HAFTALIK RAPOR 18 Ocak 2016 Geçtiğimiz hafta açıklanan Kasım ayı cari işlemler dengesi piyasa beklentisinin bir miktar üzerinde gerçekleşti. Yılın genelinde olduğu gibi cari işlemler dengesindeki yaşanan toparlanma eğilimi dış ticaret açığındaki daralmanın desteğiyle Kasım ayında da devam etti. Benzer şekilde Ocak-Kasım döneminde de petrol fiyatlarındaki gerilemenin yanı sıra, zayıflayan küresel ticaret hacminin etkisiyle dış ticaret açığındaki toparlanmanın cari işlemler dengesine olan pozitif yansımasını da görüyoruz. Bu haftaki raporumuzda cari işlemler dengesi ve ödemeler bilançosundaki finansman hesabı başta olmak üzere diğer kalemlerdeki gelişimi yakından ele alacağız. Cari İşlemler Açığı Enerji-Altın Hariç Cari İşlemler Açığı Kas.15 Tem.15 Kas.14 Mar.15 Mar.14 Tem.14 Kas.13 Mar.13 30 25 20 15 10 5 0 -5 -10 -15 Tem.13 Kas.12 Tem.12 Kas.11 Mar.12 Tem.11 Kas.10 Mar.10 Tem.10 Kas.09 Tem.09 Kas.08 Mar.09 Tem.08 Mar.11 (milyar $, 12 aylık kümülatif toplam) 75 65 55 45 35 25 15 5 Kaynak: TCMB, Vakıfbank Ekim ayında 0.13 milyar dolar olan cari işlemler açığı Kasım ayında 2.1 milyar dolar seviyesinde Cari İşlemler Açığı Dış Ticaret Açığı açıklandı (Vakıfbank beklentisi: 1.9 milyar dolar, Hizmetler Dengesi Fazlası Gelir Dengesi Açığı piyasa beklentisi: 2 milyar dolar). 12 aylık 100 82.4 kümülatif cari işlemler açığı Kasım ayında 38.4 71.8 80 68.5 60.0 56.7 milyar dolardan 34.7 milyar dolara geriledi. Ekim 56.3 49.1 60 42.7 43.7 ayında 4.2 milyar dolar olan yıllıklandırılmış 39.6 37.8 27.8 40 24.5 23.6 21.8 22.5 19.7 16.3 enerji ve altın hariç cari işlemler açığı ise, Kasım 9.6 20 8.3 8.2 7.2 6.4 6.7 ayında 3.97 milyar dolara geriledi. Yıllık bazda 0 azalışına devam etmesine rağmen, Kasım ayında 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Kaynak: TCMB artış gösteren cari işlemler açığında öncelikle dış ticaret açığının aylık bazda %24 yükseliş yaşaması etkili oldu. Bununla birlikte hizmetler dengesinin cari işlemler dengesine yaptığı olumlu katkının taşımacılık ve seyahat net gelirlerinde görülen düşüş nedeniyle azalması, cari işlemler açığının artışında diğer önemli faktör oldu. Kasım ayında hizmetler dengesi aylık bazda yaşadığı %48’lik azalışla Mayıs ayından bu yana görülen en düşük seviyeye geriledi. Geçtiğimiz aylara benzer şekilde cari işlemler dengesi verilerine revize geldiği dikkat çekiyor. Öte yandan mevsimsellikten arındırılmış cari işlemler açığında ise Eylül ayından bu yana bozulmanın arttığı görülse de, söz konusu verilere yıllıklandırılmış 3 aylık ortalamalar itibarıyla bakıldığında hem cari açıkta hem de enerji ve altın hariç cari açıkta toparlanmanın devam ettiği görülüyor. Ocak-Kasım Dönemi (milyar $) Cari işlemler dengesi verilerine