Suçiçeği - Türkiye Halk Sağlığı Kurumu

Basıldığında KONTROLSUZ KOPYA niteliğindedir.
ULUSAL MİKROBİYOLOJİ
STANDARTLARI (UMS)
Suçiçeğinin
(Varicella zoster virus enfeksiyonunun)
Mikrobiyolojik Tanısı
Hazırlayan Birim
Klinik Viroloji Tanı Standartları Çalışma Grubu
Onaylayan Birim
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
Kategori
Viroloji
Bölüm
Mikrobiyolojik Tanımlama
Standart No
V-MT-09
Sürüm No
1.1
Onay tarihi
01.01.2015
Geçerlilik tarihi
01.01.2018
Sürüm no
Değişiklik
Tarih
Suçiçeği
İÇİNDEKİLER
KAPSAM VE AMAÇ............................................................. 3
KISALTMALAR VE TANIMLAR .............................................. 3
GENEL BİLGİ ................................................................... 3
Hastalığın önemi............................................................... 3
Klinik özellikleri ................................................................ 4
Laboratuvar Tanısı ............................................................ 5
TEKNİK BİLGİLER ............................................................. 6
1
2
3
4
5
Hedef mikroorganizma .................................................. 6
Tanı için asgari laboratuvar koşulları ................................ 6
Suçiçeğinin tanısında kullanılan teknikler .......................... 8
Test sonuçlarının yorumu, raporlama, bildirim ................... 9
Olası sorunlar/kısıtlılıklar .............................................. 10
KAYNAKLAR ................................................................... 10
Sayfa 2 / 10
Ulusal Mikrobiyoloji Standartları
01.01.2015 / Sürüm: 1.1 / V-MT-09 / Mikrobiyolojik Tanımlama / Viroloji
Suçiçeği
Kapsam ve Amaç
Suçiçeği (varicella; chickenpox) genellikle çocukluk yaş grubunu etkileyen akut
döküntülü bir viral enfeksiyondur. 2000’li yılların ortalarından itibaren ülkemizde
sürveyans kapsamına alınmış; bildirimi zorunlu hastalıklar listesine dâhil
edilmiştir (1,2). Suçiçeğinin tanısında enfeksiyon özelliklerinin tipik olması nedeni
ile sıklıkla tanı klinik olarak konmakla birlikte bazı olgularda mikrobiyolojik tanı
gerekmektedir. Bu çerçevede, bu UMS belgesinde suçiçeğinin laboratuvar tanısı
için güncel ve geçerli yöntem ve yaklaşımların verilmesi hedeflenmiştir.
Kısaltmalar ve Tanımlar
FAMA Membran antijenine karşı floresan antikor testi
HSV
Herpes simpleks virüs
ORF
Open reading frame (açık okuma çerçevesi)
VZV
Varisella zoster virus
Genel Bilgi
Suçiçeği enfeksiyonu varicella zoster virus (VZV)’ün neden olduğu bir klinik
tablodur. Etken VZV bir DNA virüsüdür ve diğer herpes virüslerinde içinde yer
aldığı Herpesviridae ailesinin bir üyesidir (3). Yalnızca insanda hastalık yapar ve
insanlar bu virüs için tek enfeksiyon kaynağıdır. Virüsün çevresel şartlarda kısa
bir yaşam süresi olduğu tahmin edilmektedir.
Diğer herpes virüsleri gibi, VZV de ilk enfeksiyondan sonra vücutta latent bir
enfeksiyon şeklinde varlığını sürdürme özelliğine sahiptir ve duyusal sinir
ganglionlarında kalmaya devam eder. VZV ile ilk enfeksiyon suçiçeği ile
sonuçlanır. Herpes zoster (zona) tekrarlayan enfeksiyonun bir sonucudur ve
