a SOSYAL İLETİŞİM - video.eba.gov.tr


2. Dengeli Davranmak
6. ÜNİTE:
09:38
SOSYAL İLETİŞİM
KAZANIMLARIMIZ
O Bu ünitenin sonunda öğrenciler
O Hz. Muhammed'in:
O 1. İnsanların özel hayatları ve sırları konusundaki
hassasiyetini fark eder.
O 2. Davranışlarında tutarlı olduğunu fark eder.
O 3. Başkalarının haklarına saygı konusundaki
hassasiyetini ve bu konuda ortaya koyduğu çabaları
fark eder.
O 4. Karşılıksız iyilik yapan ve karşılıksız iyilik yapmayı
yaygınlaştırmaya çalışan bir insan olduğunu fark eder.
O 5. Mütevazı olmaya verdiği büyük değeri söz ve
davranışlarından örneklerle açıklar.
09:38

HATIRLAYALIM
1. Başkasının Özel Hayatına Saygı
6. ÜNİTE:
09:38
SOSYAL İLETİŞİM

2. Dengeli Davranmak
6. ÜNİTE:
09:38
SOSYAL İLETİŞİM
2. Dengeli Davranmak
s. 118
• İslam dininin ayırıcı özelliklerinden birisi, dengeli ve
ölçülü olmaya önem vermesidir.
• Kur’an-ı Kerim’de Allah’ın her şeyi denge ve ölçü
içerisinde yarattığı belirtilmektedir.
• İnsana düşen, Allah’ın varlıklar üzerine koyduğu bu
denge ve düzeni bozmamaktır.
09:38
2. Dengeli Davranmak
s. 118
• Bununla ilgili olarak bir
ayet-i kerimede Allah Teâlâ
şöyle buyurmaktadır:
• «Allah, göğü
yükseltti ve onu
dengeye oturttu.
• Sakın ola siz de
denge konusunda
aşırılığa gitmeyiniz.»
• (Rahman sûresi, 7-8. ayet)
09:38
2. Dengeli Davranmak
s. 118
• Bu nedenle
insanoğlu, evrenin
ahenk ve düzenine
uyum sağlamalı ve
her türlü aşırılıktan
uzak durmalıdır.
• Bir başka ayette
Peygamberimizin
ümmeti, «DENGELİ
ÜMMET» olarak
nitelenmiştir.
• (Bakara sûresi, 143. ayet)
09:38
2. Dengeli Davranmak
s. 118
• Denge, her türlü aşırılıklardan uzak olmak, orta yolu takip etmek
anlamına gelmektedir.
• Müslüman yeme, içme, giyinme, çalışma, harcama, ibadet
etme gibi hayatın her aşamasında ölçülü olmalı, doğal olanın
dışına çıkmamalıdır.
• Aksi takdirde hem kendisi hem de başkaları zarar görür.
• Aşırılık, insan hayatında huzur ve mutluğu da alıp götürmektedir.
• Örnek hayatıyla bizlere rehber
olan Peygamber Efendimizin
söz ve davranışlarında, denge
ve ölçünün en güzel yönleri
görülmektedir.
09:38
2. Dengeli Davranmak
s. 118
• Denge ve ölçünün gözetilmesi
gereken alanlardan birisi ekonomidir.
• Güzel ve mutlu bir geçim için gelir
gider dengesine dikkat etmek,
harcama ve tüketimi ona göre
yapmak gerekir.
• Kazancı aşan tüketim ve harcamalar
kişiyi iflasa sürükler, başkalarına
muhtaç hâle düşürür.
• Bu yüzden Kur’an-ı Kerim cimriliği ve
savurganlığı iki aşırı uç olarak görür
ve ikisi arasında orta bir yol
tutmamızı öğütler:
09:38
2. Dengeli Davranmak
«Elini boynuna
bağlayıp cimri kesilme,
büsbütün de açıp
tutumsuz olma, yoksa
pişman olur, açıkta
kalırsın.»
s. 118
• Harcamalarımız hayır için
bile olsa dengeli ve ölçülü
olmalıyız.
• Dinimiz, kişiyi ve aile
fertlerini başkasına muhtaç
bırakacak şekilde hayır ve
yardım yapılmasını doğru
bulmaz.