Ocak- Kasım dönemi itibariyle bakıldığında, 2014 yılında 39.6 milyar dolar olan cari işlemler açığının 2015 yılında 27.8 milyar dolara gerilediği görüldü. Söz konusu dönemde geçen yıl 8.2 milyar dolar fazla veren enerji ve altın hariç cari işlemler dengesinin bu yılın aynı döneminde 1.6 milyar dolar açık vermesinde dış ticaretteki toparlanmanın yanı sıra başta petrol fiyatları olmak üzere emtia fiyatlarındaki düşüşler etkili oldu. Cari işlemler dengesinin 2015 yılının ilk on bir ayında toparlanmayı sürdürdüğü görülürken, cari işlemler dengesine alt kalemler bazında bakıldığında en önemli ağırlığa sahip olan dış ticaret açığının da küresel ticaret hacmindeki daralma ve petrol fiyatlarındaki sert düşüşlerin etkisiyle azaldığı görüldü. Hizmetler dengesinin cari işlemler açığına yaptığı katkının 2015 yılının Ocak-Kasım döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre bir VakıfBank Ekonomik Araştırmalar Müdürlüğü | İstanbul 1 miktar yavaşladığı, yaşanan gerilemede ise mevsimselliğin etkisiyle seyahat ve inşaat gelirlerindeki zayıflamanın belirleyici olduğu görüldü. Seyahat gelirlerinde 2015 yılı Ocak-Kasım döneminde 2014 yılının aynı dönemine göre %12’lik bir yavaşlama görülürken, inşaat gelirlerindeki %69’luk sert yavaşlama dikkat çekti. İnşaat gelirlerinde yaşanan bu yavaşlamada jeopolitik gelişmelerin yanı sıra USD/TL kurunda yaşanan yukarı yönlü seyrin etkili olduğu söylenebilir. Finansman Hesabı Alt Kalemler Gelişimi (yıllıklandırılmış, Kasım, milyar dolar) Cari işlemler açığının nasıl finanse edildiğini gösteren finansman hesabında Kasım ayında toplam 1.9 milyar dolarlık sermaye girişi yaşandı. 40.0 38.3 34.7 Kasım ayına kadar nispeten olumlu performans 31.1 29.8 sergileyen doğrudan yatırımlar kanalı ile 92 19.6 19.3 16.7 15.4 18.7 11.6 15.8 12.4 10.1 8.5 milyon dolarlık çok sınırlı bir döviz girişi 5.9 5.9 yaşanırken, uzun süredir zaten gerilemekte olan portföy yatırımları kanalıyla 3.1 milyar dolarlık -13.6 sert döviz çıkışı gerçekleşti. Portföy yatırımlarına 2010 2011 2012 2013 2014 2015 alt kalemler itibarıyla bakıldığında ise hisse Kaynak: TCMB senetleri piyasasında 1.1 milyar dolarlık, devlet iç borçlanma senetleri piyasasında ise 666 milyon dolarlık net satım gerçekleştiği dikkat çekiyor. Finansman tarafında bir diğer dikkat çekici gelişme ise diğer yatırımlarda 4.7 milyar dolar ile Temmuz ayından bu yana en çok döviz girişinin yaşanması oldu. Bankacılık sektörü Kasım ayında kısa vadeli kredilerde 2 milyar dolarlık geri ödemede bulunurken, uzun vadeli kredilerde ise 2.9 milyar dolarlık kredi kullanımı gerçekleştirdi. Kasım ayı verileriyle birlikte 12 aylık toplamda doğrudan yatırımlar kanalı ile 10.1 milyar dolarlık, diğer yatırımlar