2012 YILI Mesleki Kalite ve Büro Standartları Komitesi
advertisement
2012 YILI MESLEKİ KALİTE VE BÜRO STANDARTLARI KOMİTESİ GÖREVİ ADI SOYADI Başkan Başkan Yrd. Sekreter Üye Üye Üye Üye Üye Üye Üye Üye Üye Üye Üye Üye Üye Üye Üye Üye SERVET OKTAY İŞÇİMEN SAVAŞ ÇAKIR ÇİYDEM BOZTEPE BERABER MÜJDAT İZGİ SABRİ DURSUN FEVZİ BAŞ FARUK YENER HAKAN AGDAŞ MUSTAFA AYDEMİR EKBER AKBABA SERPİL GÜRGEN KADİR KIRAL AKSOY AKIN ERTÜRK ÖZKAN KARABULUT ERDAL POLAT BURHAN ŞAHİN BELGİN GÜRSES NEŞE DERYA GÖZÜMOĞLU ORÇUN OCAKOĞLU Odamız tarafından 2010-2013 Çalışma Döneminde görev talep eden Oda üyelerimiz arasından Mesleki Kalite ve Büro Standartları Komitemize, Oda Yönetim Kurulu tarafından atamalar yapılmıştır. Komitelerimiz ilk toplantılarını gerçekleştirmişler ve aşağıdaki şekilde görev dağılımları karar altına alınmıştır. 1. GİRİŞ VE KAPSAM 1.1 GİRİŞ Mesleki standart bir mesleğin gereklerinin kabul edilebilir standartlarda yerine getirilebilmesi için ihtiyaç duyulan asgari bilgi, beceri,tutum ve davranışları gösteren normlardır. Kalite yönetim sistemi meslek mensubunun stratejik kararıyla hayata geçirilmelidir. Meslek mensubu kurum var olan mesleki bilgisini de ekleyerek belli entegrasyon ve değişikliklerle bu standardı hayata geçirir. Hitap ettiği kitleye düzgün bir yol çizerek müşavirlik mesleğinin kalitesini ortaya çıkartır. Her mesleğin kendi içinde belirlenmiş standartları vardır. Bu kitabın hazırlanmasındaki amaç mali müşavirlik mesleğininin standartlarını ve gerekliliğini 13.06.1989 tarihli Resmi Gazetede yayınlanan 3568 sayılı SERBEST MUHASEBECİLİK, SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİRLİK VE YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK kanunlarında belirtilen yapılması gereken işlerin IFAC ve Kalite Yönetim Standartları çerçevesinde oluşturulması çalışmalarıdır. 1.2 KAPSAM - Müşteri şartlarını ve yasal ve düzenleyici şartları karşılayan muhasebe ve müşavirlik hizmetinin düzenli bir şekilde sağlama becerisini göstermek için, - Sistemin sürekli iyileştirilmesi ve düzenleyici şartlara uygunluğunu müşteriye karşı güvencesinin verilmesi için, - Süreçleri de kapsayacak şekilde sistemin etkin uygulanması yoluyla müşteri memnuniyetinin artırılması için, Kalite yönetim sistemini geliştirir ve uygular. Mesleki Kalite ve Büro Standartları Komitesi Faaliyet Raporu KILAVUZDA KULLANILAN KISALTMALAR Kurum Mali Müşavirlik, Muhasebe, denetim işletmesi IAASB Uluslar Arası Denetim ve Güvence Standartları Kurulu IES Uluslar Arası Eğitim Standardı IESBA Kuralları Muhasebeciler Serbest Muhasebeciler için Etik Kuralları UluslarArası Etik Standartları Kurulu IFAC El Kitabı luslar Arası Kalite Kontrol, Denetim, İnceleme, Diğer Güvence, ve İlgili Hizmet Beyanları için IFAC El Kitabı 243 2012 YILI Faaliyet Raporu IFRS Uluslar Arası Mali Raporlama Standardı ISA Uluslar Arası Denetim Standardı ISAE Uluslar Arası Güvence Taahhütleri Standardı ISQC Uluslar Arası Kalite Kontrol Standardı ISRE Uluslar Arası İnceleme Taahhütleri Standardı ISRS Uluslar Arası İlgili Hizmetler Standardı KOBİ Küçük ve Orta Boyutta İşletme KOBT Küçük ve Orta Boyutta Teamül Meslek mensubu kurum, personelinin mesleki standartlara ve yürürlükteki düzenleme ve yasal gerekliliklere uyması konusunda makul güvence verecek ve şirketin taahhüt raporlarının koşullara uygun olmasını sağlayacak bir kalite kontrol sistemi oluşturacak, yürürlüğe sokacak, sürdürecek, izleyecek ve uygulanmasını sağlayacaktır. Buna uygun şekilde, kurumun kalite kontrol sistemi aşağıdaki elementleri ele alacak şekilde belgelenmiş, iletilmiş ve izlenen politikalar ve prosedürleri içerecektir. • Kurum içinde kalite için liderlik sorumlulukları • İlgili etik gereklilikler (bağımsızlık dahil) • Müşteri ilişkileri ve belirli taahhütlerin kabul edilmesi ve sürdürülmesi • İnsan kaynakları •Taahhüt performansı (taahhüt kalitesi kontrol incelemesi dahil) İzleme kalite kontrol sisteminin altında yatan temelin şunlara dikkat çeken prensipler üzerine kurulması önerilmektedir: •Etik davranış; •Bağımsızlık ve tarafsızlık; •Mesleki yeterliliğin sürdürülmesi; •Gerekli özen ve iş kalitesi; •Genel olarak kabul gören meslek uygulamaları; •İfadenin açıklığı ve kılavuzluk; •Müşteriler ve şirket için ekonomi, şirket boyutu ve kaynaklar ve makul maliyet/kazanç değerlendirmeleriyle dengelenmiş uygulama; •Makul müşteri tutma; ve •Kurum üyesi gelişimi, tatmini ve elde tutma. Bunlara uygun olarak, kalite kontrol sistemi mesleki standartlara, yürürlükteki yasal ve düzenleme gerekliliklerine ve IESBA Kurallarına erişmek veya onları aşmak için gerekli özel unsurları ve uygulamaları kapsamak ve ele almak üzere tasarlanır. Mali Müşavirlik kurumu kalite kontrol konusundaki genel politika beyanının girişinde, şirket misyonunu da kullanabilir, ayrıca hedeflerini ve organizasyon yapısının detaylarını da tanımlamak isteyebilir. 244 2012 YILI 2. KALİTE YÖNETİM SİSTEMİ 2.1 DOKÜMANTASYON Kalite Kontrol Sisteminin Dokümantasyonu Meslek mensubu kurum, kalite kontrol sisteminin her unsurunun işleyişinin kanıtını gösterebilecek uygun dokümantasyonu gerekli kılan politikalar ve prosedürleri ve şikayetler ve iddialar ve onlara verilen yanıtların dokümantasyonunun gerekli kılan politikaları ve prosedürleri oluşturacaktır. 2.2 MALİ MÜŞAVİRLİK KURUMUNUN POLİTİKALARI VE PROSEDÜRLERİNİN DOKÜMANTASYONU Kurum, tüm taahhütlerde gerekli olan ve (kurum kılavuzu/taahhüt şablonlarında oluşturulan şekilde) kurumun genel kullanımı için olan dokümantasyonun seviyesini ve kapsamını belirten politikalar ve prosedürler geliştirir. Ayrıca kalite kontrol sisteminin her unsurunun işleyişinin kanıtı olacak uygun dokümantasyonu gerektiren politikaları ve prosedürleri oluşturmalıdır. 3.YÖNETİM SORUMLULUĞU VE LİDERLİK 3.1 MİSYON (GÖREV) Misyon, bir işletmenin varlığının temel amacıdır. Misyon niçin sorusunun cevabıdır. Bir başka ifadeyle biz niçin varız sorusuna verilen yanıttır. Meslek mensupları ve stajyerlerimiz mesleklerini en iyi şekilde icra etmeleri için mesleki gelişimlerini sağlayacak eğitim ve danışmanlık hizmetleri muhasebe mesleğinde, araştıran, bilgi üreten, müşteri odaklı çalışma mısyonuna sahip olmalıdır 3.2 VİZYON (GÖRÜNÜM) Vizyon, bir kurumun değerlerini, içinde bulunduğu durumu, ulaşmak istediği hedefleri belirleyen çalışanları ortak bir amaç etrafında bütünleştirerek kurumu arzulanan geleceğe doğru yönlendiren bir süreçtir. Vizyon gelecekle ilgilidir. Meslek mensupları olarak vizyonumuz ekonominin unsurlarını toplum adına denetleyen Türk muhasebe mesleğinin üyelerini, ülkemizde ve uluslararası düzeyde saygın bir konuma getirmek için var gücüyle çalışan bireyler ve kurumlar olmaktır. Mesleki Kalite ve Büro Standartları Komitesi Faaliyet Raporu 245 2012 YILI Faaliyet Raporu 3.3. MÜŞTERİ ODAKLILIK Doğru, objektif ve güncel olarak üretilen raporların ekonomik bir veri olarak kabul edildiği ve rekabetin önemli unsurlarından sayıldığı günümüz koşullarında kurumun sürekliliğinin sağlanabilmesinin temel koşullarından bir tanesi de müşteri odaklılık felsefesinin benimsenmesidir. Yeni müşteri elde etmenin maliyeti mevcut müşterileri korumak için gerekli maliyetten çok daha fazladır. Dolayısıyla bir müşteri ile ilişkiler ne kadar uzun süre etkili olarak sürdürülebilirse, o kadar karlı olacaktır. Müşteri memnuniyetini, müşteri tavsiyesini sürekli kılmak ve müşteri sadakati yaratmada şu belirleyiciler rol oynamaktadır. --- Hizmet Kalitesi belirleyicileri --- Müşteri ile yakın ilişkiler --- Müşterinin beklentileri ve sorunlarını bire bir düzeyde belirleyerek çözmek. Müşteri ilişkilerinde amaç müşteriye yakınlık, beklenti ve sorunlarıyla ilgilenmek, sorunları çözmek, beklentilerini karşılamak, değer yaratmak ve sürdürmektir. Bu açıklamalara göre mali müşavirlik kurumu için müşteri ilişkileri yönetim stratejisi oluşturulmasına olanak tanıyacak konular şu şekilde belirtilebilir. a. Müşteri odaklı pazarlama anlayışı b. Her bir müşterinin beklentilerini dikkate alan bir hizmet sunum anlayışı c. Her bir müşterinin beklediği kalite unsurlarına karşılık verme ve değer yaratma, d. Kişisel iletişim araçlarını kullanarak ilişkilerin yönetimi e. Müşterilerle ilişkilerde uzun dönemli ilişkiler kurma ve geliştirme f. Tüm personelin müşterilere odaklanmasını sağlama, 3.4. KURUM İÇİNDE KALİTE İÇİN LİDERLİK SORUMLULUKLARI 3.4.1 Genel Bakış ISQC 1.18-.19’daki ifade şöyledir: 18. Şirket, taahhütlerin gerçekleştirilmesinde kalitenin esas olduğunu kabul ederek, bir iç kültürü yayacak şekilde tasarlanmış politikalar ve prosedürler oluşturacaktır. Söz konusu politikalar ve prosedürler şirketin başkanının (veya denginin) ya da, eğer uygunsa, şirketin yönetici ortaklar kurulunun (veya denginin), şirketin kalite kontrol sistemi için nihai sorumluluğu almasını gerektirecektir. (Ref:Para.A4-A5) 19. Şirket, politikaları ve prosedürleri; şirketin başkanı veya yönetici ortaklar kurulu tarafından şirketin kalite kontrol sisteminin operasyonel sorumluluğunun verildiği herhangi bir kişi veya kişilerin söz konusu sorumluluğu almak için yeterli ve uygun deneyim ve beceriye, ve gerekli yetkiye sahip olacağı şekilde oluşturacaktır. (Ref: Para.Aö) 246 2012 YILI Liderlik Sorumluluğu Piramidi 3.5. İLGİLİ ETİK GEREKLİLİKLER 3.5.1. Genel Bakış ISQC 1.20’deki ifade şu şekildedir: 20. Şirket, kendisi ve personelinin ilgili etik gerekliliklere uyması konusunda makul güvence sağlayacak politikaları ve prosedürleri oluşturacaktır. (Ref:Para.A7-A10) Etik bir şirket uzun soluklu başarının temelidir. Serbest muhasebeciler için, temel etik prensipler şunlardır: •Doğruluk; •Tarafsızlık; •Mesleki yeterlilik ve gerekli özen; •Gizlilik; ve •Profesyonel tavır. Etik, ne zaman “hayır” diyeceğini bilmeyi ve ne zaman müşteri, kadro, ve hatta ortaklık ilişkilerini kesmeyi bilmeyi gerektirir. Bir ortak veya kadro elemanı konusunda etik bir sorun ortaya çıksa da çıkmasa da, şirketler uyumsuzluk durumları ile başa çıkmak için bir süreç oluşturmalıdır (ISA 