sığır ayak ve ekstremite hastalıklarında beslenme ve ahır yapısının

SIĞIR AYAK
VE EKSTREMİTE
HASTALIKLARINDA
BESLENME VE AHIR
YAPISININ ETKİSİ
Prof.Dr. Serhat ÖZSOY
Topallıkların nedenleri









Besinler
Beslenme idaresi
Ahır yapısı ve idaresi
Hayvan davranışları
Stres ve sığır rahatı
Tırnak kesimi
İnfeksiyöz etkenler
Mikotoksinler
Hormonal değişimler
BESLENME
Konsantre yemin
 Kalitesi
 Tipi
 Protein oranı
Kaba yemin kalitesi
Silajın nemi
Ayak hastalığı riskini arttırır.
BESLENME


Düşük kaliteli ot ve konsantre yem artışı
laminitis riskini arttırır.
Kaba yemin fazla tüketimi ve konsantre yem
verilmeyişi dışkı kıvamını arttırarak tabanda
yıkımlayıcı çamur oranını azaltır.
BESLENME
Besinlerle
alınan
yüksek
oranlardaki
karbonhidrat ve proteinler,
 Ruminal asidoz
 Asetonomi
 Yağlı karaciğer
 Hipokalsemi,hipofosfatomi ve hipomagnezemi
ile dolaşım ve metabolik bozukluklara neden
olur.
Asidoz

Fermente olabilir karbonhidrat yendiğinde,
PH düşer
Bakteriler ürer (S. bovis )
Laktik asit oluşur
PH< 5
Lactobasil sayısı artar --------Rumen asidozu
Fermentasyonun durur
Ruminitis ve hiperkeratosis oluşur
D-L laktik asitler emilir--------Metabolik asidoz
oluşur.
ASİDOZ-LAMİNİTİS
Metabolik asidoz sonucu
 Vasoaktif bir mekanizma aktive edilir
 Endotoksin ve histaminler (mikrobiyel değişim)
serbest bırakılır
 Artan kan basıncı artışı ile damar dışına sıvı sızar
 Ödem, tromboz ve corium’da internal hemoraji ve
ağrı oluşur
 Dolaşımın bozulması ile lokal işemi, epidermal
hücrelerde beslenememe ve hipoksi oluşur.
 AV şantlar oluşur-----------------------------------
ASİDOZ-LAMİNİTİS








Epidermis’in Str.germ. dejenere olur
Dermal epidermal birleşme bozulur
Laminar bölge ve Corium’da dejenerasyon olur
Laminar tabaka ayrılır
Ayak kemiği ,corium ve dorsal duvar arasındaki yapı
bozulur.
Ayak-taban arasındaki dokular basınç altında kalır
Yumuşak doku kompresyonu, hemoraji,tromboz ve
nekrotik alanlar oluşturur.
Küçük skarlar ve doku dejenerasyonu yeni kornu
oluşumunu engeller.
SUBKLİNİK ASİDOZ
PH> 5.5
Düzensiz iştah-yem yeme
Ağırlık kaybı –Yem yemeye rağmen
Düzensiz dışkı oluşumu
İshal-Normal-Pasta kıvamı
Topallıklar
Laminitis’de protein düzeylerinin
etkisi
Normal çiftlik
Kan üre
15.9
Globulin
3.0
Total protein
6.1
Hücre volümü % 29.4
Hemoglobin % 8.9
(Bargai 1992)
Etkilenen çiftlik
-----------------------Normal Etkilenmişler
24.6
25.5
2.8
3.9
6.1
7.1
32.2
33.9
9.6
10.1
Laminitis’de mikotoksin’lerin etkisi
Hayvanlar
Normal sığırlar
Topal sığırlar
Ovaryum kistli topal sığırlar
(Özsoy 2004)
n
30
8
27
Aflatoxin M1
-----------------ppb
0.0992
0.2318
0.2577
LAMİNİTİS
En önemli metabolik hastalık
Akut
Subklinik
Kronik
HİSTAMİN






Nekrotik hastalıklarla olan protein yıkımlanması
Stres,travma, sert zemin,aşırı kalabalık
Corium dokusunun zedelenmesi
Karaciğer apselerindeki anaerobik üreme
Hemorajik yangılar
Asidoz’a bağlı mikroorganizma ölümleri
Endotoksin ve Histamin oluşumunu sağlar !!!
SUBKLİNİK LAMİNİTİS






Tabanın yumaşaması ve sarı mum benzeri bir
hal alması
Tırnağın uç kısmının uzayarak ağırlık
merkezinin değişmesi
Taban ülseri
Beyaz çizgi ayrılması
Ökçe çürüğü
Çift taban oluşumu vb.----------------
SUBKLİNİK-KRONİK
LAMİNİTİS
NE YAPABİLİRİZ ?







Konsantre yemleme günde 2 kere yapılmalıdır(35-40 kg
üzerinde süt verenlerde 3-4 kere olmalı)
Tüm gün yemleme yapılabilir
Konsantre-Kaba yem oranı % 60-40 olmalıdır.
Tavsiye edilen protein miktarı % 16-18 üzerinde
olmamalıdır
Kaba yem miktarı vücut ağırlığının % 1.40’ından az
olmamalıdır.
Konsantre yemden önce biraz ot verilmelidir.
Buzağılamadan 2 hafta önce vücut ağırlığının % 0.5-0.75
konsantre yem verilmelidir.
PH Düzenlenmesi
Sodyum bikarbonat 74-100 g/gün/sığır
Rasyonun % 1’i
 Taneli buğday
 Yalama taşı
 Ot kıyım uzunluğu 2.5 cm ve üzerinde
olmalıdır.

BESLENME
BİOTİN,
 Süt veren rasyonuna 20 mg/gün/sığır
 Kurudakilere 10 mg/gün/sığır

Zn-methionin 3g/gün/sığır
SONUÇ










Kaba yem en üst düzeyde olmalı
Konsantre yem bir seferde 4 kg’dan fazla verilmemeli
Rasyon protein oranı % 16-18’i aşmamalı
Enerji ve protein dengeli olmalı
Yağ oranı düşük olmalı
Rasyondaki ani değişimlerde sakınılmalı
Uzun ot-sman kullanılmalı
Buzağılama döneminde hayvanların yağlandırılmasından
sakınılmalı
Bikarbonat ve yalama taşı kullanılmalı
Yeterli vitamin ve mineral sağlanmalıdır