genellikle erişkinlerde, hem 45 yaş üzeri bağışıklık sistemi normal bireylerde hem
de HIV ve diğer immün yetmezlik durumlarında görülür (4).
Hastalığın önemi
Suçiçeği dünyanın hemen her yerinde görülen bir hastalıktır. Rutin aşılama
programı uygulanmayan ülkelerde suçiçeği yaygın olarak çocukluk çağında
görülür. Suçiçeği son derece bulaşıcıdır; etken virüs solunum damlacıklarıyla çok
kolay yayıldığından, çocukların hemen hepsi hastalığı geçirir. İkincil enfeksiyon
atağı duyarlı ev temaslılarında %61-100 oranındadır (4). Rutin aşılama programı
uygulanmayan ülkelerde erişkinlerde VZV’ye karşı bağışıklık %90’dır.
Suçiçeği genellikle ılımlı bir hastalık tablosu ile seyretse de yol açabildiği
komplikasyonlar ve ölüm riski nedeniyle halk sağlığı açısından önem arz eder.
Ulusal Mikrobiyoloji Standartları
Viroloji / Mikrobiyolojik Tanımlama / V-MT-09 / Sürüm: 1.1 / 01.01.2015
Sayfa 3 / 10
Suçiçeği
Hastalığın şiddeti ve komplikasyonlarının 1 yaşın altındaki bebeklerde, erişkin
yaşta ilk enfeksiyonu geçirenlerde ve bağışıklığı baskılanmış kişilerde arttığı
bilinmektedir. Bağışıklığı baskılanmış olgularda VZV enfeksiyonu ciddi ve
jeneralize seyreder (5). Doğumdan önceki 5 gün ve sonraki 2 gün arasında
döküntüleri başlayan kadınların yeni doğan bebekleri de ciddi enfeksiyon riski
altındadır ve fatalite oranı %30 kadar yüksek olabilir (6). Ancak, sağlıklı çocuklar
ve yetişkinlerde de ciddi komplikasyonlar gelişebilir ve ölüm olabilir. Sekonder
bakteriyel enfeksiyonlar (en önemlisi A grubu beta-hemolitik streptokokun neden
olduğu sellülit, nekrotizan fasiit, septisemi, ve toksik şok sendromu gibi
enfeksiyonlar), pnömoni, ensefalit, serebellar ataksi, Reye sendromu ve ölüm en
önemli komplikasyonlardır (4,6). VZV gebelik esnasında anneden bebeğe
plasental yol ile geçebilir ve fetüsü etkiler.
Bulaşma, suçiçeği ya da herpes zosterli kişilerle direkt temas veya suçiçeği olan
bireylerin solunum damlacıkları veya lezyonlarından saçılan virüsün solunum
yoluyla alınması sonucu olur. Kapalı ortamlarda damlacık enfeksiyonu olasılığının
artmasına bağlı olarak suçiçeği prevalansı sert iklimlerde daha yüksektir.
Klinik özellikleri
Suçiçeğinin inkübasyon süresi 10-21 gündür. İnkübasyon döneminden sonra
ateş ve halsizlik gibi prodrom belirtiler başlar. Ardından önce kaşıntılı papüller
izlenir. Eritemli papül üzerinde oluşan vezikül zaman içersinde püstülleşir ve
kurutlanır. Hastalık tablosunda görülen döküntüler her gün yeni eklenen
döküntüler nedeni ile aynı anda makülopapüler, veziküler ve kabuklanmış olabilir.
Makülopapüler lezyonlar vezikülleştikten sonra 1-2 gün içinde kabuklanır, ama üç
haftadan önce tamamen iyileşmez. Döküntülerin dağılımı gövdede başlar sonra
yüz ve ekstremitelere yayılır. Avuç içleri ve ayak tabanları nadir etkilenirler.
Bulaştırıcılık döküntülerin/semptomların 1-2 gün öncesinde başlar ve açık
lezyonlar olduğu sürece ve immünkompetan olgularda döküntünün yaklaşık
beşinci gününe kadar sürer.
Suçiçeği sağlıklı çocuklarda oldukça ılımlı seyreder. Ancak bazen komplikasyonlar
görülebilir. Suçiçeğinin en yaygın komplikasyonu deri lezyonlarının stafilokoklar
