PROPSTAT KANSERİ

PROPSTAT KANSERİ
Prostatik kasrisnom; Prostat karsinomu;
Prostat kanseri erkeklerde kansere bağlı ölümlerin en büyük
sebebidir. Erken teşhis prostat kanserinde hayat kurtarır.
Prostat ceviz büyüklüğünde, mesanenin altında yer alan ve
içinden idrar kanalı geçen lastik kıvamında salgı bezidir.
Esas görevi sperm sıvısına salgı üretmektir. Kanser prostat
dokusunun içinden çıkan ve kontrolsüz büyüyen tümör
hücreleridir. Normalde doku hücreleri kontrollü olarak büyür,
çoğalır ve ölürler. Kontrolsüz büyüdüklerinde doku içinde
kitle ( tümör) oluşturur ve etrafa yayılmaya başlar.
Kanser kötü huylu tümörlere verilen genel bir ad dır. Çevre
dokulara yayılır, uzak dokulara atlar, vücudu istila eder. İyi
huylu tümörler genellikle etrafa yayılmazlar. Bütün kanserler
gibi prostat kanserinde de erken teşhis hayat kurtarır.
Prostat kanseri neden olur?
Prostat kanserinin gerçek sebebi bilinmemektedir. Yapılan
çalışmalar aşağıdaki faktörlerin prostat kanseri gelişiminde
önemli olduğunu göstermiştir:
55 yaş üstü,
Ailede prostat kanseri öyküsü olması ( özellikle babada
ve erkek kardeşte ),
Ailede erken yaşta prostat kanseri öyküsü olması,
Yağlı yemek, prostat kanseri gelişme riskini
arttırmaktadır.
Prostat kanseri ne şikayete sebep olur?
Aşağıda yer alan şikayetler sadece prostat kanserine özgü
şikayetler değildir. İyi huylu prostat büyümesi ve idrar yolu
iltihapları da benzer şikayetlere neden olur. Ancak bu
şikayetlerin varlığında doktora başvurmanız tavsiye olunur.
Sık idrara gitme,
Gece idrara kalkma,
İdrara başlamakta güçlük,
İdrar çapında azalma,
Çatallı işeme,
İdrar tutmakta zorluk,
Son anda idrar kaçırma,
İdrarda yanma veya idrar yaparken ağrı,
Ereksiyonda zorluk, impotans,
Sperm çıkışında ağrı,
İdrarda yada spermde kan,
Bel, kalça, bacaklar yada alt karın ağrısı, huzursuzluk
hissi.
Prostat kanseri nasıl teşhis edilir?
Hastanın şikayetleri ve muayene bulguları teşhise yardımcı
olur. Kesin teşhis patolojik inceleme ile konur.
Parmakla muayene prostat hakkında çok değerli bilgiler
sunar.
İdrar tahlili: idrarda kan ve iltihap varlığı
araştırılır,
Kan testleri:
PSA: prostat bezinden salınan bir maddedir ve
prostat kanserinde artar. Çok değerli bir testtir.
Prostat kanserlerinin tanısında ve takipte
önemlidir.
Ultrason: prostat görüntülemesidir. Değerli bilgiler
verir,
İVP ( İv Piyelogream): üriner organların ilaçlı
filmidir,
Sistoskopi: ışıklı bir alet ile idrar yolları ve
mesanenin incelenmesidir,
Biyopsi: kesin teşhis koydurur. Prostat dokusundan,
kanser dokusundan iğne ile alınan parçaların
incelenmesidir.
Prostat kanseri nasıl tedavi edilir?
Prostat kanseri tedavisinde önce kanserin prostat dışına
yayılıp yayılmadığına bakılır. Etrafa yayılmışsa nereye kadar
yayıldığına bakılır. Tedavi şekli yaygınlığa göre değişir.
Prostat kanseri tedavisinde ürolog ve onkolog beraber çalışır.
Cerrahi tedavi:
Cerrahi olarak kanserli dokunun etraf lenf dokusuyla birlikte
çıkarılması hedeflenir.
Cerrahi tedavi 70 yaş altı ve bu tür ameliyatları
kaldırabilecek hastalara yapılır. Bu ameliyat tiplerinden
bazıları:
Pelvik lenfadenektomi: prostat ile birlikte pelviste
bulunan lenf bezleri de çıkartılır,
Radikal retropubik prostatektomi: prostatın tamamı ve
etraf lenf bezleri karınan girilerek çıkarılır.
Radikal perineal prostatektomi: testis ve anüs
arasından girilerek prostat ve etraf lenf bezleri
çıkartılır.
Transuretral prostatektomi ( TURP) penisten girilerek
prostat dokusunun çıkarılmasıdır. TURP bir kanser
ameliyatı değildir. Fakat şikâyetleri azaltmak amacıyla
yapılabilir.
Prostat kanser ameliyatları impotans yapabilir. İdrar
kaçırmaya, dışkı kaçırmaya neden olabilir. Sinirleri koruyan
ameliyatlar büyük ve sinirlere yakın kanserlerin
temizlenmesini zorlaştırır.
Robotik cerrahi ve laparoskopik cerrahi prostat kanseri
ameliyatlarında yeni ve gelişmekte olan yöntemlerdir.
