egzama,erkeklerde kısırlık,difteri,demir eksikliği,cushing sendromu

EGZAMA
Atopik Dermatit; Egzema;
Egzama derinin dış tabakasının kronik iltihabıdır. Hastalık
bebekler ve çocuklarda sık görülür, yaşla azalır, nadiren
erişkinlerde de görülür. Atopik dermatit de denir, bulaşıcı
değildir.
Egzama neden olur?
Nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte genetik yatkınlık
olduğu bilinmektedir. Ayrıca:
Çevresel faktörler,
Alerjiler:
Ciltte alerji yaptığı bilinen faktörler egzamayı
tetiklemektedir ( lateks eldiven, sabun parfümü,
yünlü kumaş vb. ),
Toz ve mite alerjisi,
Stres,
Aşırı temizlik, bölgenin sık sık yıkanması,
Lateks hassasiyeti,
Cildi kazımak, keselemek yada kaşımak egzamayı
tetikleyen önemli sebeplerdir.
Egzama için risk faktörleri nelerdir?
Yaş: egzama en çok 5 yaş altı çocuklarda görülür,
Astım ve saman nezlesi varlığında egzama daha sık
görülür,
Şehirde yaşam ve düşük nemli ortamlarda egzama daha sık
görülür,
Yakınlarında egzama ve alerjik hastalık olanlarda
egzama daha sık görülür,
Asyalılarda daha sıktır.
Egzama nın belirtileri nelerdir?
Egzama şikayetleri kişiden kişiye çok farklılık gösterir.
Kaşıma, keseleme ve kazıma atopik dermatit şikayetlerini çok
arttırır. En sık görülen şikayetler:
Kuru kaşıntılı deri,
Deride çatlaklar,
Yanaklar, eller ve bacaklarda kızarıklık, pullanma,
Deride kalınlaşma, kabalaşma,
Deride küçük kabartılar,
Pullanan, çatlak, sızıntılı, akıntılı deri,
Kışın ve kuru havada şikayetlerin artması en sın
görülen şikayetlerdir.
Egzama teşhisi nasıl konur?
Hastanın şikayetleri ve muayene bulguları teşhis koydurur.
Egzamanın tedavisi var mı?
Egzama tedavisinde ana
sağlamaktır. Bu amaçla:
hedef
iyileşmeyi
bir
an
önce
Cildin kaşınmasına, kazınmasına engel olmak,
Cilt enfeksiyonlarından korunmak,
Alevlenmeleri önlemek,
Şikayetleri arttıran sebeplerden uzak durmak,
Var ise alerjik sebepleri ortadan kaldırmak gerekir.
Tedavi esnasında aşağıdaki önlemlere dikkat etmek gerekir:
Cilt bakımı:
Uzun süreli banyo ve duş yapılmamalı, duş ve
banyo 15 dakikayı geçmemelidir,
Sıcak banyo yapılmamalıdır,
Aşırı temizlik yapılmamalı,
Temizlik maddeleri fazla kullanılmamalı,
Hafif ve katkısız kalıp sabunlar kullanılmalıdır,
Duştan sonra hava ile yada hafif atuşmanlar ile
kurutulmalıdır, ,
Duştan hemen sonra tam kurumadan nemlendirici
sürülmelidir,
Cilt enfeksiyonları hemen tedavi edilmelidir.
İlaçlar:
Lokal etkili ilaçlar ( bunlar kortizon,
tacrolimus yada pimecrolimus içerebilir),
Ağızdan alınan ilaçlar: ileri vakarla için
ağızdan kortizon yada siklosporin verilebilir,
Antibiyotik: cilt enfeksiyonlarında ağızdan yada
cilde sürülen antibiyotik verilebilir,
Kaşıntıyı önlemek amacıyla ağızdan yada yüzeysel
alerji ilaçları verilebilir.
Fototerapi:
Güneş ısınları egzama tedavisinde kullanılır,
yapay güneş ışığı , ultraviyole ışık
fotoferez tedavide kullanılabilir.
yada
Egzamadan korunma yolları : c
Egzamadan korunmak için ;
Cildin ve yaşanılan ortamın sürekli nemli olması,
Aşırı temizlikten kaçınılması,
Alerji yaptığı bilinen maddelerden uzak durmak,
Anne sütü kullanımı,
Biberonla beslenen çocuklar için % 100 kesilmiş süt
suyundan yapılan Mama kullanmak ( whey Formula ),
Çocukların ev hayvanlarıyla erken yaşta tanışması,
Probiyotik
adımlardır.
kullanımı
egzamadan
korunmada
Eğer egzama var ise şikayetleri azaltmak için
Evde yeterli nemin sağlanması,
Toz ve mite temizliği,
Yün ile direk temas etmemek,
Sık aralıklarla nemlendirici kullanmak,
önemli
Egzamalı bölgeyi kaşımamak, kazımamak, keselememek,
Ortamın soğuk olması terlemeyi önlemek,
Stresten uzak durmak alevlenmeleri azaltır.
Egzama tedavisi kısa sürmez, iyileşme haftalar bazen aylar
alır. Tedavi planına uymak önemlidir.
Referanslar:
1. American Academy of Allergy, Asthma, and Immunology
http://www.aaaai.org/
2. The National Eczema Society
http://www.eczema.org/
3. Canadian Dermatology Association
http://www.dermatology.ca/
4. Dermatologists.ca
http://www.dermatologists.ca/
5. American Academy of Dermatology website. Available at:
http://www.aad.org . Accessed August 14, 2009.
6. Barnetson RS, Rogers M. Childhood atopic eczema. BMJ .
2002;324:1376-1379.
7. Brehler R, Hildebrand A, Luger T. Recent developments in
treatment of atopic eczema. J Am Acad Dermatol .
1997;36:983-994.
8. Eczema. American Academy of Allergy, Asthma, and Immunology
website.
Available
at:
http://www.aaaai.org/patients/allergic_conditions/eczema.stm .
9. Holscher B, Frye C, Wichmann HE, Heinrich J. Exposure to
pets and allergies in children. Pediatr Allergy Immunol .
2002;13:334-341.
10. Mohla G, Horvath N, Stevens S. Quality of life improvement
in a patient with severe atopic dermatitis treated with
photopheresis. J Am Acad Dermatol . 1999;40(5 Pt 1):780-782.
11. National Institute of Arthritis and Musculoskeletal and
Skin Diseases website. Available at: http://www.niams.nih.gov/
.
12. Saarinen UM, Kajosaari M. Breastfeeding as prophylaxis
against atopic disease: prospective follow-up study until 17
years old. Lancet . 1995;346:1065-1069.
13. Wahn U, Bos JD, Goodfield M, et al. Efficacy and safety of
pimecrolimus cream in the long-term management of atopic
dermatitis in children. Pediatrics . 2002;110(1 Pt 1):e2.
14. 7/6/2009 DynaMed’s Systematic Literature Surveillance
http://www.ebscohost.com/dynamed/what.php : Langan SM, Flohr
C, Williams HC. The role of furry pets in eczema: a systematic
review. Arch Dermatol. 2007;143:1570-1577.
15. 6/4/2010 DynaMed’s Systematic Literature Surveillance
http://www.ebscohost.com/dynamed/what.php : Alexander DD,
Cabana MD. Partially hydrolyzed 100% whey protein infant
formula and reduced risk of atopic dermatitis: a metaanalysis. J Pediatr Gastroenterol Nutr. 2010;50(4):422-430.
16. 1/4/2011 DynaMed’s Systematic Literature Surveillance
DynaMed’s Systematic Literature Surveillance : Dotterud CK,
Storr O, Johnsen R, Oien T. Probiotics in pregnant women to
prevent allergic disease: a randomized, double-blind trial. Br
J Dermatol. 2010;163:616-623
ERKEKLERDE KISIRLIK
İnfertilite; Kısırlık; Erkeklerde Kısırlık;
Kısırlık ne demektir?
Kısırlık bir yıllık bir denemeyi takiben çocuk sahibi
olamamaktır. Kısırlık şikayetlerinin üçte biri erkeklerden
kaynaklanır. Üçte biri kadınlardan kalan üçte biri ise her iki
taraftan kaynaklanan problemlere bağlıdır.
Erkek kısırlığı aşağıdaki organlardan kaynaklanır:
• Hipofiz bezi ( beyinde yer alır),
• Hipotalamus ( hipofiz bezini kontrol eden beyin
bölümüdür),
• Erkek üreme organları;
o Testisler,
o Vas deferens,
o Epididim,
Bir yıllık korunmasız ve düzenli bir cinsel teması takiben
çocuk sahibi olamamak birçok faktöre bağlıdır:
Aşağıdaki durumlarda erkek kısır kabul edilir:
Sperm sayısı çok az ise,
Sperm var fakat kalitesi düşük ise,
Sperm var ve kalitesi de normal fakat ejekülasyon
problemi var ve sperm dışarı çıkamıyor ise erkek kısır
kabul edilir.