veya streptokoklarla sekonder bakteriyel enfeksiyonlardır (4). Ayrıca pnömoni,
menenjit, ensefalit ve myelit tablolarına da neden olabilir. Pnömoni genellikle
viraldir, fakat bazen bakteriyel de olabilir. Ensefalit primer akut enfeksiyonu
takiben veya postenfeksiyöz izlenebilir; oldukça nadir bir komplikasyon olmakla
birlikte (tahminen 10.000 vakada 1.8) nöbetlere ve komaya neden olabilir (3,6).
Yaygın serebral tutulum daha ziyade erişkinlerde olur. Gebelikte geçirilen
enfeksiyon fetal enfeksiyona yol açar. VZV aşısı sonrasında 7-42. günde
(ortalama 3-4 hafta) aşı yerinde veya vücutta suçiçeği benzeri döküntüler de
görülebilir. Bu lezyonlardan VZV Oka (aşı) suşu PCR ile saptanabilir (3,7).
Eğer duyu sinir gangliyonlarında yerleşik latent VZV yeniden -genellikle primer
enfeksiyondan yıllar sonra- aktive olursa (nüks), zona meydana gelir ve dorsal
gangliyonun inerve ettiği anatomik bölgede, deride, suçiçeğinde görülene benzer
lezyonlar ortaya çıkar. VZV’nin latentlik durumunu kontrol eden immünolojik
mekanizma iyi anlaşılmamıştır. Ancak, ileri yaş, immün baskılanma, VZV’ye
intrauterin maruz kalma ve erken yaşta (18 aylıktan küçük bebek) suçiçeği
geçirme gibi faktörlerin nüks ile ilişkili olduğu bilinmektedir.
Sayfa 4 / 10
Ulusal Mikrobiyoloji Standartları
01.01.2015 / Sürüm: 1.1 / V-MT-09 / Mikrobiyolojik Tanımlama / Viroloji
Suçiçeği
Zona lezyonları konak immün yanıtı ile (özellikle anti-VZV sitotoksik T hücre)
kontrol altına alınır ve birkaç haftada iyileşir. Nadiren immün yeterli kişilerde, çok
ağrılı post-herpetik nevralji, menenjit, ensefalit, göz tutulumu, perivaskülit, atipik
nekrotizan retinopati gibi komplikasyonlar gelişebilir. HIV enfeksiyonu ve bazı
kanserler gibi immün yetmezlik hallerinde ağır ve yaşamı tehdit eden zona
görülebilir (3,4).
Laboratuvar Tanısı
Klinik özelliklerin çok tipik olması nedeni ile tanı çoğunlukla klinik olarak konur.
Suçiçeği bildirimi zorunlu bir hastalıktır ve sürveyansa esas standart vaka
tanımına göre klinik olarak akut başlayan, belirgin başka bir nedeni olmayan saçlı deri ve gövdede daha yoğun olmak üzere tüm vücutta- yaygın ve değişik
dönemleri bir arada görülen papüloveziküler döküntülerin eşlik ettiği hastalık
olası suçiçeği vakasıdır. Laboratuvarca doğrulanmış bir vakayla epidemiyolojik
ilişkili olan olası vaka, ya da laboratuvar tanısı yoksa da epidemiyolojik olarak
birbiri ile ilişkili iki olası suçiçeği vakası kesin suçiçeği vakası olarak
tanımlanmaktadır (2).
Ancak şüpheli suçiçeği olguları eğer mümkünse laboratuvar incelemesi ile
doğrulanmalıdır. Özellikle atipik seyirli enfeksiyon HSV enfeksiyonu döküntüleri
ile karışabilir.
Virüs kültürlerden izole edilebilirse de, hayli düşük duyarlılığa sahip olması, buna
karşın emek yoğun bir teknik olması ve sonucun günler sonra çıkması nedeniyle
tercih edilmemektedir. Eğer kültür yapılacaksa en iyi örnek veziküler sıvıdır.
Kültür ile vahşi tip VZV ve aşı suşunun ayrımını yapmak da mümkündür (4). Viral
izolasyonda kullanılan hücre dizileri Vero, Afrika yeşil maymun, insan amniyotik
