Eşyanın Menşei 2013 - ab gümrük müşavirliği ve danışmanlık a.ş.

AB CUSTOMS AGENCY ACADEMY
Eşyanın Menşei
2014
AB Gümrük Müşavirliği ve Danışmanlık A.Ş
Uzmanları Tarafından Hazırlanmıştır
© Tüm Hakları Saklıdır.
https://www.abcustoms.eu
SUNUŞ
Dış ticaret mevzuatı sıklıkla revizyona tabi tutulması
ve farklı bakış açılarıyla yorumlanmaya müsait yapısı
nedeniyle ayrıca dikkat ve uzmanlık ister.
“AB CUSTOMS AGENCY ACADEMY”
hazırlamış olduğumuz çalışmaların, dış
işlemlerinizin her aşamasında katma
sağlayacağını düşünüyoruz.
olarak
ticaret
değer
Dış ticaret mevzuatı ile ilgili olarak gerçekleşebilecek
değişiklikler, kısıtlamalar ve ilaveler uzman ekibimiz
tarafından titizlikle takip edilmektedir.
Biz “AB CUSTOMS AGENCY ACADEMY” olarak, çok
dikkat isteyen bu alanda her hangi bir hataya mahal
bırakmamak için, konunun uzmanlarından yardım
alınmasını öneririz.
AB GÜMRÜK MÜAŞVİRLİĞİ VE DANIŞMANLIK A.Ş.
uzmanları tarafından hazırlanan ve bu çalışmalarda
yer alan, bilgilerden dolayı şirketimizin yasal
sorumluluğu bulunmamaktadır.
SAYGILARIMIZLA,
AB CUSTOMS AGENCY ACADEMY
AB Gümrük Müşavirliği ve Danışmanlık A.Ş. kurulduğu
yıldan bu güne kadar yapmış olduğu yatırımlar ve
yürütmüş olduğu projeler ile ticari kar elde etmenin
yanında, sosyal sorumluluk anlayışı ve yaratılan
ekonomik katma değerler ile birlikte büyük bir
heyecanla faaliyetlerini, sürdürmektedir.
Eşyanın Menşei
2014
AB Gümrük Müşavirliği ve Danışmanlık A.Ş. bugün;
ilgili
departmanlarında
görevli
organizasyon
kabiliyetleri yüksek, ekip ruhu ile hareket eden ve her
biri kendi alanlarında uzmanlaşmış organize personel
yapısıyla entegre dış ticaret ve lojistik hizmetlerin en
önemli temel taşlarından sayılan gümrük müşavirliği
ve danışmanlık hizmetleri vermenin yanında aynı
zamanda; müşterileri adına çeşitli projeler ile ilgili dış
ticaret strateji planları hazırlama, efektif stratejik
çözümler üretme ve bu projelerin başından sonuna
kadar yürütülmesini sağlamakta uzmanlaşmış
personelleri ile sektörde marka olmak hedefiyle, hali
hazırda faaliyetlerine devam etmektedir.
Eşyanın Menşei 2014
Menşe Kavramı
Eşya hangi ülkede üretilmiştir veya elde edilmiştir sorusuna yanıt arar. Gözetim, kota, anti damping, yasaklama,
kısıtlama gibi dış ticaret düzenlemelerinin büyük bir kısmı menşe baz alınarak oluşturulduğu için gümrük idaresini
gerçekleştireceği kontrollerin önemli bir kısmı menşe ile alakalı bulunmaktadır.
Eşyanın hangi ülkede üretildiği veya elde edildiği şu nedenlerle önem arz eder. Gümrük vergileri eşyanın
menşeine göre farklılık gösterebilir.
Eşyaya uygulanacak ticaret politikaları önlemleri, menşe üzerinden yürütülür. Ülkelerle olan uluslararası ticaretteki
düzeyini belirlemek bakımından istatistiki anlamda önem taşır.
