KAMU PERSONEL HUKUKU

KAMU PERSONEL HUKUKU
1- Konu Başlığı
Kamu Hizmetinin Personeli (Onar, 1065-1283)
Memur Hukuku- Amme Hizmetleri Personeli (Mukbil Özyörük)
Kamu Görevlileri (Tan, 488)
Kamu Görevlileri (Gözler, 614)
İdarenin Personeli (Akyılmaz/Sezginer/Kaya, 645)
Kamu Personel Hukuku (Yıldırım, 191)
2- Kamu Personel Rejimindeki Değişim, Kamu Yönetimi, Statü, Esneklik (Yıldırım,
191-208)
Kamu Görevlisi Kavramı
3- 1982 Anayasasında Geçen Kavramlar
 Anayasa Madde 39- İspat Hakkı başlıklı madde “Kamu görev ve hizmetinde
bulunanlara karşı...”
 Anayasa Madde 40- Temel hak ve hürriyetlerin korunması başlıklı madde “resmi
görevliler”
 Anayasa Madde 68- Parti kurma, partilere girme ve partilerden ayrılma başlıklı
madde “kamu kurum ve kuruluşlarının memur statüsündeki görevlileri, yaptıkları
hizmet bakımından işçi niteliği taşımayan diğer kamu görevlileri”
 Anayasa Madde 76- Milletvekili seçilme yeterliliği ne ilişkin madde “kamu
kurum ve kuruluşlarının memur statüsündeki görevlileri ile yaptıkları hizmet
bakımından işçi niteliği taşımayan diğer kamu görevlileri”
 Anayasa Madde 128 – Kamu Hizmeti Görevlileri başlıklı madde “memurlar ve
kamu görevlileri”
 Anayasa Madde 137- Kanunsuz Emir başlıklı madde “Kamu hizmetlerinde
herhangi bir sıfat ve suretle çalışmakta olan kimse”
4- 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu





Memurlar
Sözleşmeli Personel
Geçici Görevliler
İşçiler
657 sayılı Kanun’un 5. maddesi gereği 4 istihdam biçimi dışında personel
çalıştırılamayacağı
 DMK 1/2’de yer alan ve kendine özgü personel Kanunu Olanlar
5- 1982 Anayasası- Madde 128 – Devletin, kamu iktisadi teşebbüsleri ve diğer kamu
tüzelkişilerinin genel idare esaslarına göre yürütmekle yükümlü oldukları kamu
hizmetlerinin gerektirdiği asli ve sürekli görevler, memurlar ve diğer kamu görevlileri
eliyle görülür. Memurların ve diğer kamu görevlilerinin nitelikleri, atanmaları, görev
ve yetkileri, hakları ve yükümlülükleri, aylık ve ödenekleri ve diğer özlük işleri
kanunla düzenlenir. (Ek cümle: 7/5/2010-5982/12 md.) Ancak, malî ve sosyal haklara
ilişkin toplu sözleşme hükümleri saklıdır.
 Devletin, Kamu İktisadi Teşebbüslerinin ya da Diğer Kamu Tüzel Kişilerinin
Yürütmekle Yükümlü Oldukları Bir Kamu Hizmetinin Gerektirdiği Bir Görev
Olmalı
 Genel İdare Esasları nedir?
 Kamu Hukuku Rejimi&Kamusal Yönetim Usulleri vs. Özel İşletmecilik
Esasları
 Asli ve Sürekli Görev nedir?
 Kadro&Statü İlişkisi (Akyılmaz/ Sezginer/Kaya, 646 vd)
 Gözler’e göre İdari Sözleşme ile de asli ve sürekli görevler görülebilir
(Tan, 493), (Akyılmaz/ Sezginer/Kaya, 646 vd), (Gözler, 617 vd.)
3- Doktrinde yer alan “Dar Anlamda Kamu Görevlisi- Geniş Anlamda Kamu Görevlisi
Ayrımı”
 Dar Anlamda Kamı Görevlisi- Geniş Anlamda Kamu Görevlisi
(Akyılmaz/Sezginer/Kaya, 645)
 En Geniş Anlamda, Geniş Anlamda, Dar Anlamda, En Dar Anlamda Kamu
Görevlisi (Gözler, 614 vd.)
4- Diğer Kamu Görevlileri Kimlerdir?