kanalı ile 16.7 milyar dolarlık döviz girişi yaşanırken, portföy yatırımları kanalı ile 13.6 milyar dolarlık döviz çıkışı yaşandığı görülüyor. Ocak-Kasım dönemine bakıldığında ise doğrudan yatırımlarda geçen yıla göre 4.4 milyar dolarlık artış yaşandığı, portföy yatırımlarında ise geçen yılın aynı döneminde sermaye girişi yaşanırken bu yıl sermaye çıkışının yaşandığı dikkat çekiyor. Doğrudan Yatırımlar Portföy Yatırımları Diğer Yatırımlar Portföy Yatırımları (yıllıklandırılmış, Kasım, milyar dolar) 18.2 Hisse Senetleri 12.1 DİBS 9.1 6.9 5.6 4.9 1.9 2.3 -0.8 -2.0 -2.0 -6.4 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Kaynak: TCMB Kasım ayında portföy yatırımları kanalı ile yurtdışına çıkış yapan döviz tutarının hız kazanması sonucu portföy yatırımlarında küresel krizden bu yana görülen en yüksek tutarlı döviz çıkışı olduğu dikkat çekiyor. Portföy yatırımlarının alt kalemlerindeki gelişime baktığımızda ise, devlet iç borçlanma senetleri (DİBS) piyasasında yaşanan çıkışın hisse senetleri piyasasına göre daha fazla olduğunu söyleyebiliriz. Böylelikle yurtdışı yerleşikler Kasım ayında hisse senetleri piyasasında 2 milyar dolarlık, DİBS piyasasında ise 6.4 milyar dolarlık net satım gerçekleştirmiş oldu. TCMB’nin kullanıma hazır olan dış varlık gelişiminin takip edildiği rezerv varlıklarda Ağustos ayında başlayan azalış Kasım ayında da devam etti. Ancak Ekim ayında yaşanan 1.2 milyar dolarlık sert azalışın ardından Kasım ayında 212 milyon dolar ile sınırlı bir azalış yaşandı. İlk on bir aylık süreçte ise toplam rezervlerdeki azalış 5.2 milyar dolara ulaştı. Finansman hesabında Kasım ayında 1.9 milyar dolarlık sermaye girişine karşılık net hata noksan kaleminde ise 203 milyon dolarlık çok sınırlı bir döviz girişi yaşandığı dikkat çekti. Sonuç olarak, Kasım ayında cari işlemler dengesi piyasa beklentilerinin bir miktar üzerinde gerçekleşti. Cari işlemler açığı yıllık bazda azalmaya devam etmesine karşın, Kasım ayında geçen aya göre bir miktar bozulma yaşadı. Söz konusu bozulmada dış ticaret açığında aylık bazda yaşanan yükseliş belirleyici oldu. Bununla birlikte hizmetler dengesinin cari işlemler dengesine yaptığı olumlu katkının taşımacılık ve seyahat net gelirlerinde görülen düşüş nedeniyle azalması, cari işlemler açığının artışında belirleyici olan diğer faktör oldu. Ocak-Kasım VakıfBank Ekonomik Araştırmalar Müdürlüğü | İstanbul 2 dönemi itibarıyla cari işlemler dengesi ise geçen yılın aynı dönemine göre 11.8 milyar dolarlık azalış kaydetti. Söz konusu dönemde geçen yıl 8.1 milyar dolar fazla veren enerji ve altın hariç cari işlemler dengesinin bu yılın aynı döneminde 1.6 milyar dolar açık vermesinde ise dış ticaretteki toparlanmadan çok emtia fiyatlarındaki