Türkiye`de Somatoform Bozukluklar Epidemiyoloj ürkiye`de

Türkiye’de Somatoform Bozukluklar Epidemiyolojisi Dr Yarkın Özenli Başkent Üniversitesi Psikiyatri Anabilim Dalı
Psikiyatri Anabilim Dalı Açıklama 2008­ Açıklama 2008 ­2009 2009 Araştırmacı: Araştırmacı :-
Danışman: Danışman : -
Konuşmacı: Konuşmacı :-
Somatoform Bozukluklar SOMATOFORM BOZUKLUKLARDA EPİDEMİYOJİK ARAŞTIRMA YAPMANIN ZORLUKLARI u DÜNYA GENELİNDE VE TÜRKİYE’DE u
YAPILMIŞ ÇALIŞMALAR ve RİSK FAKTÖRLERİ u SOMATOFORM BOZUKLUKLARDA u
EPİDEMİYOLOJİK BİLGİYE GENEL BAKIŞ
EPİDEMİYOLOJİK BİLGİYE GENEL BAKIŞ ve SONUÇ u u
SOMATOFORM BOZUKLUKLARDA EPİDEMİYOJİK ARAŞTIRMA YAPMANIN ZORLUKLARI
YAPMANIN ZORLUKLARI DSM­ DSM ­IV’ göre somatoform IV’ göre somatoform bozukluklar Somatizasyon Bozukluğu u Hipokondriazis u
u Konversiyon Bozukluğu u
u Beden Dismorfik Bozukluğu u
u Ağrı Bozukluğu u
u Farklılaşmamış somatoform Bozukluk u
u BTA somatoform Bozukluk u
BTA somatoform Bozukluk
u u
ICD­ ICD ­10’göre Somatoform 10’göre Somatoform Bozukluklar Somatizasyon Bozukluğu u Ayrışmamış Somatoform Bozukluk u
u Hipokondriak Bozukluk u
u Somatoform otonomik işlev Bozukluğu u
u İnatçı somatoform Ağrı bozukluğu u
u Somatoform Bozukluklar, diğer u
u Somatoform Bozukluk, tanımlanmamış u
Somatoform Bozukluk, tanımlanmamış
u u
Tanımlama sistemi farkları ICD’de konversiyon başka bir alt grupta u ICD’de Beden dismorfik bozukluğu u
yok u ICD ve DSM farklı başlıklar içeriyor u
u Nevrasteni DSM yok u
Nevrasteni DSM yok
u u
Sıkıntıyı bedensel olarak ifade etme tüm dünyada yaygındır u Somatoform bozukluklar bir halk sağlığı u
sorunu olarak önümüzde durması u Psikiyatri ile genel tıp uygulamaları u
arasında kalmış olması u Tanı kriterlerinin kısıtlayıcı olması u
u Batıdan doğuya, bir toplumdan bir u
topluma farklı sonuçlar olması
topluma farklı sonuçlar olması u u
Gerek ülkemizde gerekse gelişmiş ülkelerde az sayıda epidemiyolojik çalışma olması u Somatoform bozukluklarla diğer psikiyatrik u
hastalıkların yüksek komorbiditesi u Somatoform bozukluklar ile genel tıbbi u
hastalıkların yakın ilişkisi u Psikiyatride sevimsiz hastalıklar olarak u
Psikiyatride sevimsiz hastalıklar olarak
görülmesi u u
DÜNYA GENELİNDE VE TÜRKİYE’DE YAPILMIŞ EPİDEMİYOLOJİK ÇALIŞMALAR
ÇALIŞMALAR Somatizasyon Bozukluğu Somatoform bozukluklar içinde epidemiyolojik olarak en iyi araştırılan grubu u Ancak epidemiyolojik araştırmaların u
büyük çoğunluğu birinci basamak sağlık kurumlarından ve genel hastanelerden gelmektedir.