• Bu yüzden Kur’an, sadaka
ve bağış denilen mali
ibadetlerimizde bile ölçülü
olmamızı istemektedir.
• (İsra sûresi, 29. ayet)
09:38
2. Dengeli Davranmak
s. 119
• Peygamberimiz, yeme, içme, gibi
işlerinde de son derece ölçülü idi.
«Hiçbir
insan,
midesinden
daha
• Acıkmadan yemez ve sofradan
tehlikeli
bir kap
doldurmamıştır.
tam olarak
doymadan
kalkardı.
Hâlbuki
ayakta
• O’nun hiçbir
zamankişiye,
karnınıkendisini
tıka
tutacak
birkaç lokma yeter.
basa doldurduğu
görülmemişti.
• Mideyi aşırıMutlaka
derecede yemesi gerekirse,
midesinin
üçte
birini yemeye,
doldurmanın
hastalıklara
davetiye
çıkaracağını
üçtebiliyordu.
birini içmeye, üçte birini de
• Bu nedenle Peygamberimiz,
aşırıvermeye
rahat nefes alıp
yeme ve içmeyi israfayırmalıdır.»
olarak
nitelendirmekteydi. (Buhari, Et’ıme, 12)
•
(İbn Mâce, Et’ıme, 51.)
09:38
2. Dengeli Davranmak
s. 119
• Peygamberimiz (s) yemek yerken ve su içerken, hızlı ve
aceleci davranmayı doğru bulmaz, başta Besmele
çekmeyi, sonunda ise Allah’a hamd etmeyi ihmal
etmezdi:
• «Deve içişi gibi tek bir içişle su içmeyin, ikişer üçer
yudumda için; içmeye ‘Bismillah’diyerek başlayın,
bitirince ‘Elhamdülillah’ deyin.» (Tirmizî, Eşribe, 13).
• Peygamberimiz (s) yemeği soğuk ve çok sıcak
yememeye dikkat etmekteydi.
• Bu güzel tutumunun, beden ve ruh sağlığı için son derece
yararlı olduğunda şüphe yoktur. Tıbbın yeme ve içme
konusundaki öneri ve uyarıları, Peygamber Efendimizin
uygulamalarıyla uyum sağlamaktadır.
09:38
2. Dengeli Davranmak
s. 119
• Giyim kuşam da tıpkı yeme
içme gibi insanın temel
ihtiyaçlarından biridir.
• Peygamberimiz bu konuda da
orta yolu tercih ederek, ne
düzensizliği ve dağınıklığı
onaylamış ne de israf ve
gösterişe kaçan giyim tarzını
doğru bulmuştur:
• «İsraf etmemek ve kibre
kapılmamak şartıyla yiyiniz,
içiniz, sadaka veriniz ve
giyininiz.» (Buhari, Libas, 1)
09:38
2. Dengeli Davranmak
s. 119
• Peygamberimiz
Allah’ın insana de
verdiği
hitap ederken
nimetlerin
başında
tane
tane konuşur
ve konuşma
onu dinleyen
yeteneği
gelmektedir.
herkes rahatlıkla sözlerini anlardı.
• İnsanları,
Böylelikleyapmacık
insan, düşüncelerini
ve kimsenin
ifade edebilmekte
ve insanlarla
anlayamadığı
kelimelerle
hitap
iletişim
kurabilmektedir.
etmekten
sakındırırdı.
• Ancak dilinOözensiz
yararsızve gelişigüzel
kullanılması
birçok olumsuzluğu
ve boş konuşmadan
uzak
da beraberinde
durulmasınıgetirmektedir.
istemiştir:
• Fazla
ve gereksiz
konuşmak,
«Allah’a
ve ahiret
gününeses
tonunuya
gereğinden
çok ya da
inanan
hayır söylesin
yükseltmek
yanlıştır
ve bunların
sussun.»
(Buhari, Edeb, 31)
kişiyi günaha götürebilir.
09:38
2. Dengeli Davranmak
s. 120
• İnsan, yalnız biyolojik bir varlık değildir.