220.9-.10) 3.5.2. Bağımsızlık ISQC 1.21 -.25’de ifade şu şekildedir: 21. Şirket, ilgili etik gereklilikler öngördüğünde şirketin, personelinin ve geçerli olduğu durumlarda bağımsızlık gerekliliklerine tabi olan diğerlerinin (ağ şirketi personeli dahil) bağımsızlığı sağladığına dair makul güvenceyi sağlayacak şekilde tasarlanmış politikalar ve prosedürler oluşturacaktır. Söz konusu politikalar ve prosedürler şirketin şunları yapmasına olanak sağlayacaktır: (Ref:Para.A10) Bağımsızlık gerekliliklerini personeline ve gerekli olan durumlarda onlara tabi olan diğerlerine iletmek; ve bağımsızlığa karşı tehdit oluşturan koşulları ve ilişkileri belirlemek ve değerlendirmek, ve korumalar uygulayarak söz konusu tehditleri ortadan kaldırmak veya kabul edilebilir seviyeye indirmek için gerekli eylemlerde bulunmak, veya uygun görülürse, yürürlükteki yasalara veya düzenlemelere uygun olması durumunda taahhütten çekilmek. Mesleki Kalite ve Büro Standartları Komitesi Faaliyet Raporu 247 2012 YILI Faaliyet Raporu Şirket, kendisine bağımsızlık gereklilikleri konusunda bilgilendirileceğine dair makul güvenceyi sağlayacak, ve söz konusu durumları sonuçlandıracak uygun eylemleri almasına olanak tanıyacak şekilde tasarlanmış politikalar ve prosedürler oluşturacaktır. (Ref:Para.A10) Bağımsızlık ve tarafsızlık, Mali Müşvirlik kurumları tarafından güvenilir güvence hizmetleri sağlanması için gerekli önkoşullardır. IESBA Kuralları bir taahhüdün gerçekleştirilmesi sırasında bağımsızlığa tehdit oluşturabilecek belirli koşulları ve ilişkileri tanımlamakta ve bu tehditlerle başa çıkmak için örnek önlemler sunmaktadır. IESBA Kuralları ayrıca tehditlerle başa çıkmak için tehdidi ortaya çıkaran koşul veya ilişkiden uzak durulması gereken durumları da belirtmektedir. Eğer bağımsızlığa yönelik tehditler uygun önlemleri uygulayarak yok edilemiyorsa veya kabul edilebilir bir seviyeye indirilemiyorsa, kurum tehdidi ortaya çıkaran eylem, çıkar, veya ilişkiyi ortadan kaldırmalı, veya taahhüdü kabul etmeyi veya devam etmeyi reddetmelidir (çekilmenin mümkün olduğu durumlarda). 3.5.3 Gizlilik Kurumda bulunan tüm ortaklar ve kadro, yasalar, düzenleyici kurumlar, IESBA Kurallarının 140. Bölümü, şirket politikası, ve özel müşteri yönergeleri ve anlaşmaları gereğince gizli tutulması gereken ve korunan herhangi bir müşteri bilgisini korumalı ve gizliliğini sağlamalıdır. Bir taahhüt sırasında elde edilen müşteri bilgileri ve herhangi bir kişisel bilgi yalnızca elde edilme amacı yönünde kullanılmalı veya açıklanmalıdır. Kişisel ve müşteri bilgilerinin yalnızca kurumun erişim ve saklama politikası tarafından tanımlanan şekilde saklanması önerilir. Belgeler dosyalarda mesleki, düzenleme ve yasal gerekliliklerin öngördüğü süre boyunca tutulmalıdır. Kurumun, kişisel ve müşteri bilgilerini mümkün olduğunca doğru, tam, ve güncel tutulmasını sağlayacak bir politika geliştirmesi önerilir. 3.6 KALİTE POLİTİKASI VE STRATEJİLERİ Meslek mensubu kurum, kalite politikasını, kuruluş performansının iyileştirilmesine doğru yönlendirmede bir araç olarak kullanır. Kurum aşağıda belirtilen unsurlara uygunluğunu sağlamalıdır: • Kuruluşun amacına uygunluğunu • Kalite yönetim sisteminin etkinliğinin sürekli iyileştirilmesini ve şartlara uygunluk için bir taahhüdü içermesini • Kalite hedeflerinin oluşturulması ve gözden geçirilmesi için bir çerçeve oluşturulmasını, • Kuruluş içinde iletilmesini ve anlaşılmasını • Sürekli uygunluk için gözden geçirilmesini sağlamalıdır 3.7. PLANLAMA Planlama, örgütleme, yönetme ve denetleme, tipi, amacı, yaptığı işin zorluğu ne olursa olsun tüm kurumlar için gerekli görevlerdir. Doğal olarak bu görevin yerine getirilmesi için kullanılan teknikler kurumların bünyesine göre değişir. Kalite hedefleri ölçülebilir olmalı ve kalite politikası ile tutarlı olmalıdır. Bu planlama kuruluşun kalite hedefleri ve stratejisi ile tutarlı şartların, etkin ve verimli bir şekilde karşılanması için gereken proseslerin tarif edilmesi üzerine odaklanır. Sorumlu kişi planlamayı başaramıyorsa, başarısızlığı planlıyordur. 248 2012 YILI 3.8. SORUMLULUK YETKİ VE İLETİŞİM Kurum, sorumlulukların yetkilerin ve bunlar arasındaki ilişkilerin tanımlanmasını ve kurum içinde iletişimi sağlamalıdır. Bunlar içinde sorumluluğu ve yetkiyi tanımlamalı ve duyurmalıdır. Çalışanlara, kalite hedeflerinin başarılmasına katkı sağlamak ve çalışanların ilgilerini, motivasyonlarını ve taahhütlerini sağlamak için sorumluluklar ve yetki gereklidir. Şartlara uygun olmayan ürünler ve prosesler ile ilgili olarak düzeltici faaliyetlerden sorumlu ve yetkili yöneticiler ivedilikle bilgilendirilmelidir. Ürün kalitesinden sorumlu personelin; kalite sorunları giderilinceye kadar üretimi (hizmeti) durdurma yetkisi olmalıdır. 4. KAYNAK YÖNETİMİ 4.1 KAYNAKLARIN SAĞLANMASI Strateji ve hedeflerinin başarılması için esas olan, kaynakları tanımlamak, mevcut olmasını sağlamak ve yönetmektir. Bu kaynaklar; çalışanlar, altyapı, çalışma ortamı, bilgi, tedarikçiler ve ortaklar ile doğal ve mali kaynaklardır. İNSAN KAYNAKLARI Bir İnsan stratejisinin geliştirilmesi Kurumun amaçlarını gerçekleştirebilmesi için çalışanların performansını incelememiz gerekmektedir. Firmamız büyüdükçe personelle ilgili sorunlara çözüm üretmemiz kaçınılmaz olacaktır. Sorunların üstesinden gelebilmek için öncelikle uyumlu bir işyeri ortamı hazırlamak gerekir. Personelin yetenekleri ortaya çıkartılarak geliştirilmesi için eğitimler düzenlenmeli firmaya sağlayacağı katkı sonucunda ödüllendirilmeli ve takdir edilmelidir. Ayrıca kuruma gelecek için yeni mezunların katılımlarını sağlamak adına çalışmalar yapılmalı eğitimlerini başarılı bir şekilde bitirenler tercih edilerek kalite arttırılmalı vizyonu olan genç mali müşavir adayları kuruma entegre edilmelidir. Mevcut kadroda bulunan yetenekli personelinde elde tutulması için gerekli düzenlemeler yapılmalı, servisler arası personel değişikliklerinin de doğru bir şekilde fayda esasına göre yapılması sağlanmalıdır. Günümüz işletmeleri, insan kaynaklarının en değerli ve önemli sermayeleri olduğunun farkındadırlar. İşletmeler açısından, nitelikli insan kaynaklarının temini, işletmeye uygun işlerde istihdam edilmeleri ve işletmeye bağlılıklarının fonksiyonel olarak sağlanması, iyi organize olmuş bir insan kaynakları yönetiminin asli görevidir. • Kurum istihdam edeceği personel’e ilişkin aşağıdaki altı temel konu üzerinde durmalıdır. • Doğru personelin istihdamı • Yeterli sayıda personel istihdamı • Personelin mesleki eğitimi • Personelin pazarlama ve iletişim konusunda eğitimi, • Personel motivasyonu Ancak, ortaklık koşullarının oluşmadığı ve hizmetlere bireysel olarak devam edilen bürolarda azami hizmet veriminin sağlanması amacı ile istihdam sayısı ve müşteri pörtföyü arasındaki ilişkiyi tanımlamak açısından aşağıdaki tarif yapılmıştır. Bu değerlendirmede meslek mensubunun muhasebe işlemlerine denetim ve raporlama çalışmalarında bulunduğu ve asgari çalışma saati haricinde bulunduğu varsayımı dikkate alınmıştır. Mesleki Kalite ve Büro Standartları Komitesi Faaliyet Raporu 249 2012 YILI Faaliyet Raporu Bir personelin bilgi işlem makine’lerinde sağlıklı veri girişinin bir günde 4 saat civarında olduğu ve ayda 25 gün çalıştığı varsayımıyla çalışma yapılmıştır. Çalışma ve hizmet standartlarının oluşturulmasında istihdam ve müşteri sayısı ilişkisi esastır. İstihdam edilen personel sayısına göre müşteri sayısı tespit edilmiştir. Bu hesaplamada; işletme hesabı esasına göre defter tutmakla yükümlü müşteri için aylık 3,00 saat mesai harcandığı ve bilanço esasına göre defter tutan müşteri için 7,00 ila 8,00 saat arasında mesai harcandığı tahmin edilmiştir. Bu durumda aşağıda mesai saatlerine göre bir büroda tutulması gereken müşteri sayıları verilmiştir. Defter türlerine göre mesai saati esas alınarak farklılaştırma yapmak mümkündür. Bu çalışma verileri için bölgesel ve yöresel özellikler dikkate alınarak farklı belirlemeler yapılabilir. TÜRMOB Çalışma Usül ve Esasları Yönetmeliğinin ilgili maddesi aşağıdaki gibidir; “Meslek mensupları; yalnız mesleki faaliyetlerini yapabilmek için gerekli olan yardımcı elemanları çalıştırabilirler. Yetkili mercilerce bu mesleği yapmaları yasaklananları, yanlarında çalıştıramazlar. (21. 11. 2007 Tarihin de eklenen fıkra) Çalıştırılacak kişilerde öncelik, ruhsatlı meslek mensubu veya stajyer meslek mensubudur. (21/11/2007 tarihli TÜRMOB Yönetmeliği Md.22)” Yukarıdaki açıklamalardan da hareket ederek, hesaplamada personel sayıları ve defter sayılarının karşılaştırılmasında, belirli bir kapasiteden sonra işlerin daha etkin bir şekilde yürütülmesini, hizmet kalitesinin korunması ve haksız rekabetin önlenmesi açısından ruhsatlı meslek mensubu çalıştırılmasının doğru ve yerinde olacağı tesbit edilmiştir. Bu veriler, müşteriye eksiksiz ve kaliteli bir hizmetin verilebilmesi için yapılan çalışmalar neticesinde tespit edilmiştir. Çalışma Saati Meslek Mensubu Yardımcı Personel Evrak Takip ve Yardımcı Personel Ruhsatlı Meslek Mensubu Çalışma Saati İŞLETME ort.3 saat BİLANÇO ort.8 saat 0 – 200 1 1 201 – 300 1 2 301 – 400 1 2 401 – 500 1 3 501 - 600 1 4 1 1 1 2 2 0 0 1 1 1 301 – 400 133 50 401 – 500 166 65 0 – 200 65 25 201 – 300 100 35 501 - 600 200 75 Haksız rekabetin önüne set çekilebilmesini teminen, büro standartlarının hayata geçirilmesi, istihdam ve müşteri sayısı ilişkisinin kurulmasının gereği vardır. Uygulama, denetim mekanizması ile birlikte anlam kazanacaktır. Kurumun tüm insan kaynakları işlevleri için bir personeli sorumlu olarak belirlemesi önerilir. Daha küçük şirketlerde bu işlevler daha az sayıda ve daha basit prosedürleri içerebilir. Aşağıdaki işlevler insan kaynaklarından sorumlu personele atanabilir: • İnsan kaynakları politikalarının yönetimi; • İş kanunları ve düzenlemelerinden kaynaklanan ve piyasada rekabetçi kalabilmek için gerekli politika değişikliklerinin belirlenmesi; • İnsan kaynakları ile ilgili konularda rehberlik ve müşavere sağlanması; 250 2012 YILI • Performans değerlendirme sistemlerinin yürütülmesi; • İstek üzerine, koşullarla ilgili belirli eylemlerin veya prosedürlerin önerilmesi (disiplin, işe alma); • Kurum içi mesleki gelişimin planlanması; • Personel dosyalarının tutulması (yıllık bağımsızlık beyanatları, gizlilik kabulü, ve sürekli mesleki gelişim raporları dahil); ve • Oryantasyon (belli bir konuda yetiştirme) eğitiminin geliştirilmesi ve sunulması. 