epitel ve insan embriyonik deri fibroblastlarıdır. Viral kültür sonrası tanımlama ise
floresan ile işaretlemiş monoklonal antikorlar ile yapılır. Suçiçeğinde döküntülerin
başladığı ilk üç günde virüs lezyonlarda saptanmaya başlanır (3).
Ciddi veya enfeksiyonun alışılmadık bir görünümde seyrettiği bir vakada, özgül
antiviral tedavinin en kısa zamanda başlanabilmesi için hızlı tanımlama teknikleri
önem kazanmaktadır. Bu nedenle suçiçeği tanısında öncelikle önerilen yöntem
PCR’dır. Gerçek-zamanlı PCR en duyarlı tekniktir ve artık laboratuvarlarda yaygın
bir şekilde uygulanabilmektedir. Sonuçlar birkaç saat içinde alınabilmektedir.
Eğer gerçek-zamanlı PCR imkânı yoksa -daha az duyarlı, örnek toplanması ve
incelenmesi daha fazla titizlik isteyen bir teknik olsa da- DFA kullanılabilir (3,4).
Atipik tabloda lezyondan VZV antijeninin saptanması hızlı sonuç veren bir
yaklaşımdır. Santral sinir sistemi enfeksiyonunun tanısı ise BOS’ta VZV DNA’nın
saptanması ile konur. Vezikül sıvısı, kurut/kabuk ve amniyon sıvısından VZV
DNA’nın saptanması tanı koydurucudur (3,5,8,8).
Serolojik tanı da primer enfeksiyonun saptanmasında anlamlıdır. Piyasada çeşitli
EIA kitleri mevcuttur. Serum örneğinde kuvvetli IgM pozitifliğinin saptanması
veya IgG’nin serokonversiyonunun gösterilmesi tanı koydurucudur.
Öte yandan, suçiçeğinde döküntü ayırt ettirici ve subklinik vakalar da çok nadir
olduğu için, suçiçeği geçirmiş olma öyküsü bağışıklığın geçerli bir ölçüsüdür. Bu
nedenle bağışıklığın değerlendirilmesi amacıyla özellikle çocuklarda serolojik test
yapılmasının gereksiz olduğu kabul edilmektedir (4).
Ulusal Mikrobiyoloji Standartları
Viroloji / Mikrobiyolojik Tanımlama / V-MT-09 / Sürüm: 1.1 / 01.01.2015
Sayfa 5 / 10
Suçiçeği
Teknik Bilgiler
1 Hedef mikroorganizma
Varicella zoster virus (VZV)
2 Tanı için asgari laboratuvar koşulları
2.1. Laboratuvar güvenliği
Suçiçeği şüpheli enfeksiyonların tanısı asgari BGD2 laboratuvar şartlarında
gerçekleştirilmelidir. Bütün klinik örnekler enfeksiyöz kabul edilmeli, daima
standart önlemler uygulanmalı ve önlemler risk değerlendirmesi ile de
desteklenmelidir. Aerosol oluşturması muhtemel tüm laboratuvar çalışmaları bir
sertifikalı sınıf-IIA BGK içinde yapılmalıdır (ayrıca bkz. “Ulusal Laboratuvar
Güvenliği Rehberi”). Serum ayırma ve testlerin çalışılması sırasında daima
eldiven giyilmelidir!
2.2. Sorumluluklar ve asgari personel gerekleri
Bu UMS’yi kullanacak laboratuvar personeli; (i) teknikleri uygulamadan önce,
amaçlanan kullanım ile ilgili eğitim almış olmalı; (ii) uygulamaya tüm yönleriyle
aşina olmalı, ve; (iii) daima tüm laboratuvar güvenlik kurallarına uymalıdır. Hem
güvenlik önlemlerine uyumun sağlanmasından hem de testlerin standart
prosedürlere uygun yapılmasından ve tanının doğruluğu ve güvenilirliğinden
Mikrobiyoloji Uzmanı sorumludur.
2.3. Örnek, Reaktif, Kit, Donanım
İnceleme örnekleri
İnceleme örneklerinin seçimi, özellikleri, alınması, gönderilmesi ve
laboratuvara kabulü ile ilgili kriterler ve bilgi için “Bulaşıcı Hastalıkların
Laboratuvar Tanısı için Saha Rehberi”ne başvurulmalıdır. Aşağıda bazı
önemli noktalara tekrar dikkat çekilmiştir.

