4- KANAMALARDA İLK YARDIM

KANAMALAR ve
YANIKTA İLK
YARDIM
Prof.Dr.Recep GÜLOĞLUI
İstanbul Tıp Fakültesi,Genel Cerrahi AD
Travma ve Acil Cerrahi Birimi
Yardım iste
İyi misin ?
Bak, dinle, hisset
İki tam soluk ver
Boynu koruyarak
Sırt üstü çevir
112
Hava yolu sağla
Nabzı kontrol et
Ağız içini temizle
Canlandırma

Kanama nedir?

Kaç çeşit kanama vardır?

Kanamalarda ilk yardım uygulamaları nelerdir?

Yanık nedir?

Kaç çeşit yanık vardır?

Yanıkta ilk yardım uygulamaları nelerdir?
Dolaşım sistemi





Kalp ve damarlardan oluşur
Kan, damarlar içinde belli bir basınç altında dolaşır
Hücrelerin beslenmesi, onarımı, ısınma, hormonların dağılımı…
Kalp artere kan pompalar…kapiller…venleri dolaşarak tekrar kalbe
Kanın kimyasal ve fiziksel özellikleri kapiller damar yatağını geçerken
değişime uğrar Arter ve venlerde böyle bir değişiklik olmaz

.
KANAMA
Kanın herhangi bir nedenle dolaşım sisteminin
dışına çıkması
KANAMA
Dokulara oksijen ve besin gitmesi azalır
Atıkların uzaklaştırılması azalır
…. organlara bası yaparak, işlevlerini aksatır
KAÇ ÇEŞİT KANAMA VARDIR?

İÇ

DIŞ
İÇ KANAMA
– Kanın vücut içinde sistem dışına çıkması
– Üç (kafa, göğüs, karın) boşlukta, ol-bacakta
– Doku içine, deri altına
DIŞ KANAMA
Deri-doku bütünlüğünün bozulduğu yerden olan
kanama
DIŞ KANAMA

Kılcal damarlar: sızıntı şeklinde

Toplardamarlar: basıncı düşük ve taşma şeklinde
Koyu kırmızı

Atardamarlar: fışkırma şeklinde ve açık kırmızıdır
Çok fazla kan kaybına neden olurlar
KANAMALARDA İLK YARDIM?
Yaşam zinciri harekete geçirilmelidir

112 acil aranmalı ve yardım istenmelidir

Olay yeri güvenliği sağlanmalıdır

A (Havayolu)

B (Solunum)

C (Dolaşım)
KANAMALARDA İLK YARDIM
Burada en önemli şey iç kanamayı erken
dönemde fark edip hastaneye naklini
gerçekleştirmektir
KANAMALARDA İLK YARDIM
UYGULAMALARI?
İlk hedef kanamanın durdurulmasıdır
Temiz havlu, mendil ya da sargı bezi ile
kanayan bölgeye 15 dakika bası uygulanır
KANAMALARDA İLK YARDIM

Bu bası ile toplar ve kılcal damar kanamaları
genellikle kontrol altına alınabilir

Ancak atardamar kanamaları her zaman bu
yöntemle durdurulamayabilir
Bası uygulama
Turnike uygulama
Atardamar bası
noktaları
Kanayan bölgenin
Yukarı kaldırılması
BURUN KANAMASI
Otur ve öne
doğru eğil
Ağızdan nefes al
Baskı uygula
Kanama

Halsizlik, baygınlık, etrafa uyumsuzluk ve saldırgan davranışlar, tanıyamama,
adını bilmeme gibi şuur bozuklukları, terleme…

Yattığı yerden aniden oturulduğunda ya da ayağa kaldırıldığında baş dönmesi,
göz kararması ve yere yığılma…..

Nabız

Solunum sayısı

Tansiyon

İdrar

Şuur
BAYILMALARIN ÇOĞU AŞIRI SIVI
KAYBINA BAĞLIDIR
Sırt üstü yatır
Baş hafif aşağı
Ayakları 30 derece kaldır, beyne daha fazla kan gitsin
Hamile ise sol yanına yatır
Yedirme ve içirme
Kusuyorsa başını yan çevir
ŞOK POZİSYONU

Sağ kolu ve sağ bacağı vücuduna yaklaştır

Sol bacağı dizden bükülür

Sol kolu göğüs hizasında vücuda yaklaştır

Kurtarıcı hastanın sağına geçer

Sol dizi ve sol omzundan tutarak hastayı yan çevirir

Boyun yaralanması olabileceği UNUTMA!!!!!
YANIKTA
İLK
YARDIM
KONU BAŞLIKLARI

Yanık nedir?