4.2 İŞE ALMA VE TUTMA Müşterilerinin ihtiyaç duyduğu kapasite ve yeterliliğe sahip olmasını garantilemek için, kurumun rutin olarak mesleki hizmet gerekliliklerini değerlendirmesi gerekmektedir. Kurumun şunları göz önüne alması önerilir: •Standart iş görüşmesi prosedürleri ve sürecin belgelenmesi; •Zirve yapan dönemleri ve potansiyel kaynak sıkıntılarını belirlemek için her takvim dönemi süresince taahhüt gerekliliklerinin detaylı beklentileri; •Giriş, orta, kıdemli seviye vasıflar için standartların oluşturulması ve adaylara bu beklenen vasıfların işe alım süreci sırasında anlatılması; Kurum oryantasyon (belli bir konuda yetiştirme ) materyalleri geliştirebilir ve tüm yeni personelin işe başladıktan sonra pratik olarak uygun olacak en erken zamanda bir oryantasyon (belli bir konuda yetiştirme) oturumuna katılmasını gerekli kılabilir. Oryantasyon (belli bir konuda yetiştirme) materyalleri tipik olarak şirketin politika ve prosedürlerinin tam bir nüshası, personel politikaları ve sosyal yardımlar el kitabı, şirketin form ve şablonlarını içeren muhasebe ve güvence kılavuzları (elektronik olarak mevcut değillerse), eğitim programlarının detayları (eğer varsa), ve diğer şirkete özel bilgiler gibi şeyleri içerebilir. Kurum aynı zamanda tüm yeni personel için bir deneme süresi (örneğin işe alım tarihinden itibaren üç ila altı ay) ve sürenin başarı ile tamamlanmasının sonunda bir performans değerlendirmesi kullanmayı tercih edebilir. Yeni kadroya bu süre boyunca yakın gözetim ve geri bildirim sağlanabilir. Personelinin kariyer gelişimi için fırsatlar oluşturmak kurumun yetkin profesyonelleri elinde tutmasını kolaylaştıracaktır, bu da karşılığında sürdürülebilir ve sürekli büyümeyi destekleyecektir. Kurumun işe alım programının etkinliğini, mevcut kaynak ihtiyaçlarının bir değerlendirmesi ile birlikte periyodik olarak gözden geçirerek programın revizyon ihtiyacı olup olmadığını belirlemesi istenir. 4.3 MESLEKİ GELİŞİMİN SÜRDÜRÜLMESİ Kurumda görev yapan serbest muhasebeci Mali Müşavirler ve personelin sürekli mesleki gelişim için eğitim alması gerekmektedir. Ortakların ve kadronun kendi mesleki gelişim kayıtlarını tutmaktan sorumlu olmaları (ve uygun olan yerlerde şirketin kılavuzlarına uymaları) önerilir. İnsan kaynaklarından sorumlu şahıs bu kayıtları her ortak ve kadro elemanı ile yıllık olarak incelemeyi tercih edebilir. Mesleki Kalite ve Büro Standartları Komitesi Faaliyet Raporu 4.4 KALİTE KONTROL PRENSİPLERİNİN YÜRÜTÜLMESİ (DİSİPLİN) Kurumun kalite kontrol sistemi etkin izlemeden daha fazlasını gerektirir. Bir yürütme sürecinin bulunması önemlidir; yürütme süreci uyumsuzluk, göz ardı etme, gerekli özenin ve dikkatin gösterilmemesi, suiistimal, ve sahtekarlık için sonuçlar ve düzeltici prosedürler içerir. 251 2012 YILI Faaliyet Raporu Kurum, kendi içinde bir şahsı şirketin disiplin süreçlerini yönetmek üzere görevlendirebilir. Düzeltici eylemlerin otokratik bir şekilde değil, danışmanlık içeren bir süreç yoluyla belirlenmesi ve uygulanması en iyisi olacaktır. Disiplin meselelerini ele alma sürecinin tarafsız, insaflı, açık görüşlü, ve meseleye zamanında çözüm bulma ve üretme konusunda makul olması önerilir. Ama yine de, kurum risk yönetme sorumluluğunu savunmalı, mesleki bağımsızlık sorumluluğunu korumalı, çıkar çatışmasından kaçınmalı, ve mesleki yeterlilik ve özenle hareket etmelidir. Doğal olarak, disiplin eylemlerinin sıralaması bazı durumlarda şirketin tabi olduğu iş kanunlarına dayalı olacaktır. Kurum politikaları ve mesleki kuralların ciddi, kasıtlı ve tekrarlayan ihlalleri veya ihmalleri hoş karşılanamaz. Ortak veya kadro elemanının davranışını düzeltecek veya kişinin şirket ile ilişkisini kesecek adımlar atılmalıdır. Alınacak düzeltici eylem koşullara bağlı olacaktır. Bu gibi eylemler şunları içerebilir, ancak bunlarla sınırlı kalmayabilir: • Olaya karışan kişi(ler)le görüşerek gerçekleri ortaya koymak ve nedenler ve sonuçları tartışmak; • Uyumluluğun düzeldiğinden emin olmak veya olaya karışmış personele aksi takdirde şirketin ve müşterilerin çıkarlarını korumak adına daha şiddetli düzeltici eylemler olacağını hatırlatmak için takip görüşmeleri yapmak. Daha şiddetli düzeltici eylemler şunlar olabilir: o Kınama (yazılı veya sözlü); o Belirlenen sürekli mesleki gelişimi tamamlama zorunluluğu; o Personel dosyasına yazılı kayıt geçirilmesi; o Çalışanın askıya alınması; o İşe son verilmesi; veya o Mesleki birliğin disiplin komitesine resmi bildirim yapılması. 4.5 UYUMLULUĞUN ÖDÜLLENDİRİLMESİ Kurumun güçlü ve etkin kalite kontrol sistemine olan bağlılığını uyumluluk, liderlik, yenilik, eğitim, gelişim, ve işbirliğinin takdir edilmesi ve olumlu olarak güçlendirilmesi yoluyla - bireysel katılım ve kalite kontrol, etik ve dürüstlüğü dahil ederek - ortaya koymak önemlidir. Performans değerlendirmelerinin kullanılması şirket için iyi bir yoldur; personelin mesleki gelişimlerine devam etmelerine teşvik eder, iyi davranış ve performansı sağlamlaştırır ve yapıcı eleştiri için bir fırsat sunar. Bu değerlendirmelerin yalnızca çeşitli taahhütlerdeki performansları değerlendirmesi değil, aynı zamanda çeşitli gözetmenlerden (kıdemli kadro ve ortaklar) gelen geri bildirimleri ve müşterilerden gelen yorumları da hesaba katması önerilir. Bu özellikler teknik bilgi, analitik ve muhakeme becerileri, iletişim becerisi (hem sözlü hem yazılı) ve liderlik ve eğitim becerileri ile bir arada değerlendirilir. Şahsi ortakların ve kadronun özel ve genel olarak değerlendirilmesinde kurumun kalite kontrol politikaları ile uyumluluğun sürekli olarak göz önüne alınması ve düzenli olarak planlanan personel inceleme sürecinde de kullanılması önerilir. Düzenli olarak gerçekleştirilen performans değerlendirmeleri normalde kurum politikasının belirlediği form ve içeriği kullanır. Bunlar normalde şirketin kariyer gelişimi ve terfi fırsatlarının ve ücretinin bir değerlendirmesini içerir. 4.6 FİNANSAL KAYNAKLAR Kaynak yönetimi, mali kaynaklara olan gereksinimlerin belirlenmesi ile ilgili faaliyetleri içerir. Parasal kaynakların nerede ne kadar temin edilebileceği, nerelerde nasıl kullanılacağı, yönetim ve denetimin nasıl yapılacağı plan ile gerçekleşenin karşılaştırılmasını kapsamalıdır. 252 2012 YILI Yönetim, kalite yönetim sistemini sürdürme ve yürütmede, kuruluş hedeflerinin gerçekleştirilmesinde gerekli kaynakların bulunabilirliği, denetimi bir plan içinde yapılır. Performans iyileştirmeyi desteklemek ve teşvik etmek için gelişmeye dönük Finansal metodların geliştirilmesine önem verir. 4.7 ALT YAPI VE FİZİKSEL STANDARTLAR Kurum, ürünün (hizmetin) şartlara uygunluğunu sağlamak için gerekli olan çalışma ortamını belirlemeli ve yönetmelidir. Çalışma ortamı denildiğinde sıcaklık, gürültü, hijyen, rutubet, temizlik, ışık vb fiziksel faktörler ve çalışma yöntemleri, güvenlik kuralları/önlemleri gibi yönetsel faktörlerde gözönüne alınmalıdır. Fiziksel varlıklar, bir işletmede yönetimin ve çalışanların, çalışma ortamlarına, işlerine verdikleri önemi gösterir. Aynı zamanda müşteride işletme, çalışanlar ve iş ile ilgili bir imajın oluşmasını sağlar. Meslek mensubunun müşterileri ile iş görüşmelerinin rahat yapabilmesi, sessiz ve sakin bir ortamda hizmetinin icrası için bürosunun en az 2 bölüme sahip olması gereklidir. Türmob çalışma usül ve esasları hakkındaki yönetmelikte meslek mensuplarının çalışma büroları hakkında aşağıdaki tanımlama yapılmıştır; “Açılan işyerleri bağımsız büro şeklinde olup, başka bir serbest meslek faaliyeti veya ticarethane ile iç içe olamaz. Bir meslek mensubunun birden fazla bürosu olamaz. Mesleki faaliyetler aynı zamanda ev olarak kullanılan ikametgahlarda yürütülemez. Birlikte çalışan meslek mensupları da ayrı büro edinemezler.”(21/11/2007 tarihli TÜRMOB Yönetmeliği Md.14) Meslek mensuplarının mesleğini icra ettikleri Varlıkları iki gurupta inceleyebeliriz A - İş süreçleri ile ilgili fiziksel varlıklar B - İşyeri genel durumu ile ilgili fiziksel varlıklar İş Süreçleri ile ilgili fiziksel varlıklar, A.a Çalışma odaları A.b Dolap, masa, koltuk,sandalye vb.demirbaşlar A.c Gerekli bilgi işlem cihazları A.d Aydınlatma ve Isıtma Cihazları İşyeri Genel Durumu ile ilgili fiziksel varlıklar, B.a Bekleme Salonu B.b Aydınlatma ve ısıtma cihazları B.c Büro donanımı genel görünümü B.d Mesleki eğitime ilişkin sertifika vb. belgeler, B.e İşyerinin genel tertip ve düzeni Mesleki Kalite ve Büro Standartları Komitesi Faaliyet Raporu 5.HİZMET SÜREÇLERİ 5.1 SÜREÇLERİN PLANLANMASI Hizmetler planlaması yapıldığında aşağıda yer alan unsurlar belirlenmelidir. • Ürün (hizmet) için kalite hedefleri ve şartlar 253 2012 YILI Faaliyet Raporu • Süreçlerin , dokümanların oluşturulması ve ürüne özgü kaynakların sağlanması, • Ürüne özgü gerekli doğrulama, geçerli kılma , izleme, muayene ve deney faaliyetleri ve ürün kabulü için kriterleri belirleme • Gerçekleştirme süreçlerinin ve bunun sonucu meydana gelen ürün şartları karşıladığına dair kanıtları sağlamak için gereken kayıtlar tutulmalıdır. 