Erkek kısırlığının en sık sebebi nedir?
Sigara,
Genetik hastalıklar ( Klinifelter send. Yada Sertoli –
Leydig hücre sendromu gibi ),
İşyerinde kimyasal maddelere ve ağır metallere maruz
kalmak ( kurşun, kadminyum vb.),
Varikosel ( testislerde varis olması),
Hormonsal dengesizlik,
Enfeksiyonlar,
Fiziksel anormallikler,
Kanser,
Kemoterapi ilaçları,
İlaçlar ( anabolik steroidler vb),
Aşırı alkol tüketimi,
Kronik hastalıklar,
Obezite,
Aşırı fiziksel aktivite,
Anti sperm antikorlarnın varlığı erkeklerde en sık
rastlanan kısırlık sebepleridir.
Ancak kısırlık nedeniyle başvuran hastaların yarısında hiçbir
sebep bulunamaz.
Kısırlığın sebebi nasıl anlaşılır?
Kısırlık teşhisi hastanın şikayetleri ve laboratuar testleri
ile araştırılıp teşhis edilir. Doktorunuza ev ve iş
yaşamınızla ilgili bilgileri vermeniz gerekir. İşyerinizde
maruz kaldığınız kimyasal maddeler şikayetlerinizin sebebi
olabilir. Detaylı muayene ve incelemeler yapılmalıdır.
Kısır demeden önce yapılması gereken laboratuvar
testleri:
Kan testleri:
Testosteron,
Serbest testosteron,
LH ( luteinizan hormon ),
FSH (Follikül Stimulan Hormon ),
Prolaktin seviyesi,
Sperm testleri,
Miktarı,
Kıvamı,
Kalitesi,
Çözülme süresi,
Sperm sayısı,
Sperm hareketi,
Spermlerin şekli,
Sperm kümeleşmesi,
Semende sperm dışı maddeler,
Diğer testler
Ultrason ( testis varikosel varlığı ve anatomik
yapıyı incelemek için),
Fertilizasyon testi (spermin yumurtaya girip
giremediği test edilir),
Biyopsi: testis biyopsisi testislerden
kaynaklanan patolojilerin tespitinde gerekebilir,
Post koital test ( cinsel temas sonrası
spermlerin
ölçer )
kadın
uterusuna
girip
giremediğini
Kısırlık tedavi edilebilir mi ?
Evet erkek
planlanır.
kısırlığında
tedavi
sebebe
yönelik
olarak
1- Hayat tarzı değişiklikleri erkek kısırlıklarının
çözümünde önemli yer tutar.
1. Cinsel temas zamanlaması yapmak ( özellikle iki
adet arası günlerde cinsel temas gebelik şansını
arttırır),
2. Aşırı sıcaktan kaçınmak ( sauna, sıcak jakuzi,
oturma banyoları, hamam ve aşırı sıcak iş
3.
4.
5.
6.
ortamları gibi ortamlardan uzak durmak ),
Aşırı dar kot ve giysiler giymemek,
Aşırı kilolardan kurtulmak,
Günlük olarak antioksidan ilaç ve E vitamini
almak,
Stresi azaltmak erkek kısırlığını azaltan önemli
faktörlerdir.
2- İlaç tedavisi:
a. Hormonsal dengesizliklerin ilaçla düzeltilmesi,
b. Var ise enfeksiyonların tedavisi,
c. Anti östrojen ilaçlar ile birlikte E vitamini
sperm sayısı ve motilitesini arttırır.
3- Cerrahi tedavi:
a. Varikosel var ise cerrahi olara düzeltilir,
b.
Anatomik
bozukluklar
cerrahi
olarak
düzeltilebilir,
c. Vasektomi ( kısırlaştırma ameliyatı ) var ise
ameliyatla geri çevrilebilir,
Ancak her zaman başarılı olmaz.
düzeltilebilir.
4- Yardımcı üreme yöntemleri:
Yardımcı üreme yöntemleri yumurta ile spermin yan yana
gelmesini ve embriyo oluşmasını kolaylaştıran teknik
yöntemlerdir.
a. Artifisyel inseminasyon (yapay döllenme): erkekten
alınan sperm özel bir işlemden geçirilerek direk olarak
kadının serviks yada uterusunun içine verilir,
b. İn vitro fertilizasyon ( IVF= Tüp Bebek ): kadından
alınan yumurta laboratuarda erkek spermi ile döllenir.
2- 3 gün laboratuarda yumurtanın embriyo hale gelmesi
beklenir. Daha sonra embriyo ana rahmine yerleştirilir.
c. Gamet yada Zigot transferi ( Gamete or Zygote
intrafallopian transfer ) = GIFT yada ZİFT denir:
anneden alınan yumurta ve sperm laboratuarda döllenir.
2-3 gün beklenir oluşan embriyo annenin fallop tüplerine
yerleştirilir, kendisi oradan rahme iner.
d. Blastokist tüp transferi ( blastocyst intrafallopian
transfer): anneden alınan yumurta ve sperm laboratuar
ortamında blastokist oluşana dek büyütülür. Daha sonra
ana rahmine aktarılır.
e. İntrastoplazmik sperm enjeksiyonu: tek bir yumurta
içine bir spermin enjeksiyon ile sokulmasıdır. Oluşan
embriyo daha sonra ana rahmine aktarılır.
Erkekler için kısırlıktan korunma:
Erkekler için kısırlıktan korunmak amacıyla aşağıdaki önlemler
alınabilir:
Sigara içmemek,
Anabolik steroid ( kas yapıcı ilaçlar ) kullanmamak,
Aşırı sıcaktan kaçınmak ( sıcak banyo, sauna, jakuzi,
hamam, ve sıcak işyeri ortamlarından uzak durmak),
Aşırı alkol kullanmamak,
Cinsel yolla bulaşan hastalıklardan korunmak alınması
gereken önlemlerdir.
Referanslar:
1- American Society for Reproductive Medicine
http://www.asrm.org
2- The Hormone Foundation
http://www.hormone.org/
3- RESOLVE: The National Infertility Association
http://www.resolve.org/
4- Mens Health Centre
http://www.menshealthcentre.net/
5- SexualityandU.ca
http://www.sexualityandu.ca/home_e.aspx/
6- Infertility. American College of Obstetricians and
Gynecologists
website.
Available
at:
http://www.acog.org/publications/patient_education/bp137.cfm .
Published 2007. Accessed July 8, 2008.
7- Infertility. EBSCO DynaMed website. Available at:
http://www.ebscohost.com/dynamed/what.php . Updated July 2008.
Accessed July 7, 2008
8- Jorgensen N, Carlsen E, Nermoen I, et al. East-West
gradient in semen quality in the Nordic-Baltic area: a study
of men from the general population in Denmark, Norway, Estonia
and Finland. Hum Reprod. 2002;17:2199.
9- Male risks. Protect your fertility website. Available at:
http://www.protectyourfertility.org/malerisks.html . Accessed
July 8, 2008.
10- Reproductive health. The National Institute
Occupational Safety and Health website. Available
for
at:
http://www.cdc.gov/niosh/homepage.html . Accessed July 8,
2008.
11- Swan SH, Brazil C, Drobnis EZ, et al. Geographic
differences in semen quality of fertile US males. Environ
Health Perspect. 2003;111:414.
12- Vasectomy. EBSCO Health Library website. Available at:
http://www.ebscohost.com/thisTopic.php?marketID=15topicID=81 .
Updated May 2008. Accessed July 8, 2008.
13- 9/2/2009 DynaMed Systematic Literature Surveillance
DynaMeds Systematic Literature Surveillance : Ghanem H, Shaeer
O, El-Segini A. Combination clomiphene citrate and antioxidant
therapy for idiopathic male infertility: a randomized
controlled trial. Fertil Steril. 2009 Mar 5. [Epub ahead of
print]
14- 2/14/2011 DynaMeds Systematic Literature Surveillance
DynaMeds Systematic Literature Surveillance: Showell M, Brown
J, Yazdani A, Stankiewicz M, Hart R. Antioxidants for male
subfertility. Cochrane Database Syst Rev. 2011;(1):CD007411
DİFTERİ
Difteri; Diphteria; Kuşpalazı;
Difteri solunum yolu ile bulaşan çok bulaşıcı bakteriyel bir
enfeksiyon hastalığıdır.
Hastalık solunum yolu ile
bulaşır,hapşırık, öksürük ile havaya karışan mikroplar diğer
insanlara bulaşarak hastalık yapar. Hastalığa corynebacterium
diphteriae adında bir bakteri sebep olur. Solunum yoluyla
bulaşan difteri mikropları en çok boğaz ve burunda yerleşerek
difteri yaparlar.