Yanık tipleri nelerdir?

Yanık nasıl değerlendirilir?

İlk yardım nasıl yapılır?
YANIK
Cilt-mukoza veya dokuların
dayanabileceğinden daha fazla ısı, elektrik,
kimyasal madde veya radyasyon ile
karşılaşmasıdır
YANMAK?

Dokuların absorbe edebileceğinden fazla enerji ile karşılaşması

Sistemik hastalık (Deri, akciğer, böbrek, immun sistem..)

Fizik-psişik-ekonomik travma

Çok ağrılı, en eski...

Her yaş, meslek…

Birçok branş ile ilgili (cerrahi, plastik cer, anestezist, YBÜ
doktoru mikrobiyoloji, hemşire...)

Korunma: Eğitim...

Tedavi: yanmamak!
YANIK TİPLERİ
-
Termal (Alev, haşlanma, donma)
-
İnhalasyon
-
Elektrik
-
Kimyasal
-
Radyasyon
İNHALASYON

Siyah balgam, nefes darlığı, öksürük

Yüz-boyun yanığı

Şuur bozukluğu

Kapalı ortamda yangın

Patlamadaki yanıklar

Boğazda kızarıklık

Duman zehirlenmesi

Bomba
ELEKTRİK YANIKLARI
ELEKTRİK YANIKLARI

Görülmeyen doku hasarı daha fazla

Kalp ritminde bozukluk……….ölüm

Böbrek yetmezliği
KİMYASAL YANIKLAR

Asit ve alkaliler ile

Alkaliler daha ciddi

Solunum yolları da etkilenebilir

Örnek: Tuz ruhu + Çamaşır suyu = Klor zehirlenmesi … nefes
darlığı

Gözler kimyasal yanıklardan kolayca zarar görebilir
RADYASYON YANIĞI

Atomların parçalanması sonucu açığa çıkan alfa,
beta ve gama ışınların vücuda zarar vermesi ile
oluşur

Radyasyonun gücü, süresi, uzaklığı, etkilediği alan
genişliği ile ilgilidir
DEĞERLENDİRME

Yanığın derinliği : 1, 2, 3 derece

Yanık genişliği

Çocuk, yaşlı, gebe…

Fonksiyonel bölge: El, yüz, ayak ve cinsel organlar…

Ek yaralanma olması: Kafatası, göğüs, karın, büyük kemik
yaralanmaları

Var olan ilave hastalıklar: Şeker, bronşit, kalp hastalığı
GENİŞLİĞİ
Baş
%9
Kollar
%18
Bacaklar %18
Gövde %18
Pr:Avuç içi %1
EL YANIĞI




Atel
Parmaklar açık
Yüksekte tut
El cerrahisi takibi
İLK YARDIM

Yanmayı durdur

Yaralıyı olay yerinden uzaklaştır

Tüm giysileri çıkar

Akan su veya serum fizyolojik ile yıka

Yanık kremi ve gazlı bezle ört

Ağrı kesici ver, hastaneye git

İnfeksiyon riskini azaltmak için

Steril gazlı bezle ört

Yanık kremi

Yoğurt, diş macunu???
KİMYASAL YANIKLARDA İLK
YARDIM

Kimyasal maddeyi uzaklaştır

Bol su ile yıka

Giysi-takı çıkar

Yıkama işlemi en az 15 dakika

Temiz pansumanla ört

Dr, hastane…..112
İLK YARDIM

Elektrik ile temas kesilmediği sürece, lütfen
dokunmayın

Önce sigorta devre dışı bırakılmalı

Tüm elektrik yanıkları hastanede tedavi
YILDIRIM

Ağaç, direk, su, deniz v.b. uzak durun

Elektrikli cihazları kapatın

Açık alanda çömelin

En garantili yer: otomobil içi.
HASTANE TEDAVİSİ

Yaşlı, çocuk, gebe

Ciddi yanıklar

Göz, kulak, el, yüz, eklem ve genital bölge

İnhalasyon – elektrik - kimyasal yanıklar

Yanığa eşlik eden hastalık (travma, diabet..)

İntravenöz sıvı tedavisi
Kaliteli…Ülfet…
– Alçak gönüllü, sevgi dolu, kibar
– İyi konuşan, sıcak kanlı, toplumsal görgü
kurallarına saygılı
– Sükunetle karar vermesini bilen, irade, şefkat
ve azim sahibi
– Yüksek bir algılama gücü
– Düşündüğünü ve bildiklerini aktarmasını çok iyi
bilen