5.2 MÜŞTERİ İLE İLGİLİ SÜREÇLER 5.2.1 Genel Bakış ISQC 1.26-.28’deki ifade şu şekildedir: 26. Şirket, müşteri ilişkileri ve özel taahhütlerin kabulü ve sürdürülmesi için, yalnızca aşağıdaki koşullar sağlandığında şirkete ilişkileri ve taahhütleri kabul etme veya sürdürme konusunda makul güvence sağlayacak şekilde tasarlanmış politikalar ve prosedürler oluşturacaktır: (a)Şirket taahhüdü gerçekleştirme yetkinliğine sahipse ve zaman ve kaynaklar dahil olmak üzere bunu yapacak becerisi varsa; (Ref:Para.A18,A23) (b)İlgili etik gerekliliklere uyabiliyorsa; ve (c)Müşterinin dürüstlüğünü göz önüne almışsa, ve müşterinin dürüst olmadığına dair sonuca varmasını sağlayacak bilgilere sahip değilse. (Ref:Para.A19-A20,A23) 27. Bu politikalar ve prosedürler şunları gerektirecektir: (a)Şirketin yeni bir müşteri ile taahhüt kabul etmeden önce, mevcut bir taahhüde devam edip etmemeye kadar verirken, ve mevcut bir müşteriyle yeni bir taahhüdü kabul etmeyi değerlendirirken gerekli gördüğü bilgileri edinmesi. ( Ref: Para. A21,A23) (b)Eğer yeni veya mevcut bir müşteriden yeni bir taahhüt kabulünde potansiyel bir çıkar çatışması tanımlanmışsa, şirketin taahhüdü kabul etmenin uygun olup olmayacağını değerlendirmesi. (c) Eğer meseleler olduğu belirlenmişse, ve şirket müşteri ilişkisini veya belirli bir taahhüdü kabul etmeye veya devam etmeye karar vermişse, şirketin bu meselelerin nasıl çözümlendiğini belgelemesi. 28. Şirket, bir taahhüt ve müşteri ilişkisini sürdürmek konusunda politikalar ve prosedürler oluşturacak, daha önceden elde edilmiş olsaydı şirketin taahhüdü reddetmesine neden olacak bilgilerin elde edilmesi durumunu ele alacaktır. Bu gibi politikalar ve prosedürler şunların dikkate alınmasını içerecektir: (a) Koşullara uygulanacak mesleki ve yasal sorumluluklar, şirketin atamayı yapan kişi veya kişilere, ve bazı durumlarda da düzenleyici kuruluşlara rapor etmesi konusunda bir gereklilik olup olmadığı dahil. (b) Taahhütten veya hem taahhütten hem de müşteri ilişkisinden çekilme olasılığı.(Ref:Para. A22-A23). 5.2.2 Kabul ve Sürdürme Yeni bir müşteriyi kabul etme veya mevcut sorunlu bir müşteriyle devam etmek şeklindeki yanlış bir kararı vermek kurum üzerinde olumsuz bir etki yaratabilir. Bu gibi müşteriler kurumun daha üretken müşterilere gerektiği gibi hizmet verme becerisini etkileyebilirler ve kurumun genel olarak büyüme potansiyeline etki edebilirler. Bu nedenle, kurum ortakları ve kadrosu yeni taahhütleri kabul etme veya mevcut taahhütleri ve müşteri ilişkilerini sürdürme kararını ancak bir inceleme sürecinin sonucunda vermelidir. 254 2012 YILI 5.2.3 Yeni Müşteri Teklifleri Herhangi bir müşteri teklifinden önce müstakbel müşterinin değerlendirilmesi ve değerlendirme sonucuna göre onay verilmesi gerekmelidir. Her yeni taahhüt müşterisinden önce bir inceleme süreci yürütülmelidir ve kurumun taahhüdü kabul edebilmesinden önce bu sürecin, müşteri ile ilişkili risklerin değerlendirilmesi ile birlikte belgelenmesi önerilir. Kurumun, yeni bir müşteri teklifini değerlendirme konusunda kararını vermesi sırasında personelin veya üçüncü şahısların sorgulamasını yapması önerilir. Bir kez yeni bir müşteriyi kabul etme kararı verildiğinde, kurum ilgili etik gereklilikleri karşılamalı (örneğin üye kuruluş Etik Kuralları gereğince önceki şirket ile iletişime geçmek) ve yeni müşterinin imzalaması için bir taahhüt mektubu hazırlamalıdır. 5.2.4 Bir Müşteri İlişkisinden Çekilme Şirket, bir taahhütten çekilme gerekli olduğuna karar verildiğinde takip edilmesi gereken süreci belirlemelidir. Bu süreç normalde şunları içerecektir: •Mesleki, düzenleme ve yasal gerekliliklerin ve sonuç olarak gerçekleştirilmesi gereken zorunlu raporlamanın dikkate alınması; •Müşterinin yönetimi ve yönetimle görevlendirilenler ile toplanarak çekilmeye yol açan nedenlerin tartışılması; ve •Çekilmeye yol açan önemli konuların sonuçları, varılan hükümler ve bu hükümlerin dayanakları ile birlikte belgelenmesi. 5.3 MUHASEBE HİZMET SÜRECİ MUHASEBE : İşletmenin varlıkları ve kaynakları üzerinde değişmeye neden olan mali nitelikteki ve para ile ifade edilen işlemlere ait bilgileri belgelendirmek, kaydetmek, sınıflandırmak, özetlemek, analiz etmek ve yorumlamak suretiyle ilgili kişi ve kurumlara raporlar halinde sunulması sürecidir. Muhasebe hizmet sürecindeki kaliteyi tanımlarken genel ve özel koşullar diye iki guruba ayırabiliriz. Genel Koşullar : 3568 sayılı yasa ve diğer ilgili mevzuatta meslek mensuplarının taşıması gereken özellikler. Özel Koşullar : Hizmetin kalitesini belirleyecek olan esneklik kapasitesi ve yeterliliği şeklinde tanımlanabilir. (Örnek, ihtisas muhasebecileri (İnşaat muhasebesi, finansal muhasebe vb.), yönetim amaçlı muhasebe tabloları hazırlayabilme ) Kurumdaki kalitenin özel koşulları bölümünü hizmet kalitesinin boyutları ile bağdaştırarak aşağıdaki şekilde ele alabiliriz. Bu değerlendirmelerden sonra Muhasebe sürecini dört ana grupta inceleyeceğiz. Bunlar sırasıyla, Mesleki Kalite ve Büro Standartları Komitesi Faaliyet Raporu 255 2012 YILI Faaliyet Raporu 5.3.1 Muhasebenin İşlevleri 5.3.1.1 Belgelemek Muhasebe süreci belgeleme işlevi ile başlar, Muhasebeye konu olan her bir mali nitelikli işlemin belgeye dayanması gerekir.Bu belgelere yasalarda belirtilen düzenlenmesi zorunlu yada ticari geleneklere göre düzenlenmesi gereken belgelerdir. 5.3.1.2 Kaydetmek Belgelenen her mali nitelikli işlemlerin yada değer hareketinin, sunulmaya ve yorumlanmaya hazırlanabilmesi için, İşletmelerin mükellefiyet türüne göre, tutmak zorunda oldukları muhasebe defterlerine kayıt edilmesi gerekir. 5.3.1.3 Sınıflandırmak Muhasebe defterlerine kayıt edilen işlemlerden hem bir hesap hakkında topluca bir bilgi alma olanağı çok güç ve karışık bir işlemi gerektirir. Bu nedenle benzer nitelikteki işlemlerin belli hesaplara kayıt edilerek gruplandırılması, istenildiği her an ilgili hesabın akışı hakkında topluca bilgi verir. Böylece yöneticiler ve diğer ilgili kişilere yararlı olabilecek şekilde verileri düzenleme olanağı sağlar. 5.3.1.4 Özetlemek İşletmenin belli dönemlerde faaliyetleri hakkında bilgi sahibi olabilmek amacı ile hesap dönemi içinde ve hesap dönemi sonunda, muhasebe defterlerine yapılan kayıtların sonuçları, düzenlenen mali tablolarda topluca gösterilmiş olur. Böylece çok sayıdaki veriler anlaşılabilir ve kullanılabilir bilgilere dönüşmüş olur. 5.3.1.5 Analiz Etmek Belli dönemler itibari ile özetlenmiş bilgileri ve mali tabloları mali analiz oranları (karlılık,özsermaye,vb) ile değerlendirmek ve ilgili taraflara bilgi sunulması sürecidir. 5.3.1.6 Yorumlamak Toplanan ve mali analizleri yapılan verilerin yorumlanarak, geçmişe yönelik değerlendirmelerin sunulmasını ve gelecek ile ilgili düzenlemeler yapılması çalışmalarıdır. 5.3.2 MUHASEBE KAYIT SÜREÇLERİ Bir dönemi kapsayan ve muhasebe sürecini oluşturan muhasebe işlemleri : - Açılış veya Dönem Başı envanterinin Yapılması - Envanter bilgilerini envanter defterine kaydı, - Yevmiye defterine açılış kayıtlarının yapılması, - Büyük deftere kayıt, - Her gün yapılan günlük işlemlerin yevmiye defterine oradan da büyük deftere geçirilmesi - Aylık mizanların ve dönem sonunda Genel geçici mizananı hazırlanması - Dönem sonu itibari ile envanter çıkarılması ve sonuçların Envanter deftterine kaydı. - Envanter kayıtlarının (Dönem sonu muhasebe işlemlerinin) yapılması, - Kesin Mizan Çıkarılması, - Gelir tablosu ve Dönem Sonu Bilançosunun Hazırlanması, 256 2012 YILI MUHASEBE SÜRECİ İşletmelerde hesapların açılışı genelde l Ocak tarihinde yapılır, çünkü genelde muhasebe dönemi l takvim yılıdır. Yeni kurulan işletmelerde açılış bilançosu tarihi kurulduğu gündür, işe devam eden işletmelerde dönem sonu bilançosu aynı zamanda yeni dönemin dönem başı bilançosudur. İşletmenin mali durumunu oluşturan varlıkların ve borçların saptanması işlemine ENVANTER ÇIKARMA denir. Yani; saymak, ölçmek, tartmak ve değerlemek suretiyle bilanço günündeki varlıkları ve borçlan kesin olarak ayrıntılı şekilde saptamaktır. Envanter defterine göre V=B+S (Varlıklar=Borçlar+Sermaye) eşitliği itibariyle Açılış Bilançosu düzenlenir. BİLANÇO, envanterde gösterilen kıymetlerin tasnifli ve karşılıklı olarak değerleri itibariyle düzenlenmiş özetidir. Yada bildiğimiz tanımıyla işletmenin belli bir tarihteki sahip olduğu varlıkları ve bu varlıkların kaynağı olan sermaye ve borçları gösteren mali tablodur. İşe başlama tarihinde çıkarılan envanter Envanter Defterine kaydedilir. Yani dönem başında kayıtların yapılacağı ilk deflerdir..işletmenin açılış tarihinde ve her hesap döneminin sonunda çıkarılan envanterler ve bilançoların kaydedildiği deflere ENVANTER DEFTERİ denir. Mesleki Kalite ve Büro Standartları Komitesi Faaliyet Raporu 257 2012 YILI Faaliyet Raporu Açılış bilançosu düzenlendikten sonra bilançodaki unsurların kendi adını taşıyan ilgili hesaplara kayıtları yapılarak hesaplar açılır ve ilk olarak yevmiye defterine kaydedilir. Bu kayıt işlemine AÇILIŞ KAYDI denir. Dönem başında yer alan unsurlar önce yevmiye defterine oradan da büyük deftere geçirilir. Yevmiye defterindeki ilk kayıt açılış bilançosunda yada dönem başı bilançosunda yer alan varlıklar, borçlar ve sermaye unsurlarını hesaplara yansıtmak üzere yapılan hesapların açılış kaydıdır. Bu ilk kayıttan sonra günlük işlemler yevmiye defterine tarih sırasıyla belgelere dayanarak maddeler şeklinde kayda alınır. Yevmiye defterine maddeler halinde yapılan kayıtta borçlandırılan ve alacaklandırılan hesaplar, büyük defterde o hesap için ayrılan sayfada hesabın durumuna göre borç ya da alacak tarafına kaydedilir. Belli dönemler sonunda genellikle ay sonlarında Yevmiye defterindeki kayıtların Büyük deftere doğru olarak geçirilip geçirilmediğini kontrol etmek için aylık mizanlar düzenlenir. Mizanda hesapların borç - alacak toplamları ile yevmiye defterinin borç - alacak toplamları arasında olması gereken eşitlik kontrol edilir. Eşitlik varsa deftere kayıtlar hatasız girmiş demektir. İşletmenin bir dönemlik günlük işlemlerinin kaydından sonra dönem sonunda genel geçici mizan çıkartılır. Genel geçici mizandaki hesapların kalanları işletmenin o dönemdeki faaliyetlerinin sonucunu vermez. Bu nedenle dönem sonunda ayrıca fiili durumu saptamak için, saymak, ölçmek, tartmak ve değerlendirmek suretiyle işletmenin varlıkları ve borçlan kesin ve ayrıntılı olarak saptanır. Bu işleme MUHASEBE DIŞI ENVANTER denir. Muhasebe Dışı envanterde bulunan sonuçlar hesapların kalanlarına eşit değilse kırılma, kaybolma kuruma gibi nedenlerden dolayı, hesapların kalanları ile envanter sonucunda ortaya çıkan gerçek tutarlar arasındaki farkı ortadan kaldırmamız gerekecektir. Farkları ortadan kaldırmak için yaptığımız işlemlere de MUHASEBE İÇİ ENVANTER (Envanter işlemleri) denir. Bu işlemlerin yevmiye ve büyük deftere kaydı yapılır. Hesapların kalanları envanter sonuçlarına eşit hale getirildikten sonra kayıtların doğruluğunu gösterecek olan Kesin Mizan çıkartılır. Bu mizandaki kalanlar işletme varlıklarını ve bu varlıkların kaynaklarını oluşturan unsurların gerçek büyüklüğünü gösterir. Bu nedenle Dönem sonu Bilânçosu kesin mizandan yararlanılarak hazırlanır. Kesin mizandaki hesap kalanlarına dayanılarak çıkarılan bilânçonun düzenlenmesinden sonra o döneme ait hesaplanan kapatılması gerekir. Hesabın kapalı olması demek hesabın kalan vermemesi demektir. Yani alacaklar toplantıyla, borçlar toplamının birbirine eşit olmasıdır. Hesaplanan kapatılması işlemi, hesap döneminin sona erdirilmesi demektir. Yevmiye defterindeki hesaplanan kapanışının yapıldığı kayda da KAPANIŞ MADDESİ yâda KAPANIŞ KAYDI denir. 