Kısaltmalar
**Pan Avrupa Menşe Kümülasyon Sistemi (PAMK)
**Pan Avrupa Akdeniz Menşe Kümülasyon Sistemi (PAAMK)
**Özel Teşvik Düzenlemesine Tabi Ülkeler (ÖTDÜ)
**Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu Ürünleri Ticareti (AKÇT)
**Serbest Ticaret Anlaşmaları (STA)
**Batı Balkan Menşe Kümülasyonu (BBMK)
** Gümrük Birliği (GB)
** Gümrük Tarifeleri Ticaret Genel Anlaşması (GATT)
** Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ)
** Dünya Gümrük Örgütü (DGÖ)
**Avrupa Serbest Ticaret Birliği Ülkeleri (EFTA)
**En Az Gelişmiş Ülkeler (EAGÜ)
**Gelişme Yolundaki Ülkeler (GYÜ)
**Diğer Ülkeler (DÜ)
**Avrupa Birliği (AB)
AB CUSTOMS AGENCY ACADEMY
Eşyanın Menşei 2014
Ülke Kuralları ve Bunların İstisnaları
Tercihli Olmayan Menşe Kuralları
Gümrük Tarifeleri ve Ticaret Genel Anlaşması (GATT) ve
sonrasında Dünya Ticaret Örgütüne (DTÖ) esas olan bu
ilkeye göre Dünya Ticaret Örgütüne (DTÖ) üye ülkeler
ticaret partnerleri arasında ayırım yapamamaktadır.
Türkiye’ye ithal edilmek üzere gönderilen eşya, aramızda
Serbest Ticaret Anlaşması (STA), Gümrük Birliği (GB) ve
Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi (GTS) bulunmayan bir
ülkeden geliyor ise, bu eşyanın menşei nin tespitinde,
Tercihli Olmayan Menşe Kuralları uygulanır.
Dünya Ticaret Örgütüne (DTÖ) üye bir ülkenin, herhangi bir
ülkeye uygulamış olduğu gümrük vergisi oranlarını bütün
üye ülkelere uygulaması gerekmektedir.
Herhangi bir ülkeye karşı yapılan özel bir muamele Dünya
Ticaret Örgütüne (DTÖ) üyesi diğer ülkelere de aynı
muamelenin yapılmasını gerekmektedir.
Bu kuralın üç istisnası mevcuttur.
**İkili Veya Çok Taraflı Serbest Ticaret Anlaşmaları
**Gümrük Birliği
**Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi (GTS)
Menşe Kuralları
Menşei eşyanın ekonomik milliyeti olarak tanımlayabiliriz.
Hangi durumların varlığı halinde eşyanın menşe kazanacağı
veya kazanamayacağı ilgili kurallar önem kazanmaktadır.
Tümüyle bir ülkede elde edilen veya üretilen eşya o ülke
menşeli sayılır.
Gümrük Kanunu Madde 18
Eşyanın üretiminde birden çok ülke rol almakta ve üretim
sürecinde birden fazla ülkeden getirilen girdiler kullanılmakta
veya işleme faaliyetlerinin bir kısmı başka ülkelerde
yapılmakta ise bu durumda menşe ile ilgili kurallar iki başlık
altında toplanmaktadır.
Ayrıca,
*Anti Damping ve telafi edici vergi uygulaması,
*Kota gibi miktar kısıtlaması uygulamaları,
*İthalat Yasakları,
*İthalatta gözetim uygulaması,
*İhracat iadeleri, durumlarının varlığı halinde de, menşe
tespiti için tercihli olmayan menşe kurallarına bakılır.
Aşağıdaki İşlemlerden Dolayı Eşya Menşe
Kazandırılmaz
Nakliye ve depolama sırasında ürünlerin iyi muhafazasını
sağlamak için yapılan havalandırma, yayma, kurutma, hasar
gören parçaların atılması ve benzeri işlem ve işçilik,
kalburlama, ayıklama, sınıflandırma, eşleştirme, yıkama,
kesme gibi basit işlem ve işçilik, ambalaj değişikliği,
ambalajların ayrılması ve birleştirilmesi, basit torbalama,
sandıklama, kutulama ve tüm diğer ambalajlama işlemleri.
Eşya ve ambalaj üzerinde işaret, etiket ve diğer tanıtıcı
işaretlerin konulması, tamamlanmış bir ürün oluşturulmak
üzere parçaların basit montajı, yukarıda sayılan hususlardan
iki veya daha fazlasının bir arada gerçekleşmesi.
**Tercihli Olmayan Menşe Kuralları
**Tercihli Menşe Kuralları
AB CUSTOMS AGENCY ACADEMY
Eşyanın Menşei 2014
Eşyanın Geldiği Ülke Kavramı ve Menşe
Eşyanın geldiği ülke, eşyanın Türkiye’ye en son gönderildiği
veya getiren araca yüklendiği ülkedir. Başka bir ülkede
antrepoya konmaksızın sadece araç değiştirilerek eşyanın
getirilmesi halinde eşyanın geldiği ülke değişmez.
