T. B. M. M, B: 41 Sayıştay, Türikiye Büyük Millet Meclisinin gözü ` ve

T. B. M. M,
B : 41
11
â
12 â 1985
0:2
Sayıştay, Türikiye Büyük Millet Meclisinin gözü '
1924 Anayasamızda Sayıştay bir anayasal kuru­
ve kulağıdır, ıhiçibir şeyi üstü kapalı ısöyleyemez.
luş olarak yeniden yerini almıştır. 1924 Anayasası­
Sayıştay Bütçesinin daha etkin 'bir denetim mekanın 100 üncü maddesinde, Sayıştayım, Türküye Bü­
miznııası içerisinde, ımemldketiımüze hayırlı olmasını
yük Millet Meciliisiıne 'bağlı olduğunu ve devlet ge­
dilyoruz.
lir ye giderlerini özel Icıamuna göre denetlarnekie gö­
Grubum ve şahsımı adıma, hepinize saygılar su­
revli 'olduğunun 'bölirbiılmesıiyle yetinillmliştir.
narım. ı(SHP sırallarından aılki'şlar)
1961 Anayasasının 127 noi maddesiinde ide, so­
ıBASKAN — Teşekkür ederim Sayın. Yıldırımı.
rumluların hesap ve işlemlerini kesin hükme bağlaAnavatan 'Partisi Gru'bu adlına, Sayın Şamil Kamalk görevi ile Sayışfcaya yer verilmiştir. Sayıştayla
zdkoğlu, buyurun efendimi.
ilgili anayasal düzenleme 1961 yılında yapıldığı hail­
ANAP GRUBU ADINA A. ŞAMİL KAZOK- • de, bu Anayasa doğrultusunda görev ve iş'leylişini
OĞLU (Bolu) — Sayın Başkan, yüce Meclisimizin
düzenleyen '832 sayılı Kuruluş Kanunu 21 Şu'bat
saygıdeğer üyeleri; Sayıştay Başkanlığımın 1986 yı­
1967 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Bu tarihe kadar
lı 'bütçesi haikkında, Anavatan Partıiısıi gru'bu adına
1934 tarihli 2514 sayılı Kanun yürürlükte kalmıştır.
görüş ve düşüncelerıimıizi arz etmek üzere huzurla­
1982 Anayasamızın Sayıştayla ilgili hükümleri
rımızda buılunuyoıruım. Bu vesile lile yüce heyetinizi
160 inci maddede şu şekilde ifade edilmektedir: «Sa­
gru'buım ve şahsım adıma saygı İle ıselaırnlaırken, büt­
yıştay, genel ve katma bütçeli dairelerin bütün gelir
çemizin, 'büyük mM'ietimıize ve memleketimize hayır­
ve giderleri ile mallarını Türkiye Büyük Millet Mec­
dı, uğurdu oilmasımı dilerim.
lisi adına denetlemek ve sorumluların hesap ve iş­
'Bilindiği gibi, Sayıştay, dlilk olarak 1 Zilhicce 1278
lemlerini kesin hükme bağlamak ve kanunlarla ve­
(lı862) tarihinde Divan-ı Âlli-i 'Muhaselbe adı ile ku­
rilen inceleme, denetleme ve hükme bağlama işleri­
rulmuştur, İlik kuruluş statüsü bir tüzük ile 'tespit
ni yapmakla görevlidir. Sayıştayın kesin hükümleri
edilmiş olan Sayıştay, 1876 Anayasasının 105, 106
hakkında ilgililer yazılı bildirim tarihinden itibaren
ve 107 ımoi maddelerinde yer alarak, aynı zamıanda
onbeş gün içinde bir kereye mahsus olmak üzere ka­
anayasal hir organ niteliğini ıkazanmıştır. Sayıştay
rar düzeltilmesi isteminde bulunabilirler. Bü karar­
üyeleri, 1876 Anayasasına göre, ömür 'boyu görev
lar dolayısıyla idarî yargı yoluna başvurulamaz.
yapmak üzere tseçülmakte ve görevden uzalklaştınimaıları Meclis kararı dile odıabiıtoekıte -idi.
Vergi, benzeri malî yükümlülükler ve ödevler
Sayıştay, anayasal 'bir kurum halline geldikten bir
hakkında Danıştay ile Sayıştay kararları arasındaki
süre sonra, kuruluş, görev ve çalışmalarını düzenuyuşmazlıklarda Danıştay kararları esas alınır.
ıleyen Divan-ı Muhasebatın Suıretî Teşikil ve Vazife­
Sayıştayın kuruluşu, işleyişi, denetim usulleri,
sine Daıiır Kararname yürürlüğe girmiştir. 1878 ta­
mensuplarının nitelikleri, atanmaları, ödev ve yetki­
rihli 'bu kararnameye, Fransız Genel Muhasebe Ka­
leri, haklan ve yükümlülükleri ve diğer özlük işleri,
rarnamesinin Sayıştay ile ilgili hükümleri, hemen he­
Başkan ve üyelerinin teminatı kanunla düzenlenir.
men aynen alınmıştir. Sözü geçen Ifcararnameye gö­
Silahlı Kuvvetler elinde bulunan devlet malları­
re, Sayıştay bir yargı görevi yaparaık, devletin gelir­
nın Türkiye Büyük Millet Meclisi adına denetlenme­
lerimi toplayan, devlet giderlerini yapan ve kamu malsi usulleri, Millî Savunma hizmetlerinin gerektirdi­
Jıarıını ddare ©denlerıi sorumlu tuta'bilmetote ıidi ve so­
ği gizlilik esaslarına uygun olarak kanunla düzenle­
rumlular hakkında verdiği kararlar (kesindi. 1878 tanir.»
rlihli kararname, fiilen 1934 yılına ikadar yürürlükte
Değerli milletvekilleri, görüldüğü gibi Sayıştay,
kalmıştır. Şu hususu da ilave etmek gerekir iki, söz
esas itibariyle bir Anayasa kurumudur; ancak ida­
ıkonusu kararnamenin, 1934 tarih ve 2514 sayılı Di­
renin malî işlerine ve malî faaliyetine etkisi dolayı­
vanı Muhasebat »Kanununa ve 1967 ıtanih ve 832 sa­
sıyla, Sayıştayın, idarî faaliyetler bakanından da bü­
yılı Sayıştay Kanununa etkisi oldukça fazlıadır.
yük bir önemi vardır.' «Millî egemenlik» esasım ka­
bul eden memleketlerde, milletin, bütçe ve malî kay­
Cumhuriyet döneminde, 24 Kasım 1923 tarihli
naklar
üzerinde etkin bir denetimini yerine getire­
374 sayılı Kanun ıflıe Sayıştay yeniden kurulmuştur.
bilmek
için
kurulmuştur.
Bu Kanun itle Sayıştayım sadece kuruluşu ile Baş­
21 Ekim 1967 tarih ve $32 sayılı Sayıştay Kanu­
kan ve üyelerimin seçimli, atanması haklkında hüküm
nunun 1 inci maddesinde Sayıştayın görev ve yetki­
getlirilmiş, işleyişine ve denetleme görevine dair eski
leri şu şekilde yer almıştır: «Sayıştay, genel ve katkararname hükümleri yürürlükte -bırakılmıştır.
— 112 • —