• Onun sevgi, öfke, korku, cesaret gibi birçok duygusal
yönü vardır.
«Sevdiğin kimseye karşı duyduğun
• Bu duyguların kontrol edilmesi ve ölçülü bir seviyede
kaçma,
belki bir
tutulmasısevgide
insanın aşırılığa
sosyal çevresi
ile uyumu
açısından
gün o kimse düşmanın olur.
oldukça önemlidir.
Düşman
olduğun
kimseye çok sert
• Peygamberimiz
özellikle
İslam’ı anlatırken
gösterdiğin
tepkidemaruz
de aşırı
gitme,
hatta düşmanca
davranışlara
kaldı.
belki
bir gün o kimse
dostun
• Ancak o,
bu yaklaşımlar
karşısında
hiçbirolur.»
zaman öfkeye
Birr ve’s-Sıla,
60)
kapılmamış ve aşırı(Tirmizî,
tepkilere
başvurmadı.
• Yeri geldiğinde affedici ve merhametli olmayı da bildi.
09:38
2. Dengeli Davranmak
s. 120
• İbadet, insanın başta gelen sorumlulukları
arasında yer almaktadır.
• Ancak, kişinin diğer sorumluluklarını ihmal
ederek sürekli ibadetle meşgul olması doğru
bulunmamıştır.
• Aynı şekilde insanın doğal ihtiyaçlarını ibadet
amacıyla terk etmesi, din adına kendisine
zorluk çıkarması da onaylanmamıştır.
• Helal yoldan kazanmak, çalışmak, Allah’ın
verdiği nimetlerden yemek içmek, başta aile
ve çocuklar olmak üzere yakın çevreye karşı
sorumluluklarımızı yerine getirmek Allah’a
kul olmanın önünde bir ENGEL DEĞİLDİR.
09:38
2. Dengeli Davranmak
s. 120
• «Allah sizin için kolaylık ister,
zorluk istemez.» (Bakara, 185)
• Allah, dünya ve ahiret dengesinin
kurulmasını ister:
• «Allah’ın sana verdikleri içinde
ahiret yurdunu ara, dünyadan
da nasibini unutma. Allah’ın
lütufta bulunduğu gibi sen de
lütufta bulun. Yeryüzünde
fesat isteyip durma, çünkü
Allah fesat peşinde koşanları
sevmez.» (Kasas, 77)
09:38
2. Dengeli Davranmak
s. 120
• Sahabe içinde tüm vaktini ibadete vererek daha iyi bir
kul olacağını düşünenler
olmuş
ancak Peygamberimiz
Peygamber
Efendimiz
her
bunları önlemiş
ve onlara
ORTAgibi
YOLU
TAVSİYE ETMİŞTİR.
konuda
olduğu
dinin
• Mesela Osman
b. Maz’un’un
aile
sorumluluklarını ihmal
ölçülü
yaşanması
konusunda
edercesine ibadete
başladığı duyarlılığı
Peygamberimize ulaşınca,
da gereken
ona şöyle demiştir:
göstermiştir. İnsanlara namaz
veya hem
hitapnamaz
ederken
• «Bil ki benkıldırırken
hem uyurum
kılarım; oruç
orta yola
etmiş,Allah’tan
da tutarım, de
evlenirim
de.dikkat
Ey Osman,
usandırmamaya
kork, ziraonları
aileninbıktırıp
senin üzerinde
hakkı var,
özen göstermiştir.
misafirin senin
üzerinde
hakkı
nefsinin
senin
(Ebu Davud,
Salât, 223;
Buhari,var,
Edeb,
74)
üzerinde hakkı var. Öyle ise bazen oruç tut, bazen
ye. Namaz da kıl, uykunu da al.» (Ebu Davud, Salât, 317)
09:38
2. Dengeli Davranmak
s. 121
09:38
2. Dengeli Davranmak
s. 121
09:38
2. Dengeli Davranmak
s. 121
09:38
NE ANLADIK?
6. ÜNİTE:
SOSYAL 
İLETİŞİM
2. Dengeli Davranmak
09:38

HAFTAYA
3. Başkalarının Haklarını Korumak
6. ÜNİTE:
09:38
SOSYAL İLETİŞİM