Bu Kanun, Devletin ve diğer kamu tüzel kişilerinin genel idare

İNCELEME VE SORUŞTURMADA DİKKAT EDİLMESİ
GEREKEN HUSUSLAR
ALADDİN ÖZDEMİR
4483 SAYILI
MEMURLAR ve DİĞER
KAMU GÖREVLİLERİNİN
YARGILANMASI
HAKKINDA KANUN
UYGULAMA USUL VE
ESASLARI
2
4483 sayılı Kanunun “Kapsamı”
Bu Kanun, Devletin ve diğer kamu tüzel
kişilerinin
genel
idare
esaslarına
göre
yürüttükleri kamu hizmetlerinin gerektirdiği
asli ve sürekli görevleri ifa eden memurlar ve
diğer kamu görevlilerinin görevleri sebebiyle
işledikleri suçlar hakkında uygulanır
3
4483 sayılı Yasa hükümlerinin
uygulanmadığı suçlar:





1- 3628 sayılı Mal Bildiriminde Bulunulması
Rüşvet ve Yolsuzluklarla Mücadele Kanunu
kapsamına giren suçlar,
a) Gerçeğe aykırı mal bildiriminde bulunma,
b) Haksız mal edinme,c) İrtikap,d) Rüşvet,
e) Basit ve nitelikli zimmet, f) Görevi sırasında
veya görevinden dolayı kaçakçılık, g) Resmi
ihale ve alım satımlara fesat karıştırma,
i) Devlet sırlarının açıklanması veya
açıklanmasına sebebiyet vermek,
4
4483 sayılı Yasa hükümlerinin
uygulanmadığı suçlar:




2- 5816 sayılı Atatürk Aleyhine İşlenen
Fiillerin Takibi Hakkında Kanunun 3. maddesi,
3- Evlendirme Yönetmeliğinin 56. maddesi,
(TCK.230)
4-Türk Ceza Kanununun 310. maddesinde
tanımlanan Cumhurbaşkanına fiilen saldırı ve
301. maddesinde belirtilen Türklüğü,
Cumhuriyeti, Devletin kurum ve organlarını
aşağılama,
5- 1402 sayılı Sıkıyönetim Kanununun 13, 14 ve
5
4483 sayılı Yasa hükümlerinin
uygulanmadığı suçlar:




6- 298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve
Seçmen Kütükleri Hakkında Kanunda yazılı
suçlar,
7- 2485 sayılı Devlet Güvenlik Mahkemelerinin
KuruluĢ Görev ve Yargılama Usulle-ri
Hakkındaki Kanun kapsamına giren suçlar,
8- 6831 sayılı Orman Kanununa muhalefet,
9- Adli görev nedeniyle işlenen suçlar,
6
4483 sayılı Yasa hükümlerinin
uygulandığı suçlar:





Madde 204: Resmi belgeyi sahte olarak
düzenlemek,
Madde 205: Resmi belgeyi bozmak, yok etmek
veya gizlemek,
Madde 206: Resmi Belgenin düzenlenmesinde
yalan beyan,
Madde 251: Denetim görevini ihmal,
Madde 257:Görevi kötüye kullanma,
7
4483 sayılı Yasa hükümlerinin
uygulandığı suçlar:




Madde 258: Görevine ilişkin sırrın açıklanması,
Madde 260: Kamu görevinin terki ve
yapılmaması,
TCK’nın 85 ve 89. maddelerinde yer alan
taksirle ölüm ve yaralama eylemlerinin memurun
görevi sebebiyle dikkatsizlik ve tedbirsizlik
neticesinde işlenmesi,
237 sayılı Taşıt Kanununun ihlali
8
Ön inceleme yaptırmaya ve soruşturma
izni vermeye yetkili merciler 1
Bakanlık teşkilatının ilçede görevli memurlar ve
diğer kamu görevlileri hakkında ; Kaymakam
Bakanlık teşkilatının ilde ve merkez ilçede
görevli memurlar ve diğer kamu görevlileri
hakkında o ilin Valisi,
9
Ön inceleme yaptırmaya ve soruşturma
izni vermeye yetkili merciler 2
Bakanlığın merkez teşkilatının ortak kararla
atananlar dışındaki memurlar ve diğer kamu
görevlileri hakkında;
Müsteşar
Bakanlığın merkez ve bağlı kuruluşlarında
görev yapan ortak kararla atanan memurlar ve
diğer kamu görevlileri hakkında;
Sağlık Bakanı
10
Ön inceleme yaptırmaya ve soruşturma
izni vermeye yetkili merciler 3
663 sayılı KHK ile oluşturulan bağlı
kuruluşların merkez teşkilatında görevli ortak
kararla atananlar dışındaki memurlar ve diğer
kamu görevlileri hakkında kurum başkanı veya
genel müdür,
11
Olayın yetkili mercilere iletilmesi-1
Cumhuriyet başsavcıları, memurlar ve diğer
kamu görevlilerinin bu Kanun kapsamına giren
suçlarına ilişkin herhangi bir ihbar veya
şikayet aldıklarında veya böyle bir durumu
öğrendiklerinde ivedilikle toplanması gerekli
ve kaybolma ihtimali bulunan delilleri tespitten
başka hiçbir işlem yapmayarak ve hakkında
ihbar veya şikayette bulunulan memur veya
diğer kamu görevlisinin ifadesine
başvurmaksızın evrakın bir örneğini ilgili
makama göndererek soruşturma izni isterler.
12
Olayın yetkili mercilere iletilmesi-2
Diğer makam ve memurlarla kamu görevlileri
de, bu Kanun kapsamına giren bir suç
işlendiğini ihbar, şikayet, bilgi, belge veya
bulgulara dayanarak öğrendiklerinde durumu
izin vermeye yetkili mercie iletirler.
13
Yetkili mercilerin saptanmasında,
memur veya kamu görevlisinin SUÇ
TARİHİNDEKİ GÖREVİ esas alınır.
Ast memur ile üst memurun aynı
fiile iştiraki halinde izin, üst memurun
bağlı olduğu merciden istenir.
14
Ön inceleme yapılabilmesi için

1. Memurlar ve diğer kamu görevlilerinin bu Kanun
kapsamına giren suç işlediklerinin;
a. İhbar üzerine,
b. Şikayet üzerine,
c. Basın-yayın yoluyla,
d. Doğrudan doğruya(Denetim-teftiş esnasında),
e. Cumhuriyet Başsavcısının talebi üzerine,
Yetkili merci tarafından öğrenilmiş olması,
2. İhbar ve şikayetlerin;
a. Soyut ve genel nitelikte olmaması,
b. Kişi ve/veya olay belertilmesinin zorunlu olması,(Yani,
somut ve özel nitelikte olması, olayın, şikayet edilen
memurlar ve diğer kamu görevlilerinin isim ve görev
yerlerinin net bir şekilde belirtilmesi)Gerekir.
15
Ön inceleme-1


İzin vermeye yetkili merci, bu Kanun kapsamına giren
bir suç işlediğini bizzat veya yukarıdaki maddede yazılı
şekilde öğrendiğinde bir ön inceleme başlatır. (4483
Md.5)/1
Cumhuriyet başsavcılıkları ile izin vermeye yetkili
merciler ihbar ve şikâyetler konusunda daha önce
sonuçlandırılmış bir ön inceleme olması halinde
müracaatı işleme koymazlar. Ancak ihbar veya şikâyet
eden kişilerin konu ile ilgili olarak daha önceki ön
incelemenin neticesini etkileyecek yeni belge sunması
halinde müracaatı işleme koyabilirler. (4483 Md.5/2)
16
Ön inceleme-2