5.3.2.1 Defter Tutma ve Kayıt Zorunlulukları Türk Ticaret Kanunu ve Vergi Usul Kanunu gereği her ticari işletme belli defterleri tutmak zorundadır. Bu zorunluluk yapılan işin mahiyetine göre işletme defteri veya serbest meslek kazanç defterinde başlayıp işin durumuna göre ( Bilanço Esasına göre ) Yevmiye Defteri, Defteri Kebir, Envanter Defteri, Karar Defteri, İmalat Defteri gibi defterleri kapsar. Gerek Türk Ticaret Kanununun gerekse Vergi Usul Kanununun hükümleri gereği defterlerle ilgili getirilen zorunluluklar aşağıda sıralandığı şekildedir. 1) Açılış Tasdiki zorunluluğu: Her defter kullanılacağı hesap dönemi başından itibaren noterlerce veya Ticaret Sicilince tasdik edilmek zorundadır. 2) Kayıt zorunluluğu : İşletmece yapılan ticari işlemler defterlere Türkçe olarak kayıt edilmek zorundadır. Ayrıca evrakların kayıtları yasal süreleri içinde yapılmalıdır. 3) Saklama zorunluluğu: İşletmelerce tutulan defterler vergi usul kanunu,Türk ticaret Kanunu ve Sosyal Güvenlik Kanunu esaslarına göre saklanmak zorundadır. 4) Kapanış tasdiki zorunluluğu: Bilanço esasına göre defter tutan işletmelerde Yevmiye defterleri takip eden yılın ocak ayı, Envanter defteri ise Mart ayı sonuna kadar kapanış tasdiki yapılmak zorundadır. Ticari Defterlerle ilgili kurallar Türk Ticaret Kanunu 66-86.Maddeler ile Vergi Usul Kanunu 171-226. Maddelerinde belirtilmiştir. 258 2012 YILI 5.3.2.3. BİLDİRİM VE HİZMET SÜREÇLERİ A- VERGİ DAİRESİ BİLDİRİMLERİ nAylık veya üç aylık dönemde K.D.V. beyannamelerinin düzenlenmesi, nAylık veya üç aylık dönemde Muhtasar beyannamenin düzenlenmesi, nÜç aylık dönemlerde verilen geçici vergi beyannamesinin düzenlenmesi, nYıllık olarak verilen kurumlar veya gelir vergisi beyannamesinin düzenlenmesi, nBa,Bs formları B- SOSYAL GÜVENLİK KURUMU BİLDİRİMLERİ : nİşçi çalışıyor ise, işyeri bildirgesi nİşe giriş bildirgesi, nAylık SGK.ve SGDP Bildirgesi C- BÖLGE ÇALIŞMA MÜDÜRLÜĞÜ BİLDİRLERİ ; nBölge çalışma dosya numarası, D- İŞKUR BİLDİRİMİ nİAB Bildirimi, nAylık İşgücü çizelgelerinin verilmesi E- DİĞER BİLDİRİM VE HUSUSLAR : nYeminli Mali müşavirler tarafından istenen KARŞIT inceleme tutanakları, nMali Tabloların Hazırlanması : Yasal dayanaklarını Vergi usul Kanunu’nun 175’inci ve mükerrer 257’inci maddelerinden alan ve 26/12/1992 tarihli Resmi gazete’de yayınlanan Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği ile bilanço esasına göre defter tutan işletmelerin Temel ve Ek Mali Tabloları düzenleme zorunluluğu getirilmiştir. (MSUG Tebliğine göre; temel Mali Tablolar; Bilanço ve Gelir Tablosu Ek Mali Tablolar; Satışların Maliyeti Tablosu, Fon Akım Tablosu, Nakit Akım Tablosu, Öz kaynak Değişim Tablosu, Kar Dağıtım Tablosu’dur. nMükellef Bildirimleri (Vergi idaresi ve Meslek Odası) 5.4 DENETİM HİZMET SÜRECİ 5.4.1 DENETİMİN AMACI Dönem sonu finansal tablolarının denetimi ile kurumsal yönetimi ve dürüst resmi ilkeleri bağlamında tam bir denetimin sonuçlarının, açık,anlaşılabilir ve kamuyu aydınlatma ilkeleri uyarınca düzenlenmiş bir raporla pay sahipleri başta olmak üzere ilgililere sunulmasıdır. Bu amaç çerçevesinde hedeflenen, Türkiye Muhasebe Standartları ile uyumlu bir denetimin yapılması ve içerik ve amaç yönünden, denetim sonucunda ortaya çıkacak olumlu veya olumsuz finansal sonuçlara güvenin sağlanmasıdır. Denetimin ülke ekonomisine sağladığı sayısız faydalar arasında en önemlisi, global kriz dönemlerinde iyi denetlenen ülke ekonomilerine dışarıdan olan ilginin artmasıyla krizin en az hasarla atlatılabilmesidir. Ekonomisini, kurum ve kuruluşlarını ve işletmelerini iyi denetleyen ülkeler, kriz dönemlerinde diğer ülkelere göre karşılaştırmalı bir üstünlüğe sahip olmaktadırlar. Mesleki Kalite ve Büro Standartları Komitesi Faaliyet Raporu 259 2012 YILI Faaliyet Raporu Ülke ekonomilerinde bağımsız denetim uygulamalarının, şirketlere yatırım yapan ancak yatırım yaptığı şirketin faaliyetlerini bizzat kendisi takip edemediği için şirketin finansal yapısı ve faaliyet durumu hakkında tam ve doğru bilgi edinmek ihtiyacı içinde olan yatırımcılar açısından son derece önemli bir işleve sahip bulunmaktadır. 5.4.2 DENETİMİN KONUSU VE KAPSAMI Denetim yapılacak firmaların finansal tablolarının ve yönetim kurulu raporlarının denetimi Türkiye Muhasebe Standartlarına uygunluğu ile kanuna ve esas sözleşmeye uygunluğunu kapsar. Denetim ancak finansal konularda söz konusu olabilir.Finansal tablolara yansıtılan ve buradaki bilgi ve açıklamalara temel olan hukuki işlemlerin yerindeliğinin ve geçerliliğinin hukuken denetlenmesi söz konusu değildir. Denetçi ancak bu hukuki işlemlerin, olumlu veya olumsuz olsun, finansal sonuçlarının finansal tablolara Türkiye Muhasebe Stantartlarına, kanuna ve esas sözleşmeye uygun bir şekilde yansıtılıp yansıtılmadınını denetler. 5.4.3 DENETİM SÜRECİ VE PLANLAMASI Denetim süreci birbirini zincirleme izleyen çeşitli safhalardan oluşur. Bu süreç müşteri seçimi ve işin kabulü ile başlar, denetim çalışmalarının yürütülmesi ile devam eder ve denetim görüşünün raporlanarak açıklanması ile sona erer. Ancak denetim sürecinde müşteri seçimi ve işin kabulü safhası, Yüksek Denetleme Kurulunun denetimine tabi kuruluşlarda olduğu gibi, dış denetimi yapılacak kuruluş ve dış denetimi yapacak kuruluş önceden yasal düzenleme ile belirlenmiştir. Denetim süreci; a)Denetim yapılacak kuruluşun belirlenmesi b) Denetim faaliyetlerinin planlanması, c) Denetim programlarının yürütülmesi, d) Denetimin bulgularının ve yargısının raporlanması, şeklinde dört safhadan oluşmaktadır. Denetim süreci aşağıdaki şemada gösterilmiştir. 260 2012 YILI A- Denetim yapılacak kuruluşun belirlenmesi: Denetim görevi ile ilgili planlama çalışmalarına başlanabilmesi için ilk önce denetlenecek kuruluşun belirlenmesi gerekmektedir. Denetlenecek kuruluş özel kesim kuruluşu ise karşılıklı görüşme veya teklif verme/alma yoluyla belirlenir. Müşterinin seçimi ve işin kabulu; Denetçi teklif edilen bir denetim işini kabul edip etmemekte tamamen serbesttir. Bu nedenle denetçi öncelikle ilgili işletme hakkında araştırma yaparak bilgi toplayacak diğer taraftan müşteriyle de görüşerek topladığı çeşitli bilgileri değerlendirecek ve işi alıp almayacağına karar verecektir.3568 sayılı kanuna dayanılarak çıkarılan “SM, SMMM, YMM’in Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik”’ in 52 inci maddesinde, meslek mensuplarının teklif edilen denetim işini kabul etmeden önce araştırma yapmalarının gereği belirtilerek bu araştırmada yararlanılacak bilgiler sayılmıştır. Bunlar; —Genel Bilgi(Şirket unvanı, hissedarlar) —Personel durumu —Muhasebe departmanının çalışma tarzı —Satışlar —Satın alma —Envanter —Üretim faaliyetlerinin muhteviyatı —Maliyet sistemi —Sabit kıymetlerin durumu —Şirket borç ve alacaklarının durumu —Vergi dairesi ve diğer resmi kuruluşlarla ilişkileri —Son iki yıl bilânço ve k/z tablolarının birer sureti —Özel bilgiler Mesleki Kalite ve Büro Standartları Komitesi Faaliyet Raporu 261 2012 YILI Faaliyet Raporu İşin kabulü yasal sözleşme ile olur; İşletme hakkında toplanan bilgilerin irdelenmesi sonucunda, denetçi işi kabul etme yönünde bir karar verdiğinde, durumu bir mektup ile işletmeye bildirir. Gönderilen ve taraflarca imzalanan bu mektup, sözleşme niteliğindedir. Adına “Denetim Sözleşmesi” veya “Denetim Anlaşma Mektubu” denilen bu sözleşme aşağıdaki unsurları ihtiva etmelidir: 1.Sözleşmeyi yapan ilgililer, 2-Yapılacak denetimin konusu, 3-Mali tablolarla ilgili olarak yönetimin sorumluluğunun içeriği, 4-Yapılacak çalışmaların niteliği ve neler olduğu, 5-Denetimin kapsamına alınacak süre ve dönem, 6-Denetimin yapılacağı yerler, 7-Denetimin başlama ve bitiş tarihleri, 8-Raporun teslim edileceği tarih, 9-Denetimde görev alacak elemanlar, Yasal sözleşme işletme tarafından imzalanıp bir kopyasının denetçiye gönderilmesi ile denetim fiilen başlamış olur. Açıklamalardan anlaşıldığı üzere, denetim öncesi saptanacak hususlar ile denetim sözleşmesinde yer alması gereken hususlar gerçekleştirilecek muhasebe denetimi faaliyetleri konusunda ipuçları verecek niteliktedir. Bu ipuçlarından da yararlanmak suretiyle denetimde esas alınacak ilkeleri ve aşamaları saptamak kolaylaşmaktadır. B- Denetim planlanması: Genel kabul görmüş denetim standartları, denetim çalışmasının iyi bir şekilde planlanmasını öngörmektedir. Denetim planlaması, denetim görüşüne ulaşmada denetçilerin faaliyetlerini ne şekilde yürütecekleri konusundaki davranış düzenini ifade eder. Denetim planının amacı, denetim konusunu denetim alanlarına ayırmak, denetçileri denetim alanları arasında dağıtarak görevlendirmek, her bir denetim alanında uygulanması öngörülen denetim yöntem ve işlemlerini belirlemek ve denetim faaliyetini zamanlamaktır. Denetçinin toplaması gereken temel bilgiler; - Faaliyet