1. Ünite Kaza Kader 17 Kazanım: İnsanın çalışmasının

1. Ünite
Kaza Kader
Kazanım: İnsanın çalışmasının karşılığını alacağı bilinciyle hareket eder.
2. İnsanın Çabası: Emek ve Rızık
Emek: Bir işin yapılması için harcanan beden ve kafa gücüdür. Diğer bir ifadeyle, insanın bir amaca ulaşması, bir yarar elde etmesi için zihinsel ve bedensel olarak çaba sarf
etmesi, gayret göstermesidir.
Rızık: Sözlükte; yararlanılması için verilen bağış, nasip, gıda, yiyecek ve faydalanılan
şey demektir. Terim Anlamı ise, canlıların ihtiyaç duyduğu ve yararlandığı Allah tarafından sağlanan her türlü nimet anlamına gelir.
Rızık vermek, canlıların her türlü ihtiyacını karşılamaktır.
İnsan, neden çalışmalı, emek sarf etmelidir?
Bir insanın bir amaca ulaşması, bir yarar elde etmesi için zihinsel ve bedensel olarak
çaba sarf etmesi, gerekir. Örneğin bir öğrencinin başarılı olması için ders çalışması, bir
insanın hayatta kalmak için de vücudun gıda ihtiyaçlarını karşılaması gerekir.
İnsan, gücü nispetinde çalışarak kendisine, ailesine ve topluma faydalı olmaya çalışır.
Hayatında mutlu, huzurlu ve başarılı olmak için gayret gösterir. Çalışan, emek harcayan
insan başkalarına muhtaç olmaz. Çalışmayan ise başkalarına el uzatmaya, dilenmeye
mecbur kalır.
“Veren el, alan elden hayırlıdır”
(Hadis)
İslam’da emek ve rızık
❃❃ İslam dini çalışmaya önem vermiş, çalışmayı bir ibadet olarak kabul etmiştir.
Kur’an, insanın her alanda çaba göstermesini istemiştir.
❃❃ Peygamberimiz de hem çalışmayı emretmiş, hem de devamlı çalışarak örnek
olmuş, kimseye muhtaç olmadan yaşamıştır. Alın teri ve el emeğini, helal kazancı daima teşvik etmiştir. Bu öğütlere Müslümanlar uyduğu sürece medeniyet
kurmuşlar, uymadıkları zaman geri kalmışlardır.
❃❃ Allah, tüm canlıların ihtiyaçlarını karşılamak üzere, onların ihtiyaç duydukları
şeyleri ilahî bir plan dâhilinde yaratmıştır. İnsanlar da çalışıp kazanç sağlayabileceği ortamı araştırmalı, Allah’ın sunduğu rızkı kendileri arayıp bulmalıdır. Bunun
için insan çaba sarf etmeli, çalışmalı ve rızkını helal yoldan temin etmelidir.
❃❃ İslam, çalışmadan kazanmayı ve haksız yollarla kazanç sağlamayı yasaklamıştır. Bu nedenle hırsızlık, kumar, tefecilik, rüşvet gibi haksız kazançları haram
kılmıştır.
❃❃ Dinimiz, el açıp dilenmeyi, “Rızkı veren Allah’tır.” diyerek çaba ve gayret göstermeden başkalarından beklemeyi uygun görmez. Çünkü Allah, tembelliğe kendimizi kaptırmamak için, bize enerji, dinamizm ve akıl vermiştir. Bu nedenle insan
rızkını temin etmek için çaba ve gayret göstermeli, Allah’ın razı olmadığı kazançlardan uzak durmalıdır.