 Gözler’e göre diğer kamu görevlileri; Sözleşmeli Personel ve Geçici
Personel’dir. (Gözler, 623)
 Yıldırım’a göre diğer kamu görevlileri sözleşmeli personel ile 657 Sayılı
Kanun’un 1. Maddesinde yer alan kendine özgü personel Kanunu Bulunan
personeldir.(Yıldırım, 212)
 Akyılmaz/Sezginer/Kaya’ya göre diğer kamu görevlileri; Memurlar dışında
kalan ve 657 Sayılı Kanun’un 1. Maddesinde yer alan kendine özgü personel
Kanunu Bulunan personel ile Sözleşmeli personel ve Geçici Personel
(Akyılmaz/Sezginer/Kaya, 647)
5- Onar’ın Ayrımı; Memurlar, Mükellefler, Yardımcılar, Fahri Ajanlar
6- Kamu Görevlilerinin Bir Başka Yönden Tasnifi (Akyılmaz/Sezginer/Kaya, 649)
 Kamu Hizmetine Alınma Yönünden
 Kendi İstekleri İle Kamu Hizmetine Girenler (Kural Olarak Kendi İstekleri
ile Kamu Hizmetine Girerler)
 Yükümlü Olarak Kamu Hizmetine Alınanlar(Örneğin Mükellefler)
 Ücret Yönünden (Örneğin fahri ajanlar- huzur hakkı alırlar)
 Ücret Karşılığı Çalışanlar (Kural Olarak Ücretli Çalışırlar)
 Ücretsiz Çalışanlar (Huzur Hakkı alırlar- Örneğin Fahri ajanlar)
 Hizmet Süresi Yönünden
 Sürekli Kamu Hizmeti Görenler (Örneğin Memurlar Emekli Oluncaya Kadar
Görev Yapabilirler)
 Süreli Kamu Hizmeti Görenler (Örneğin Rektörler Belli Süre Görev Yaparlar)
 Kamu Hizmetine Asli ya da Yardımcı Eleman Olma Yönünden
 Hizmetin Asli Unsuru Olarak Görev Yapanlar
 Yardımcı Unsuru Olarak Görev Yapanlar
 Uygulanan Hukuk Yönünden
 Kamu Hukuku&İdare Hukuku Uygulananlar
 Özel Hukuk&İş Hukuku Uygulananlar
7- Memurlar
 DMK 4/A, Ay 128
(Tan, 498),(Gözler, 621 )(Akyılmaz/Sezginer/Kaya, 655)
 Memurların Hukuki Durumunun Kanuni Ve Nizami, Sözleşmeli Personel ve
Geçici Personelin Hukuki Durumunun Akdi Olması (Gözler, 627)
8- Sözleşmeli Personel
 657 Sayılı Kanun’un 4/b Maddesine Göre Çalıştırılanlar(İdari Hizmet Sözleşmesi
İle)
 Özel Kuruluş Yasalarına Göre Çalıştırılanlar (Bunların içerisinde kadro karşılığı
çalıştırılan sözleşmeli personel)
 KİT’lerde İdari Sözleşme ve DMK 4/b’ye göre Çalıştırılanlar
(Tan, 495 ) (Akyılmaz/Sezginer/Kaya, 656)
9- Geçici Personel
 DMK 4/c
(Gözler, 625), (Akyılmaz/Sezginer/Kaya, 656)
10- İşçiler
 DMK 4/d
 Memur İşçi Ayrımı
(Tan, 499)(Akyılmaz/Sezginer/Kaya, 657)
11- 657 Sayılı Kanunun Genel Hüküm Niteliği (Gözler, 629)
12- 657 Sayılı Kanunun Temel İlkeleri
 Kariyer (Amerika’da bulunan görev sistemi)
 Liyakat (Amerika’da bulunan Kayırma sistemi veya Ganimet Sistemi)
 Sınıflandırma (Kadro, Rütbe Sınıflandırması- DMK, m. 31)
(Tan, 501 vd.), (Yıldırım, 221 vd.), (Gözler, 630), (Akyılmaz/Sezginer/ Kaya, 651),
13-
 Devlet Memurluğuna Giriş Şartları:
 Anayasal İlkeler; Serbestlik, Eşitlik, Görevin Gerekleri İlkesi
(Gözler, 633 vd), (Akyılmaz/Sezginer/Kaya, 658)












 Kanuni Şartlar (m. 48)
• Genel Şartlar; Vatandaşlık, Yaş, Öğrenim, Kamu Haklarından Mahrum
Bulunmamak, Mahkumiyet, Askerlik, Sağlık
• Özel Şartlar
• Atama Yapılacak Kadroların Duyurulması
• Sınav Şartı (m.48 vd.)