Serolojik incelemeler için - Serum

PCR için - Vezikül sıvısı, vezikül kazıntısı, vezikül kabuğu örnekleri
idealdir. Makülopapüler lezyonlardan (henüz vezikül oluşmamış iken)
da lezyonun üzeri bir lam veya bistüri kenarı ile tahriş edildikten sonra
kazıntı örneği alınabilir. Bu örnekler steril, herhangi bir taşıma besiyeri
içermeyen tüpe konurlar ve kuru olarak oda sıcaklığında gönderilirler.
Kuru örnekler oda sıcaklığında birkaç hafta stabil kalabilirler. Bu önemli
bir taşıma kolaylığı sağlar (8).

PCR için - BOS, doku biyopsi örnekleri, amniyon sıvısı, BAL ve diğer
vücut sıvıları da alınabilir. Bu örnekler laboratuvara soğuk zincirde
gönderilmeli; uzun süreli saklama için ise dondurulmalıdır.

DFA için - Veziküler lezyon tabanından epitel kazıntı örneği kullanılır.
Sayfa 6 / 10
Ulusal Mikrobiyoloji Standartları
01.01.2015 / Sürüm: 1.1 / V-MT-09 / Mikrobiyolojik Tanımlama / Viroloji
Suçiçeği
Reaktif/Kit

ELISA kitleri - VZV IgM ve VZV IgG için; ticari olarak piyasadan temin
edilebilir.

DFA kiti (antijen saptama için) - Floresan işaretlemiş monoklonal
antikorlar ticari olarak piyasadan hazır temin edilebilir.

PCR kiti - Piyasadan hazır temin edilebilen kitler vardır. Kullanılan
testin özelliklerine göre ayrıca nükleik asit ekstraksiyon kiti ve PCR
karışımları da piyasadan hazır temin edilebilir. Nükleik asit testleri
laboratuvar yapımı reaksiyon karışımları ile de çalışılabilir. Bunun için
amaca uygun primer dizileri temin edilmiş olmalıdır. İster hazır, iser
laboratuvar yapımı olsun; PCR ile vahşi virüs için ORF 38 ve ORF 54
bölgeleri, aşı virüsü için ise ORF 62 bölgesi araştırılmalıdır. Bu
yaklaşımla aşı suşuna bağlı komplikasyonların gösterilmesi de
mümkündür. Bunun dışında hedef bölgeyi ORF 17, 29, 31, 62 ve 69
olarak öneren çalışmalar da vardır (3,7).