gösterilen iş kolu ve özellikleri, - Uygulanan muhasebe politika ve yöntemleri, - Muhasebe iç kontrol sisteminin güvenirlik düzeyi, - Denetim amacıyla finansal tablo kalemlerinin ve diğer konuların önemlilik sınırlarının kestirilmesi, - Düzeltmeler yapılması gerekli olacağı düşünülen finansal tablo kalemleri, - Önemli hata veya düzensizliklerin varolma olasılığına bağlı olarak denetim kapsamının ve işlemlerin genişletilme zorunluluğuna yol açabilecek nedenlerin varlığı şeklinde özetlenebilir. Denetim planlamasının bu aşamasında üstlenilen denetim görevi için ayrıntılı bir denetim programının tasarlanmasıdır. Denetim programları planlama faaliyetinin sonuçlarına dayandırılır ve yazılı olarak hazırlanır. İyi bir biçimde düzenlenmiş bir denetim programı; - Yapılacak denetimin çerçevesini belirler ve denetimin nasıl tamamlanacağına ilişkin talimat verir, - Denetimin koordinasyonuna, gözetimine ve kontrolüne temel oluşturur, - Denetim için kanıt oluşturur. Denetim görevlileri denetim programını değişmez bir yönerge olarak değerlendirmemelidir. Denetim programı denetim çalışmaları ilerledikçe ortaya çıkan yeni koşullar doğrultusunda gerekli düzeltmelerden geçirilir. C- Denetim programının yürütülmesi: Denetim planlaması tamamlandıktan, denetim konusu denetim alanlarına ayrıldıktan, her bir denetim alanında uygulanacak denetim yöntem ve işlemleri kararlaştırıldıktan sonra sıra denetim kanıtlarının toplanmasına gelir. Denetçi belirli tekniklere başvurarak denetim kanıtlarını toplar ve topladığı bu kanıtları değerlendirir. Yani denetim programının yürütülmesi safhası denetim çalışmalarının yapıldığı, denetim kanıtlarının toplanıp değerlendirildiği safhadır. 262 2012 YILI İşlem grupları ve varlıkların tamamı açısından; - Meydana gelmesi olası hata, hile ve düzensizlik türleri dikkate alınır, - Hata, hile ve düzensizliklerin önlenmesi ya da ortaya çıkarılması amacıyla uygulanmakta olan muhasebe kontrol önlemleri belirlenir, - Bu önlemlerin kuruluşta yazılı talimatlara dayandırıldığı ve yazılı talimatlara da doyurucu biçimde uyulduğu belirlenir, - Aksaklıklar ve zayıf yönler varsa belirlenir, - Kontrol önlemlerinin bulunmaması veya zayıf olması halinde, denetim işlemlerinin türüne, kapsamına ve uygulanma zamanına olacak etkileri belirlenir ve kuruluş için belirlenen önerilerde bulunulur. D- Denetimin tamamlanması ve raporlanması: Denetim sürecinin son safhası, denetçinin veya denetim ekibinin yargısının belirtildiği denetim raporudur. Denetim raporu denetçinin neyi denetlediğini ve hangi sonuçlara ulaştığını bildirir. Uygulamada bağımsız dış denetim kuruluşları tarafından düzenlenen denetim raporları kısa ve uzun şekilli olmak üzere başlıca iki tür olmasına karşılık, denetimin içeriğine bağlı olarak farklı denetim raporları da düzenlenmektedir. 5.5 DANIŞMANLIK HİZMET SÜRECİ Danışmanlık hizmetleri : İşletmelerin muhasebe sistemlerini kurmak, geliştirmek İşletmecilik,muhasebe,finans, mali mevzuat ve bunların uygulamaları ile ilgili işlerini düzenlemek veya bu konularda müşavirlik yapmak. 5.5.1. VERGİ DANIŞMANLIĞI Meslek mensupları,yaptıkları vergi danışmanlıklarında müşterilerine hem mali mevzuatta meydana gelen güncel bilgileri aktaracak hem de stratejik konularda bilgi verir. Ayrıca mükelleflerin kayıtlarının vergi mevzuatına uygunluğu çerçevesinde işlenmesini sağlarlar. UNSURLARI : - Grup içi mal, hizmet ve nakit hareketlerinin günümüzde yürürlükte olan Transfer Fiyatlandırması hükümleri çerçevesinde ana hatlarıyla değerlendirilmesi. - Grup içi alacak ve borçlarının günümüzde yürürlükte olan örtülü sermaye hükümleri çerçevesinde ana hatları ile değerlendirilmesi. - Şirketlerin ilgili dönem içerisinde gerçekleştirdiği diğer muhasebe ve vergi uygulamalarının genel anlamda mevzuat çerçevesinde değerlendirilerek Kurumlar Vergisi Kanunu kapsamında temel risk unsurlarının ana hatlarıyla tespiti. - Şirketlerin ilgili dönem içerisinde gerçekleştirdiği muhasebe ve vergi uygulamalarının mevzuat çerçevesinde değerlendirilerek, ücretler, gelir vergisi, Katma Değer Vergisi, Damga Vergisi ve diğer dolaylı vergiler kapsamında temel risk unsurlarının ana hatlarıyla tespiti. - İlgili dönem kurumlar vergisi hesaplamalarının yapılan çalışmalar neticesinde ana hatlarıyla değerlendirilmesi, uyarı gereken konularla ilgili Şirketlerinizin bilgilendirilmesi. - Yeni dönem yatırım projeksiyonlarının analizi, yatırım harcamaları için gündeme gelebilecek doğrudan ya da dolaylı vergi yükleri ile ilgili istisna ve teşviklerin değerlendirilmesi. - Şirketlerde mevcut kullanılabilir vergisel avantajların tespiti ve bunların yeni mevzuat düzenlemeleri ve şirketlerin kar projeksiyonları çerçevesinde kullanılabilirlik durumunun analizi. Mesleki Kalite ve Büro Standartları Komitesi Faaliyet Raporu 263 2012 YILI Faaliyet Raporu - Şirketlerin mevcut olan ya da potansiyeli bulunan mali yardım, teşvik ve istisnaları kullanma durumunun tespiti, bu konuda geliştirilebilir alanların araştırılması (Ar-Ge indirimi, Ar-Ge yardımı, Dahilde İşleme İzin Belgeleri, Serbest Bölgeler vs.) Yukarıda unsurları açıklanan çalışmalarımız temel olarak ilgili şirket yöneticilerinden ve muhasebe sorumlularından alınacak bilgi, belge ve açıklamalar çerçevesinde gerçekleştirilecektir. Zaman sınırlamaları da dikkate alınarak yüz yüze görüşme ve toplantılar aracılığıyla bilgi edinme yöntemi ağırlıklı olarak kullanılacaktır. Vergi Danışmanlığı İş Akışı ; 1. Vergi çalışmaları için soru listelerinin ve talep edilecek belgelere ilişkin listelerin hazırlanması ve bunların ilgili şirketlere gönderilmesi, 2. Ön görüşme, 3. Gelen cevapların incelenmesi, gelen cevaplar ışığında gerekli görülen şirketlerde saha çalışmalarının gerçekleştirilmesi, bu anlamda ilgili şirket yöneticileriyle yüz yüze görüşmeler aracılığıyla tespit edilen konularda bilgi alınması. 4. Rapor öncesi görüşme, 5. İlk taslak raporun hazırlanması ve tarafınıza gönderilmesi, 6. Taslak rapor üzerine sizinle bir toplantı gerçekleştirilmesi, bulguların bir prezantasyon şeklinde sunumu, konularla ilgili sizin yorumlarınızın alınması, 7. Final raporun hazırlanması ve gönderilmesi. Vergi Danışmanlığı Kapsamı ; 1. Genel vergi danışmanlığı hizmetleri. 2. Mevcut olan tüm vergi teşviklerinden yararlanılmasının sağlanması, mali yıl kapanışı öncesi vergi planlaması ile ilgili konuların ve mevcut vergi risklerinin değerlendirilmesi, 3.Muhasebe sisteminin genel değerlendirilmesi, 4. Yabancı yatırım, kambiyo ve genel gümrük uygulamaları hakkında danışmanlık verilmesi, 5. Vergi kanunlarında yapılan değişiklikler ile ilgili olarak şirketlerin bilgilendirilmesi, 6. Finansal tabloların ve hesapların değerlendirilmesi, 7. Değerlendirmeler sonucunda ortaya çıkan önerilerin ve çözümlerin yönetime rapor/yazı halinde sunulması, 8. Maliye Bankalığı’ndan alınacak görüşler için danışmanlık verilmesi, 9. Yukarıda yer alan tüm alanlarda ve konularında yazılı görüş verilmesi. Vergi incelemeleri “sırasında” verilen danışmanlık hizmetleri - İnceleme elemanları ile yürütülen görüşmeler - Bilgi, belge ve dökümlerin hazırlanması - Tutanakların gözden geçirilmesi Vergi incelemeleri “sonrasında” verilen danışmanlık hizmetleri - Bulguların analizi, - Uzlaşma veya dava açma kararının alınabilmesine yardımcı olacak teknik değerlendirme raporu “Uzlaşma” sırasında verilen hizmetimiz - Tarhiyat öncesi veya sonrası uzlaşma kararının alınması -Şirketin uygun uzlaşma limitlerinin belirlenmesi 264 2012 YILI “Dava” aşamasında verilen hizmetlerimiz - Dava dilekçelerine esas argümanların belirlenmesi - Şirket verilerinden hareketle dilekçe eklerinin, dilekçede kullanılabilecek rakamsal çalışmaların yapılması - Literatür Taraması (Muhasebe biliminde araştırılması) - Emsal karar taraması - Duruşmalarda şirket yetkilileri ile birlikte açıklamalarda bulunulması - Temyiz aşamasında dilekçeye esas argümanların belirlenmesi - Dava veya Uzlaşma “sonrasında” verilen hizmetler, - Vergi dairesinin hazırladığı ihbarnamenin karara uygunluğunun kontrolü - Vergi dairesinin düzeltme işlemlerinin karara uygunluğunun kontrolü Meslek mensupları,yaptıkları vergi danışmanlıklarında müşterilerine hem mali mevzuatta meydana gelen güncel bilgileri aktarır hem de stratejik konularda bilgi verir. Ayrıca mekelleflerin kaytılarının vergi mevzuatına uygunluğu çerçevesinde işlenmesini sağlarlar. 5.5.2. YÖNETİM DANIŞMANLIĞI Yönetim danışmanlığı, çeşitli alanlarda faaliyet gösteren işletme ve kuruluşların iş stratejisi, organizasyonel yapı ve iş yapma yöntemleri konusundaki sorunlarını araştırmayı, analiz etmeyi ve uygun önerileri geliştirmeyi ve bu önerilerin uygulanma sürecinde destek vermeyi kapsayan bir hizmet türü olarak tanımlanmaktadır. Bir şirketin/kuruluşun insan gücü, makina, bina ve mali kaynaklarının en iyi şekilde kullanımı ve kontrolü ile bu değerlerin korunması ve herbirinden kabul edilebilir oranda bir gelir kazanılması, kaynakların geliştirilmesidir. Bu nedenle yönetim danışmanlığı hizmetleri, genel yönetimden bilgi teknolojisi yönetimine, mali ve finansal sistemler yönetiminden pazarlama ve üretim yönetime kadar çok geniş bir yelpazede ve bir organizasyonu ilgilendiren tüm disiplin ve iş konularında yürütülmektedir. Günümüzde Yönetim Danismanligi aşağıdaki başlıklar altında uzmanlaşma gerektiren alanlara bölünmüştür. STRATEJİK YÖNETİM • Strateji ve Vizyon • Değişim ve Yeniden Yapılanma • Aile Şirketlerinde Yönetim • Grup Şirketlerinde Yönetim ve Holdingleşme • Kriz Yönetimi YÖNETİM SİSTEMLERİ • Mali Yönetim • İnsan Kaynakları Yönetimi • Pazarlama Yönetimi Mesleki Kalite ve Büro Standartları Komitesi Faaliyet Raporu İŞ GELİŞTİRME • Sektör Analizleri • Proje ve Fizibilite Çalışmaları • Franchising • Joint-Venture Kuruluşu 265 2012 YILI Faaliyet Raporu KURUMSAL FİNANSMAN • Finansal Kaynakların Oluşturulması • Halka Arz • Şirket Evlilikleri • Şirket Değerlemesi Görüldüğü üzere yönetim danışmanlığı birbirinden farklı birden fazla alanda uzmanlık gerektirecek kadar derin bir çalışma alanıdır. Her meslek mensubunun yukarıdaki tüm alanlarla danışmanlık yapması imkansız olduğu için herkesin uzman olduğu alanda danışmanlık yapması makul olandır. Bu sebeple mesleki uzmanlık alanı mali işler olan biz meslek mensuplarının yukarıdaki alanlardan haklarında danışmanlık hizmeti verebilecekleri alanlar aşağıdaki gibi olmalıdır; YÖNETİM SİSTEMLERİ • Mali Yönetim KURUMSAL FİNANSMAN • Finansal Kaynakların Oluşturulması • Halka Arz • Şirket Evlilikleri • Şirket Değerlemesi Burada saydığımız beş alan dahi oldukça bilgi ve donanım gerektiren ve iş dünyasında oldukça ihtiyaç duyulan ve globalleşen ekonomilerle beraber daha çok ihtiyaç duyulacak alanlardandır. Yönetim danışmanlığı hizmeti de vermek isteyen meslek mensuplarının temel bilgilerini bu alanlarda müşteri ihtiyaçlarını anlayıp doğru çözümleri üretecek şekilde geliştirmeleri gerekmektedir. Yönetim danışmanlığını meslek odası olarak bir sistem dahilinde çalışma şeklini belirlemeliyiz. Bunun için kurslar düzenlemeli, yeterlilik sınavını gecen meslek mensupları ‘Yönetim Danışmanı’ sertifikası almalı ve bu alanda hizmet verebilecek konuma gelmelidir. 