Eşya üretildiği ülkeden, Türkiye’ye doğruca getirilmeyerek
üçüncü bir ülke veya ülkeler yoluyla getirilmiş ve oralarda
geçici depolama yerlerine ve antrepolara konulmuş olsa
dahi menşe ülkesi değişmez.
Dolayısıyla, eşyanın geldiği ülke ile menşei her zaman aynı
ülke değildir.
Tümüyle Bir Ülkede Elde Edilen Eşya
Tercihli olmayan menşe kurallarında en temel olanı tümüyle
bir ülkede elde edilen veya üretilen eşyanın, o ülke menşeli
sayılmasıdır.
Gümrük Kanunu Madde 18
*Ülkede çıkartılan madencilik ürünleri.
*Ülkede toplanan bitkisel ürünler.
*Ülkede doğan ve yetiştirilen canlı hayvanlar.
*Ülkede yetiştirilen canlı hayvanlardan elde edilen ürünler.
*Ülkede tutulan ve avlanan balıkçılık ve avcılık ürünleri.
*Ülkenin karasuları dışındaki denizlerden çıkarılan av
ürünleri ve diğer deniz ürünleri.
*Sadece hammadde elde etmek için o ülkede toplanan,
imalat işlemlerinden veya kullanım kalıntılarından elde
edilen atık ve artıklar.
Üretimi Birden Fazla Ülkede
Gerçekleşerek Elde Edilen Eşya
Üretimi birden fazla ülkede gerçekleştirilen eşyanın bir ülke
menşeli sayılabilmesi için, o ülkede yeni bir ürün imal
edilmesi, imalatın önemli bir aşamasının ve ekonomik
yönden gerekli görülen en son esaslı işçilik ve eylemin o
ülkede yapılması gerekir.
Gümrük Kanunu Madde 19
Yeni bir ürün elde edilmesi veya imalatın önemli bir
aşamasının ve ekonomik yönden gerekli görülen en son
esaslı işçilik ve eylemin o ülkede yapılması ile alakalı
Gümrük mevzuatı, bu duruma eşya bazında aşağıdaki
şekilde ikili ayırım yaparak açıklık getirmiştir.
**Tekstil ürünleri
**Tekstil harici ürünler
Yukarıdaki her iki durum için geçerli yorum kuralları Gümrük
Yönetmeliğinin 4 numaralı ekinde yer almıştır. Bu yorum
kuralları Gümrük Yönetmeliğinin 5. ve 6. eklerinde yer alan
listelerin ne şekilde okunacağına açıklık getirmektedir.
Tekstil Ürünleri İçin
Tercihli Olmayan Menşe Kuralları
Tekstil ürünleri denince, Gümrük Tarife Cetvelinin 50 - 63
fasılları arasında yer alan eşya anlaşılmalıdır. Tekstil
ürünleri kapsamında değerlendirilecek bir eşyanın menşeini
tespit bakımından yapılması gereken ilk iş Gümrük
Yönetmeliğinin “ Menşeli Olmayan Girdilerle İmal Edilen
Ürüne Menşe Statüsü Kazandıran veya Kazandırmaya
İşçilik veya İşleme Faaliyetlerine ilişkin Liste” başlıklı 5
numaralı ekine bakmak olmalıdır.
Örnek verecek olursak, 52.01 tarife pozisyonunda yer alan
“kadre edilmemiş pamuk” cinsi bir eşyanın Türk menşeli
sayılabilmesi için, kullanılan yabancı menşeli ham pamuğun
kıymetinin fabrika çıkış fiyatının % 50 sini geçmemesi
gerekmektedir.
Gümrük Yönetmeliği 5 numaralı ekine girmeyen yabancı
girdi kullanılarak elde edilen tekstil ürünlerinde, menşe
kazanımı ile ilgili kural eşyanın, tarife pozisyonu (ilk dört
rakam) değişikliğine uğrayıp uğramadığıdır.
Yabancı girdi kullanılarak elde edilen eşyanın tarife
pozisyonu değişmiş ise menşe kazanmıştır.
