Yenidoğan İşitme Taraması Üniteleri Çalışma Yönergesi

YENİDOĞAN İŞİTME TARAMASI ÜNİTELERİNİN KURULMASI VE FAALİYETLERİ
HAKKINDA YÖNERGE
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç
Madde 1- Bu yönergenin amacı işitme engelli ile doğan bebeklerin erken dönemde tespit
edilebilmesi için işitme taramalarının yapılması, kesin tanı, işitme cihazı uygulaması ve
rehabilitasyon için bağlı bulundukları merkezlere yönlendirilmesini sağlamak üzere
yenidoğan işitme taraması üniteleri kurulması, fiziki mekan, donanım ve personel
standartlarının belirlenmesi ile bunların faaliyetlerine ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.
Kapsam
Madde 2- Bu yönerge, Milli Savunma Bakanlığı hariç genel ve katma bütçeli kamu kurum
ve kuruluşlarına ait sağlık kurumları bünyesinde mevcut ya da yeni kurulacak olan
Yenidoğan İşitme Taraması Ünitelerini kapsar.
Hukuki Dayanak
Madde 3- Bu yönerge, 3359 sayılı Sağlık Hizmetleri Temel Kanunu'nun 3 üncü maddesine
ve 181 sayılı Sağlık Bakanlığı'nın Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde
Kararnamenin 43 üncü maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
Madde 4- Bu yönergede geçen deyimlerden:
a) Proje: İşitme kaybıyla doğan ya da doğum sonrası dönemde işitme kaybı tespit edilen
çocuklarda işitme kaybının çocuğun konuşma gelişimini etkilemeden, psikolojik ve sosyal
açıdan sağlıklı bir birey olarak toplumdaki yerini almasını sağlayacak şekilde erkenden teşhis
edilerek tanınması ve tedavisinin planlanması ve bu konuda sağlık personelinin ve toplumun
bilinçlendirilmesidir.
b) Başkanlık: Başbakanlık Özürlüler İdaresi’ni,
c) Bakanlık: Sağlık Bakanlığı’nı,
d) Müdürlük: İl Sağlık Müdürlüğü’nü,
e) Bilim Kurulu: Protokol çerçevesinde Sağlık Bakanlığı, Başkanlık ile üçüncü basamak
teşhis, cihazlama ve rehabilitasyon işlemlerinin yapılacağı her bir üniversitenin
görevlendireceği birer öğretim üyesinden oluşur.
f) Yürütme Kurulu: Sağlık Bakanlığı, Başkanlık ile üçüncü basamak teşhis, cihazlama ve
rehabilitasyon işlemlerinin yapılacağı iki üniversitenin belirlediği birer öğretim üyesinden
oluşur.
g) Ünite: Yenidoğanların işitme taramalarının yapıldığı Yenidoğan İşitme Taraması
Ünitelerini,
h) Üst Merkez: Projeye ikinci veya üçüncü basamak tarama, teşhis ve eğitim hizmetlerini
vermek üzere dahil olan Üniversite ve Sağlık Bakanlığı Eğitim ve Araştırma Hastanelerini,
ı) Protokol: Ulusal Yenidoğan İşitme Tarama Projesinin uygulanması için Sağlık Bakanlığı,
Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı ve ilgili Üniversiteler arasında imzalanmış bulunan
protokolleri ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Yenidoğan İşitme Taraması Ünitelerinin Kurulması, Fiziki Mekan,
Donanım ve Personel Standartları
Ünitenin Kurulması
Madde 5- Ünite, Sağlık Bakanlığı’na bağlı ekli protokol dahilinde çalışması öngörülen kurum
ve kuruluşlarda, ayrı bir ünite biçiminde yenidoğan işitme taraması ünitesi olarak erken
teşhis hizmeti sunmak için kurulur.
Fiziki Mekan
Madde 6- Doğum sonrası bebeklerin kaldığı bebek odasına yakın aynı zamanda ayaktan
gelebilecek hastaların kolaylıkla ulaşabileceği Internet bağlantısı yapılabilecek altı ile sekiz
metre kare ebadında sessiz bir oda.
Donanım
Madde 7- Ünite bünyesinde
a) İşitme Tarama cihazları; Tarama maksadıyla düzenlenmiş transient otoaküstik emisyon
ve beyin sapı odyometrisi cihazları ile bunların birlikte bulunduğu cihazlardır.
b) Bilgisayar sistemi,
c) Bebek muayene yatağı,
d) Yeterli mefruşat,
e) Yeterli miktarda kayıt ve eğitim dokümanı bulunmalıdır.