Ön inceleme, izin vermeye yetkili merci tarafından
bizzat yapılabileceği gibi, görevlendireceği bir veya
birkaç denetim elemanı veya hakkında inceleme
yapılanın üstü konumundaki memur ve kamu
görevlilerinden biri veya birkaçı eliyle de yaptırılabilir.
İnceleme yapacakların, izin vermeye yetkili merciin
bulunduğu kamu kurum veya kuruluşunun içerisinden
belirlenmesi esastır. İşin özelliğine göre bu merci,
anılan incelemenin başka bir kamu kurum veya
kuruluşunun elemanlarıyla yaptırılmasını da ilgili
kuruluştan isteyebilir. Bu isteğin yerine getirilmesi,
ilgili kuruluşun takdirine bağlıdır. (4483 Md. 5/3)
17
Ön inceleme yapmaya yetkili olanlar
a.İzin vermeye yetkili merci,
b.İzin vermeye yetkili merciin kamu kurum ve kuruluşunun
içerisinden görevlendireceği bir veya birkaç denetim elemanı
veyahut hakkında inceleme yapılanın üstü konumundaki
memurlar ve diğer kamu görevlilerinden biri veya birkaçı,
c.İzin vermeye yetkili merciin talebinin ilgili kuruluşun
kabul etmesi halinde, başka bir kamu kurum veya kuruluşunun
denetim elemanları, memurlar ve diğer kamu görevlileri,
d.Sağlık Bakanlığının merkez, bağlı ve taşra teşkilatında
görevli memurlar ve diğer kamu görevlileri hakkında Bakan
dışındaki izin vermeye yetkili mercilerin, işin özelliğine göre ve
gerektiğinde, talebinin Sağlık Bakanı tarafından uygun
görülmesi halinde, Sağlık Bakanlığınca görevlendirilecek
Bakanlık Denetçileri,
18
Ön İnceleme Yapanların Yetkisi ve
Rapor
Ön inceleme ile görevlendirilen kişi veya kişiler, bakanlık
müfettişleri ile kendilerini görevlendiren merciin bütün
yetkilerini haiz olup, bu kanunda hüküm bulunmayan hususlarda
Ceza Muhakemeleri Usulü Kanununa göre işlem yapabilirler.
Hakkında inceleme yapılan memur veya diğer kamu
görevlisinin ifadesini de almak suretiyle yetkileri dahilinde
bulunan gerekli bilgi ve belgeleri toplayıp, görüşlerini içeren bir
rapor düzenleyerek durumu izin vermeye yetkili mercie
sunarlar.
Ön inceleme birden çok kişi tarafından yapılmışsa farklı
görüşler raporda gerekçeleriyle ayrı ayrı belirtilir.
Yetkili merci bu rapor üzerine soruşturma izni verilmesine
veya verilmemesine karar verir.
Bu kararlarda gerekçe gösterilmesi zorunludur.(4483
Md.6)
19
Ön inceleme ile görevlendirilenlerin
CMK’ya göre yetkileri








Yetkileri şunlardır:
1-Yeminli zabıt katibi görevlendirme
2-Tanığı davet etmek veya zorla getirtmek ve
ifadesini almak
3-Bilirkişi ve uzman görüşü almak
4-Keşif yaptırmak
5-İstinabe yoluyla ifade almak
6-Her türlü bilgi ve belgeyi görevlilerden almak
7-Hakkında ön inceleme yapılanı davet etmek ve
ifadesini almak
20
Ön inceleme Raporunun Bölümleri








I.
GİRİŞ
II.
İHBARCI VE ŞİKAYETÇİ
III. SUÇ YERİ VE TARİHİ
IV. HAKKINDA ÖN İNCELEME YAPILANLAR
V. ÖN İNCELEMENİN KONUSU
VI. YAPILAN ÖN İNCELEME ÇALIŞMALARI
VII. BİLGİ, BELGE VE İFADELERİN
DEĞERLENDİRİLMESİ
VIII. SONUÇ, KANAAT VE TEKLİF
21
Süre
Yetkili merci, soruşturma izni konusundaki
kararını, suçun 5 inci maddenin birinci
fıkrasına göre öğrenilmesinden itibaren ön
inceleme dahil en geç 30(Otuz) Gün
içerisinde verir. Bu süre, zorunlu hallerde
15(Onbeş) günü geçmemek üzere bir defa
uzatılabilir.
Yetkili merci, herhalde yukarıdaki fıkrada
belirtilen süreler içinde memur veya diğer
kamu görevlisi hakkında soruşturma izni
verilmesi veya
verilmemesi konusunda
karar vermek zorundadır.(4483 Md 7)
22
Soruşturma izninin kapsamı
Soruşturma izni, şikayet, ihbar veya iddia
konusu olaylar ile bunlara bağlı olarak
ileride
soruşturma
sırasında
ortaya
çıkabilecek konuları kapsar.
Soruşturma sırasında izin verilen olay ve
konudan tamamen ayrı veya farklı bir suç
olarak nitelendirilebilecek bir fiil ortaya
çıktığında, yeniden izin alınması zorunludur.
Suçun hukuki niteliğinin değişmesi, yeniden
izin alınmasını gerektirmez.(4483 Md.8)
23
İtiraz 1
Yetkili merci, soruşturma izni verilmesine veya
verilmemesine ilişkin kararını;
A-Cumhuriyet başsavcılığına,
B-Hakkında inceleme yapılan memur veya diğer kamu
görevlisine
C-varsa şikayetçiye bildirir.
Soruşturma izni verilmesine ilişkin karara karşı;
-Hakkında inceleme yapılan memur veya diğer kamu
görevlisi;
Soruşturma izni verilmemesine ilişkin karara karşı ise;
-Cumhuriyet başsavcılığı veya Şikayetçi,
İtiraz yoluna gidebilir. İtiraz süresi, yetkili merciin
kararının tebliğinden itibaren 10(On) gündür.
24
İtiraz 2