5.5.3 YÖNETİM BİLGİ SİSTEMLERİ DANIŞMANLIĞI Meslek Mensubu; Bilgi sistemi,Yönetim bilgi sistemi ve karar alma olguları artık teknolojiden bağmısız olarak düşünülemez, bu sebeple bu konuda da danışmanlık hizmeti vermelidir. Çünkü işletme faaliyetlerinin ve yönetsel yapılanmanın Yönetim bilgi sistemi yaklaşımıyla ele alınmasının ön plana çıkmasında bilgisayar teknolojisinin de önemli bir payı bulunmaktadır. Yönetim Bilgi sistemleri danışmanlığı kapsamında; şirketlerin bilgi sistemlerinin etkinliğinin arttırılması için gereken yol haritasının oluşturulması ve ilgili süreç içerisinde gerekli adımların tanımlanarak, bu adımların başarıyla gerçekleştirilmesi için önerilerin getirilmesi bulunmaktadır. Bilgi Teknolojileri (IT) Kontrol Süreçleri Denetimi Bilgi Teknolojileri (BT) Genel Kontrolleri çalışması kapsamında BT süreçleri ve uygulamalarına ilişkin olarak şirketlerin mevcut uygulamalarının iyi uygulamalar ile karşılaştırılması sonucunda ortaya çıkacak genel bir değerlendirme gerçekleştirilecektir. Ayrıca gerçekleştireceğimiz çalışma şirketiniz tarafından oluşturulan politika ve prosedürlere uyum konusunu da kapsayacaktır. 266 2012 YILI BT Genel Kontrolleri kapsamı aşağıda sunulmuştur: - Bilgi İşlem güvenliği yönetimi, veri güvenliği, sistem güvenliği, ağ güvenliği ve fiziki güvenlik, - Görevlerin ayrılığı prensibi, - Bilgi İşlem operasyonları, bilgi işlem operasyonlarının politika ve prosedürler ile uyumu ve acil durum eylem planları, - Yazılım geliştirme ve değişim yönetimi, - Bilgi İşlem bakım onarım aktiviteleri, test ve kalite güvence faaliyetleri. Yukarıdaki konularda mevcut uygulamaları anlamaya yönelik görüşmelere gerçekleştirecek ve gözlemler riskler ve iyileştirme önerilerimiz ile birlikte Firma yönetimine sunulacaktır. Bu kapsamda iş kolları aşağıdaki gibidir: İşletme Yetkinlik Danışmanlığı; §Şirket Yetkinlik Analizi: Şirketin İş zekası sistemlerine hazır olma seviyesinin ölçülmesi ve bu seviyenin gerektiğinde arttırılması konusunda önerilerin getirilmesi §Veri Haritası Çıkartılması: Şirketin mevcut işlerini yürüttüğü sistemlerin oluşturduğu verilerin ve bu verilerin bulunduğu konum ile durumlarının çıkartılması Raporlama Danışmanlığı ; §Raporlama İhtiyaçlarının Belirlenmesi: İlgili işletmenin işlerini düzgün ve etkin olarak yürütebilmesi ile sistem verilerinin Şirketin ileriye dönük bir karar alma mekanizması olarak kullanılabilmesi amacıyla sahip olunması önerilen stratejik / operasyonel raporların tanımlanması §Raporlama Yönetim Sistemlerinin Oluşturulması: Oluşturulan raporların güvenli, zamanda, doğru kişiye, doğru formatta ulaştırılmasının sağlanması Veri Temizleme & Konsolidasyon Danışmanlığı ; §Veri Derleme Danışmanlığı: Şirket dahilindeki farklı kaynaklardan alınan verilerin merkezi bir noktaya düzenlenerek aktarılmasının sağlanması §Veri Temizliği Danışmanlığı: Mevcut veri tabanlarındaki tekrarlı, düzensiz veri girişlerinin tespiti ve temizlenmesinin sağlanması §Verilen toplanması: Belirli bir bilgi kullanıcı grubunun bilgi ihtiyacını karşılamak amacıyla verilerin derlenmesi §Datawarehouse (Veri Deposu) oluşturulması: Şirkette oluşan tüm verilerin, uzun vade de beraber ve raporlamaya yönelik kullanılması ihtiyacına yönelik olarak tek bir merkezde derlenerek, toplanması İleri Raporlama Teknikleri ; §Raporlama Danışmanlığı: Oluşturulan veri ambarlarından hızlı, anlık (ad hoc) ve esnek bir şekilde veri çekilmesini sağlayan raporlama sistemlerinin seçilmesi ve kurulum danışmanlarına destek verilmesi Mesleki Kalite ve Büro Standartları Komitesi Faaliyet Raporu Bu çalışmaların sonucunda şirketler: 1.Veri denizinde boğulmaktan kurtulup, verilerini operasyonlarını değerlendirmede ve ileriye dönük stratejilerini belirlemede kullanabilecek 267 2012 YILI Faaliyet Raporu 2.Daha önce yapmış oldukları yazılım yatırımlarını daha etkin kullanabilecek 3.Bilgi kalitesi ve tutarlığı sayesinde hatalı karar verme ihtimallerini minimize edecek 4.Ölçme ve kontrol etme yönetsel fonksiyonlarını mükemmelleştirme imkanını elde edecektir. 5.5.4 BİLİRKİŞİLİK HİZMETLERİ İşletmecilik,muhasebe finans ve mali mevzuat belgelerine dayanılarak,inceleme tahlil,denetim yapmak, mali tablo ve beyannamelerle ilgili konularda yazılı görüş vermek, rapor ve benzerlerini düzenlemek, tahkim ve bilirkişi benzeri işlerin yapılması. 6. TAAHHÜT PERFORMANSI 6.1 AMAÇ Kurum, personelinin mesleki standartlara ve yürürlükteki düzenleme ve yasal gerekliliklere uyması konusunda makul güvence verecek, ve şirketin taahhüt raporlarının koşullara uygun olmasını sağlayacak bir kalite kontrol sistemi oluşturacak, yürürlüğe sokacak, sürdürecek, izleyecek ve uygulanmasını sağlayacaktır. Kalite kontrol sisteminin altında yatan temelin şunlara dikkat çeken prensipler üzerine kurulması önerilmektedir • Etik davranış; • Bağımsızlık ve tarafsızlık; • Mesleki yeterliliğin sürdürülmesi; • Gerekli özen ve iş kalitesi; • Genel olarak kabul gören meslek uygulamaları; • İfadenin açıklığı ve kılavuzluk; • Müşteriler ve şirket için ekonomi, şirket boyutu ve kaynaklar, ve makul maliyet/kazanç değerlendirmeleriyle dengelenmiş uygulama; • Makul müşteri tutma; ve • Şirket üyesi gelişimi, tatmini ve elde tutma. Taahhüt performansında etkili olan unsurlar konusunda rehberlik etmek; taahhüt ortağının, planlamanın, gözetimin, incelemenin, müşavirliğin, görüş ayrılıklarının çözümlenmesinin ve performans ve taahhüt kalite kontrol incelemesinin rollerini anlatmak. Kalite kontrol sisteminin oluşturulmuş politikaları ve prosedürleri aracılığıyla şirket, taahhütlerin mesleki standartlara ve yürürlükteki düzenlemeler ve yasal gerekliliklere göre gerçekleştirilmesini gerekli kılar. Bu şirketin temel amacı olmalı ve kurumun genel sistemleri, kurum ve ortaklarının taahhütleri yeterli ve düzgün şekilde planlamalarını, gözetmelerini ve incelemelerini ve koşullara uygun taahhüt raporları yayınlamalarını sağlayacak şekilde tasarlanmalıdır. 6.2 PLANLANMA GÖZETİM VE İNCELEME Kurumun girdiği tüm taahhütlerin mesleğin ve şirketin standartları uyarınca düzgün şekilde planlanması, gözetilmesi ve incelenmesi gerekir, 268 2012 YILI 6.2.1 Planlama Planlama taahhütlere yön kazandırır, çünkü: • Taahhüt ekiplerinin rolleri, sorumlulukları ve hedefleri, ve ayrıca taahhütle ilgili önemli konular konusunda bilgilendirir; • Gözetim ve inceleme sorumluluklarını ve taahhüde özel diğer kalite kontrol prosedürlerinin sınırlarını çizer. 6.2.2. GÖZETİM • Gözetim çeşitli sorumluluk seviyelerinde gerçekleşir ve planlama ve inceleme ile yakından ilişkilidir. • Taahhüt sırasında ortaya çıkan önemli meselelerin ele alınması ve bildirilmesi, • Taahhüdün ilerleyişinin izlenmesi. • Taahhüdün farklı unsurlarına harcanan zamanın etkinliğin ve verimliliğinin takip edilmesi; • Karmaşık konular, hükümler, hesaplamalara yardım veya gerekli uzmanlığın sağlanması 6.2.3. İNCELEME Ortaklar ve kadro tarafından gerçekleştirilen tüm taahhüt çalışmalarının taahhüdün doğasıyla ilişkili şirket politikasına göre incelenmesi ve önemli konuların zamanında çözülebilmesini sağlamak için, zor veya tartışmalı meseleler, önemli riskler, ve taahhüt ortağının önemli olarak gördüğü diğer alanlarda zamanında incelemeler yapması gerekir. 7. HİZMET SUNUMU SONRASI KALİTE ÇALIŞMALARI 7.1 GENEL BAKIŞ Kurumun aşağıdakilerin tarafsız olarak ele alınıp inceleneceği izleme politikaları ve prosedürleri oluşturması önerilir. • Kalite kontrol politikaları ve prosedürleri ile uyumluluk seviyesi, ve mesleki standartlar ve düzenleme ve yasal gerekliliklere bağlılık; • Kalite kontrol politika ve prosedürlerinin uygunluğu ve yeterliliği; • Mevcut ve tutarlı politikaların ve prosedürlerin meslekteki gelişmelere ne kadar güncel olduğu; • Kurumun kalite güvence ve etik kültürü (göre politika ve prosedürlerin bağımsızlık açısından uyumluluklarına dair yazılı doğrulama olduğuna dair kanıtlar dahil); • Mesleki eğitim ve gelişim aktivitelerinin etkinliği; • Sunulan rehberlik materyalleri ve teknik kaynakların uygunluğu; • Şirketin iç teftiş süreci; • Şirket üyeleriyle kalite kontrol ile ilgili olan iletişimlerin içeriği, zamanlaması ve etkinliği (sistem içinde tespit edilmiş olan zayıflıklar üzerine bilgiler ve gerçekleştirilmesi gereken düzeltici eylemler, ayrıca herhangi bir değerlendirmenin sonucu olarak önerilen sistem iyileştirmeleri); ve Mesleki Kalite ve Büro Standartları Komitesi Faaliyet Raporu 269 2012 YILI Faaliyet Raporu • Süreç tamamlandıktan sonra takibin etkinliğinin belirlenmesi (örneğin, gerekli düzenlemeler zamanında gerçekleştiriliyor mu). Bu izleme profesyonel çalışmanın her alanının doğasında vardır. Karar alma ve başkalarının çalışmalarını gözetme konumunda olan ortaklar ve kadro üyelerinin daha fazla sorumluluğu bulunmaktadır. Kurumun aynı zamanda ilgili