ATASÖZÜ VE DEYİMLERİMİZDE SU Öğr. Gör. Dr. Aziz AYVA Özet

ATASÖZÜ VE DEYİMLERİMİZDE SU
Öğr. Gör. Dr. Aziz AYVA
Özet
Türk halk edebiyatı ve halk bilimi içerisinde su, eski Türk inanç sistemi içerisindeki
yer-su ruhlarının devamı olarak çok zengin bir görünüme sahiptir. Destanlarımızda, dünyanın
yaratılışında gördüğümüz ilk unsur olan su, ilk dönem edebî metinlerimizde bir kutsal olarak
önemini sürdürmüştür. Hayatın kaynağı olan su; İslam öncesi Türk destan edebiyatından
günümüze kadar edebiyat biliminin bütün şubelerinde işlenmiş ve üstlendiği fonksiyonlarla da
ana tema olmuştur. Kutsal sulardan, suya gark olma motifli efsanelere, su altındaki
hazinelerden sudan çıkan atlara, sihirli sulardan suyun ayakta içilmemesine kadar halk
edebiyatı ve halk biliminde çok zengin bir görünümle karşımıza çıkan su ve onunla ilgili
unsurlar Türk atasözü ve deyimlerinde de suyun insan hayatındaki önemini belirten çeşitlilikte
görünmektedir.
Atalarımızın asırlardır edindiği hayat tecrübelerinin özetlendiği bilgece deyişler olan
atasözlerinde ve anlatımı kuvvetlendirmek için herhangi bir duruma özgü olarak söylenen
mecaz yüklü deyimlerimizdeki su ve su kaynaklı sözler de suyun insan veya başka bir deyişle
dünya hayatındaki yerini açık bir şekilde ortaya koymaktadır.
Bildirimizde, suyun Türk mitolojisinde yeri kısaca özetlenecek ve bu kısa girişten
sonra Anadolu sahası Türk atasözleri ve deyimlerinde su ve su kaynaklı sözler irdelenecek ve
bunlarla suyun milletimizin hayatındaki yeri gösterilecektir.
Anahtar kelimeler: Yer-su, atasözü, deyim, su ve inanmalar
1