düşüş belirleyici oldu. Finansman hesabına bakıldığında, Kasım ayında doğrudan yatırımlar kanalı ile sınırlı döviz girişi yaşanırken, portföy yatırımları kanalı ile sert döviz çıkışı yaşandığı görülüyor. Yıllık bazda portföy yatırımlarında yaşanan toplam döviz çıkışı ise küresel krizden bu yana yaşanan en yüksek çıkış oldu. Bununla birlikte Kasım ayında diğer yatırımlar kanalı ile Temmuz ayından bu yana görülen en fazla döviz girişi yaşanması dikkat çekici oldu. Böylece Fed’in faiz artırım sürecine girmesine rağmen, bankacılık sektörünün yurtdışı kaynaklardan borçlanma yetisini koruduğu görülüyor. Kaynağı belli olmayan döviz miktarı olarak tanımlanan net hata noksan kaleminde ise diğer aydan farklı olarak 203 milyon dolarlık çok sınırlı bir döviz girişi yaşanmış oldu. Gerileyen petrol fiyatlarının dış ticaret açığı kanalıyla cari işlemler dengesine yapacağı katkı düşünüldüğünde geçen yılı %5.9 seviyesinde tamamlayan cari işlemler açığı/GSYH oranının bu yılı %4.8 civarlarında tamamlamasını bekliyoruz. Önümüzdeki dönemde ise, seçim sürecinin sona ermiş olması ve iç ekonomide beklenen canlanmanın olmasıyla birlikte dış ticaret açığının cari işlemler açığı üzerinde baskı yaratabileceğini ancak bu baskının gerileyen petrol fiyatları sebebiyle sınırlı kalacağını düşünüyoruz. Öte yandan, Rusya başta olmak üzere çevre ekonomilerde yaşanan gelişmeler cari işlemler açığı üzerinde baskı yaratabilecek bir diğer önemli unsur olarak karşımıza çıkıyor. VakıfBank Ekonomik Araştırmalar Müdürlüğü | İstanbul 3 Haftalık Veri Takvimi (18 Ocak– 22 Ocak 2016) Tarih 18.01.2016 19.01.2016 20.01.2016 21.01.2016 Ülke Açıklanacak Veri Beklenti Dış Ticaret Dengesi (Kasım) 1,291 Milyon Euro -- Japonya Sanayi Üretimi (Kasım, y-y) %1.6 -- Kapasite Kullanım Oranı (Kasım, a-a) %1.3 -- -- -- 25.9 Milyar Euro -- Türkiye TCMB Toplantısı ve Faiz Kararı (Ocak) Euro Bölgesi Cari İşlemler Dengesi (Kasım) Almanya TÜFE (Aralık, y-y) %0.2 %0.2 Zew Endeksi (Ocak) 55.0 54.0 6,131 Milyon Euro -- %0.1 %0.1 676.2 Milyar TL -- %0.5 %0.8 Yeni Başlayan Konut İnşaatları (Aralık, a-a) %10.5 %2.1 İnşaat İzinleri (Aralık, a-a) %10.4 -%6.4 Almanya ÜFE (Aralık, y-y) -%2.5 -%2.2 İngiltere İşsizlik Oranı (Kasım) %5.2 %5.2 Türkiye Tüketici Güven Endeks (Ocak) 73.58 -- ABD Philadelphia Fed Endeksi (Ocak) -10.2 -3.2 284 Bin Kişi -- %0.2 %0.2 -- -- -5.7 -6.0 -0.30 -- 51.2 51.3 İkinci El Konut Satışları (Aralık, a-a) -%10.5 %9.2 Öncül Göstergeler Endeksi (Aralık) %0.4 -%0.1 İmalat PMI (Ocak, öncül) 53.2 53.0 Hizmet PMI (Ocak, öncül) 54.2 54.2 İmalat PMI (Ocak, öncül) 53.2 53.0 Hizmet PMI (Ocak, öncül) 56.0 55.5 İmalat PMI (Ocak, öncül) 51.4 51.6 Hizmet PMI (Ocak, öncül) 49.8 50.3 İngiltere Perakende Satışlar (Aralık, y-y) %3.9 %4.1 Japonya İmalat PMI (Ocak, öncül) 52.6 52.8 İtalya Cari İşlemler Dengesi (Kasım) İngiltere TÜFE (Aralık, y-y) Türkiye Merkezi Yönetim Toplam Borç Stoku (Aralık) ABD TÜFE (Aralık, y-y) Haftalık İşsizlik Maaşı Başvuruları Euro Bölgesi TÜFE (Aralık, y-y) Avrupa Merkez Bankası (ECB) Toplantısı ve Faiz Kararı Tüketici Güveni (Ocak) 22.01.2016 Önceki İtalya ABD Chicago Fed Aktivite Endeksi (Aralık) İmalat PMI (Ocak, öncül) Euro Bölgesi Almanya Fransa VakıfBank Ekonomik Araştırmalar Müdürlüğü | İstanbul 4 TÜRKİYE Türkiye Büyüme Oranı Sektörel Büyüme Hızları (y-y, %) Reel GSYH (y-y, %) Sektörel Büyüme Hızları (y-y, %) 15 15 10 10 5 5 0 -5 0 -10 -5 -15 -10 2005Ç1 2005Ç3 2006Ç1 2006Ç3 2007Ç1 2007Ç3 2008Ç1 2008Ç3 2009Ç1 2009Ç3 2010Ç1 2010Ç3 2011Ç1 2011Ç3 2012Ç1 2012Ç3 2013Ç1 2013Ç3 2014Ç1 2014Ç3 2015Ç1 2015Ç3 2011-II 2011-III 2011-IV 2012-I 2012-II 2012-III 2012-IV 2013-I 2013-II 2013-III 2013-IV 2014-I 2014-II 2014-III 2014-IV 2015-I 2015-II 2015-III -20 Tarım Kaynak:TÜİK Kaynak:TÜİK Sanayi İnşaat Ticaret Ulaştırma Sanayi Üretim Endeksi Harcama Bileşenlerinin Büyüme Hızları (y-y, %) Takvim Etkisinden Arındırılmış Sanayi Üretim Endeksi (y-y, %) Harcama Bileşenleri Büyüme Hızları (%) Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Sanayi Üretim Endeksi (a-a, %) (Sağ Eksen) 50 40 20 7 30 15 5 20 10 10 5 0 0 -3 -10 -5 -5 3 İhracat İthalat Kas.15 Mar.15 Kas.14 Mar.14 Kas.13 Mar.13 Tem.15 Yatırım Tem.14 Devlet Tem.13 Tüketim -1 Kas.12 2011-I 2011-II 2011-III 2011-IV 2012-I 2012-II 2012-III 2012-IV 2013-I 2013-II 2013-III 2013-IV 2014-I 2014-II 2014-III 2014-IV 2015-I 2015-II 2015-III 1 Kaynak: TÜİK Kaynak: TÜİK Sanayi Ciro Endeksi Toplam Otomobil Üretimi Toplam Otomobil Üretimi (Adet) (12 aylık Har. Ort.) Kaynak: OSD, VakıfBank 230 210 190 170 150 130 110 90 70 Ağu.11 Kas.11 Şub.12 May.12 Ağu.12 Kas.12 Şub.13 May.13 Ağu.13 Kas.13 Şub.14 May.14 Ağu.14 Kas.14 Şub.15 May.15 Ağu.15 Kas.15 Ara.02 Haz.03 Ara.03 Haz.04 Ara.04 Haz.05 Ara.05 Haz.06 Ara.06 Haz.07 Ara.07 Haz.08 Ara.08 Haz.09 Ara.09 Haz.10 Ara.10 Haz.11 Ara.11 Haz.12 Ara.12 Haz.13 Ara.13 Haz.14 Ara.14 Haz.15 Ara.15 70000 60000 50000 40000 30000 20000 10000 0 Aylık Sanayi Ciro Endeksi (2010=100) Kaynak:TÜİK 5 Beyaz Eşya Üretimi Kapasite Kullanım Oranı Beyaz Eşya Üretimi (Adet) Kapasite Kullanım Oranı (%) 85 2700000 2500000 2300000 2100000 1900000 1700000 1500000 1300000 1100000 900000 700000 80 75 70 65 60 Kaynak:TCMB PMI Endeksi PMI Imalat Endeksi 60 55 52.20 50 45 40 35 Ara.05 Haz.06 Ara.06 Haz.07 Ara.07 Haz.08 Ara.08 Haz.09 Ara.09 Haz.10 Ara.10 Haz.11 Ara.11 Haz.12 Ara.12 Haz.13 Ara.13 Haz.14 Ara.14 Haz.15 Ara.15 30 Kaynak:Reuters 6 Ara.15 May.15 Eki.14 Mar.14 Ağu.13 Haz.12 Oca.13 Kas.11 