VZV genotiplemesi yapılacaksa tanımlanan beş majör ve iki minör yedi
genotipin saptanması için ORF21, ORF22 ve ORF50 gen bölgeleri
araştırılmalıdır (7).
Diğer gereç, donanım
İmmunfloresan boyama (antijen saptama için) donanım;

Floresan mikroskop (objektifler 40, 100 immersiyon; oküler 10)
Seroloji gereç, donanım;

ELISA okuyucu, yıkayıcı veya otomatize, yarı-otomatize EIA sistemleri
PCR için donanım;

En az üç ayrı oda - nükleik asit ekstraksiyonu, PCR karışımının
hazırlanması, amplifikasyonun ve sonuç gözetiminin yapılabileceği ayrı
odalar. İdeal olarak PCR karışımı hazırlama odası (temiz oda) pozitif
basınçlı, agaroz jel elektroforezi yapılan oda (kirli oda) negatif basınçlı
havalandırmaya sahip olmalıdır.

Cihazlar – biyogüvenlik kabini, soğutmalı mikrosantrifüj, hassas terazi,
vorteks, su banyosu, yatay çalkalayıcı, mikrodalga fırın, otomatize /
yarı otomatize nükleik asit ekstraksiyon sistemleri, ve nükleik asit
amplifikasyon cihazı, jel görüntüleme sistemi, elektroforez ünitesi vb.
2.4. Kalite kontrol

Her testte iç kalite kontrol amacıyla en az bir pozitif ve bir negatif
internal kalite kontrol serumu çalışmaya dahil edilir.

Eksternal kalite kontrol testleri belirli aralıklarla çalışılarak sonuçları
değerlendirilir.

Nükleik asit testlerinde ekstraksiyonun ve amplifikasyonun verimliliği
ve inhibitör olup olmadığını anlamak için, internal kontrol, izolasyon
basamağından itibaren hasta örneği ile birlikte aynı reaksiyon tüpünde
amplifiye edilmelidir.
Ulusal Mikrobiyoloji Standartları
Viroloji / Mikrobiyolojik Tanımlama / V-MT-09 / Sürüm: 1.1 / 01.01.2015
Sayfa 7 / 10
Suçiçeği
3 Suçiçeğinin tanısında kullanılan teknikler
3.1. Seroloji
VZV IgM

Diğer kit formatlarında duyarlılık ve özgüllükle ilgili sorunlar fazla
olduğu için VZV capture-IgM ELISA önerilir. Özgül bir testtir. Ancak
duyarlılık bunda da değişkendir (6).

Rutin doğrulama için (özellikle önceden aşılanmış bireylerde) güvenilir
bir metot değildir ancak pozitif sonuçlar akut/yeni enfeksiyonu
düşündürür.

Klinik bulguların yokluğunda pozitif IgM sonucu anlamlı kabul edilmez.

Yüksek düzeyde IgG antikorlarının varlığında yalancı IgM sonuçları
sorun yaratabilir.
VZV IgG

IgG antikorlarının gösterilmesinde çok çeşitli teknikler geliştirilmiştir.
Bunlar ELISA, lateks aglütinasyonu (LA), IFA, gpELISA ve FAMA
şeklinde sayılabilir.

gpELISA ve FAMA, her ikisi de yüksek düzeyde duyalı ve özgül olmakla
birlikte yaygın bulunmayan ya da ticari olarak her yerde hazır
bulunamayan kitlerdir.

FAMA ile membran antijenine karşı oluşan antikorlar saptanır. Bu
yöntem aşıya bağlı serokonversiyonun izleminde yararlıdır (6).

IFA’nın duyarlılığı ve özgüllüğü de yüksektir.

LA 15 dakikada sonuç veren hızlı bir testtir; ELISA’dan daha duyarlı
ancak daha az özgüldür. Yanlış pozitif sonuç verebilir. Daha çok tarama
amaçları için kullanılır.

Laboratuvarlarda en yaygın kullanılan IgG ELISA’dır. Özgüldür ancak
duyarlılığı yüksek değildir.

Tek serum örneğinde IgG pozitifliği saptanması geçirilmiş enfeksiyon
veya aşıya bağlı bağışıklık düşündürür.