Boğazda solunum yollarını kaplayan sarı gri bir zar görülür.
Bu zar solunum yollarını daraltıp tıkayabilir. Burunda da
burun içini kaplayan sarı gri zarlar görülür ve solunum
yollarını tıkar. Difteri sadece burun ve boğazda
olmaz. Mikroplar deriye bulaşırsa ciltte iltihabi yaralara
neden olabilirler.
Aşılama ile difteri çok azalmıştır. Ülkemizde 2004 yılından
buyana görülmemektedir ancak 2011 yılında yeni hastalar tespit
edilmiştir. Aşılamanın kötü olduğu ülkelere seyahat, kalabalık
ortamlar, kötü temizlik şartları, aşılanmamış olmak difteri
için risk teşkil eder.
Difteri belirtileri nelerdir?
Difteri hastalığının kuluçka süresi 2-5 gündür. Hastalık
Deride maviye çalan renk değişimi
Burunda kanlı akıntı
Nefes almakta sıkıntı, hırıltılı soluma,
Seste kabalaşma, boğukluk,
Hızlı soluma
Titreme, üşüme,
Havlar tarzda öksürük,
Boğaz ağrısı,
Tükürüğünü yutamama, ağızdan salya akması,
Ateş,
Yutkunurken ağrı,
Nadiren cilt lezyonları ile seyreder. Hastanın boyun
lenf bezleri şişer ve boyun kabalaşır.
Difteri teşhisi nasıl konur:
Difteri teşhisi hastanın şikayetleri, klinik görünüm ve
muayene bulgularına ilaveten
Boğaz kültürü ile konur.
Difteri tehlikeli bir hastalık mıdır?
Difteri çok tehlikeli ve ölümcül sonuçları olabilen bir
hastalıktır. Hastalık çocuk erişkin tüm yaştaki insanları
tutabilir. Hastalık hafif boğaz ağrısı ile seyredebileceği
gibi çok ağır tablolar ile de seyredebilir bu vakaların % 10 u
ölümle sonuçlanır.
Difteri
mikrobu
yaptığı
toksin
nedeniyle
iltihaplanmasına yol açar ve çalışmasını ciddi
bozabilir.
kalbin
şekilde
Difteri nin en önemli ve tehlikeli komplikasyonu kalp
kasının iltihaplanmasıdır ( miyokardit ).
Nadiren sinir sisteminin de iltihaplanması ve buna
bağlı felç ( paralizi ) görülür.
Nadiren difteriye bağlı böbrek tutulumu ( nefrit )
olur.
Difteri nasıl tedavi edilir?
Difteri şüphesi başladığı anda test sonuçları beklenmeden
tedaviye başlanmalıdır. Difteri tedavisinde hem antibiyotik
hem de difteri anti serumu verilmelidir. Tedavide antibiyotik
olarak Penisilin yada Eritromisin kullanılır. Hastalar düzelme
görülene dek hastanede yatırılarak tedavi edilmelidir. Difteri
ile teması olan herkese aşı yapılarak koruma altına
alınmalıdır. Difteri aşısı 10 yıl boyunca koruma sağlar.
Erişkinlerin her 10 yılda bir difteri aşısı yaptırması
önerilir.
Nezaman difteriden şüphelenelim :
Yakın zamanda difteri geçirmiş biri ile temasınız oldu
ise,
Bölgenizde difteri var ve hastanızda
Boğaz ağrısı,
Ateş,
Boğuk ses,
Havlar tarzda öksürük,
Kanlı burun akıntısı,
Yutma güçlüğü,
Üşüme titreme,
Nefes alma zorluğu veya hırıltılı solunum
Boğaz ağrısı şikayetleri var ise mutlaka doktorunuza
danışınız.
Difteri aşı ile önlenebilen bir hastalıktır. Difteri aşısı
ancak 10 yıl korur. Aşının 10 yılda bir tekrarlanması gerekir.
Referanslar:
1Common
Misconceptions
about
Vaccination
http://www.cdc.gov/vaccines/vac-gen/6mishome.htm
2- Beers MH, Fletcher AJ, Jones TV, et al. The Merck Manual of
Medical Information: Second Home Edition . Whitehouse Station,
NJ: Merck Research Laboratories; 2003.
3- Epidemiology and Prevention of Vaccine-Preventable Diseases
. 8th ed (2005). Published by the National Immunization
Program, Centers for Disease Control and Prevention, US
Department of Health and Human Services. Available at:
http://www.cdc.gov/nip/publications/pink/dip.pdf.
4- Recommended adult immunization schedule—United States,
2010. Centers for Disease Control and Prevention, MMWR
website.
Available
at:
http://www.cdc.gov/mmwr/PDF/wk/mm5901-Immunization.pdf
.
Published January 15, 2010. Accessed January 24, 2011.
5- Recommended immunization schedule for persons aged 0
through 6 years—United States 2010. Centers for Disease
Control
and
Prevention
website.
Available
at:
http://www.cdc.gov/vaccines/recs/schedules/downloads/child/201
0/10_0-6yrs-schedule-pr.pdf . Accessed January 24, 2011.
6- Recommended immunization schedule for persons aged 7
through 18 years—United States 2010. Centers for Disease
Control
and
Prevention
website.
Available
at:
http://www.cdc.gov/vaccines/recs/schedules/downloads/child/201
0/10_7-18yrs-schedule-pr.pdf . Accessed January 24, 2011.
7- Tetanus, diphtheria (Td) or tetanus, diphtheria, pertussis
(Tdap) vaccine: what you need to know. Centers for Disease
Control
and
Prevention
website.
Available
at:
http://www.cdc.gov/vaccines/recs/schedules/downloads/child/201
0/10_0-6yrs-schedule-pr.pdf . Published November 18, 2008.
Accessed January 24, 2011.
8- 1/24/2011 DynaMeds Systematic Literature Surveillance
DynaMeds Systematic Literature Surveillance : Centers for
Disease Control and Prevention (CDC). Updated recommendations
for use of tetanus toxoid, reduced diphtheria toxoid and
acellular pertussis (tdap) vaccine from the advisory committee
on immunization practices, 2010. MMWR Morb Mortal Wkly Rep.
2011;60(1):13-15.
DEMİR EKSİKLİĞİ
1. Demir eksikliği anemisi nedir?
Demir eksikliği anemisi : kan hücrelerinin yapımı için gerekli
olan demirin dışarıdan besinlerle yetersiz alınması yada
vücuttan aşırı miktarda kaybedilmesi sonucu kan hücrelerinin
azalması ve kansızlığın oluşmasıdır.
2. Çocukluk çağında demir eksikliği anemisi ?
Ülkemizde en sık 6-24 aylar arasındaki; anne
fazla inek sütü tüketen ve demirden zengin ek
eklenmediği süt çocuklarında gözlenmektedir.
büyümenin hızlı olduğu okul çağındaki
adolesanlarda da rastlanmaktadır.
sütünü az alan,
gıdaların diyete
İkinci sıklıkla
çocuklarda ve
3. Demir eksikliği anemisi neden olur?
Hızlı büyüme nedeniyle vücut demir gereksiniminin
artması
Besinlerle yetersiz demir alınması
Besinlerle alınan demirin emiliminde bozukluk olması
Kanama ile vücuttan demir kaybının artması
Çocukluk çağında sıklıkla ilk iki nedenin bir arada olduğu
durumlarda anemi gelişir.
4. Demir
nelerdir?
eksikliği
anemisinin
belirtileri
Aneminin süresi ve ciddiyetine bağlı olarak bulgular
değişebilir, hafif demir eksikliği anemisinde hiçbir bulgu
olmayabilir. Bunun yanında solukluk, halsizlik, çabuk yorulma,
çarpıntı, dikkat azalması, daha küçük çocuklarda; huzursuzluk,
iştahsızlık en sık gözlenen bulgulardır.
5. Demir eksikliği anemisinin tedavisi nasıl
yapılır?
Demirden zengin gıdaların diyete eklenmesi ve demir içeren
preperatların kullanılmasıyla kolayca tedavi edilebilir. Vücut
demir depolarının dolması için tedaviye uygun dozlarda en az 3
ay devam edilmelidir.
6. Demir içeren preparatlar kullanılırken nelere
dikkat edilmelidir?
Doktorunuzun belirttiği dozlarda günde 2 yada 3 kez, iki öğün
arasında, yemeklere karıştırılmadan verilmelidir. Taze
sıkılmış meyve suları ile alınması demirin barsaklardan
emilimini artıracaktır.Yan etkiler görüldüğü zaman daha düşük
dozlarda ve tek seferde de verilebilir.