Eyl.10 Nis.11 Şub.10 Ara.08 Tem.09 Eki.07 Kaynak:Hazine Müsteşarlığı May.08 55 ENFLASYON GÖSTERGELERİ TÜFE ve Çekirdek Enflasyon ÜFE TÜFE (y-y, %) ÜFE (y-y, %) Çekirdek-I Endeksi (y-y, %) 25.0 14 12 10 8 6 4 2 0 9.51 8.81 20.0 15.0 10.0 5.0 0.0 Kaynak: TCMB Ara.04 Haz.05 Ara.05 Haz.06 Ara.06 Haz.07 Ara.07 Haz.08 Ara.08 Haz.09 Ara.09 Haz.10 Ara.10 Haz.11 Ara.11 Haz.12 Ara.12 Haz.13 Ara.13 Haz.14 Ara.14 Haz.15 Ara.15 Ara.04 Haz.05 Ara.05 Haz.06 Ara.06 Haz.07 Ara.07 Haz.08 Ara.08 Haz.09 Ara.09 Haz.10 Ara.10 Haz.11 Ara.11 Haz.12 Ara.12 Haz.13 Ara.13 Haz.14 Ara.14 Haz.15 Ara.15 -5.0 Kaynak: TCMB Dünya Gıda ve Emtia Fiyat Endeksi Gıda ve Enerji Enflasyonu (y-y, %) UBS Emtia Fiyat Endeksi (sağ eksen) BM Dünya Gıda Fiyat Endeksi 2300 2100 1900 1700 1500 1300 1100 900 700 500 Kaynak: Bloomberg Enerji TÜFE 15 10 5 0 30.04.2009 30.09.2009 26.02.2010 30.07.2010 31.12.2010 31.05.2011 31.10.2011 31.03.2012 31.08.2012 31.01.2013 30.06.2013 30.11.2013 30.04.2014 31.09.2014 31.02.2015 31.07.2015 31.12.2015 Ara.15 Haz.15 Ara.14 Haz.14 Ara.13 Ara.12 Haz.13 Ara.11 Haz.12 Ara.10 Haz.11 Ara.09 Haz.10 Ara.08 -5 Haz.09 260 240 220 200 180 160 140 120 100 Gıda 20 Kaynak: TCMB Enflasyon Beklentileri Reel Efektif Döviz Kuru 12 Ay Sonrasının Yıllık TÜFE Beklentisi (%) TÜFE Bazlı (2003=100) 24 Ay Sonrasının Yıllık TÜFE Beklentisi (%) Kaynak: TCMB Kaynak: TCMB Ara.15 Haz.15 Ara.14 Haz.14 Ara.13 Haz.13 Ara.12 Ara.09 5.5 98.45 Haz.12 6 Ara.11 6.5 Haz.11 7 Ara.10 7.5 Haz.10 8 135 130 125 120 115 110 105 100 95 90 7 İŞGÜCÜ GÖSTERGELERİ İşsizlik Oranı İşgücüne Katılım Oranı Mevsimsellikten Arındırılmış İşsizlik Oranı (%) İşgücüne Katılma Oranı (%) İşsizlik Oranı (%) 14.0 İstihdam Oranı (%) 53 51 49 47 45 43 41 39 37 35 13.0 12.0 11.0 10.0 9.0 8.0 7.0 Kaynak: TÜİK Kaynak: TÜİK Kurulan-Kapanan Şirket Sayısı Kurulan-Kapanan Şirket Sayısı (Adet) 5,700 5,200 4,700 4,200 3,700 3,200 2,700 2,200 1,700 1,200 700 Kaynak: TOBB 8 DIŞ TİCARET GÖSTERGELERİ İthalat-İhracat Dış Ticaret Dengesi İhracat (milyon dolar) Dış Ticaret Dengesi (milyon dolar) İthalat (milyon dolar) 25000 0 20000 -2000 15000 -4000 10000 -6000 5000 -10000 0 -12000 Kas.03 May.04 Kas.04 Kas.04 May.05 Kas.05 Kas.05 May.06 Kas.06 Kas.06 May.07 Kas.07 Kas.07 May.08 Kas.08 Kas.08 May.09 Kas.09 Kas.09 May.10 Kas.10 Kas.10 May.11 Kas.11 Kas.11 May.12 Kas.12 Kas.12 May.13 Kas.13 May.14 Kas.14 May.15 Kas.15 Kas.03 May.04 Kas.04 May.05 Kas.05 May.06 Kas.06 May.07 Kas.07 May.08 Kas.08 May.09 Kas.09 May.10 Kas.10 May.11 Kas.11 May.12 Kas.12 May.13 Kas.13 May.14 Kas.14 May.15 Kas.15 -8000 Kaynak: TCMB Kaynak: TCMB Cari İşlemler Dengesi Sermaye ve Finans Hesabı 6000 -4000 -14000 -24000 -34000 -44000 -54000 -64000 -74000 -84000 3000 1000 -1000 -3000 -5000 -7000 -9000 -11000 60000 50000 40000 30000 20000 10000 0 -10000 -20000 Cari İşlemler Dengesi (12 Aylık-milyon dolar) Doğrudan Yatırımlar (12 aylık-milyon dolar) Cari İşlemler Dengesi (milyon dolar-sağ eksen) Portföy Yatırımları (12 aylık-milyon dolar) Diğer Yatırımlar(12 aylık-milyon dolar) Kaynak: TCMB Kaynak: TCMB TÜKETİM GÖSTERGELERİ Tüketici Güveni ve Reel Kesim Güveni Tüketici Güven Endeksi 105.0 95.0 85.0 75.0 65.0 55.0 Reel Kesim Güven Endeksi (sağ eksen) 130 120 110 100 90 80 70 60 50 40 9 Kaynak: TCMB KAMU MALİYESİ GÖSTERGELERİ Bütçe Dengesi Faiz Dışı Denge Faiz Dışı Denge (12 aylık-milyar TL) Bütçe Dengesi (12 aylık toplam-milyar TL) 10000 57 0 47 -10000 37 -20000 Ara.15 Haz.15 Ara.14 Haz.14 Ara.13 Ara.12 Haz.13 Haz.12 -3 Ara.11 7 -60000 Haz.11 17 -50000 Ara.10 -40000 Haz.10 27 Ara.09 -30000 Kaynak:TCMB Kaynak: TCMB Türkiye’nin Net Dış Borç Stoku İç ve Dış Borç Stoku 500 İç Borç Stoku (milyar TL) Dış Borç Stoku (milyar TL-sağ eksen) 450 400 Türkiye'nin Net Dış Borç Stoku/GSYH (%) 310 260 30.5 210 350 Kaynak: Hazine Müsteşarlığı 2014 2013 2012 2011 2010 2009 2008 2007 2006 60 2005 200 2004 110 2001 250 2003 160 2002 300 Kaynak: Hazine Müsteşarlığı 10 45 40 35 30 25 20 15 10 5 0 LİKİDİTE GÖSTERGELERİ TCMB Faiz Oranı Reel ve Nominal Faiz Borç Alma Faiz Oranı (%) Reel Faiz Borç Verme Faiz Oranı (%) Haz.04 Ara.04 Haz.05 Ara.05 Haz.06 Ara.06 Haz.07 Ara.07 Haz.08 Ara.08 Haz.09 Ara.09 Haz.10 Ara.10 Haz.11 Ara.11 Haz.12 Ara.12 Haz.13 Ara.13 Haz.14 Ara.14 Haz.15 Ara.15 Ara.15 Ara.14 Haz.15 Ara.13 Haz.14 Ara.12 -5 Haz.13 0 Haz.12 0 Ara.11 5 Ara.10 5 Haz.11 10 Ara.09 10 Haz.10 15 Ara.08 15 Haz.09 20 Haz.08 20 Ara.07 25 Nominal Faiz Kaynak:TCMB, VakıfBank Kaynak:TCMB Dünya Piyasalarında Son Açıklanan Ekonomik Göstergeler Reel Büyüme (y-y,%) Enflasyon (y-y,%) Cari Denge/GSYH (%)* Merkez Bankası Faiz Oranı (%) Tüketici Güven Endeksi ABD 2.1 0.5 -2.25 0.50 96.5 Euro Bölgesi 1.6 0.2 2.04 0.05 -5.70 Almanya 1.7 0.20 7.40 0.05 96 Fransa 1.10 0.30 -0.93 0.05 -14.70 İtalya 0.93 0.10 1.91 0.05 117.60 0.90 3.98 1.35 -19.20 0.30 0.56 0.05 -11.70 0.00 0.80 0.05 5.40 0.05 -61.10 Macaristan Portekiz İspanya 2.40 1.40 3.40 Yunanistan -1.10 0.40 0.93 İngiltere 2.10 0.10 -5.90 0.50 2.00 Japonya 1.60 0.30 0.53 0.10 42.70 Çin 6.90 1.60 2.12 4.35 103.80 Rusya -4.10 12.90 3.20 11.00 -- Hindistan 5.30 6.72 -1.34 6.75 -- 10.67 -4.42 14.25 96.30 4.80 -5.80** 6.25 -13.80 8.81 -5.83 7.50 73.58 Brezilya G.Afrika Türkiye -4.45 1.00 3.96 Kaynak: Bloomberg. *: Cari denge verileri IMF’den alınmaktadır ve 2014 yılı verileridir. ** 2013 verileri. 