Çift serum örneğinde IgG titrelerinde artışın gösterilmesinin –“geç tanı”
anlamına geldiği için- klinik yararı sınırlıdır. Ancak, hastalığın özellikle
atipik seyrettiği durumlarda tanı hastanın tedavisini yönlendireceği için
değil ama ikinci bir -epidemiyolojik ilişkili- vakanın varlığında onun
tanısının desteklenmesi amacıyla çift serum örneğinde IgG titrelerinin
arttığının gösterilmesi anlamlıdır.

Çift serum örneğinde (akut ve konvalesan faz serumları aynı testte
çalışılmış olarak) VZV IgG ELISA ile;
(a) serokonversiyon saptanmış ise (IgG akut faz örneğinde negatif iken
konvalesan faz örneğinde pozitif ise) “kesin tanı” bulgusudur veya
(b) 4 kat titre artışı saptanmış ise “kesin tanı” bulgusudur.
Sayfa 8 / 10
Ulusal Mikrobiyoloji Standartları
01.01.2015 / Sürüm: 1.1 / V-MT-09 / Mikrobiyolojik Tanımlama / Viroloji
Suçiçeği
3.2. Moleküler tanı

Suçiçeği tanısında PCR öncelikle önerilen yöntemdir. Ancak gerektirdiği
altyapı nedeniyle yaygın kullanılamayabilir.

Serolojik tanını yeterli olmadığı durumlarda, atipik olgularda, santral
sinir sistemi tutulumunda ve intrauterin tanıda gereklidir.

VZV DNA örnekten PCR/gerçek zamanlı PCR yöntemleri ile araştırılır.

Lezyondan alınan kurutlarda da VZV DNA’nın araştırılmalıdır (3,8).

Pozitif sonuç kesin tanı koydurur.
3.3. Örneklerin, izolatların saklanması

Serolojik testler için laboratuvara gelen örnekler en fazla 5 gün için
+4°C'de saklanabilir. Bu süre içinde teste alınmayacaklarsa -20°C’de
dondurulmamalıdır.

Moleküler testler için gönderilmiş kuru örnekler oda sıcaklığında uzun
süre stabil kalabildiği için birkaç hafta bu şekilde saklanabilir.

Moleküler testler için gönderilmiş ıslak örnekler (BOS, diğer vücut
sıvıları vb.) asla oda sıcaklığında saklanmaz.

IgM pozitif örnekler laboratuvarda sonraki çalışmalarda iç kalite kontrol
amacıyla kullanılmak üzere saklanır.

Virüs DNA’sı pozitif bulunan örnekler ileri moleküler genotipleme
analizi için -70°C'de tutulur.

Dondurulmuş örneklerin tekrarlayan dondurma-çözme işleminden
sakınılmalıdır. Bunun için örnekler mümkünse başlangıçta alikotlara
ayrılarak saklamaya alınmalıdır.
4 Test sonuçlarının yorumu, raporlama, bildirim

PCR veya gerçek-zamanlı PCR testi ile VZV DNA pozitifliği “kesin tanı”
bulgusudur. En kısa sürede testi isteyen hekime bildirilmelidir.

Klinik bulguların varlığında VZV IgM pozitifliği “kesin tanı” bulgusudur.
En kısa sürede testi isteyen hekime bildirilmelidir.

Yakın zaman önce yapılmış bir aşılama varsa aşıya bağlı IgM pozitifliği
olabilir. IgM sınır değer bulunmuş ise 7-10 gün sonra yeni bir kan
örneği ile test tekrarlanır.

Akut enfeksiyonda VZV IgM bağışıklık sistemi baskılanmış hastada ve
yeni doğanda/in-utero dönemde negatif veya düşük pozitif olabilir.

Tek serum örneğinde VZV IgG pozitifliği sadece immüniteyi gösterir.
VZV IgG sonucu rutin koşullarda raporlanabilir.