7. Tedavinin yan etkileri nelerdir?
Dişlerde boyanma, ağızda metalik tat hissi, bulantı, kusma,
karın ağrısı, ishal, kabızlık en sık görülen yan etkilerdir.
Dişlerdeki boyama geçicidir, ancak nadiren de kalıcı olabilir.
Verilen demir preparatının ağzın gerisine doğru verilmesiyle
önlenebilir. Hastanın gaitası koyu renk çıkabilir. Diğer
bulguların gözlenmesi tedavinin kesilmesini gerektirmez, dozun
azaltılması ve yemeklerle birlikte alınması yeterlidir.
8. Demir preparatlarının fazla alınması zararlı
mıdır ?
Demirin azı olduğu kadar fazlası da zararlıdır. Fazla alınan
demir vücutta, özellikle eklemler, kalp, karaciğer gibi
organlarda birikerek bu organların fonksiyonlarını bozabilir.
9. Demirden zengin gıdalar nelerdir?
Kırmızı etler, tavuk, balık, yumurta, ıspanak, bezelye,
fıstık, pekmez ve üzüm demirden zengin gıdalar arasında yer
alır.
10. Çocukluk çağında demir eksikliği anemisi nasıl
önlenebilir?
Anne sütüne en az 6 ay devam edilmesi, anne sütünün olmadığı
durumlarda demir içeren mamaların kullanılması, 6 aydan sonra
ek gıdalara geçildiği zaman demirden zengin gıdaların diyete
eklenmesi ve inek sütünün günde yarım litreden fazla
kullanılmamasıyla demir eksikliği anemisinin gelişmesi
önlenebilir.
CUSHİNG SENDROMU
Cushing Hastalığı;
Kortizolizm;
Cushing
Sendromu;
Hiper
Cushing kortizol hormonunun artması sonucu ortaya çıkan bir
hastalıktır.
Vücutta böbrek üstü bezlerinden üretilir ve
stres ve enfeksiyonlarla mücadelede vücuda yardımcı olur.
Cushing sendromunun en büyük sebebi dışarıdan verilen
kortizon hormonudur.
Cushing sendromu neden olur?
Hastalık kortizol hormonuna uzun süre ve yüksek dozda maruz
kalmak sonucu ortaya çıkar.
Dışarıdan uzun süre kortizon yada prednizolon gibi
steroid hormonların verilmesi,
Böbrek üstü bezlerinin tümörü ve aşırı kortizol
üretmesi,
Hipofiz bezi tümörü ve böbrek üstü bezlerinden aşırı
kortizol ürettirmesi ( hipofiz bezi adenomlarına bağlı
olursa bu duruma Cushing hastalığı denir,
Nadiren akciğer, tiroit, böbrek, pankreas, timüs
tümörleri Cushing sendromuna yol açar.
Cushing sendromu kimlerde görülür?
Hastalık herkezde ve her yaşta ortaya çıkabilir. En sık:
• Kortikosteroid içeren ilaçları uzun süre yüksek dozda
kullananlarda,
• 20 – 50 yaş arası insanlarda,
• Daha çok kadınlarda ortaya çıkar.
Cushing hastalığının belirtileri nelerdir?
Hastalık birçok metabolizma bozukluğuna yol açar. En sık
görülen belirtiler:
Kilo alma,
Özellikle üst vücutta ve yüzde kilo alma,
Yuvarlak yüz ( ay dede yüzü ),
Deri değişiklikleri,
Deride esmerleşme,
Mor çatlaklar,
Kolay morarma,
Kıllanma,
Adet düzensizlikleri, adet atlama,
Kısırlık,
Cinsel istekte azalma,
Yüksek tansiyon,
Su tutulması, genel ödem,
Kan şekerinde artma, diyabet,
Aşırı yorgunluk, halsizlik, çabuk yorulma,
Kişilik değişiklikleri, çabuk kızma, ağlama,
Kas güçsüzlüğü,
Osteoporoz, kemik erimesi, kolay kırılma, zor iyileşme,
Çocuklarda iskelet gelişiminde, büyüme ve gelişmede
gerilik, zeka gelişiminde yavaşlama,
Aşırı susama,
Sık idrara gitme,
Psikoz,
Bel ağrıları,
Sık enfeksiyon hastalıkları görülür.
Cushing teşhisi:
Hastanın şikayetleri ve muayene bulguları teşhise yardımcı
olur. Kullanılan ilaçların detaylı olarak söylenmesi
önemlidir.
Kortizol seviyesi testleri yapılır:
24 – saatlik idrarda serbest kortizol: vücuttaki
kortizol miktarını gösterir. Birkaç kez yapılıp
ortalamasının alınması daha doğru sonuç verir.
Sabah kortizolu: sabah 8 de alınan kan örneğinde
kortizol miktarıdır.
Deksametazon süpresyon testi: kortizolun kaynağını
tespit etmekte kullanılan testlerdir.
Kortizol kaynağını tespit etmek amacıyla:
ACTH seviyesi,
ACTH stimulasyon testi,
Yüksek doz deksametazon supresyon testleri yapılır.
Görüntüleme testleri:
Hipofiz bezi ve böbrek üstü bezlerinin görüntülenmesi
adenomların tespiti için önemlidir. Bu adenomlar hipofiz
bezinde milimetrik boyutlarda olabilir.
MR , CT tomografi yada direk grafiler ile inceleme
yapılabilir.
Cushing tedavisi:
Cushing sendromunun tedavisi sebebe yöneliktir.
Dışarıdan alınan steroid ilaçlara bağlı Cushing
hastalıklarında ilacın azaltılması, kesilmesi yada
alternatif tedavi seçenekleri araştırılır,
Hipofiz tümörüne bağlı ise tümör çıkarılır yada radyo
terapi ile faaliyeti durdurulur,
Adrenal tümör ise böbrek üstü bezlerinin tamamı yada
bir kısmı çıkarılarak tedavi sağlanabilir.
Kortizol üretimini bloke eden ilaç tedavileri
verilebilir.
Cushing hastalığından korunmak mümkünmü?
Cushing hastalığı birçok faktöre bağlı olarak ortaya
çıkabilir. Kortizonlu ilaçların doktor kontrolü dışında
kullanılmaması gerekir.
Referanslar:
1. American Academy of Family Physicians
http://familydoctor.org/
2. Cushing’s Support and Research Foundation
http://www.CSRF.net/
3. Canadian Family Physician
http://www.cfpc.ca/
4. Health Canada
http://www.hc-sc.gc.ca/index_e.html
5. Arnaldi G, Angeli A, Atkinson AB, Bertagna X, et al.
Diagnosis and complications of Cushing’s syndrome: a consensus
statement. J Clin Endocrinolo Metabo . 2003;88:5593-5602.
6. Cushing’s Syndrome. National Institute of Diabetes and
Digestive and Kidney Diseases website. Available at:
http://www.niddk.nih.gov/health/endo/pubs/cushings/cushings.ht
m . Updated July 2008. Accessed July 8, 2009.
7. Diez JJ, Iglesias P. Pharmacological therapy of Cushing’s
syndrome: drugs and
2007;7(5):467-480.
indications.
Mini
Rev
Med
Chem
.
8. Fauci AS, Braunwald E, Isselbacher KJ, et al. Harrison’s
Principles of Internal Medicine . 14th ed. New York, NY: The
McGraw-Hill Companies; 2000.
9. Kirk LF Jr, Hash RB, Katner HP, Jones T. Cushing’s disease:
clinical manifestations and diagnostic evaluation. Am Fam
Physician . 2000;62(5):1119-1127, 1133-1134.
10. Tritos NA, Biller BM, Swearingen B; Medscape. Management
of Cushing disease. Nat Rev Endocrinol . 2011;7(5):279-289.
11. Makras P, Toloumis G, Papadoglas D, et al. The diagnosis
and differential diagnosis of endogenous Cushing’s syndrome.
Hormones . 2006;5:231-250.
12. Yaneva M, Mosnier-Pudar H, Dugue MA, et al. Midnight
salivary cortisol for the initial diagnosis of Cushing’s
syndrome of various causes. J Clin Endocrinol Metab .
2004;89(7):3345-3351
ÇOCUKLARDA
ENFEKSİYONU
İDRAR
YOLU
Üriner enfeksiyon, İdrar yolu iltihabı, Sistit,
UTİ, İYE;
İdrar
yollarının
mikrobik
hastalığıdır.
İdrar
yolları:
ürethra, mesane, üreter ve böbreklerden oluşur. İdrar yolu
iltihaplarının tedavisinde antibiyotikler kullanılır. Tedavi
edilmeyen idrar yolu enfeksiyonları ciddi komplikasyonlara yol
açar. Enfeksiyon sadece mesanede ise buna sistit denir.