• Güvenlik Soruşturması/ Arşiv Araştırması (Yıldırım, 227 vd)
Engelli Personel Çalıştırma Yükümlülüğü (m. 53)
Aday Memurluk(m.54 vd)- Asil Memurluk (m. 58 vd)
İstisnai Memurluk Kavramı (m. 59 vd )
Memurların Yer Değiştirmeleri (m. 72 vd.)
Çalışma Saatleri (m. 99 vd.)
Üstün Başarı Değerlendirilmesi ve Ödül (m. 122 vd.)
Vekaleten Atama (m. 86 vd.)
Tedviren Atama
Sınıf (m. 45)
Memurların Ücret Rejimi- Gösterge Tablosu- Değişen Katsayı-Ek GöstergeTaban Aylığı- Kıdem Aylığı (m.43, m. 36, m.154)
Özlük (m. 109)- Kademe ve Derece İlerlemesi- Yatay ve Dikey Yükselme (m. 64
vd)
Devlet Memurlarının Yetiştirilmesi (Hizmet İçi Eğitim)
(Tan, 507 vd.), (Yıldırım, 231 vd),(Gözler, 631 vd.), (Akyılmaz/Sezginer/Kaya, 686)
Memurların Tabi Olduğu Görev ve Yasaklar
14- Yükümlülükler- Ödevler












Sadakat (m. 6)
Tarafsızlık ve Anayasaya ve Devlete Bağlılık (m. 7)
Davranış ve İşbirliği -Yurt Dışında Davranış (m. 8-9)
Devlet Memurlarının ve Amir Durumda Olan Devlet Memurlarının Görev ve
Sorumlulukları- İtaat Ödevi (m. 10-11) (Kanunsuz Emir Ay. m. 137)
Kişisel Sorumluluk ve Zarar (m. 12)
Kişilerin Uğradıkları Zarar (m. 13, Ay. M.129- Rücu Meselesi)
Mal Bildirimi (m. 14, Ay. 71, 3628 sayılı Kanun)
Basına Bilgi veya Demeç Verme (m. 15)
Resmi Belge Araç ve Gereçleri İade Etme ve İzin Verilen Yerler Dışına Çıkarmama
Ödevi (m. 16)
Bizzat İşyerinde Bulunma Ödevi (m. 99-101)
Kılık ve Kıyafet Kurallarına Uyma Ödevi (DMK. Ek. M. 19)
Etik Davranış İlkelerine Uymak (5176 sayılı Kamu Görevlileri Etik Kurulu
Kurulması ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun)
(Tan, 516), (Yıldırım, 249 vd), (Gözler, 649), (Akyılmaz/Sezginer/Kaya, 668)
15- Memurların Hakları
İlerleme ve Yükselme Hakkı (m. 3) (Yıldırım, 256)
Hizmet (Çalışma) Hakkı (Ay 49, 70, DMK madde 45)
Uygulamayı İsteme Hakkı (m. 17)
Güvenlik – Memurluk Teminatı (m. 18)
Emeklilik (m. 19)
Çekilme (m. 20) Müracaat, Şikayet ve Dava Açma (m. 21)
Sendika Kurma ve Üye Olma Hakkı (m. 22)
Toplu Görüşme Hakkı (Ay, 53, 4688 Sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları
Kanunu)
 İzin (m. 23)
 Yıllık İzin (m.102-103)
 Sağlık İzni (m.103/3)
 Mazeret İzni (m. 104)
 Hastalık ve Refakat İzni (m. 105)
 Aylıksız İzin (m. 108)
 Kovuşturma ve Yargılama (m. 24)
 İsnat ve İftiralara Karşı Koruma (m. 25)
 Aylık (Maaş) Hakkı (m. 146 vd)
 Yolluk Hakkı (m. 177)
 Diğer Sosyal Haklar (Tedavi Yardımı, Aile Yardımı, Doğum ve Ölüm Yardımı m.
202 vd.)
(Tan, 519 vd.), (Gözler, 657 vd. ), (Akyılmaz/Sezginer/Kaya, 676 vd.)








16- Yasaklar










Siyasi Partilere Girme Yasağı (m.7)
Toplu Eylem ve Hareketlerde Bulunma Yasağı (m. 26)
Grev Yasağı (m. 27)
Ticaret ve Kazanç Getirici Faaliyetlerde Bulunma Yasağı (m. 28)
Hediye Alma, Menfaat Sağlama Yasağı (m. 29)
Denetimindeki Teşebbüsten Menfaat Sağlama Yasağı (m.30)
Gizli Bilgileri Açıklama Yasağı (m. 31)
İkinci Görev Yasağı (m. 87-88)
Ayrıldığı Kuruma Karşı Görev Alma Yasağı (2531 Sayılı Kanun)
Dernek Kurma Hakları Var Mıdır? Yasaklanabilir mi ?
