Yorum: Dış ticaret açığı Mart ayında 6.2 milyar $ olarak gerçekleşti

Yorum:
Dış ticaret açığı Mart ayında 6.2 milyar $ olarak gerçekleşti. İhracat yıllık %14
oranında azalarak 12,6 milyar $, ithalat ise yıllık %6 düşerek 18,7 milyar dolar oldu.
Bu dönemde ihracatın ithalatı karşılama oranı %73,7’den %67,1’e indi…
.
Dış Ticaret Dengesi
(Milyar $)
-İhracatta €’nun ağırlıklı olarak kullanıldığı göz önüne alındığında, yaklaşık 1 yıldan bu yana
€’nun $’a karşı zayıflamasının ve Ortadoğu ve Rusya’ya yapılan ihracattaki daralmanın
etkileri gözlenmektedir. Nitekim, Mart ayında %14,4 daralma ile ihracat, küresel krizin
etkilerinin en sert hissedildiği yıl olan 2009 yılından bu yana en büyük düşüşünü kaydetti.
-Çeyrekler itibariyle ihracat-ithalat gelişmeleri göz önüne alındığında;
2014 yılının ilk çeyreğinde toplam ihracat 40,1 milyar $ iken 2015 yılının ilk çeyreğinde 37,1
milyar $ olarak gerçekleşerek %7,5 oranında daraldı. İthalat ise 2014 yılının ilk çeyreğinde
57,5 milyar $ iken 2015 yılının ilk çeyreğinde 52,3 milyar $ olarak gerçekleşerek %9
oranında gerileme gösterdi. Dolayısıyla, ihracattaki gerilemeye karşın enerji fiyatlarındaki
düşüş ve ekonomide yaşanan daralma nedeniyle ithalat talebinin düşmesinin sonucu olarak,
ithalat tarafında daha yüksek oranda düşüş meydana gelmiştir. Bu da dış ticaret açığının
daralmasını sağlamıştır. Ancak, Mart ayında dikkat çeken nokta ithalattaki daralma
yavaşlarken ihracatta düşüşün ivme kazanmasıdır. Bunun nedeni, Mart ayı itibariyle tüketim
harcamalarına dair canlanmanın ithalat talebini artırması olabilir.
- Diğer taraftan, altın ihracatının artış kaydettiği dikkat çekmektedir. Altın ihracatı Mart
ayında aylık bazda %30 oranında artarak 1.02 milyar $ seviyesine gelmiştir. Altın hariç
ihracat tutarı ise 11.55 milyar $’dır.
Mart’15 (milyar$)
Şubat’15(milyar$)
Altın İhracatı
1.02
0.78
İhracat
(Altın Hariç)
11.55
11.46
1
Sonuç olarak…
-İhracatta yılbaşından beri zayıflan seyir, Mart ayında belirginleşmiştir. Altın hariç
tutulduğunda ihracatta tablo daha olumsuza dönmektedir. €/$ paritesindeki gerileme trendinin
değişmeyeceği ile önemli ihraç pazarlarından olan Ortadoğu ve Rusya’daki siyasi ve
ekonomik durum seyrinin devam edeceği varsayımı altında, 2015 yılında ihracatta ivme
artışının güçleştiğini söylemek yanlış olmayacaktır.
Diğer taraftan, $’ın güçlenmesi ihracatı dolaylı olarak olumsuz etkilemektedir. Aşağıdaki
şekilden görüldüğü üzere ihracata konu olan malların üretiminde yaklaşık %60 oranında ithal
girdi kullanılırken, yerli girdinin payı %40’tır. İthalatın büyük kısmının $ cinsinden yapıldığı
göz önüne alındığında, $ kurunun artması üretimde kullanılan girdi maliyetini artırmaktadır.
Dolayısıyla, $ artınca, ithalat pahalanıyor olsa da ihracata konu olan malların üretim maliyeti
artmakta ve dış pazarlarda rekabet üstünlüğünü azaltmaktadır.
-İthalat tarafında, petrol fiyatlarının düşük seviyesi ithalat performansı açısından olumlu bir
gelişme olarak ön plana çıksa da özellikle seçimlerin ardından yılın ikinci yarısında iç
talepteki toparlanma hız kazanabilir. Kaldı ki, Mart ayında ithalattaki artış önümüzdeki
dönem için bu sürece işaret etmektedir.
Doç.Dr.İsmail Orçun GÜNDÜZ
2