temel hak ve hürriyetler
advertisement
TEMEL HAK VE HÜRRİYETLER • Temel Hak ve Ödevler, Anayasanın İkinci Kısmında yer almıştır. Dört bölümden oluşmuştur. Bunlar; • Genel Hükümler, • Kişi Hak ve Hürriyetleri, • Sosyal ve Ekonomik Hak ve Ödevleri, • Siyasi Hak ve Ödevler şeklinde düzenlenmiştir. • Temel Hak ve Hürriyetler, kamu hürriyetleri karşılığında kullanılmaktadır. Temel Hak ve Hürriyetler, insan haklarının Pozitif Hukuk tarafından tanınmış ve düzenlenmiş kısmıdır. • Kamu Hürriyetleri: İnsan haklarının devlet tarafından ve pozitif hukuka girmiş olan bölümünü ifade etmektedir. Temel Hak ve Hürriyetlerinin özelliği, sınırlanması, kötüye kullanılmaması, durdurulması ve yabancıların durumu hükme bağlanmıştır. Anayasa, Temel Hak ve Hürriyetleri üçe ayırarak düzenlemiştir. • 1- KİŞİ HAK VE HÜRRİYETLERİ: Kişi Hak ve Hürriyetlerinin temel mantığı kişilerin yaşama alanlarına devletin müdahale etmemesi ve kişilerin bu alanı istedikleri gibi kullanabilmeleri üzerine şekillendirilmiştir. Bu tanımdan hareketle, Kişi Hak ve Hürriyetlerinin bir diğer adı Negatif Statü Haklarıdır. Devlet bu alanda Negatif kalmak durumdadır. • • • • • • • • • • Konut Dokunulmazlığı, Özel Hayatın Gizliliği, Yerleşim ve Seyahat Özgürlüğü, Basın Hürriyeti, Zorla Çalıştırılma Yasağı, Düşünce Hürriyeti, Dernek Kurma Hürriyeti, Toplantı ve Gösteri Yürüyüş Hakkı, Mülkiyet Hakkı, Haberleşme Hürriyeti, • • • • • • • • • Din ve Vicdan Hürriyeti, Kişinin Dokunulmazlığı, Kişi Hürriyeti ve Güvenliği, Düşünce ve Sanat Hürriyeti, Süreli ve Süresiz Yayın Hakkı, Düzeltme ve Cevap Hakkı, Kanuni Hakim Güvencesi, İspat Hakkı, Suç ve Cezalara ilişkin esasları almaktadır. içine • 2- SOSYAL VE EKONOMİK HAK VE ÖDEVLER: Sosyal ve Ekonomik Hak ve Ödevlerin temel mantığı kişilerin bu haklardan yararlanabilmesi için devletin bizzat bu alanı düzenlemesi gerekmektedir. Devlet bu alana müdahale etmez ise insanlar bu alandaki ihtiyaçlarını kendi çabalarıyla gideremezler. Sosyal ve Ekonomik Hak ve Ödevlerin bir diğer adı Pozitif Statü Haklarıdır. Devlet bu alanda pozitif olarak görev almalı ve hakları bizzat yaratmalıdır. • • • • • • • Konut Hakkı, Ailenin Korunması, Eğitim Hakkı, Sağlık Hakkı, Kamulaştırma, Devletleştirme, Sendika Kurma Hakkı, • • • • • • • • • Grev ve Lokavt, Kıyılardan Yararlanma Hakkı, Toprak Mülkiyeti, Gençliğin, Sporcunun Korunması, Çalışma ve Sözleşme Hürriyeti, Çalışma Hakkı ve Hürriyeti, Toplu İş Sözleşmesi Hakkı, Sosyal Güvenlik Hakkı, Sanatın ve Sanatçının Korunması Hakkı gibi unsurlar yer almaktadır. • SİYASİ HAK VE ÖDEVLER: Siyasi Hak ve Ödevlerin, temel mantığı kişilerin devlet yaşamına katılmalarının sağlanmasıdır. Kişilerin genel ve yerel seçimlerde, seçme ve seçilme haklarına sahiptir. Kişilerin seçimlerde aday olup olmaması kişinin, kendi insiyatifine kalmıştır. Kişi isterse aktif bir şekilde devlet yaşamına katılır. Siyasi Hak ve Ödevlerin diğer adı Aktif Statü Hakkıdır. Bu haklar sadece Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarına tanınmış bir haktır. ( Dilekçe Hakkı Hariç ) • • • • • • • • Türk Vatandaşlığı, Seçme ve Seçilme Hakkı, Vatan Hizmeti, Siyasi Parti Kurma Hakkı, Vergi Ödevi, Mal Bildirimi, Kamu Hizmetine Girme Hakkı, Dilekçe Hakkı gibi unsurları içinde bulundurur.