11 Türkiye Makro Ekonomik Görünüm 2013 2014 En Son Yayımlanan 2015 Yılsonu Beklentimiz Reel Ekonomi GSYH (Cari Fiyatlarla, Milyon TL) 1 567 289 1 749 782 518 637 (2015 3Ç) -- GSYH Büyüme Oranı (Sabit Fiyatlarla, y-y%) 4.2 2.9 4.0 (2015 3Ç) -- Sanayi Üretim Endeksi (y-y, %)(takvim etk.arnd) 7.0 2.6 3.5 (Kasım 2015) -- Kapasite Kullanım Oranı (%) 76.0 74.6 75.8 (Aralık 2015) -- İşsizlik Oranı (%) 9.2 9.9 10.5 (Ekim 2015) 10.7 Fiyat Gelişmeleri TÜFE (y-y, %) 7.40 8.17 8.81 (Aralık 2015) -- ÜFE (y-y, %) 6.97 6.36 5.71 (Aralık 2015) -- Parasal Göstergeler (Milyon TL) M1 225,331 251,991 303,136 (08.01.2016) -- M2 910,052 1,018,546 1,211,124 (08.01.2016) -- M3 950,979 1,063,151 1,254,396 (08.01.2016) -- Emisyon 67,756 77,420 93,974 (08.01.2016) -- TCMB Brüt Döviz Rezervleri (Milyon $) 112,002 106,314 94,920 (08.01.2016) -- Faiz Oranları TCMB O/N (Borç Alma) 3.50 7.50 7.25 (15.01.2016) -- TRLIBOR O/N 8.05 11.27 11.28 (15.01.2016) -- Ödemeler Dengesi (Milyon $) Cari İşlemler Dengesi -64,658 -45,846 -2,105 (Kasım 2015) -35,700 İthalat 251,661 242,182 15,973 (Kasım 2015) -- İhracat 151,802 157,627 11,737 (Kasım 2015) -- Dış Ticaret Açığı 99,858 84,508 4,236 (Kasım 2015) 65,000 Borç Stoku Göstergeleri (Milyar TL) Merkezi Yön. İç Borç Stoku 403.0 414.6 439.5 (Kasım 2015) -- Merkezi Yön. Dış Borç Stoku 182.8 197.3 236.8 (Kasım 2015) -- Kamu Net Borç Stoku 197.6 187.4 187.4 (2014) -- Kamu Ekonomisi (Milyar TL) 2013 Aralık 2014 Aralık Bütçe Gelirleri 32.699 38.485 41.594 (Aralık 2015) -- Bütçe Giderleri 50.001 50.515 58.771 (Aralık 2015) -- Bütçe Dengesi -17.301 -12.030 -17.177 (Aralık 2015) -- Faiz Dışı Denge -15.320 -10.577 -15.443 (Aralık 2015) -- 12 Vakıfbank Ekonomik Araştırmalar [email protected] Cem Eroğlu Müdür [email protected] 0212-398 18 98 Uzman [email protected] 0212-398 18 93 Fatma Özlem Kanbur Uzman Bilge Pekçağlayan Uzman Naime Doğan Eriş Elif Engin Uzman Ezgi Şiir Kıbrıs Uzman Yardımcısı Sinem Ulusoy Uzman Yardımcısı [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] 0212-398 18 91 0212-398 19 02 0212-398 18 92 0212-398 19 05 0212-398 19 03 Bu rapor Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. tarafından güvenilir olduğuna inanılan kaynaklardan sağlanan bilgiler kullanılarak hazırlanmıştır. Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. bu bilgi ve verilerin doğruluğu hakkında herhangi bir garanti vermemekte ve bu rapor ve içindeki bilgilerin kullanılması nedeniyle doğrudan veya dolaylı olarak oluşacak zararlardan dolayı sorumluluk kabul etmemektedir. Bu rapor sadece bilgi vermek amacıyla hazırlanmış olup, hiçbir konuda yatırım önerisi olarak yorumlanmamalıdır. Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. bu raporda yer alan bilgilerde daha önceden bilgilendirme yapmaksızın kısmen veya tamamen değişiklik yapma hakkına sahiptir. Vakıfbank Ekonomik Araştırmalar