Ateş tipleri

03.05.2016
İÇERİK
ÇOCUKTA ATEŞ-NABIZ
SOLUNUM
Prof. Dr. Sevin ALTINKAYNAK
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
TANIM
ÖLÇÜM
PATOGENEZ
ATEŞ TİPLERİ
ETİYOLOJİ
NEDENİ BİLİNMEYEN ATEŞ
TEDAVİ
HİPOTERMİ
NABIZ
SOLUNUM
1 / 34
2/34
Tanım:
*Çocukluk çağında en sık karşılaşılanı
sağlık sorunu.
*Çocuk polikliniklerine en sık baş vuru nedeni.
Acile başvuran çocukların 1/5’i ateşli, bunların
%20’sinde ateş 40oC’nin üzerinde.
*Ateş, enflamasyona karşı immün yanıtın
önemli bir parçası, savunma mekanizması.
*Vücut ısısının normal günlük oynamalarının üstüne
çıkması.
*Ateş bir hastalık değil, semptom.
*Ortalama vücut ısısı: 36,5-37oC
Sabah 36,1oC
Diürnal değişiklik
Akşam 38 oC
*Tek ölçüm ateş diyebilmek için yeterli değil.
3 /34
Isıyı artıran çevresel faktörler
* Ekzersiz
*Aşırı giyinme
*Aşırı sıcak hava
*Sıcak giyecek ve içecek
4 / 34
Ateş nerelerden ölçülür?
*Rektal
37.8oC 0- 24 ay
o
*Oral
37,3 C >6 yaş
*Aksiller
36.8oC 2- 6 yaş
*Timpanik
37,8-38oC
*Deri
36.1oC
38-38,5oC’ye kadar
yükselebilir.
*Ateşin zararlı etkileri rektal 41oC’nin üzerinde
görülür.
*Beyin termostatı ateşi 41,1oC’nin altında ayarlar.
5 / 34
Üşüme titreme
Pembe renk
terleme
ateşin yükseldiğini
ateşin pik yaptığını
ateşin düştüğünü gösterir.
6 / 34
1
03.05.2016
ÖLÇÜM
Ateş yüksekliğine göre
• Subfebril : 38.5oC 6 saat arayla takip
• Orta Yükseklikte Ateş :39.5 oC 4 saat arayla takip
• Yüksek Ateş : 39.5 oC den fazla, 1oC düşürene kadar
hastanın yanından ayrılma
• Tanı ( Tbc, Akut Tonsillofarinjit ) ve takipte önemli
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Derece 36 oC altına düşürülür
Rektal, cıvalı kısma krem veya vazelin
1- 1.5cm kadar rektuma doğru yerleştir.
3dak. sonra okunur
Aksiller fossa kuru olmalı
Kol gövdeye iyice yaklaştırılır
3- 5 dak. sonra okunur
Ağız kapatılır
3 dak. sonra okunur
7 / 34
8 / 34
Ateş tipleri
Patogenez
**Ateş ile T ve B hücre yanıtı,
*Sürekli ateş: Gün boyu sürekli yüksek kalan ve gün
içinde 1,1oC’yi aşmayacak şekilde dalgalanmaları
olan ateş.
Sitolitik T hücre oluşumu,
IG yapımı artmakta,
*Pnömoni, SSS hastaları, malarya
Mikroorganizma üremesi baskılanmaktadır.
9 / 34
10 / 34
Ateş tipleri II
*İntermittan (hektik) ateş: Gün boyu ısıda
dalgalanmalar ve ısının en az bir kez normale
dönmesi ile karekterize ateş.
*Tbc, akut piyelonefrit, malarya, kalaazar, akut
brucellozis.
*Özel şekli olan, 2-3 gün aralarla olan ateş malarya
11/ 34
12 / 34
2
03.05.2016
Ateş tipleri III
*Bifazik ateş: Birkaç gün ateş, bunu izleyen 1 günlük
normal ısı, tekrar ateş.
*İnfluenza, polio gibi viral enf.
13
14 / 34
Ateş tipleri IV
*Ondülan ateş: Haftalık veya daha uzun süreli yüksek
ateşli dönem, normal dönemler.
*Hodgin hast, brucellozis
15
16 / 34
Ateş tipleri V
**Remittan ateş: Ateş yükselir. (1-2) gün düşer,
normale inmez, tekrar yükselir, bu periyot birbirini
izler.
17
18 / 34
3
03.05.2016
Etiyoloji
Etyoloji II
1- Enfeksiyonlar
• SYE (soğuk algınlığı, sinusit, farenjit, otit, mastoidit,
pnomoni)
• Döküntülü hastalıklar (exantema subitum, kızamık,
kızamıkçık)
• İYE
• SSS enfeksiyonu (menenjit, ensefalit, poliomiyelit)
• Sistemik enfeksiyon (bakteriyemi, EM, CMV, tbc,
malarya, brucella, toksoplazma, kalaazar)
19 / 34
• Lokalize enfeksiyon (abse, osteomiyelit)
Etyoloji III
2-Kollojen vasküler hastalıkları (AER, JRA, FMF,
kawasaki, diğer KDH)
3-Neoplastik hastalıklar (lenfoma, lösemi,
nöroblastom)
4-Dehidratasyon
5-İlaçlar (atropin, salisilat, penisilin, sefalosporin,
antineoplastik)
6-Aşılar
20 / 34
Nedeni bilinmeyen ateş hangisidir?