17
1. Ünite
Kaza Kader
Kur’an’da emek ve rızık
Kur’an’da;
❃❃ İnsan için çalışıp çabalamaktan başka bir kazanç ve başarı yolu olmadığı,
❃❃ Çalışan kimsenin çalışmasının karşılığını mutlaka göreceği,
❃❃ Allah’ın, yeryüzünde yaşayan bütün canlılara yetecek kadar rızık yarattığı,
❃❃ İnsanların yeryüzüne dağılarak, güzel rızıklardan kazanıp yararlanmalarını,
❃❃ Allah’ın her kuluna kabiliyet ve çalışmasına göre bir takım beceri ve imkânlar vereceğini,
❃❃ Başkalarının ellerindekilere göz dikerek, onların hasretini çekerek hayat geçirmek
yerine, alın teriyle kazandıklarının değerini bilmelerini,
❃❃ Ahiret hayatı için çalışırken dünyadan da nasibini unutmamasını,
❃❃ Çalışmasının daima İslam’ın öngördüğü meşru helal yoldan olması gerektiği vurgulanmıştır.
Konu ile ilgili örnek ayet, hadis ve sözler
“İnsan ancak çalıştığının karşılığına sahip olur. Onun çalışması şüphesiz görülecek ve
ona karşılığı tastamam verilecektir.”
(Necm Suresi, 39-40. ayet)
“Allah, gökleri ve yeri yerli yerince yaratmıştır. Böylece herkes kazancına göre karşılık
görür. Onlara haksızlık edilmez.”
(Casiye suresi, 22. ayet)
“… Yeryüzüne dağılın ve Allah’ın lütfunu isteyin.”
(Cuma suresi, 10. ayet)
“Allah’ın sana verdiğinden (onun yolunda harcayarak) ahiret yurdunu iste; ama dünyadan da nasibini unutma. Allah’ın sana iyilik yaptığı gibi sen de (insanlara) iyilik et…”
(Kasas suresi, 77. ayet)
“Yeryüzündeki her canlının rızkı Allah’a aittir.”
(Hud Suresi, 6.ayet)
“Helali aramak kişinin üzerine farzdır.”
(Hadis)
“Kimse, kendi kazancından daha hayırlı bir rızık asla yememiştir...”
(Hadis)
18
1. Ünite
Kaza Kader
”Sizden herhangi birinizin sırtına bir bağ odun yüklenip satması, dilenmesinden hayırlıdır...”
(Hadis)
“Ne ekersen onu biçersin”
(Atasözü)
“Emeksiz yemek olmaz”
(Atasözü)
“Yazın başı kaynamayanın, kışın aşı olmaz”
(Atasözü)
“İşleyen demir ışıldar”
(Atasözü)
Peygamberler emek ve rızık konusunda bizim için en güzel örnektir
Allah’ın insanlara örnek olarak gönderdiği peygamberler, kendi emekleriyle geçimlerini sağlamışlardır. Onların tamamı bir meslek veya sanat sahibi olarak rızkını aramış, alın
teri dökmüş, emekleriyle geçimlerini sağlamışlar ve çalışmanın karşılıksız kalmayacağı
bilinciyle hareket etmişlerdir. Bu konuda bütün insanlığa örnek olmuşlardır. Örneğin, Hz.
Âdem çiftçilik, Hz. Musa çobanlık, Hz. İdris terzilik, Hz. Davut demircilik ve Hz. Muhammed ise ticaret yapmıştır.
Emek-rızık konusunda insana düşen görev nedir?
İnsan;
❃❃ Çalışmasının karşılığını alacağı bilinciyle hareket etmelidir.
❃❃ Hayatında mutlu, huzurlu ve başarılı olmak için çalışmalıdır.
❃❃ Kendisine, ailesine ve topluma faydalı olmak için çaba göstermelidir.
❃❃ Rızkını temin etmek için gayret göstermeli ve rızkını helal yoldan temin etmelidir.
❃❃ Kazancını Allah’ın uygun görmediği yerlerde harcamamalıdır.
❃❃ İsraf etmeden dünyalık nimetlerden faydalanmalıdır.
❃❃ Çalışırken dünya ahiret dengesini gözetmelidir.
❃❃ Tembellik etmenin, başkalarını sırtından geçinmenin yanlış olduğunu bilmelidir.
❃❃ “Ben çalışmasam da rızık bana ulaşır. Nasıl olsa Allah benim rızkımı verir.”
şeklindeki anlayışın dinimizin ilkeleriyle bağdaşmadığını unutmamalıdır.
19