İnhalasyon Anestezikleri - E

İNHALASYON
ANESTEZİKLERİ
Yrd.Doç.Dr. Önder AYTEKİN
ANESTEZİ DERİNLİĞİ VE MİNİMUM
Minimum
alveolerKONSANTRASYON
konsantrasyon (MAC) :
ALVEOLAR
•
1 atmosfer basınç altında ağrılı bir stimulusa
karşı oluşan cevabı, hayvanların veya insanların
% 50 sinde ortadan kaldırmak için gerekli olan
minumum alveoler anestezik gaz
konsantrasyonunun oluşturduğu alveolar (endtidal) anestezik parsiyel basıncıdır. MAC
•
•
•
MAC, denge halindeki anesteziğin etki
yerindeki (beyin) anestezik aktivitesini yansıtır.
MAC, ajanın anestezik potansiyelinin primer
göstergesi olarak kabul edilir.
İlk önceleri inspire edilen anestezik
konsantrasyonu veya arteriyel ve venöz
kandaki anestezik konsantrasyonları
ölçülürken, bu gün MAC ile alveoler (End-tidal)
anestezik parsiyel basıncı ölçülmektedir.
MAC 'U DÜŞÜREN FAKTÖRLER
•
Hipoksi
(ANESTEZİK
GEREKSİNİMİNİ AZALTAN
FAKTÖRLER)
•
Anemi
•
Hipotansiyon
•
Hipotermi
•
Kalsiyum •
Narkotikler
•
Ketamin
•
Sedatif ve trankilizanlar
•
Diğer inhalasyon ajanları
•
Kolinesteraz inhibitörleri
MAC'U ARTIRAN FAKTÖRLER
•
(ANESTEZİK GEREKSİNİMİNİ ARTIRAN
FAKTÖRLER)
Genç yaş
•
Hipertermi
•
Alkol
•
Hipertansiyon
İnhalasyon Anestezikleri
•
Azot Protoksit
Desfluran
•
•
Enfluran
•
Halotan
İsofluran
•
•
•
Ksenou
Metoksifluran
•
•
Sevofluran
Dietil-Eter
•
İNHALASYON AJANLARI NASIL ETKİ
EDERSSS'nin
?
İnhalasyon anestezikleri
bir çok
bölgesinde sinirsel iletimi keser. •
Bu ajanlar hem inhibitör etkileri artırır hem de
eksitatör iletimi sinaptik bölgeler üzerinden
veya sinir ucunda küçük çaplı aksonlarda
deprese eder.
İNHALASYON AJANLARININ
ALINIManesteziğinin
VE DAĞILIMLARI
Bir inhalasyon
vücuda alınması
ve dağılımı birbiri ile ilişkili 4 kademede
incelenebilir;
1- Anestezi cihazı ve anestezi sistemi
2- Akciğerler (alveoler konsantrasyon)
3- Dolaşım (ajanın kanda eriyebilirliği)
4- Dokular (kan akımı)
•
ANESTEZİ CİHAZI VE ANESTEZİ
Anestezi Cihazı: SİSTEMİ
Anesteziyolog tarafından vaporizatörde
belirlenen anestezik konsantrasyon anestezi
cihazı yolu ile verilir. Cihazda kullanılan
vaporizatörün özellikleri bilinmelidir.
•
Anestezi Sistemi: İnhalasyon ajanlarının alınımında bir çok
nedenle önemlidir. Anestezi Sistemleri
•
•
Tekrar solumanın (Rebreathing) olmadığı açık
ve yarı açık sistemlerde : (İnsüflasyon,
nonrebreathing valvi olan yarı açık sistem,
Mapleson A, B, C, D, E sistemleri, Bain ve
Jackson-Rees sistemleri) hasta cihazdan gelen
konsantrasyonun aynını inspire eder.
Devre absorbsiyon sisteminde (circle sistem)
ise inspire edilen anestezik konsantrasyonu
cihazdan gelen konsantrasyondan farklıdır.
AKCİĞERLER
•
Anesteziğin alveoler konsantrasyonu (FA)
3 faktöre bağlıdır.
1- İnspire edilen konsantrasyon (FI)
2- Alveolar ventilasyon
3- Ajanın kandaki eriyebilirliği
İlk iki faktörün artması, kandaki eriyebilirliğin
ise az olması, anesteziğin alveoler
Ventilasyonun etkisi : •
•
Ventilasyonun etkisi çok önemlidir.