1. Sağlık Bakanlığı merkez teşkilatı ile bağlı
kuruluşlarında görevli olup ortak kararla atanan
memurlar ve diğer kamu görevlileri hakkındaki
kararlarla ilgili olarak Danıştay 2. Dairesine,
2. a) İlçede görevli memurlar ve diğer kamu
görevlileri,
b) İlde ve merkez ilçede görevli memurlar ve diğer
kamu görevlileri,
c) Bakanlık merkez ve bağlı kuruluşlarında görev yapan
ortak kararla atananla dışındaki diğer memur ve kamu
görevlileri,
Hakkındaki kararlarla ilgili olarak Bölge İdare
Mahkemesine yapılması gerekir.
25
Ön İnceleme yapılırken bu görevleri ifa edenlerin dikkat etmesi
gereken hususlar-1






1- Gizlilik konusuna olabildiğince riayet edilmeli.
2- İncelemenin hiçbir aşamasında, konu ile ilgili olumlu veya olumsuz
kanaat belirtilmemeli.
3- Belgelere dayalı konu incelemesine öncelik vererek, konuyla ilgili tüm
belgeler toplanmalı.
4- İnceleme yapılan yerde, gerek hakkında ön inceleme yapılanların
gerekse de diğer personelin kişilik haklarına saygılı olunarak, personelin
yıpranmasının önüne geçilmeli. Konu ile ilgili bilgisi olanların tanıklıklarına
başvurulmalı.
5- Görev yapılan yerin icrai işlerine karışılmamalı, sadece rehber
olunmalı.
6- Haklarında ön inceleme, soruşturma yapılanların, konuları
hatırlamalarına yardımcı olabilecek belgeleri incelemelerine müsaade
edilmeli.
26
Ön İnceleme yapılırken bu görevleri ifa edenlerin dikkat etmesi
gereken hususlar-2






7- Kişileri itirafa zorlamak için yanlış bilgi ve yönlendirilmelere
başvurulmamalı, kişileri yargılarcasına hareket edilmemeli, inceleme ve
araştırma yapmanın gerektirdiği davranışla hareket edilmeli.
8- Kişilere güven verilmeli, kendilerini rahat hissetmeleri sağlanmalı ve
tarafsız bir kişi karşısında oldukları kanaati uyandırılmalı.
9- Hiçbir şekilde üçüncü kişilerin bulunduğu bir ortamda ifade
alınmamalı.
10- Hisli, sempatik ve duygulu olunmalı, ancak bir kanaat ve neticeye
ulaşma durumunda hukuk normları çerçevesinde akıl ve hukuk bilgisiyle
hareket edilmeli. Yani değerlendirmede duygusal değil objektif olunmalı.
11- Kurumda çalışanlarla münakaşaya girmekten uzak durmalı ve
incelemeciye yakışır ağırlıkta hareket edilmeli.
12- Hiçbir surette siyasi kimlik belirtilmemeli ve başkasının görevine
karıştırmadığı siyasi kimliğiyle uğraşılmamalı.
27
Ön İnceleme yapılırken bu görevleri ifa edenlerin dikkat etmesi
gereken hususlar-3




13- İnceleme sırasında, konu ile ilgisi olan kimselere konuk olmaktan,
onların ikramlarını kabul etmekten, bunlarla alışveriş yapmaktan ve borç
alıp vermekten kaçınılmalı.
14- Görevin gerektirdiği kılık-kıyafet ve davranışa riayet edilmeli.
15- Düzenlenen raporlar, açık ve anlaşılır olmalı, yorumlar belge ve
bilgilere dayandırılmalı, görüşler mesnetli ve mantıklı olmalı.
16-Hasta ve raporlu durumda bulunan tanık veya hakkında ön inceleme
yapılanların ifadelerinin alınması hâlinde, ilgililerin o sırada ifade
verebilecek durumda oldukları doktor raporuyla belgelendirilmeli.
28
TEŞEKKÜRLER……
29