Çocuklarda idrar yolu enfeksiyonu neden olur?
İdrar yolu enfeksiyonu bakterilerin idrar yollarına girmesi
ile meydana gelir. Çocuklarda:
İdrarı uzun süre tutumak,
Mesanenin tam boşalmaması,
Özellikle kız çocuklarda perine temizliğinin arkadan
öne doğru yapılması idrar yollarına mikrop bulaşmasına
ve enfeksiyona yol açar.
Ayrıca aşağıdaki durumlar idrar yolları infeksiyonu riskini
arttırır:
İdrar yollarındaki anormallikler
Veziko ureteral reflu ( idrarın mesaneden
böbreklere geri kaçması) idrar yolu enfeksiyonu
riskini çok arttırır,
İdrar yollarında darlık ve tıkanmalar,
Tuvalet alışkanlığı ve hijyen eğitiminin kötü olması,
Ailede sık idrar yolu iltihabı olması,
Erkek çocukların sünnetsiz olması idrar yollarında
enfeksiyon riskini arttıran sebeplerdir.
İdrar yolu enfeksiyonu ne şikayete neden olur?
İdrar yollarında enfeksiyon özellikle küçük çocuklarda zor
fark edilir. Özellikle küçük çocuklar ve bebeklerde
huzursuzluk, sık ağlama, beslenme bozukluğu, idrarda kötü
koku, ateş, biraz daha büyüdükçe idrar yaparken ağlama en sık
görülen şikayetlerdir. Büyük çocuklarda ise en sık görülen
şikayetler:
Sık idrar etme isteği,
Az idrar yapma,
İdrar yaparken yanma, sızlama, ağlama,
Ateş,
Kötü kokulu idrar,
Huzursuzluk,
İdrar kaçırma ( tuvalet eğitimi almış çocuklarda idrar
kaçırma idrar yolu iltihaplarının ilk belirtisi
olabilir),
İdrar yolu
şikayetler:
iltihabı
İshal,
Karın ağrısı,
Bulantı, kusma,
Uykuya meyil,
Kanlı idrar,
sırasında
nadiren
görülen
Çocuklarda nadir olarak idrar yolu enfeksiyonu sırasında
görülebilir.
İdrar yolu iltihabı nasıl teşhis edilir?
Hastanın şikayetleri ve muayene bulguları teşhise yardımcıdır.
Kesin teşhis laboratuvar testleri ile konur. İdrar yolu
enfeksiyonu düşünüldüğünde aşağıdaki testler yapılmalıdır:
İdrar tahlili ve idrar kültürü,
Kan sayımı,
CRP,
Sedimentasyon.
İdrar yolu enfeksiyonlarının tedavisi:
İdrar yolu enfeksiyonu antibiyotikler ile tedavi edilir. Ciddi
idrar yolu enfeksiyonları ve komplikasyona neden olmuş idrar
yolu enfeksiyonlarının tedavisi için hastaneye yatmak ve
antibiyotikleri damar yolu ile vermek gerekebilir. Tedavi
sırasında bol su içmek tedaviyi hızlandırır.
İdrar yolu enfeksiyonu tehlikeli midir?
İdrar yolu enfeksiyonları birçok komplikasyona yol açabilir.
Yukarı doğru ilerleyen enfeksiyon böbreklerin iltihaplanmasına
( Pyleonefrit ) ve enfeksiyonun tüm vücuda yayılmasına yol
açabilir ( Sepsis). Sık idrar yolu enfeksiyonu geçiren
çocukların mutlaka incelenmeleri gerekir. Altta yatan bir taş,
tıkanıklılık veya reflu var ise bu tespit edilmelidir.
İdrar yolu enfeksiyonlarından korunma:
Çocukları idrar yolu enfeksiyonlarından korumak için;
Sık idrar yolu enfeksiyonu geçiren çocuklar mutlaka
araştırılmalı,
Altta yatan anatomik problem var ise cerrahi olarak
düzeltilebilir,
Kız çocukların perine temizliği arkadan öne değil önden
arkaya doğru yapılmalıdır,
Çocuklara perine temizliği ve hijyen kuralları
öğretilmelidir,
Çocuklar günde birkaç kez tuvalete girmeye
alıştırılmalıdır.
Referanslar:
1. Family Doctor
http://familydoctor.org/
2. National Kidney
Clearinghouse
and
Urologic
Diseases
Information
http://kidney.niddk.nih.gov/
3. About Kids Health
http://www.aboutkidshealth.ca/
4. Health Canada
http://www.hc-sc.gc.ca/index-eng.php/
5. Ahmed S, Swedlund S. Evaluation and treatment of urinary
tract infections in children. Am Fam Physician . 1998;57:7.
6. Evidence-based care guideline for medical management of
first UTI in children < 12 years old. National Guideline
Clearinghouse
website.
Available
at:
http://www.guideline.gov/summary/summary.aspx?doc_id=10163&nbr
=005348&string=UTI .
7. Hellerstein S. Urinary tract infections in children: why
they occur and how to prevent them. Am Fam Physician .
1998;57:10. American Academy of Family Physicians website.
Available at: http://www.aafp.org/afp/980515ap/heller.html .
8. Urinary tract infection (UTI) in children. Cincinnati
Childrens Hospital Medical Center website. Available at:
http://www.cincinnatichildrens.org/ .
9. Urinary tract infections in children. The Cleveland Clinic
Health Information Center website. Available at:
http://www.clevelandclinic.org/health/health-info/docs/0800/08
67.asp?index=5472.
10. 12/5/2007 DynaMeds Systematic Literature Surveillance
DynaMeds Systematic Literature Surveillance : Pohl A. Modes of
administration of antibiotics for symptomatic severe urinary
tract infections [review]. Cochrane Database of Systematic
Reviews. 2007(4). DOI: 10.1002/14651858.CD003237.
11. 11/6/2009 DynaMeds Systematic Literature Surveillance
DynaMeds Systematic Literature Surveillance : Craig JC,
Simpson JM, Williams GJ, et al. Antibiotic prophylaxis and
recurrent urinary tract infection in children. N Engl J Med.
2009;361(18):1748-1759
ÇÖLYAK HASTALIĞI
Çölyak Sprue;
Enteropatisi,
Non
Tropikal
Sprue;
Glüten
Çölyak hastalığı sindirim sisteminin otoimmün hastalığıdır.
Buğday, arpa gibi tahılların içinde bulunan GLÜTEN maddesine
karşı ortaya çıkan gıda alerjisidir. Gıdaların içindeki GLÜTEN
maddesi ince bağırsağa zarar verir. İnce bağırsaklarda besin
emilimi yapan çıkıntılar (villus) kaybolmaya başlar. Hastalar
besin alamaz ve büyüme gelişme geriliği başlar. Buğday, arpa,
çavdar gibi tahıl içeren yemekleri takiben karın ağrısı,
kramp, gaz ve ishal en önemli şikayetlerdir. Çölyak hastalığı
çocuk yaşta başlar, bazı hastalarda şikayetler hafif seyreder.
İleri yaşarla kadar teşhis edilemeyen vakalar da vardır.
Çölyak hastalığı kan testleri ile kolayca tespit
edilebilmektedir.
Çölyak hastalığının sebebi nedir?
Çölyak hastalığının sebebi tahıllarda bulunan glüten maddesine
karşı alerjik – immünolojik reaksiyondur. Bu alerjik
reaksiyonun neden başladığı bilinmemektedir. Hastalarda Çölyak
hastalığına karşı genetik bir eğilim vardır. Sıklıkla ailede
Çölyak hastası olduğu görülür.
Çölyak Hastalığı kimlerde görülür?
Çölyak hastalığı genetik özelliği olan bir hastalıktır;
Ailede Çölyak hastası olması, ya da hastada
Diğer otoimmun hastalıkların bulunması;
Tip 1 Diyabet,
Otoimmün tiroid hastalıkları,
Sistemik Lupus,
Dermatitis herpetiformis ( Çölyak hastalığına bağlı
deri bulgusu),
Romatoid artrit, gibi hastalıkların bulunması Çölyak
hastası olma ihtimalini arttırır.
Çölyak hastalığının belirtileri nelerdir?
Çölyak hastalığı çocukluk çağda veya erken erişkinlikte
başlar. Çocuklarda ki şikayetler erişkinlerden farklıdır.
Bağırsaklar ne kadar hasar görürse şikayetlerde o kadar artar.
Bu nedenle erken teşhis ve tedavisi önemlidir. En sık bulgu
sebebi açıklanamayan demir eksikliği anemisi dir. En ciddi
bulgu beslenme bozukluğuna bağlı büyüme gelişme geriliğidir.