hastanelerden gelmektedir. u u
Somatizasyon bozukluğu genel epidemiyolojik veriler % 0.3 ­ 2.9 % 0.3­ 2.9 u Kadınlarda yüksek % 1 u
Kadınlarda yüksek % 1­ ­5 5 u K/E : 20/1 u
u Kadın cinsiyet,düşük SES, düşük u
eğitim, kronik hastalık,sözel, fizik ve cinsel taciz, göç ve annenin eğitim
cinsel taciz, göç ve annenin eğitim düzeyi etkili u u
Somatizasyon Bozukluğu Somatizasyon Bozukluğu Bailer ve ark. Bailer ve ark. Jackson ve korenke Jackson ve korenke. . Türkiye RSPÇ Kaya B. Kırpınar ve ark Kırpınar ve ark Özenli ve ark n % 1130 500 7479 900 324 804 9.1 8 0.2 2.6 1.54 7.7
7.7 Farklılaşmamış somatoform Bozukluk Farklılaşmamış somatoform bozukluk için 23 ülkede psikiyatristler ile yapılan çalışmada kolaylıkla tanı konabilen bir durum olması yüksek yaygınlık oranlarını desteklemektedir. u Bir çok çalışmada yaygınlık %10 u
Bir çok çalışmada yaygınlık %10­ ­14 14 arasında bulunmuştur. u Ülkemizde Kırpınar’ın çalışmasında u
yaygınlık %1.5 bulunmuştur u İç göç yaşamış kişilerle yapılan bizim u
çalışmamızda % 5.43 oranı bulunmuştur
çalışmamızda % 5.43 oranı bulunmuştur u u
Hipokondiriazis Yaş u Eğitim düzeyi ( özellikle hiç okula u
gitmeyenlerde) u Hiç evlenmemiş, dul ve u
boşanmışlarda sık u Kırsal kesimde yaşayanlarda daha u
Kırsal kesimde yaşayanlarda daha
yüksek u u
Hipokondriazis n % 1130 4.2 685 685 7.7 4.4 Faravelli ve ark. 673 4.5 Türkiye RSPÇ 16550 0.6 Kırpınar ve ark. 324 1.5
1.5 Bailer ve ark Kirmayer ve Robbins Hipokondirial somatizasyon pür hipokondiazis Konversiyon bozukluğu Genel hastane uygulamalarında konsültasyonların % 5­ konsültasyonların % 5 ­16 konversiyon 16 konversiyon belirtileri vardır. u Gençlerde, kadınlarda, Eğitim ve SES u
düşük olanlarda, kırsal alanda yaşayanlarda, ailede konversiyon bozukluğu olanlarda, fizik­ bozukluğu olanlarda, fizik ­cinsel kötüye cinsel kötüye kullanım varlığı u Ülkemizde sağlık ocağı bazında yapılan bir u
çalışmada % 20 varan sonuç
çalışmada % 20 varan sonuç u u
Konversiyon Bozukluğu Faravelli ve ark Deveci ve ark Kırpınar ve ark n 673 1086 324 % 0.3 5.6 5.2
5.2 Beden dismorfik Beden dismorfik bozukluğu dismorfik bozukluğu Genç, bekar, kentlerde yaşayanlarda sık u Dermatoloji ve plastik cerrahiye u
başvuru sık u Plastik cerrahiye başvuran hastaları u
Plastik cerrahiye başvuran hastaları
% 2 BDB u u
Beden Dismorfik Bozukluğu Faravelli ve ark % 0.7 u Cansever ve ark.nın 420 kız kolej u
öğrencisinde beden dismorfik bozukluğu yaygınlığı % 4.8 olarak
bozukluğu yaygınlığı % 4.8 olarak bulunmuştur. u u
Somatoform Ağrı Bozukluğu Kadınlarda, SES düşüklerde, yaş ilerledikçe, kronik hastalığı olanlarda, u Komorbid psikiyatrik hastalıklar sık u
Komorbid psikiyatrik hastalıklar sık
görülüyor u u
Somatoform Ağrı Bozukluğu Somatoform Ağrı Bozukluğu Hauser ve ark Hauser ve ark Gureje ve Gureje ve Obikaya Obikaya Faravelli ve ark Faravelli ve ark Kırpınar ve ark Kırpınar ve ark Türkiye RSPÇ n 2524 1417 673 324 16550 % 8.6 4.7 0.6 1.5 8.4
8.4 EPİDEMİYOLOJİK GENEL BAKIŞ ve SONUÇ
BAKIŞ ve SONUÇ Genel bakış u u
Şu ana kadar Türkiye’ de yapılmış çalışmalara bakıldığında Somatizasyon bozukluğu % 0.2 Somatizasyon bozukluğu % 0.2 bozukluğu % 0.2­ ­7.7 7.7 Hipokondiriazis % 0.6 Hipokondiriazis % 0.6­ % 0.6 ­1.5 1.5 Konversiyon bozukluğu % 5.2 Konversiyon bozukluğu % 5.2­ bozukluğu % 5.2 ­20 20 S. ağrı bozukluğu % 1.5­ S. ağrı bozukluğu % 1.5 ­8.4 8.4
Genel Bakış u u
Risk faktörleri açısından bu çalışmalarda farklı risk faktörleri değerlendirmesi rağmen benzer özellikler daha ön planda görülmektedir Kadın cinsiyet,düşük eğitim ve ekonomik seviye, fizik cinsel taciz göç vb..
fizik cinsel taciz göç vb.. SONUÇ • Gerek 1. basamak koşullarında gerekse en ileri teknoloji sahip 3. basamakta somatoform basamakta somatoform bozukluklar somatoform bozukluklar sık rastlanan psikiyatrik hastalıklardır. Bu nedenle bu hastalıkların iyi tanınması gereksiz tıbbi uygulamaların azalması ve psikiyatri kliniklerine geç gelişi
psikiyatri kliniklerine geç gelişi engelleyecektir. SONUÇ • Henüz Henüz somatoform somatoform bozuklukların somatoform bozuklukların sınıflaması, yaygınlığı ve epidemiyolojisindeki belirsizliklerin bulunması sorunların sürdüğünün bir
bulunması sorunların sürdüğünün bir göstergesidir. SONUÇ • Ciddi bir halk sağlığı sorunu olarak önümüzde duran bu bozukluklarla ilgili elde edilmiş bilgilerin tıp ve psikiyatri pratiğine yöneltilmesi koruyucu ve önleyici yaklaşımların geliştirilmesi gerekmektedir.
geliştirilmesi gerekmektedir.