AB CUSTOMS AGENCY ACADEMY
Eşyanın Menşei 2014
Tekstil Harici Ürünlerde Tercihli Olmayan Menşe Kuralları
Bu kapsamda değerlendirilecek bir eşyanın menşeini tespit etmek bakımından yapılması gereken ilk iş Gümrük
Yönetmeliğinin “Menşeli Olmayan Girdilerle Elde Edilen Ürüne Menşe Statüsü Kazandıran İşçilik ve İşleme Faaliyetlerine
İlişkin Liste (Tekstil Ürünleri Dışındaki Ürünler) başlıklı 6 numaralı ekine bakmak olmalıdır.
Örnek verecek olursak, 0201 tarife pozisyonunda yer alan “sığır eti” cinsi bir eşyanın Türk menşeli sayılabilmesi için, en az üç
aylık bir besi döneminden sonra kesimi gerekli bulunmaktadır. Şayet bu eşya yönetmeliğin 6 numaralı ekinde yer almamışsa
ne yapılacaktır. Üretimi birden fazla ülkede gerçekleştirilen tekstil harici eşyanın bir ülke menşeli sayılabilmesi için, O ülkede
yeni bir ürün imal edilmesi veya imalatın önemli bir aşamasının ve ekonomik yönden gerekli görülen en son esaslı işçilik ve
eylemin o ülkede yapılması gerekir.
Menşe Şahadetnamesi
Menşe şahadetnamesi, eşyanın tercihli olmayan menşeini göstermek üzere kullanılan menşe ispat belgesidir. Menşe
şahadetnamesi, yalnızca kapsadığı eşyanın tercihli olmayan menşeini gösterir ve aksine bir düzenleme yok ise bu belgeye
istinaden tercihli tarife uygulaması yapılamaz.
Eşyanın tercihli menşeini göstermek üzere, menşe şahadetnamesi değil daha sonra göreceğimiz gibi EUR.1, EUR-MED ve
FORM A gibi belgeler kullanılır.
Menşe şahadetnamelerinde aşağıda yazılı bilgilerin bulunması zorunludur .
Gümrük Yönetmeliği Madde 40
Göndericini Ünvanı ve Adresi
Alıcının Ünvanı ve Adresi
Eşyanın Cinsi, Nevi, Brüt ve Net Ağırlığı
Kapların, Marka, Numara ve Sayıları
Menşe Şahadetnamesini Veren Makamın Tasdik Şerhi
Menşe Şahadetnamesi İbrazının İsteğe Bağlı Olduğu
Menşe şahadetnamesi zorunlu değildir. (ibrazı ihtiyaridir) Gümrük İdareleri, zaman zaman ticaret politikası önlemlerinin
uygulanması bakımından, menşe tespiti için, menşe şahadetnamesini zorunlu kılmakta ve ibrazını mutlaka talep etmektedir.
Yükümlünün, olabilecek en yüksek vergiyi ödemeyi kabul etmesi halinde, menşe şahadetnamesi ibraz edilmeden de işlem
yapılması gerekmektedir.
Taşıdıkları marka ve alametleri itibariyle menşei gümrüklerce tespit edilen ve CIF kıymeti (200.000.-TL) ’sını geçmeyen eşya
ve vergiden muaf eşya ile yolcu beraberi (zat ve hediyelik eşya gibi) kabul edilerek ithallerine gümrük idarelerince müsaade
edilen eşya, için menşe şahadetnamesi aranmaz.
AB CUSTOMS AGENCY ACADEMY
Eşyanın Menşei 2014
Tercihli Menşe Kuralları
Menşe şahadetnamesi zorunlu değildir. (ibrazı ihtiyaridir)
Gümrük İdareleri, zaman zaman ticaret politikası
önlemlerinin uygulanması bakımından, menşe tespiti için,
menşe şahadetnamesini zorunlu kılmakta ve ibrazını
mutlaka talep etmektedir.
Tercihli tarife uygulamalarından yararlandırılmak istenen
eşyanın tercihli menşe kuralları, Türkiye’nin bazı ülkeler
veya ülke gurupları ile yaptığı, tercihli bir tarife uygulaması
gerektiren anlaşmalar kapsamı eşya için bu anlaşmalar ile
“Anlaşmaya Dayalı Karşılıklı”
Türkiye tarafından tek taraflı olarak bazı ülkeler, ülke
gurupları veya toprak parçaları, için tanınan tercihli tarife
uygulamalarından yararlanan eşya için Bakanlar Kurulu
Kararı çerçevesinde “Dünya Ticaret Örgütüne (DTÖ)
Tarafından Konulmuş Kurallara Uygun Olarak Tek Taraflı “
belirlenir.