Donanımı ünitenin kurulduğu sağlık kurumu tarafından karşılanır.
Personel
Madde 8-) Müdürlükçe Ünite sorumlusu olarak görev yapmak üzere bir odyoloji uzmanı,
odyoloji uzmanı bulunmadığı taktirde, yenidoğan işitme taraması kapsamında yürütülen,
işitme kayıpları, işitme kaybının erken teşhisi ve önemi, tarama teknikleri ve şartları, ileri
teknik-tedavi ve rehabilitasyonun önemi, aile ile görüşme ve yönlendirme gibi ve benzeri
faaliyetler konusunda üst merkezlerde eğitim programını tamamlamış bir pratisyen hekim
veya bir aile hekimliği uzmanı ve yeterli sayıda odyometrist veya hemşire görevlendirilir.
Personelin eğitimi: Bilim Kurulu tarafından belirlenen konulardaki eğitimleri aynı kurul
tarafından belirlenen yerlerde ve seçilen uzmanlar tarafından tespit edilen süre içerisinde
yapılır. Eğitim almış personele, projeye üçüncü basamak olarak katılan üniversitelerce
düzenlenmiş ve Sağlık Bakanlığınca onaylanmış eğitim belgesi verilir.
Çalışma
Madde 9-) Ünite personeli hizmet programı, söz konusu Ünitenin Protokol ile bağlanmış
olduğu Üst Merkezin Odyoloji Kliniği tarafından düzenlenir ve bu program kapsamında
yürütülen hizmetler üst merkez tarafından denetlenir. İşitme taramasında cevap alınamayan
ve/veya işitme kaybı riski taşıyan bebekler Ünite koordinatörünün sorumluluğunda ileri tetkik
ve tedavi için bağlı oldukları üst merkezlere sevk edilir.
Atama Önceliği
Madde 10- Yenidoğan İşitme Taraması konusunda eğitim belgesi düzenlenmiş aile hekimliği
uzmanı, pratisyen hekim, odyometrist ve hemşirelerin zorunlu veya isteğe bağlı olarak başka
bir kuruma atamalarında talepleri olduğu taktirde bu ünitelerde görevlendirilmeleri konusu
öncelikle dikkate alınır.
Bu ünitelerde görev yapan yukarıda belirtilen eğitim almış personelin çeşitli
gerekçelerle farklı yerlerde görevlendirilmemeleri hususu hizmetin sürekliliğini korumak
açısından atamaya yetkili merciler tarafından öncelikle göz önünde tutulur.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Yenidoğan İşitme Taraması Ünitelerinin Faaliyetleri
Kayıt ve Veri Toplama
Madde 11- Ünitede taraması yapılan her yenidoğanın sonuçları hem kayıt defterine hem de
bilgisayar ortamına kaydedilir. Bebeğin ailesine bilgi verilir. Tarama sonucu işitme kaybı
şüphesi olan bebeklerin bilgileri standardize edilmiş formlara işlenip, takibe alınır. Ünitede
taraması yapılan bütün bebeklerin bilgileri ve bebekte işitme kaybı şüphesi varsa takip
sonuçları, günlük periyodlarla online/internet sistemde üst sistemlere, Bakanlık ve
Başkanlığa gönderilir. Ünitelerden Üniversite hastanelerine sevk edilen hastaların ön teşhis
ve kesin teşhisleri online/internet sistemi ile Bakanlık ve Başkanlığa gönderilir. Her üniversite
hastanesi ayrıca kendi kayıtlarını tutacaktır. Başkanlık tarama sonuçlarına ait verileri her yılın
en geç Ocak ayı sonuna kadar topluca Bakanlığa bildirir.
Yenidoğan İşitme Tarama Ünitelerinin Faaliyetlerinin Değerlendirilmesi
Madde12- Ünitelerin uygulamaları Müdürlük, Üst Merkezler ve Başkanlık tarafından
uygulanan projede açıklandığı gibi protokol çerçevesinde üçüncü basamak Üniversitelerin
gözetiminde yapılır. Sonuçların üst makamlara bildirilmesi ile işitme taramasında yetersizliği
tespit edilenlerin üst merkezlere sevkinin mevzuat ve protokol hükümlerine uygun olarak
yürütülmesinden İl Sağlık Müdürlükleri sorumludur.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Yürürlük ve Yürütme
Yürürlük
Madde 13-Bu Yönerge yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
Madde 14- Bu Yönerge hükümlerini Sağlık Bakanı yürütür.