7-Nörolojik hastalıklar (İK kanama, beyin tümörü)
8-Nedeni bilinmeyen ateş
9-Diğerleri (siklik nötropeni, periyodik hastalık, FMF,
ektodermal displazi)
*1 aydan küçük
B gr. Strep, E.coli,
L.monositogenez, enterokok, H.simpleks
*3 aydan küçük
Nasokomial enfeksiyon,
otit, pnomoni, viral sepsis, menenjit, İYE
3-24 ay
Otit,pnomi, menenjit, GE, İYE,
lokalize enfeksiyon
*İmmün sistem normal
*2-3 haftadan uzun 38oC veya yüksek ateş
*Anamnez, FB,laboratuar ile hastalık saptanamaması
21 / 34
22 / 34
Tedavi
NBA’te etyoloji
*Enfeksiyonlar (%22-38) tbc, bakteriel endokardit, İE,
apse, EM, CMV, HIV
*Malignensiler (%2-9) lenfoma, lösemi, renal
karsinom, Gİ tümör
*Kollojen vasküler hastalıkları (%6-17) SLE, JRA,
vaskülit,
*Değişik nedenler (%3-18) ilaç,, sarkoidoz, FMF
*Tanı konulamayanlar (%18-67)
23 / 34
*Hemen antibiotik verilmemeli.
*Tam değerlendirildikten sonra antipiretik verilmeli.
*Ortalama 1 / 4’inde etyolojinin saptanamadığı
unutulmamalı.
24 / 34
4
03.05.2016
Ateşli çocuğa tedavi yaklaşımı
ATEŞ ve PETEŞİ
*Destek tedavisi
• Ortam ısısının ayarlanması.
• İnce giysiler.
• Bol sıvı verilmesi.
• Yeterli kalori sağlanması.
• Ilık su ile banyo yapılması.
*İlaç tedavisi: Normal değerin >0.5 oC ise
• ASA (30-65mgr kg gün) 4-6 saat ara ile.
• Asetominofen (10-15mgr kg doz) 4-6 saat ara ile.
• İbuprufen (5-10mgr kg doz) 6-8 saat ara ile.
*Nedene yönelik tedavi.
*Her yaşta ciddi durumların habercisi (sepsis,
menenjit)
*%8-20’sinde ağır bakteriel enfeksiyon,%7-10’da
meningokok sepsisi ve menenjiti olacağı
UNUTULMAMALI!
*Bu hastalar hastaneye yatırılmalı ve gerekli
laboratuar incelemeleri yapılmalı.
25 / 34
26/ 34
Hipotermi
•
•
•
•
•
•
NABIZ
• Kalbin sistolik ve diastolik basınç farkından dolayı
periferik damar üzerinde palpasyonla hissedilen bir
basınç dalgası
• Kalbin hızı, ritmi ve periferik damar hastalıkları
tanımlanır (karotis, femoral,popliteal )
• Apex (süt çocuğu), radial ( B. Çocuk )
• Bir dakika dinle
Vücut ısısının 35oC altına düşmesi
Preterm ve yenidoğanlar
Takipne,apne,asidoz,hipoglisemi veDİC
İntrakranial kanama
Sepsis, şok, travma,ağır sedasyon, donma
TEDAVİ: Nedene yönelik, ısıtma
27/ 34
28 / 34
NABIZ SAYILARI
YAŞ
Ortalama/dk
Yenidoğan
1- 11ay
2yaş
4yaş
6yaş
8yaş
10yaş
90
85
80
75
•
•
•
•
•
•
Normal Sınırlar/dk
125
120
110
100
100
90
90
K
12yaş
14yaş
16yaş
18yaş
TAŞİKARDİ
70- 160
80- 150
80- 130
80- 120
75- 115
70- 110
70- 110
E
85
80
75
70
K
70- 110
65- 105
60- 100
55- 75
E
Yaş ve cinse göre nabzın üst sınırdan daha yukarda
Alt sınırdan daha aşağı (Bradikardi )
Yenidoğan 160- 180/dak
Süt çocuğu 150/dak
B. Çocuk 120/dak
Ateş 1oC yükselmesi nabzı10- 20/dak arttırır.
65- 105
60- 100
55- 95
50- 90
29 / 34
30 / 34
5
03.05.2016
SOLUNUM
•
•
•
•
•
•
•
Çocuklarda Normal Solunum Sayısı
1dak. İnspiryum sayısı = Solunum sayısı
Yedi yaşa kadar solunum abdominal
Torasik solunum 7- 8 yaşda belirginleşir.
Göğüs hareketleri gözlenerek
Elle toraksı palpe ederek
Steteskopla akciğerleri oskülte ederek
Uykuda 1 dak sayılmalı
YAŞ
0-1
1- 10
10- 18
Solunum Sayısı/dk
31+ 16
20+ 8
19+ 6
31 / 34
32 / 34
33 / 34
34
TANIMLAR
•
•
•
•
•
•
Takipne
Bradipne
Apne
Hiperpne
Dispne
Ortopne
Fazla
Az
Durma
İns. Derinliği artmassı
Zorlu solunum
Otururken solunumun
zorlu olması
6