Gebelikte şüpheli temas hikayesi varsa VZV IgM negatif ve VZV IgG
testi pozitifse virüs ile daha önce karşılaşmayı gösterir. VZV IgM ve IgG
negatifliğinde 7-10 gün sonra test yinelenir.
Ulusal Mikrobiyoloji Standartları
Viroloji / Mikrobiyolojik Tanımlama / V-MT-09 / Sürüm: 1.1 / 01.01.2015
Sayfa 9 / 10
Suçiçeği
5 Olası sorunlar/kısıtlılıklar

Moleküler testler için örnek alırken her zaman sentetik (dakron ya da
rayon uçlu) eküvyonlar tercih edilmelidir. Kalsiyum aljinatlı, pamuklu
ve ahşap saplı eküvyon kullanılmamalıdır. PCR’da inhibitör etki
yapabilirler (3,8).

Döküntü tarihine göre uygun zaman diliminde alınmayan örneklerde
(2-5 gün) pozitif sonuç saptanmasında sorun yaşanabilir. Örneklerin
uygun zamanda alınması önemlidir.

Hemolizli veya lipemik serum örnekleri antikor titrelerinin hatalı
okunmasına neden olabilir.

Bebeklerde VZV IgG antikorları 6-8 aya kadar maternal antikorlar
olabilir.

HSV enfeksiyonları VZV IgM ve IgG testlerinde çapraz reaksiyona
neden olabilir.
Kaynaklar
1 Bulaşıcı Hastalıkların İhbarı ve Bildirim Sistemi, Standart Tanı, Sürveyans ve Laboratuvar
Rehberi, Sağlık Bakanlığı, Ankara. 2004.
http://www.shsm.gov.tr/public/documents/legislation/bhkp/asi/bhibs/BulHastBilSistStanSurveLa
bReh.pdf (erişim tarihi: 18.12.2013)
2 Bulaşıcı Hastalıklar Sürveyans ve Kontrol Esasları Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair
Yönetmelik. Resmi Gazete; 02.04.2011 – 27893.
http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2011/04/20110402-3.htm (son erişim tarihi: 06.01.2014)
3 Puchhammer-Stöckl E, Aberle SW. Varisella-zostervirus. In: Versalovic J, Carroll KC, Funke G,
Jorgensen JH, Landry ML, Warnock DW (eds). Manual of Clinical Microbiology. 10th ed. ASM
Press, Washington D.C. 2011, p. 1545-57.
4 CDC. Varicella. Epidemiology and Prevention of Vaccine-Preventable Diseases. The Pink Book:
Course Textbook - 12th ed., Second printing, May 2012.
http://www.cdc.gov/vaccines/pubs/pinkbook/varicella.html (son erişim tarihi: 06.01.2014)
5 Fölster-Holst R, Kreth HW. Viral exanthems in childhood – infectious (direct) exanthems. Part 2:
Other viral exanthems J Dtsch Dermatol Ges 2009;7:414–8
6 CDC, Chapter 17: Varicella. Manual for the Surveillance of Vaccine-Preventable Diseases (5th
ed., 2012). http://www.cdc.gov/vaccines/pubs/surv-manual/chpt17-varicella.html (son erişim
tarihi: 06.01.2014)
7 Pahud BA, Glaser CA, Dekker CL, Arvin AM, Schmid DA. Varicella zoster disease of the central
nerve system: epidemiological, clinical and laboratory features 10 years after the introduction of
the varicella vaccine. J Infect Dis 2011;203(3):316-23.
8 CDC. Collecting specimens for varicella zoster virus (VZV) testing.
http://www.cdc.gov/chickenpox/lab-testing/collecting-specimens.html (son erişim tarihi
18.12.2013)
Sayfa 10 / 10
Ulusal Mikrobiyoloji Standartları
01.01.2015 / Sürüm: 1.1 / V-MT-09 / Mikrobiyolojik Tanımlama / Viroloji