Bir anesteziğin alveollerdeki konsantrasyonu
esas olarak ventilasyon ve moleküllerin
dolaşıma geçiş hızına (eriyebilirlik derecesine)
bağlıdır.
DOLAŞIM
•
Anesteziğin alınımını (uptake) etkileyen
3 faktör vardır.
1- Eriyebilirlik (E)
2- Kardiyak output - Kan akımı (Q)
3- Alveoler - Venöz anestezik parsiyel basınçları
arasındaki fark (PA-PV)
DOKULAR
•
•
Dokuya geçiş: Anesteziğin kandan dokulara
geçen miktarı, anesteziğin akciğerlerden
alınımı etkileyen faktörler paralelinde
belirlenir.
Dokulara geçiş:
1- Ajanın dokudaki eriyebilirliği,
2- Doku kan akımı ve
3- Arteriyel kan ve doku arasındaki anestetik
parsiyel basınçları arasındaki farka
•
İNHALASYON ANESTEZİKLERİNİN
KARDİYOVASKÜLER
SİSTEME
ETKİLERİ
Modern anestezik ajanlar
(Halothan,
enfluran,
isofluran)
1- Parasempatik aktiviteyi artırarak
2- Kalp üzerinde daha fazla direkt depresan etki
oluşturarak
3- Periferik damarlarda vazodilatasyona neden
olarak dolaşımı etkiler.
•
Eski anestezik ajanlar (örn. azotprotoksit, eter,
ARTERİYEL KAN BASINCI
•
•
Modern anestezik ajanlar : Halothan, enfluran
ve isofluranın üçü de ortalama (mean)
arteriyel basıncı konsantrasyonları ile orantılı
olarak düşürürler.
Eski anestezik ajanlar : Çoğu bunun tersine
(dietil eter, fluroksen ve siklopropan) arteriyel
basıncı çok az etkilerler.
KARDİYAK OUTPUT (CO)
•
•
Modern anestezik ajanlar : Halothan ve
enfluran kardiyak output'u (CO) düşürür.
İsofluran ise, kardiyak output 'u çok az etkiler
ancak, mean basıncı ileri derecede düşürür.
Eski anestezik ajanlar : Kardiyak output 'u çok
az etkilerler ve önemli bir azalma
oluşturmazlar.
SİSTEMİK VASKÜLER REZİSTANS (SVR)
•
•
Modern anestezik ajanlar : Halothan sistemik
vasküler rezistansı etkilemez. Enfluran,
isofluran ve fluroxen azaltır. En fazla azalma
isofluran tarafından oluşturulur.
Eski anestezik ajanlar : Dietil eter sistemik
vasküler rezistansı etkilemez. Siklopropan
artırır. Sistemik vasküler rezistansı artıran tek
ajan siklopropandır. Halothan ancak spontan
solunumda uygulanırsa oluşan solunum
depresyonu sonucu sistemik vasküler
KALP HIZI
•
•
•
İnhalasyon ajanları kalp hızını değiştirirler. Halothan ile bazen bradikardi görülür. Dietil
eter, fluroxen, methoksifluran, enfluran ve
isofluran kalp hızını artırır.
Halothan, enfluran, morfin ve spinal anestezi
yüksek kan basıncı ve kalp hızını düşürme,
düşük kan basıncı ve kalp hızını yükseltme
SAĞ ATRİUM BASINCI
(santral venöz basınç CVP)
•
Tüm inhalasyon ajanları dozla ilişkili olarak sağ
atrium basıncını artırma eğilimindedir.
MYOKARD ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ
•
İnhalasyon anesteziklerinin tümü belli
konsantrasyonlarda myokard kontraktibilitesini
deprese eder. KORONER ARTER KAN AKIMI
•
İnhalasyon anestezikleri koroner kan akımı
üzerinde oluşturdukları etkileriyle, taşikardi ve
hipertansiyon oluştururlar.
İNHALASYON AJANLARININ
SOLUNUM SİSTEMİNE ETKİLERİ
•
İNHALASYON AJANLARININ
BRONKOMOTOR
TONUS
ÜZERİNE
Spesifik inhalasyon ajanları : Halothan
inhalasyon ajanlarıETKİLERİ
içinde en kuvvetli
bronkodilatatör etkiye sahip olan ajandır.
