DÖNÜÜMCÜ LDERLK.indd
advertisement
ÖN SÖZ Yaşamakta olduğumuz çağ gereği, değişim oldukça yoğun ve hızlıdır. Bilimde, ekonomide, eğitimde, sosyal alanda, kültürel yaşamda, siyasal ve toplumsal düzende ve teknolojik yapıda yaşanan yeni gelişmelerin sebep olduğu farklı gereksinimler ve bunların karşılanmasındaki sorunlar, son zamanlarda pazaryeri ve işgücündeki artan değişiklikler, çevresel belirsizlik ve artan karmaşıklık, hızlı ve ani değişmeler, küreselleşmeye bağlı olarak rekabetin uluslar arası düzeye çıkması gibi bir çok neden, eğitim dahil, tüm toplumsal kurumları dönüşüm ile sonuçlanacak yenilenmeye ve değişikliklere zorlamaktadır. Yenilenmenin zorlayıcı bir süreç olması, sadece liderlik becerisinin bu tür süreçler için yetersiz olması, yaşanan yoğun değişim hızına iyi bir şekilde uyum sağlaması ve örgütte ani ve etkili değişimi gerçekleştirmesi dönüşümcü liderliği kurumlar için oldukça önemli hale getirmiştir. Dönüşümcü lider, vizyon sahibi, misyonu olan, olumlu örgüt kültürü oluşturup yeniliğe önem veren, takım çalışması ile güçlendirme yapıp örnek model oluşturan, çalışanlarda entelektüel istek uyandıran, çalışanları motive eden, çalışanlarla teker teker ilgilenen, çalışanlardaki kişisel büyüme, gelişme, başarma, irade ve güven boyutundaki ihtiyaçların farkına varılmasını sağlayan liderdir. Dönüşümcü lider, çalışanlara önemsendiklerini hissettiren ve gelişmeleri yönünde önlerinde yeni ufuklar açabilen, çalışanların beklenenin üstünde performans göstermelerini sağlayarak, onların rol ve davranışlarında etkin bir rol oynayan, çalışanlarda görev bilincini arttırarak örgütsel amaçlara bağlılık oluşturan dolayısıyla da örgütsel vatamdaşlık davranışlarını pekiştiren kişidir. Amaçlar doğrultusunda çalışanları ödüllendirir, çalışanları yeniliğin ve reformun gerekliliğine ve yararına inandırır, değişimle uyumlu yeni standartlar, kurallar ve davranışlar geliştirir, bunlara ulaşma yollarını kitlelerin anlayabileceği dilde gösterir ve dönüşümü gerçekleştirir. Örgütsel vatandaşlık davranışı üzerinde etkili olan bir diğer unsur da örgütsel adalet algılarıdır. Bilgili ve yetenekli çalışanları örgüte çekmek kadar o örgütte tutmak da önemlidir. Bunu sağlamanın yollarından biri, kendilerini güven içinde hissedecekleri ve örgütsel adalet algılarının olumlu olduğu bir çalışma ortamı oluşturiii maktır. Bu da dönüşümcü liderlik sayesinde gerçekleşecektir. Dönüşümcü liderler, çalışanların örgütsel adalet algıları üzerinde önemli bir etkiye sahiptirler. Adaletli bir örgütte çalışanlar yöneticilerinin davranışlarını adil, ahlaki ve akılcı olarak değerlendirirler. Çalışanlar örgütteki uygulamaların dürüst ve adil olduğuna inanırlarsa örgütsel vatandaşlık davranışı sergileme konusunda da eğilim göstereceklerdir. Bu durumda dönüşümcü liderlik özelliklerinin, çalışanların örgütsel adalet algılarının ve örgütsel vatandaşlık davranışı sergilemeleri üzerinde önemli bir etkiye sahip olduğu ortaya çıkmaktadır. Dönüşümcü liderlik bağlamında örgütsel vatandaşlık davranışı ve örgütsel adalet çalışmasında, dönüşümcü liderlik özellikleri, örgütsel vatandaşlık davranışları ve örgütsel adalet algılamaları arasındaki ilişkileri araştırmak, dönüşümcü liderlik ile çalışanların örgütsel vatandaşlık davranışı sergilemeleri ve örgütsel adalete yönelik algıları arasındaki ilişkileri irdelemek, çalışanların örgütsel adalete yönelik algıları ile örgütsel vatandaşlık davranışı sergilemeleri arasındaki ilişkileri belirlemek, elde edilen bilimsel bilgi kullanılarak örgüt yöneticilerinin yönetiminden sorumlu oldukları iş ve çalışma örgütlerindeki maliyet arttırıcı olumsuzluklardan kurtulmalarını sağlamak, teorik ve kavramsal çerçevede ileri sürülen görüş ve düşüncelerin bir kısmını test etmek, duyarlı ve bilinçli olan yöneticilere, yönetim ve organizasyon faaliyetlerinin yönetiminde kolaylık sağlamak, yönetsel alanda gelişen ve değişen çevreye kolayca adapte olmayı sağlayacak bilgilere ulaşmak, yöneticilerin dönüşümcü liderlik özelliklerine dair personelin görüşlerini belirlemek ve dönüşümcü liderlik özelliklerine sahip yöneticilerin arttırılması için çözüm önerileri geliştirmek amaçlanmıştır. Diğer bir amaç da, çalışanların demografik özellikleri açısından dönüşümcü liderlik ve örgütsel adalete ilişkin algılarında ve örgütsel vatandaşlık davranışı sergileme düzeylerinde farklılık olup olmadığını irdelemektir. Ayrıca bu çalışma ile dönüşümcü liderlik, örgütsel vatandaşlık ve örgütsel adalet konularının kurumların başarısı açısından ne kadar önemli olduğu gösterilmeye çalışılmıştır. Her şeye rağmen, bir takım eksiklikler ya da hatalar var olsa da okuyucunun bu kitapla ilgili değerlendirme ve eleştirilerinin, bundan sonraki çalışmalarımıza ışık tutacağı inancındayız. Doç. Dr. Celaleddin SERİNKAN Yasemin ÜRKEK ERDİŞ DENİZLİ ŞUBAT 2014 iv