(Tan, 517), (Gözler, 652), (Akyılmaz/Sezginer/Kaya, 675),
(Tan, 516 vd.), Yıldırım(260 vd. ) (Gözler, 649 vd.), (Akyılmaz/Sezginer/Kaya, 672 vd.)
17- Memurluğun Sona Erme Halleri (m. 94 vd)
 Çekilme (Şartları; bazı işleri yapabilmek için çekilmek zorunludur, Ay 76/3)
 Çekilmiş Sayılma (Müstafi Sayılma), (şartlar yerine getirilmezse memurun
çekilmiş sayılacağına dair örnek maddeler m.62, 63, 83 vb.)
 Memurluktan Çıkarılma (Meslekten Çıkarma, Kamu Görevinden Çıkarma Farkı)
 Memurluk Şartlarının Bulunmaması ya da Sonradan Kaybedilmesi,
 Emeklilik




 Zorunlu Emeklilik
 Memurun İsteği Üzerine Emeklilik
 Re’sen Emeklilik
 Emeklilere Sağlanan Haklar)
Bağdaşmazlık
Yaş Haddi,
Malulluk,
Ölüm ve diğer durumlar.
(Tan, 543), (Yıldırım, 297), (Gözler, 644), (Akyılmaz/Sezginer/Kaya, 730 vd. )
18- Memurların Disiplin Rejimi
Disiplin Kovuşturması
 İdari kovuşturması ile cezai kovuşturmanın aynı anda yapılabileceği (m. 125)
(Ceza Ve Disiplin Soruşturmalarının Bağımsızlığı)
 Disiplin Cezaları (m. 125)
 Disiplin Suçları
 Disiplin Cezaları ve Suçları Bakımından “Suçta ve Cezada Kanunilik” İlkesinin
Uygulanıp Uygulanmayacağı Meselesi-Kanunilik İlkesi (m. 125)
 Bir Derece Hafif Olan Cezanın Uygulanabilirliği (m .125)
 Bir Derece Ağır Cezanın Verilmesi- Bir Üst Cezanın Verilmesi (Tekerrür
Hallerinde, m. 125)
 Tek Disiplin Suçuna Tek Disiplin Cezası Verilmesi& Fikri İçtima
Hali(Akyılmaz/Sezginer/Kaya, 687 vd. )
 Orantılılık İlkesi (Tan, 529)
 Cezalar Bakımından Geçmişe Etki Yasağı (Gözler, 660)
 Cezalar Bakımından Gerekçe İlkesi (Gözler, 660)
 Kılık Değiştirmiş Disiplin Cezası Verme Yasağı (Gözler, C. II, s. 755-756)
 Disiplin Amiri- Disiplin Cezası Vermeye Yetkili Olanlar (m. 124-126)
 Karar Usulü ve İspat (m. 129) (Yıldırım, 274)
 Disiplin Cezaları, Verilen Disiplin Cezalarına Karşı İtiraz (m.135) (çıkarma
cezasına itirazın kanun metninde öngörülmemesi-danıştay’ın farklı uygulaması ve
iyuk 11) (Akyılmaz/Sezginer/Kaya, 687 vd. )
 Verilen Disiplin Cezalarına Karşı Yargı Yolunun Açık Olup Olmadığı (Anayasa
m. 129)
 Savunma Hakkı (Ay. m. 129, DMK m. 130)
 Soruşturmalar Bakımından Zamanaşımı (m.127)
 Disiplin Kurulu Kararlarının Niteliği (Tan, 531)
 Disiplin Kurulu Kararlarının Uygulanması (m. 132)
 Disiplin Cezalarının Özlük Dosyasından Silinmesi (m. 133)
 Disiplin Cezası bakımından Ceza Mahkemesi Kararı ile Bağlı Olunup Olunmadığı
Problemi
 Ceza Mahkemesinin;
 Beraat Kararı Vermesi Halinde
 Delil Yetersizliği Kararı Vermesi Halinde
 İdari Yargı Mercilerinin Ceza Mahkemesi Kararlarına Aykırı Olarak Karar
Vermesi Meselesi
(Tan, 527), (Yıldırım, 263 vd), (Gözler, 658 vd), (Akyılmaz/Sezginer/Kaya, 687 vd. )
 Devlet Memurluğu Statüsünde Kısıntı Yapan Bir Hal Olarak Görevden
Uzaklaştırma
 Disiplin Kovuşturması ve Ceza Kovuşturması Sırasında Görevden