•
İsofluran, enfluran ve halothanın üçü de
bronkodilatatör etkiye sahip olmakla birlikte
bu özellik en fazla halothanla görülür.
PULMONER VASKÜLER REZİSTANS
•
Genelde, inhalasyon ajanları pulmoner
vasküler rezistansı (PVR) düşürürken ,sol
atrium basıncında (CVP) bir artış oluştururlar.
•
HİPOKSİK
PULMONER
Pulmoner vazokonstrüksiyon alveol içindeki
CEVAP
oksijenVAZOKONSTRÜKTÖR
basıncının düşmesine karşı
bir cevap
olarak oluşur. •
Siklopropan dışındaki tüm inhalasyon ajanları
hipoksiye karşı oluşan pulmoner
vazokonstrüksiyonu inhibe ederler.
•
İNHALASYON ANESTEZİKLERİNİN SİLİYER
FONKSİYON
Normal
mukosiliyerÜZERİNE
fonksiyonETKİLERİ
: Solunum
yolundan mukusun temizlenmesi akciğerin
önemli bir korunma mekanizmasıdır. Yabancı
partiküler maddeler ve pulmoner
enfeksiyonun döküntüleri mukus tarafından
yukarıya taşınarak dışarı atılır. •
Anestezinin mukus retansiyonundaki rolü
dikkatle değerlendirilmelidir. Özellikle mekanik
olarak ventile edilen hastalarda bir çok faktör
•
VENTİLASYONUN KONTROLÜNDE
İNHALASYON
AJANLARININ
Ventilasyonu
düzenleyen
bir kontrol ETKİSİ
sistemi
vardır, böylece kan-gaz basınçları ve asidite de
stabilizasyon sağlanır. •
Anestezik ajanlar ve sedatifler bir çok organda
gösterdikleri potent depresan etkilerini
ventilasyonun kontrolü üzerinde de
gösterirler. TOKSİSİTE
TOKSİSİTE MEKANİZMASI
•
İnhalasyon anestezikleri ile beraber doku
hasarına neden olan 4 genel toksisite
mekanizması vardır.
1- Metabolitlerin hücre içinde toksik miktarlarda
birikmesi
2- Hipersensivite veya immün reaksiyonlar
3- Aktif ara ürünlerin oluşumu ve doku hasarına
neden olması
AKUT TOKSİSİTE
KARACİĞER ÜZERİNE ETKİLERİ:
•
•
İnhalasyon ajanlarının uygulanması sonucu
gelişen direkt hepatotoksisitenin tanınması
zordur. Bir çok faktör postoperatif karaciğer
fonksiyon bozukluğu ve karaciğer nekrozu
oluşumunda rol oynar.
Tüm anestezik teknikler karaciğer kan akımını
azaltır. Genelde cerrahi maniplasyonlar,
karaciğer kan akımını anestezik ajanların
etkilerinden daha fazla azaltır. AKUT TOKSİSİTE
BÖBREK ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ:
•
•
İnhalasyon anestezikleri uygulamaları sırasında
renal fonksiyonu deprese ederler.
Bu değişiklikler genellikle kardiyovasküler,
sempatik, endokrin sistemler üzerindeki
etkilerine sekonder olarak ortaya çıkar,
anestezi ve cerrahinin sonlanması ile hızla
normale geri döner. AKUT TOKSİSİTE
GONADLAR ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ:
•
İnsanlarda inhalasyon anesteziklerinin germ
hücrelerinde önemli bir etki oluşturmadığı
saptanmıştır.
HEMATOPOETİK SİSTEM ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ:
•
Uzun süreli (7-10 gün) sedasyon amacıyla N2O
kullanılması kemik iliğini deprese eder ve
megaloblastik anemiye neden olur.
KRONİK TOKSİSİTE
•
•
•
Mutajenik etki : Bu güne kadar, İnsanda
inhalasyon anesteziklerinin kısa ve uzun süreli
uygulamalarına karşı mutajenik etki
gösterilmemiştir.
Karsinojenik etki : İnsanda ameliyat odasında
veya diş odasında bulunan personelin
karsinojenik bir risk altında olmadığı
gösterilmiştir.
Teratojenik etki : Ameliyathanede bulunanlar
üzerinde yapılan bir çok araştırmada