşvik edilmesi;
Öğrencilerin ilerlemeleri için gereken koşulların sağlanması;
Güncel amaçların gerçekleştirilmesi;
Öğrencilerde becerilerin saptanması;
Kendini ve diğerlerini değerlendirme sırasında öğretim kalitesinin düzeltilmesi.
10
KAYNAKÇA VE DERS ARAÇ İLE GEREÇLERİ
Kimya dersi öğretim plan ve programının gerçekleştirilebilmesi için öğretmen ve öğrenciler aşağıdaki kaynakça ve ders araç ile
gereçlerinden yararlanabilir:
Kaynakça:
1. H. Çağırgan, M. Ay: Fen Bilgisi 7, MEB-Ankara, 1999.
2. H. Çağırgan, M. Ay: Fen Bilgisi 8. MEB–Ankara, 1999.
3. Y Koroliya: Kimya 7, Priştine, 1996.
4. Y Koroliya: Kimya 8, Priştine, 1996.
1)
2)
3)
4)
5)
6)
Ders Araç ve Gereçleri:
Kimya laboratuvarı ya da mobil laboratuvar;.
Kimya kitapları, elkitapları, praktikumlar, iş defterleri;
Mesleki ve bilimsel dergiler, sözlükler, ansiklopediler;
Elementlerin periyodik cetveli, fotoğraflar, modeller, şemalar, diyagramlar, maketler, mineraller koleksiyonu;
Multimedyal araçlar (bilgisayar programları, internet, CD);
Video rekorderli TV araçlar, grafoskop, fotoslaydlar, videokasetler vb.
Kaynakça ve ders araç ile gereçlerin seçimini Kimya öğretmeni, okuldaki koşulları ve kimya dersi genel ve özel amaçlarını
gözönünde bulundurarak yapar.
Aynı imkânlar öğrencilere de tanınmalıdır.