Çocuklarda çok çeşitli şikayetler ortaya çıkabilir. Çölyak
hastalığına bağlı olarak çocuklarda en sık:
Karın ağrısı,
Şişlik,
Bulantı, iştahsızlık,
İleri dönemlerde kusma,
İshal,
Kötü kokulu dışkılama,
Huzursuzluk,
Gelişme geriliği,
Kansızlık, halsizlik,
Hepatit,
Epilepsi atakları,
Dudak kenarında çatlaklar,
Ağızda aftlar sık görülür.
Çölyak hastalığına bağlı olarak erişkinlerde ise en sık :
Gaz,
Sık geğirme,
Şişkinlik,
Karın ağrısı,
Yağlı, kötü kokulu, açık renkli dışkılama,
Kilo kaybı,
İştahsızlık,
Halsizlik, çabuk yorulma,
Kemik ağrıları,
Baş dönmesi,
Deri döküntüleri,
Diş problemleri,
Adet düzensizlikleri,
Kısırlık,
Kansızlık,
Kemik erimeleri sık görülür.
Hastalarda bu şikayetlerin hepsi birden görülmez. Erişkinlerde
ishal az görülür. En sık görülen şikayet demir eksikliği
anemisidir. Sıklıkla kansızlık araştırması sırasında fark
edilir. Hastaların % 20 si 60 yaşından sonra teşhis edilir.
Çölyak hastalığının teşhisi nasıl konur?
Hastanın şikayetleri ve muayene bulguları Çölyak hastalığını
teşhiste yardımcıdır. Basit tarama testleri ile Çölyak
hastalığı kolayca tespit edilmektedir. Hastalık birçok
şikayete neden olduğu için birçok hastalıkla karışır. Bazen
teşhis koymak çok uzun zaman alabilir. Erken teşhis hastalığa
bağlı yan etkileri ve komplikasyonları azaltmak için
önemlidir.
Çölyak hastalığının teşhisinde:
Dışkı testleri ( malabsorbsyon testleri),
Kan testleri;
Kan sayımı, crp, sedimentasyon,
Vit B12,
Vit D,
Çölyak hastalığına özel testler;
Anti Gliadin Antikorları,
Anti tTG IgA , ( Anti Tissue Glutaminaz )
Anti tTG IgG,
Anti Endomisyum Antikor
Barsak filmleri,
Endoskopi, Kolonoskopi
Biyopsi incelemesi gerekebilir.
Çölyak hastalığının tedavisi nasıldır?
Çölyak hastalığının tedavisi hayat boyu glüten içermeyen
besinlerle beslenmektir. Glütene karşı alerjik cevabı azaltan
bir ilaç tedavisi yoktur. Çölyak hastalığının glütensiz
beslenmekten başka tedavisi yoktur. Glütensiz beslenmeye
başlayınca hastanın şikayetleri günler haftalar içinde
geriler, kaybolur. Villusların düzelmesi aylar yıllar
alabilir. Barsaktaki çıkıntıların (villus) düzeldiği endoskopi
ve biyopsi ile görülebilir.
Gıdaların etiketlerine bakılmalı glutensiz gıdalar
seçilmelidir. Birçok Çölyak hastasında Laktoz intoleransı da
vardır süt ve sütlü ürünler benzer şikayetler yapar,
şikayetler birbirine karışabilir. Hastaların ve ailelerin
diyetisyen yardımı almaları gerekir.
Erişkin yaşta tespit edilen Çölyak hastalarında diyet
değiştirilse de gelişme geriliği ve diş problemleri düzelmez.
Çok ileri barsak hasarlarının bulunduğu durumlarda hastalar
ağızdan beslenmeyi keserek damardan beslenebilir.
Glüten birçok gıdaya ek olarak katıldığından Glütensiz gıda
bulmak zor olabilir. Bu konuda mail gurupları ve forumların
önerilerini takip etmek faydalı olabilir.
Çölyak hastalarının kaçınması gereken gıdalar:
Buğday,
Çavdar,
Arpa içeren gıdalardır.
Özel glütensiz gıda üretimi ülkemizde de başlamıştır.
Çölyak hastalarının aralıklarla test yaptırması gerekir.
Özellikle çocuk çağda teşhis edilen vakalarda bu takip büyüme
gelişme açısından önemlidir. Kemik ölçümü, kan kalsiyum,
vitamin ve mineral değerleri, dışkı incelemeleri ve endoskopi
incelemeler gerekebilir. Çölyak hastalığını önlemenin, Çölyak
hastalığından korunmanın bilinen bir yolu yoktur. Kişiden
kişiye bulaşmaz. Çölyak genetik bir hastalıktır, tarama
testleri ile erken teşhisi mümkündür. Erken teşhis hastalığa
bağlı komplikasyonları önler.
Referanslar:
1. Celiac Disease Foundation
http://www.celiac.org/
2. Celiac Sprue Association
http://www.csaceliacs.org/
3. Canadian Celiac Association
http://www.celiac.ca/
4. Health Canada
http://www.hc-sc.gc.ca/
5. Behrman RE, Kliegman R, Jenson HB. Nelson Textbook of
Pediatrics . 16th ed. Philadelphia, PA:WB Saunders
Company;2000.
6. Cecil, RL, Goldman L, Bennett JC. Cecil Textbook of
Medicine . 21st ed. Philadelphia, PA:WB Saunders Company;2000.
7. Celiac disease: what you should know. American Academy of
Family
Physicians
website.
at:
http://www.aafp.org/afp/20061201/1921ph.html . July 8, 2008.
8. Conn H, Rakel RE. Conns Current Therapy 2001 . 53rd ed.
Philadelphia, PA:WB Saunders Company;2001.
9. Griffith HW. Griffiths 5-Minute Clinical Consult . 2001 ed.
Baltimore, MD:Lippincott Williams & Wilkins; 2001.
10. Sleisenger MH, Fordtran JS, Feldman M, et al. Sleisenger
and Fordtrans Gastrointestinal and Liver Disease . 6th ed.
Philadelphia, PA:WB Saunders Company;1998.
11. What I need to know about Celiac disease. National
Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases
website.
at:
http://digestive.niddk.nih.gov/ddiseases/pubs/celiac_ez/
.
July 8, 2008
ÇOCUKLUK
TESTLERİ
ÇAĞI
AŞILARI
ve
Çocuk doğum sonrasında detaylı muayene edildikten sonra ilk 7
– 10 gün içinde tekrar detaylıca muayene edilmelidir bu
muayenede yenidoğan tarama testleri için topuk kanı
alınmalıdır.
Daha sonra ilk altı ayda her ay daha sonra 9. 12. 15. ve 18.
Aylarda doktor muayenesinden mutlaka geçmelidir.
6 . ayda yapılan muayene ve aşılardan sonra çocuktan kan ve
idrar alınarak kan sayımı laboratuar testleri ve idrar tahlili
yapılmalıdır.
9. Ayda muayene sonrası PPD deri testi yapılmalıdır. Bu testin
sonucu 48 – 72 saat sonra yine doktor tarafından
ölçüleceğinden 9. Ay muayenesi Perşembe – Cuma günleri
yapılmamalıdır.
2 ila 5 yaş arasında altı ayda bir doktor muayenesinden
geçilmelidir. Bu muayene sıklığı bazı durumlarda artabilir.
Doktor muayenesinde bebeğin fizik muayenesinin yanı sıra
büyüme gelişme kilo boy değerleri ve ölçümleri yapılarak kayda
alınmalıdır.
Çocuğun büyüme gelişme kayıtları aşı ve laboratuvar verilerini
siz de dosya oluşturarak saklayınız.
Her muayenede çocuğun beslenme durumu ve öneriler
konuşulmalıdır. Gerekirse eğitim ve bilgi verilmelidir.
Her kontrolden sonra aşağıdaki çizelgedeki aşılar
uygulanmalıdır. Ailelerin de aşağıdaki listeyi yanlarına
alarak yapılan aşıları tarihleriyle işaretlemeleri uygun olur.
Aşı zamanlarını iki haftadan daha fazla geçirmemelidir.
BLUMİA NERVOSA
Nevrotik Kusma; Yeme hastalığı;
Blumia nervosa bir yeme bozukluğudur. Blumiada kontrolsüz yeme
atakları görülür. Hastalar bu ataklardan sonra yediklerinin
kendilerine zarar vereceği kilo aldıracağı düşüncesi ile ya
kusarlar, ya ilaç ile ishal olmaya çalışırlar yada idrar
söktürücü alırlar.
Blumia hastaları bu durumu sıklıkla tekrar ederler. Bu durumun
haftada en az 2 kez ve üç ay süreyle tekrarlanmasına blumia
nervosa denir.