Uzaklaştırma,
 Soruşturma Açma Zorunluluğu
 Süresi
 Uzatılıp Uzatılamayacağı (Disiplin Kovuşturması- Ceza Kovuşturmaları
Bakımından)
 Kaldırılması (Takdiri, Mecburi)
 Görevden Uzaklaştırılan Memurun Özlük Hakları ,Tedbirin Kaldırılması
(m. 137)
(Tan, 541), (Yıldırım, 293), (Gözler, 641), (Akyılmaz/Sezginer/Kaya, 724 vd. )
 Devlet Memurluğu Statüsünde Kısıntı Yapan Bir Hal Olarak Kadro’nun
Kaldırılması/Kadro Açığı (m. 31, m. 91)
(Gözler, 641), (Akyılmaz/Sezginer/Kaya, 724 vd. )
19- Memurlar ve Diğer Kamu Görevlileri Hakkında Ceza Kovuşturması
 Memurlar ve Diğer Kamu Görevlileri Hakkında Ceza Kovuşturması (Ay. m. 129)
 Ceza Hukukundaki Memur Kavramının Daha Geniş Şekilde Değerlendirilmesi
 Memurlar veya diğer kamı görevlileri memurluk vasıfları haricinde suç işlerler ise
zaten genel kurallara göre yargılanırlar.
 Memur veya Diğer Kamu Görevlisinin Görevleri Sebebiyle Suç İşlemesi Halinde
dahi 4483 Sayılı Kanun’un Uygulanamayacağı Haller
 4483 Sayılı Kanun m. 2’ de Yer Alan Haller
 CMK 161 (Adli Görevlerini Kötüye Kullanan ve İhmal Eden Kolluk Amir
ve Memurları)
 TCK 94-95 (İşkence Suçları)
 Memur veya Diğer Kamu Görevlisinin Görevleri Sebebiyle İşlediği Fiiller
Bakımından 4483 Sayılı Kanun’un Uygulanacağı Haller (4483 Sayılı Kanun m.
2)
 4483 sayılı Kanun kapsamı dışında kalan kişi ve suçlar (Akyılmaz/Sezginer/Kaya,
702)
 Bir Başka Ayrıma Göre 4483 Sayılı Kanun Uygulaması
 Kişi Bakımından- KİT Personeline Yer Verilmemiştir.
 Suç Bakımından- Görevleri Sırasında İşlemelidir.
 4483 Sayılı Kanun’un İstisnası (Yıldırım, 283)
 İzin Prosedürü (Ay. m. 129/6, 4483 Sayılı Kanun m. 3 vd.)
 Öninceleme
 Süre
 Soruşturma İzni Talebi, İznin Verilmesi Ya Da Verilmemesi Halinde İtiraz
Edebilecek Kişiler, Bu Talebin Yapılacağı Kişiler (4483 sayılı Kanun m.
9)
 Soruşturma İzninin Gönderileceği Merci vd. (4483 Sayılı Kanun m. 11
vd.)
(Tan, 535), (Yıldırım,28 vd), (Akyılmaz/Sezginer/Kaya 699-709)
20- Devlet Memurlarının Mali Sorumlulukları
Gözler ve Akyılmaz/Sezginer/Kaya ve Yıldırım sorumluluk konusunu bu başlık
altında da incelemiştir. .
 Devlet Memurlarının İdareye Karşı Doğrudan Doğruya Verdikleri Zarardan
Dolayı Sorumlulukları (m. 12)
 Kamu Görevlilerinin Üçüncü Kişilere Verdiği Zararlardan Doğan Sorumluluk
(Ay. m. 40, 125, 129, DMK 13)
 DMK M. 13- “Rücu hakkı saklıdır”
 AY 129- “Rücu etmek koşuluyla”
 Kamu
Zararından
Sorumluluk
ve
Kamu
Zararı
Nedeniyle
Rücu
(Akyılmaz/Sezginer/Kaya, 720)
(Yıldırım, 251), (Gözler, 671), (Akyılmaz/Sezginer/Kaya, 709)
Yararlanılan Eserler
Bahtiyar Akyılmaz, Murat Sezginer, Cemil Kaya, Türk İdare Hukuku, Seçkin
Yayınevi, 2016
Turan Yıldırım vd,, İdare Hukuku, 12 Levha Yayınları, 2016
Turgut Tan, İdare Hukuku, Turhan Kitabevi, 2016
Kemal Gözler, İdare Hukuku, Ekin Basım Dağıtım, 2014