mesleki kuruluşun uygulama teftiş ve lisanslarına rejiminden (varsa) alınan geri bildirimleri de dikkate alması önerilir. Ancak bu, kurumun kendi için izleme programının yerine geçmemelidir. Kurumun kullanabileceği izleme mekanizmaları arasında şunlar olabilir: •İç ve dış eğitim ve yetiştirme programları; •Ortaklar ve kadronun taahhüt incelemeleri, kalite kontrol incelemeleri, ve taahhüt ortağı onaylarında bilmesi, anlaması, ve icra etmesi gereken şirket politikaları ve prosedürleri; •Ortaklar ve kadroya, tüm gerekli onaylar verilmeden herhangi bir şekilde hiçbir taahhüt mali bilanço bilgisini açıklamamalarını söyleyen bir politika beyanı; •Kurumun standart taahhüt tamamlama ve yayım kontrol sistemi, ve bunların taahhüt tipi, işlev, ve sorumlu şahsa göre gerekli onayları çerçevelemesi; •Taahhüt ortağı ve taahhüt kalite kontrol hakemine sürekli olarak gerekli onayları izlemeleri yönünde talimatlar; •Tüm ortaklar ve kadroya, şirket politika ve protokollerinde önemli veya tekrarlanan küçük ihlaller gözlemlediklerinde şirket içinde uygun kıdemli personele bilgi vermeleri yönünde talimatlar; •Bir kapsam değerlendirmesi yapılması sırasında, mesleki birlik veya kurum veya düzenleyici (varsa) tarafından periyodik egzersiz incelemelerinin yapılması. •Bağımsız bir tarafla bağlantıya geçme veya bir iç izleme sistemi kurma, ve bu sistemin iş tanımını belirleme kararı şirketten şirkete değişecektir. Bu ayrıca şirketin teftiş sırasındaki kaynak seviyesine ve programı etkin şekilde yürütebilme becerisine göre değişecektir. Bu karar genellikle her teftiş çevriminde, şirket içinde bu yetkinin verildiği şahıs tarafından, tüm ortaklara danışılması yolu ile verilir. •Daha küçük şirketler söz konusu olduğunda, gerekli vasıflara sahip olmaları şartıyla dışarıdan meslek sahipleri izleyici sıfatıyla hareket edebilirler, veya kurum ittifak kurmuş olduğu bir başka şirketle sözleşme imzalamayı tercih edebilir. 270 2012 YILI 7.2 İZLEME PROGRAMI İzleme faaliyetinin temel amacı iç kontrol sisteminin performansı hakkında sağlıklı bir değerlendirme yapmaktır. İç kontrol uygulamalarının kalitesini değerlendirmek ve iç kontrol sisteminin güncel koşullara uyum sağlayacak şekilde değiştirilip değiştirilmediği izleme faaliyetleri ile anlaşılmaktadır. Kurum hizmet gerçekleştirmede kullanacağı süreçler hakkında analiz ve geliştirme yapmalıdır. Bununla ilgili anketler, odak grubu toplantıları , müşteri ile doğrudan ileştişim, müşteri kuruluşların raporları ve benzeri yayınlardan yayınlanabilir. Uygun olmayan ürün (Hizmet) ler belirlenmeli ve düzeltilmelidir. Önleyici davranılmalı potansiyel uygunsuzluklar düzeltilmelidir. 7.3 TEFTİŞ PROSEDÜRLERİ Kurumun kalite kontrol sisteminin incelenmesi sürekli veya periyodik bir süreç olabilir. Her iki durumda da, teftiş için taahhütlerin seçilmesi çevrimsel bir şekilde yapılır, örneğin, teftiş çevrimi üç yıldan uzun bir süreyi kapsamayabilir. Daha küçük şirketler söz konusu olduğunda; teftiş izleme prosedürlerinin, şirketin kalite kontrol sistemini tasarlayıp yürürlüğe koyan aynı personel tarafından gerçekleştirilmesi gerekebilir. Bu şahıslar kurumun gerekliliklerine oldukça aşina olacaklardır. İzleme nasıl organize edilmiş olursa olsun, kurumun politikaları ve prosedürleri ilgili kişilerle, izlemenin kapsamı, derinliği, ve sonuçları konusunda yıllık olarak iletişimi gerektirmelidir, ve düzeltici eylemlerin gerçekleştirilebilmesi için kalite kontrol sisteminde tespit edilen eksikliklerin bir an önce bildirilmesini içermelidir. Teftişin nasıl tasarlanacağını belirleyecek pek çok etken vardır. Teftiş sürecinin organizasyonunun planlanması genellikle şu gibi etkenleri içerecektir: • Şirketin boyutu; Şirketin çalışmalarının doğası ve karmaşıklığı; Müşteri tabanı ile ilişkili olan riskler ve sunulan taahhüt hizmeti tipleri; • Ofis sayısı ve ofislerin coğrafi konumları; • Her ayrı ofisin (varsa) işleyişinin ve uyumluluğunun genel bir değerlendirmesi; • Daha önceki, mesleki veya devlet düzenleyici kuruluşları tarafından gerçekleştirilen teftiş ve dış izlemelerin sonuçları; ve • Kurum üyeleri, departmanları, ve ofislerine verilen yetki seviyesi. • Teftişlerin belgelenmesi şunları içerebilir: • Mesleki standartlara ve yürürlükteki düzenleme ve yasal gerekliliklere bağlılığın bir değerlendirmesi; • Kalite kontrol sisteminin değerlendirme unsurlarının sonuçları; • Kurumun kalite kontrol politikası ve prosedürlerinin layığıyla uygulamış olup olmadığının bir değerlendirmesi; • Taahhüt raporunun koşullar dahilinde uygun olup olmadığının değerlendirilmesi; • Herhangi bir eksikliğin, etkilerinin tespit edilmesi, ve eyleme geçilmesi gerekip gerekmediğine karar verilerek eylemin detaylı olarak tanımlanması; ve • Varılan sonuçlar ve hükümlerin (şirkete sunulmuş) bir özeti, ve gerekli düzeltici eylemler ve değişiklikler hakkında öneriler. • Taahhüt ortaklarının (uygun olacak diğer personel ile birlikte) raporu incelemek üzere toplanmaları ve sistem, roller ve sorumluluklar, disiplin eylemi, takdir, ve belirlenen diğer meseleler üzerinde yapılacak değişiklikler ve/veya düzeltici eylemlere karar vermeleri iyi bir uygulamadır. Mesleki Kalite ve Büro Standartları Komitesi Faaliyet Raporu 271 2012 YILI Faaliyet Raporu 7.4 İZLEMENİN SONUÇLARI ÜZERİNE RAPOR Kurum tüm taahhüt ortakları ve diğer uygun kadroya, şirketin başkanı ve uygunsa ortaklar yönetim kurulu dahil olmak üzere, izleme sürecinin sonuçları hakkındaki bilgileri en azından yıllık olarak, izleme sürecinin detaylı bir tanımını ve kurumun genel uyumluluk ve etkinliğine etkileri ile birlikte bildirecektir Rapor en azından şunları içermelidir: Yürütülen izleme prosedürlerinin bir tanımı; İzleme prosedürlerinden elde edilen sonuçlar; ve İlgili olan yerlerde sistemik, tekrarlayan veya diğer önemli eksikliklerin tanımı ve bu eksikliklerin giderilmesi için önerilen eylemler. Kurum, sürecin parçası olarak izleyicinin ek kalemleri de kapsamasını isteyebilir. Şunlar da dikkate alınabilir: • Teftiş edilen dosyaların sayısı ve tipi; • Teftişlere dayanan genel yorumlar; • Sık görülen eksiklikler veya iyileştirmeye ihtiyaç duyulan alanlar; • Kalite kontrol sistemi veya ilgili rehberliğin revize edilmesi veya güncellenmesi gerektiğini gösteren meselelerin detaylı bir incelemesi; • Dosyadan sorumlu ortak tarafından ele alınması gereken özel meseleler (yani eksik temsil mektupları vesaire); • Politikaların layığıyla uygulanmasını sağlamak amacıyla politika geliştirilmesi veya iyileştirilmesi ve yeni veya düzenlenmiş kontrol sistemleri için öneriler; • Kurumun kalite kontrol meseleleri ile ilgili kültürü üzerine yorumlar - hem zirvede hem de diğer ortaklar ve kadro arasında; • Kurumun mesleki gelişim ve eğitim süreci üzerine yorumlar; • Mevcut kalite kontrol sistemleri ve politikalarına genel bir bakış;Yapılan işin ve gerçekleştirilen görüşmelerin doğası, zamanlaması ve kapsamı dahil olmak üzere periyodik değerlendirme sürecine genel bir bakış;Bulgular, yetersiz olan veya mevcut standartlar ile uyum içinde olmayan politikalar, kurum seviyesinde ve taahhüt seviyesinde politika ile önemli uyumsuzluk durumları ve tanımlanan diğer unsurlar ve Meslekte veya yürürlükteki mesleki standartlarda, kalite kontrol sisteminde veya ilgili dokümantasyonda revizyonlar gerektiğini veya yakında gerekeceğini gösteren değişikliklerin bir özeti. 7.5 EKSİKLİKLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ, İLETİLMESİ VE GİDERİLMESİ Kurum ilgili taahhüt ortaklarına ve diğer uygun personele, izleme sürecinin sonunda ulaşılan eksiklikler ve uygun düzeltici eylem önerileri konusunda bilgi verecektir. Eksiklikler için önerilen uygun düzeltici eylem aşağıdakilerden birini veya daha fazlasını içerecektir: (a) Tek bir taahhüt veya personel üyesi ile ilgili gerekli düzeltici eylemi gerçekleştirmek; (b) Bulguların, eğitim ve mesleki gelişimden sorumlu olan şahıslara iletilmesi; (c) Kalite kontrol politikalarında ve prosedürlerinde değişiklikler; (d) Kurumun politikaları ve prosedürlerine uymayanlara, özellikle bunu sürekli olarak yapanlara, disiplin işlemi uygulanması. Eğer kusurların sistematik veya tekrarlayan olduğu sonucuna varılırsa, ivedilikle düzeltici eylem alınması gerekecektir. Çoğu durumda, bağımsızlık ve çıkar çatışması ile ilgili kusurların bir an önce ele alınması gerekir. Bunlara ek olarak, eğitim ve mesleki gelişimden sorumlu olan ortak veya kadro elemanı tespit edilen kusurları inceleyerek, ek eğitime gidilmesi yolunun bazı kusurların nedenlerini ortadan kaldırmaya yardımcı olup olamayacağına karar verebilir. 272 2012 YILI 7.6 ŞİKAYETLER VE İDDİALAR Kurum, aşağıdaki konuları gereğince ele alacağına dair makul bir güvence verebilecek politikalar ve prosedürler geliştirecektir: Kurumun, şikayetler ve iddialar ile başa çıkmak için gerekli olan tüm işlevleri dikkate alması önerilir, örneğin: •Şikayet ve iddialarla ilgili tüm raporları almak; •Şikayet ve iddia meselelerinde gözetici sıfatıyla görev yapan şahıslara rehberlik ve danışmanlık sunmak; •Bu meseleler konusunda, şikayetin alınması, araştırmanın bulguları, ve nihai sonuç dahil olmak üzere dokümantasyon sağlamak; •Şikayete yanıt vermek; ve •Tüm araştırmalar için gözetim yürütmek ve sağlamak. 8. EKLER 8.1 TEK MESLEK MENSUBU DIŞ TABELA --- 8.2 ORTAKLIK HALİNDE DIŞ TABELA ---------- ------SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİR Max. 100 cm. Mesleki Kalite ve Büro Standartları Komitesi Faaliyet Raporu 273 2012 YILI Faaliyet Raporu 8.3 ŞİRKET HALİNDE DIŞ TABELA 8.4 BÜRO KAPI GİRİŞİ TABELA 8.5 BİNA GİRİŞİ TABELA 8.5 BİNA GİRİŞİ TABELA 274 2012 YILI 8.6 KARTVİZİT 5,5 cm. KAYNAKLAR : -Küçük ve Orta boyutta İşletmeler İçin Kalite Kontrol Kılavuzu-İkinci Basım-IFAC International Federation of Accountants -http://www.istanbulsmmmodasi.org.tr -http://www.turmob.org.tr Mesleki Kalite ve Muhasebe Standartları Komitesi Aralık 2012 Mesleki Kalite ve Büro Standartları Komitesi Faaliyet Raporu 275