Hastaların kiloları ve vücut şekliyle ilgili takıntıları
vardır. Bazen bu durum aşırı egzersiz, oruç yada açlık
dönemlerini takiben aşırı yeme ve öğünlerini çıkartma şeklinde
de görülür.
Blumia nervosa neden olur?
Blumia nervosa bir yeme bozukluğudur ve diğer yeme
bozuklukları gibi sebebi tam olarak aydınlatılamamıştır.
Birçok faktörün bu
düşünülmektedir:
hastalığın
gelişiminde
yer
aldığı
Moda ve sosyal trendin zayıflık yönünde çağrılar
yağması,
Sıkı diyet yada kısıtlı yeme alışkanlığı,
Beyin kimyasının bozulması,
Fiziksel ve ruhsal stres altında olmak,
Sindirim sistemi bozuklukları ve hastalıkları:
Midenin büyümesi,
Yavaş boşalan mide,
Sindirim hormonlarının azlığı ve yetersizliği
hastalığın başlamasını tetikleyebilir.
Blumia nervosa kimlerde görülür?
Hastalık daha çok:
Kadınlarda,
11- 20 yaşları arasında,
Obez kişilerde,
Anksiyetesi olanlarda,
Depresyonda olanlarda,
Ailesinde obez kişiler olanlarda,
Ailede ruhsal problemler olan kişilerde,
Kendine güveni olmayan kişilerde,
Vücut kilosu ve şekli ile sorunu olan kişilerde,
Fiziksel görünüşün önemli olduğu işlerde çalışanlarda
Blumia daha sık görülür.
Blumia nın belirtileri nelerdir?
Ruhsal bulgular:
Bir seferde yüklü miktarda öğün yemek,
Yemek yerken kontrolü kaybetme duygusu,
Kendi kendini kusturabilme,
Laksatif (ishal yapıcı), idrar söktürücü,
diyet
ilaçlarını bulundurma ve sık sık kullanma,
Aşırı egzersiz,
Ruh halinde hızlı ve şiddetli değişiklikler,
Depresyon,
Anksiyete hali,
Yeme arzusunu bastıramama,
Alkol yada ilaç kullanımı,
Fiziksel bulgular:
Karın ağrıları,
Adet düzensizlikleri,
Yanak ve çene bölgesinde şişlik ödem,
Boğaz ağrısı,
Tükürük bezlerinde ödem,
Şişkinlik, gaz,
Mide asidi nedeniyle dişlerde çürük, lekelenme, diş
etlerinde çekilme,
Parmakla kusturmadan dolayı ellerin, parmakların
arkasında sıyrılma zedelenmeye bağlı izler,
Diğer bulgular:
Kusmaya bağlı yutak borusu yanıkları,
Diş çürükleri,
Dişeti hastalıkları,
Ağızda kötü koku,
Sinüzit,
Laksatif ve idrar söktürücü kullanımı dolayısıyla aşırı
halsizlik, hipotansiyon ve vücut kimyasında bozulma,
Baş dönmesi,
Baygınlık atakları,
Çabuk yorulma,
Kas krampları,
Kabızlık,
Kalpte ritim bozukluğu, ani ölüm, sık görülür.
Blumia hastalarında yüksek oranda
psikiyatrik bozukluklar görülür:
kişilik
bozuklukları,
Depresyon sık görülür, çabuk gelişir,
Anksiyete ve panik atak sık görülür,
İlaç ve alkol bağımlılığı gibi bağımlılıklara
yatkındırlar,
Ruh halinde ani ve şiddetli değişiklikler sık görülür.
Blumia nervosa nasıl teşhis edilir?
Hastanın ve hasta yakınlarının hikayesi ile muayene bulguları
teşhise yardımcı olur. Hastanın:
Fiziksel ve psikolojik geçmişi,
Öğünleri ve yeme şekli,
Vücuduna giren öğünlerden kurtulma şekli ve isteği
teşhis koydurur.
Aynı zamanda blumia nın neden olduğu hasarın tespiti gerekir
bu amaçla:
Laboratuar testleri,
Kan sayımı,
Böbrek fonksiyon testelri,
Karaciğer fonksiyon testleri,
Kan biyokimyası,
EKG ve kalbin durumu,
İlaç taraması,
Diş muayenesi,
Gastroskopi,
Kolonoskopi gerekebilir.
Tüm blumia hastaları psikiyatri tarafından detaylı muayene
edilmelidir.
Blumia tedavisi:
Blumia tedavisinde amaç:
Kontrolsüz yemek yemeyi önlemek ve,
Yenilen yemekten kurtulma girişimlerini durdurmak,
Vücut kilo ve şekli konusunda kendine güven
oluşturmaktır.
Tedavide aşağıdaki girişimler kombine edilir:
A- Diyetisyen konsültasyonu: sağlıklı diyet ve öğün
içerikleri konusunda hastanın bilgilendirilmesini sağlar,
dengeli ve düzenli beslenme, kilo hedefi ve kalori hedefi
koymaya yardımcı olur.
B- Psikoterapi: kognitif davranış tedavisi tedavide
etkilidir. Özellikle ilaç tedavisi ile desteklenmiş
psikoterapi başarılı sonuçlar verir.
Psikoterapi ile hastanın:
i. Kendisini kontrolsüz yemeğe iten sebepleri belirlemesi,
ii. Yeni yeme isteği ile başa çıkma becerileri geliştirmesi,
iii. Stres yönetimi,
iv. Zayıflama konusunda realistik düşünceler geliştirmesi,
v. Yeme konusunda sağlıklı düşünce ve yaklaşımlar
geliştirmesi,
vi. Yeme dürtülerini kontrol etmesi sağlanabilir.
İlaç tedavisi: Serotonin geri alım inhibitörü olan anti
depresan ilaçlar ile birlikte psikoterapi blumia tedavisinde
çok başarılı sonuçlar vermektedir.
Blumiadan korunmak mümkün mü?
Blumiadan korunmak için yeme, yeme dürtüsü ve vücut algısı
konusunda sağlıklı bir düşünce oluşturulması gerekir. Bu
düşünce çocuk yaştan başlanarak oluşturulabilir. Erken tanı
önemlidir bu nedenle çocukların
Yeme arzularını kontrol edemediklerini düşünüyorsanız,
Vücut ve kilo algılamasında sorunlar yaşıyor ise,
Zayıflık ve zayıflama konusunda takıntılar başlarsa,
Kendini kusmaya zorlar ise vakit geçirmeden bir doktora
başvurunuz.
Referanslar:
1. Bulimia Nervosa Resource Guide for Family and Friends
http://www.bulimiaguide.org/
2. National Association of Anorexia Nervosa and Associated
Disorders
http://www.anad.org/
3. National Eating Disorders Association
http://www.nationaleatingdisorders.org/
4. Bulimia Anorexia Nervosa Association
http://www.bana.ca/
5. Candian Mental Health Association
http://www.ontario.cmha.ca/index.asp/
6. Antidepressant use in children, adolescents, and adults. US
Food and Drug Administration website. Available at:
http://www.fda.gov/Drugs/DrugSafety/InformationbyDrugClass/UCM
096273 . Published May 22, 2009. July 15, 2009.
7. Beers MH, Fletcher A. The Merck Manual of Medical
Information . 2nd ed. Whitehouse Station, NJ: Merck Research
Laboratories; 2003.
8. Bulimia nervosa. National Institute of Mental Health
website.
Available
at:
http://www.nimh.nih.gov/health/publications/eating-disorders/b
ulimia-nervosa.shtml . July 11, 2008.
9. Cecil RL, Goldman L, Bennett JC. Cecil Textbook of Medicine
. 21st ed. Philadelphia, PA: WB Saunders Company; 2000.
10. Conn HF, Rakel RE. Conns Current Therapy 2001 . 53rd ed.
Philadelphia, PA: WB Saunders Company; 2001.
11. Ferri F, ed. Ferri’s Clinical Advisor 2010. Philadelphia,
PA: Mosby Elsevier; 2009.
12. Goldman L, Ausiello D, eds. Cecil Textbook of Internal
Medicine. 23rd ed. Philadelphia, PA: Saunders; 2008.
13. Goroll AH, Mulley AG. Primary Care Medicine . 4th ed.
Philadelphia, PA: Lippincott Williams & Wilkins; 2000.
14. Griffith HW. Griffiths 5-Minute Clinical Consult .
Baltimore, MD: Lippincott Williams & Wilkins; 1999.
15. Jacobson JL, Jacobson AM. Psychiatric Secrets. 2nd ed.
Philadelphia, PA: Hanley & Belfus; 2001.
16. Lenders JW, Eisenhofer G, Mannelli M, et al.
Phaeochromocytoma. Lancet . 2005;366:665-675.