Radyasyon tedavisi:
Kanser hücrelerinin öldürülmesi ve tümör kitlesinin
küçültülmesi amacıyla yapılır. Radyasyon iki şekilde
verilebilir:
External radyasyon tedavisi: dışarıdan tümörlü alana
radyasyon verilir,
İnternal radyasyon tedavisi: tümörlü alana radyoaktif
madde yerleştirilir. Erken dönem tümörlerde daha çok
tercih edilir.
Radyasyon tedavisi impotans, idrar kaçırma ve dışkı kaçırmaya
neden olabilir. Sistite neden olabilir. İmpotans ve idrar –
dışkı kaçırma riski sinir koruyan cerrahide en az,
prostatektomide yüksek, radyasyon tedavisinde daha yüksektir.
Hormon tedavisi:
Kanserin prostat dışına yayıldığı yada tedavi sonrası tekrar
etmiş hastalarda kullanılan bir tedavi yaklaşımıdır. Hormon
tedavisinde amaç erkek hormonlarını düşürmektir. En önemli
erkek hormonu( androjen) testosteron dur. Androjen hormonları
düşürmek prostat kanserinin küçülmesine ve yayılma hızının
yavaşlamasına yol açar, fakat kanseri yok edemez.
Hormon tedavi yöntemleri:
Orşiektomi: testislerin cerrahi olarak alınmasıdır.
Testisler testosteron un ana üreticisidir.
Testislerin alınması ile testosteron seviyesi
düşer, prostat kanserinin küçülmesini ve
ilerlemesinin yavaşlamasını sağlar.
LHRH antagonist ( Luteinizan Hormon Releasing Hormon
Antagonist): testislerden testosteron üretimini bloke
eder.
Anti androjen: ( flutamide, bicalutamide) androjen
etkisini bloke ederek etki eder. Orşiektomi yada LHRH
antagonistleri ile birlikte kullanılır.
Böbrek üstü bezlerinden androjen yapılmasını engelleyen
ilaçlar (ketokonazol, aminoglutetimid):
Östrojen: testislerden testosteron yapılmasını bloke
eder. Ciddi yan etkilerinden dolayı kullanılmamaktadır.
Prostat kanserinde hormon tedavisi yan etkileri :
Sıcak basmalarına,
Seksüel isteğin azalmasına, impotansa,
Kemiklerde zayıflamaya neden olur.
Criyosurgery:
Prostat kanserinin dondurularak yok edilmesidir.
Kemoterapi:
Kanser hücrelerini öldüren ilaç tedavisidir. Kanser dokusuyla
birlikte normal dokuya da zarar verir. Hormon tedavisine
dirençli prostat kanserinde yeni kullanılan docetaxel hayat
kalitesini ve süresini uzatmaktadır. Hormon tedavisine cevap
vermeyen prostat kanserlerinde PSA değeri sürekli artar ve
tedaviye rağmen tümör sürekli büyür ve yayılır.
Biyolojik tedavi:
Vücut direncini arttıran, immün sistemi güçlendiren ilaç ve
biyolojik maddelerdir. Prostat kanserlerinde hastanın
direncini arttırırlar.
Prostat kanserinden korunma:
Aşağıdaki önlemler prostat kanseri riskini azaltır:
50 yaşından itibaren düzenli Doktor kontrolü PSA ve
prostat muayenesi,
Dengeli beslenme, hayvansal yağlardan ve yağlı
gıdalardan uzak durmak,
Düzenli aspirin almak,
Prostat büyümesi tedavisinde kullanılan 5 alfa redüktaz
inhibitörü ( finasterid, dutasteride) düzenli olarak
kullanılması prostat kanseri gelişimini azaltır.
Referanslar:
1. American Cancer Society
http://www.cancer.org/
2. National Prostate Cancer Coalition
http://www.pcacoalition.org/
3. The Canadian Prostate Cancer Network
http://www.cpcn.org/
4. Prostate Cancer Research Foundation
http://www.prostatecancer.ca/english/home/
5. All about prostate cancer. American Cancer Society website.
Available
at:
http://www.cancer.org/docroot/CRI/CRI_2x.asp?sitearea=LRN&dt=3
6 .
6. Berthold DR, Pond G, DeWit R, et al. Docetaxel plus
prednisone or mitoxantrone for advanced prostate cancer:
updated survival of the TAX 327 study (abstract). J Clin Oncol
. 2007;25:236s.
7. Definition of HRPC. Hormone Refractory Prostate Cancer
website.
Available
at:
http://www.hrpca.org/definitionofhrpc.html .
8. Know your options: a prostate cancer education program.
National Cancer Institute website. Available at:
http://www.cancer.gov/PDF/d00d7731-d7a9-4219-aff1-16d62b8cbe96
/knowyouroptions.pdf .
9. Prostate cancer. EBSCO DynaMed website. Available at:
http://www.ebscohost.com/dynamed/what.php . Updated February
2010.
10. Prostate cancer. National Cancer Institute website.
Available
at:
http://www.cancer.gov/cancertopics/types/prostate .
11. Prostate cancer (PDQ): treatment. National Cancer
Institute
website.
Available
at:
http://www.cancer.gov/cancertopics/pdq/treatment/prostate/pati
ent .
12. Radiation therapy for cancer: questions and answers.
National Cancer Institute website. Available at:
http://www.cancer.gov/cancertopics/factsheet/Therapy/radiation
.
13. Schröder FH, Hugosson J, Roobol MJ, et al. Screening and
prostate-cancer mortality in a randomized European study. N
Engl J Med. 2009;360:1320-1328.