17. Noble J. Textbook of Primary Care Medicine. 3rd ed. St.
Louis, MO: Mosby; 1996.
18. Rakel R. Textbook of Family Medicine 2007. 7th ed.
Philadelphia, PA: Saunders Elsevier; 2009.
19. Rakel RE, Bope ET. Conns Current Therapy. 60th ed.
Philadelphia, PA: Saunders Elsevier; 2009.
20. Stern TA, et al. Massachusetts General Hospital
Comprehensive Clinical Psychiatry. Philadelphia, PA: Mosby
Elsevier; 2008.
21. Tasman A, Kay J, Lieberman JA. Psychiatry . Philadelphia,
PA: WB Saunders Company; 1997
BOTULİZM
Botulizm son derece tehlikeli hatta ölümcül bir gıda
zehirlenmesidir. Hastalık Clostridium botulinum adı verilen
bakterinin ürettiği zehir ile ortaya çıkar. Bu bakteri doğada
bol miktarda bulunur ve bazen gıdalara karışarak botulizm e
yol açar. Bakteri spor denilen ve dış ortama yıllarca dayanan
yavrular üretir. Bu sporlar kaynatmayla ölmez. Oksijensiz
ortamda çoğalır. Konserve bal gibi gıdalarda kolayca çoğalarak
zehir üretir ve hastalık yapar. Botulizm zehiri felç yapar,
çok güçlü bir zehirdir. Bu zehirin çok küçük bir kısmı tedavi
amacıyla da kullanılır ( botoks ).
Bakteri doğada bol miktarda bulunur özellikle toprakta, göl,
deniz diplerinde, nehir diplerinde bolca bulunur. Clostridium
botulinum dış ortama çok dayanıklıdır ve kolayca ölmez. Hayvan
dışkısında, balık dışkısında, yengeç ve kabuklu deniz
hayvanlarının vücudunda bulunabilir.
Botulizm neden olur?
Hastalık Clostridium botulinum bakterisinin ürettiği toksin
adı verilen zehirin yenmesi ile ortaya çıkar. Bu zehrin çok az
bir miktarı bile insanı öldürmek için yeterlidir.
Botulizm şu şekilde ortaya çıkar:
Gıdalar: bakterinin kendisi yada bakterinin ürettiği toksin
gıdalara bulaşır ise bu gıdaları yiyenlerde hastalık ortaya
çıkar. Gıda yoluyla ortaya çıkan botulizmin en sık sebebi:
Ev yapımı konserveler,
Sosis, salam, sucuk ve et ürünleri,
Deniz ürünleri,
Sebze konserveleri, ( özellikle bezelye, fasulye gibi
alkali sebze konserveleri),
Bal dır.
Eğer bebekler Clostridium botulinum bakterisinin sporlarını
yutarlar ise bebek bağırsağında bakteri üreyerek botulizm e
yol açabilir. Çocuk ve erişkinlerde görülmeyen bu tür
botulizmin en sık kaynağı toprak yemek ve bal yemektir.
Yaradan kaynaklanan botulizm:
Nadir görülür ancak yaraya bulaşan bakterilerin toksin
üretmesi sonucu ortaya çıkar.
Bu üç botulizm çeşidinden en sık görüleni gıda kaynaklı
botulizmdir. Nadiren kaynak tespit edilemez.
Kimler botulizm tehlikesi altındadır?
Ev yapımı yada uygun olmayan ortamlarda hazırlanmış konserve
tüketmek, bebeklerin bal yemesi, toprak yeme alışkanlığı olan
bebekler botulizm tehlikesi altındadır.
Botulizm belirtileri nelerdir?
Hastalık zehrin alınmasından sonra başlar şikayetler
genellikle saatler içinde, en geç 36 saat sonra ortaya çıkar.
İlk şikayet göz ve göz kapaklarında ortaya çıkar. Göz
kapaklarında düşme ve çift görme ilk şikayetlerdir. Hastalık
daha sonra aşağı doğru yayılarak tüm vücudu felç eder ve
solunum kaslarını da felç ederek ölüme yol açar.
Göz kapaklarında düşme,
Çift görme, bulanık görme,
Baş dönmesi, halsizlik,
Yutma güçlüğü,
Ağızda kuruma,
Boğaz ağrısı,
Konuşma güçlüğü, sarhoş gibi konuşma,
Başı ve boynu tutamama,
Nefes alma zorluğu,
Bebeklerde görülen belirtiler:
Göz kapaklarında düşme,
Başını tutamama,
Halsizlik uykuya meyil,
Beslenme zorluğu,
Kas gevşekliği,
Kabızlık karında şişlik,
Zayıf ağlama şeklinde ortaya çıkar.
Nadiren bazı hastalarda bulantı, kusma ishal görülür. yaradan
kaynaklı botulizm ise 4-14 gün içinde ortaya çıkar.
Botulizm teşhisi nasıl konur?
Hastanın şikayetleri ve muayene bulguları teşhise yardımcıdır.
Hastalığın nasıl geliştiği doktora ayrıntılı olarak
anlatılmalıdır. Kan, dışkı ve mide içeriği toksin açısından
değerlendirilebilir. Eğer şüpheli gıda varsa analiz
edilebilir. Yara kaynaklı botulizmde yara kültürü yapılabilir.
Botulizm şüphesinde:
Kan testleri, MR incelemesi, ( bu duruma neden olabilecek
beyin içi oluşum olup olmadığı), Beyin Omurilik sıvısı
incelemesi, yapılabilir.
Botulizm tedavisi:
Botulizm in ölümcül etkisi solunum kasları felci ve solunum
durmasıdır. Botulizm son derece tehlikeli ve ölümcül gıda
zehirlenmesidir. En ufak bir şüphede bile doktora başvurmak
gerekir. Botulizm tedavisinde hastaya solunum desteği yapılır
oksijen verilir ve yoğun bakıma alınır. Gerekirse yardımcı
solunum cihazlarına bağlanır. Yutma zorluğu olduğundan tüp ile
beslenir.
Botulizm antitoksini: Tedavinin ana noktasıdır. Erken dönemde
yakalanmış vakalarda antitoksin felçlerin ilerlemesini
durdurur. Tedavinin başarılı olmasını ve şikayetlerin daha
kısa sürmesini sağlar. Felç olmuş kısımları geri döndürmez.
Toksinin atılması: vücuda
toksinin atılması için:
girmiş
fakat
henüz
emilmemiş
İshal yapıcı ilaçlar,
Mide içeriğinin hortumla çekilmesi,
Kusturucu ilaçlar,
Yaradan kaynaklanıyor ise yaranın geniş bir şekilde
temizlenmesi ve antibiyotik verilmesi hastalığın daha da
ilerlemesini durdurur.
Botulizm den korunma:
Botulizm toksini yüksek ısıda pişirme ile etkisini kaybeder.
Şüpheli gıdaların yenmemesi ve imha edilmesi önemlidir.
Botulizm den korunmak için:
2 yaş altındaki bebeklere bal verilmemelidir,
İçerisine sarımsak, baharat, biber vb. konulmuş olan
yağlar mutlaka buzdolabında saklanmalıdır.
Bozuk görülen yemeklerin tadına bakmayın,
Kapağı şişmiş konserveleri almayın, kullanmayın,
Patatesleri folyo ile sarmadan fırınlayın, folyoya
sarmış iseniz sıcakken tüketin, dolaba koymayın,
Ev konservelerini tüketmeden önce 10 – 20 dakika kaynar
suda bekletin,
Konserve yaparken hijyene dikkat edin,
Yara pansumanınızı kendiniz yapmayın, en küçük
yaralanmada bile sağlık ocağına, doktora görünün,
Çift görme ve göz kapağı düşüklüğü botulizm in en
önemli ilk bulgusudur. Botulizmden şüphelenirseniz hemen
doktora başvurun.
Referanslar:
1- Centers for Disease Control and Prevention
http://www.cdc.gov/
2- Center for Food Safety and Applied Nutrition
http://www.cfsan.fda.gov/
3- Canadian Partnership for Consumer Food Safety Education
http://www.canfightbac.org/en/
4- Health Canada
http://www.hc-sc.gc.ca/index-eng.php/
5- AAP 2000 Red Book: Report of the Committee on Infectious
Diseases . 25th ed. American Academy of Pediatrics; 2000.
6- Cecil Textbook of Medicine . 21st ed. WB Saunders Company;
2000.
7- Centers for Disease Control and Prevention website.
Available
at:
http://www.cdc.gov/nczved/dfbmd/disease_listing/botulism_gi.ht
ml .
8- Nelson Textbook of Pediatrics . 16th ed. WB Saunders
Company; 2000.
9- Principles and Practice of Infectious Diseases . 5th ed.
Churchill Livingstone, Inc; 2000