Anlaşmaya Dayalı Tercihli
Tarife Uygulamaları
Türkiye’nin anlaşmaya dayalı tercihli tarife uygulamalarını
aşağıdaki başlıklar çerçevesinde ele alabiliriz.
** Serbest Ticaret Anlaşmaları (STA)
** Avrupa Birliği (AB) ile Tarım Ürünleri Ticareti
** Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu Ürünleri Ticareti
(AKÇT)
Dikkat edilecek olursa: bu kapsamda Gümrük Birliği
Anlaşmasından bahsedilmemiştir. Bunun nedeni, Gümrük
Birliğinin, anlaşmaya dayalı tercihli tarife uygulamalarından
farklı olarak menşe kriterine değil, serbest dolaşım kriterine
dayanan bir ilişki öngörmesidir.
Bu nedenle Gümrük Birliği anlaşmasında menşe kuralları
yer almaz.
Serbest Ticaret Anlaşmaları (STA)
Tercihli Menşe Kuralları
Türkiye’nin anlaşmaya dayalı tercihli tarife uygulamalarını
aşağıdaki başlıklar çerçevesinde ele alabiliriz.
Serbest Ticaret Anlaşmaları (STA)
Avrupa Birliği (AB) ile Tarım Ürünleri Ticareti
Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu Ürünleri Ticareti (AKÇT)
Türkiye Avrupa Birliği (AB) ile oluşturulan Gümrük Birliğinin
bir parçası olduğu için Serbest Ticaret Anlaşmaları (STA)
bakımından Avrupa Birliğini (AB) takip etmekte ve Avrupa
Birliğinin (AB) anlaşma imzaladığı ülkelerle Serbest Ticaret
Anlaşması (STA) yapmaktadır.
Ortak Gümrük Tarifesi uygulamasının doğal bir sonucu
olarak Avrupa Birliğinin Serbest Ticaret Anlaşması
imzalamadığı ülkelerle ayrıca ,Serbest Ticaret Anlaşması
imzalaması mümkün bulunmamaktadır.
Serbest Ticaret Anlaşmaları (STA)
Tercihli Menşe Kuralları
Türkiye’nin anlaşmaya dayalı tercihli tarife uygulamalarını
aşağıdaki başlıklar çerçevesinde ele alabiliriz. Türkiye,
Avrupa Birliğini takiben aşağıdaki ülke/ülke guruplarıyla
Serbest Ticaret Anlaşması imzalamıştır.
EFTA Ülkeleri İzlanda / Lihtenştayn / İsviçre / Norveç
STA Ülkeleri İsrail / Sırbistan Karadağ / Makedonya /
Hırvatistan / Bosna Hersek / Fas / Filistin / Tunus / Suriye
Mısır / Arnavutluk / Gürcistan
Her Serbest Ticaret Anlaşması (STA) metni aynı zamanda
menşe kuralları da içerir. Bu kurallar, bir anlaşmadan
diğerine farklılık gösterebilir.
Serbest Ticaret Anlaşmalarının koyduğu menşe kuralları,
tercihli menşe kuralları içinde değerlendirilir. Dolayısıyla
tercihli menşe kuralları için elimizde, tercihsiz menşe
kurallarında olduğu gibi genel bir düzenleme yoktur.
AB CUSTOMS AGENCY ACADEMY
Eşyanın Menşei 2014
Anlaşmaya Dayalı Tercihli Tarife Uygulamaları
Türkiye’nin anlaşmaya dayalı tercihli tarife uygulamalarını aşağıdaki başlıklar çerçevesinde ele alabiliriz.
Serbest Ticaret Anlaşmaları (STA) kaynaklı tercihli tarife uygulaması için aşağıdaki hususlar dikkate alınmalıdır.
**Eşya anlaşma kapsamındamıdır ?
**Eşya, anlaşma uyarınca anlaşmaya taraf ülkeler menşeli sayılmaktamıdır ?
Menşe Kurallarını Anlaşma Metni Belirler. Eşya, tercihli tarife uygulaması için mutlaka menşe ispat belgesi ile gümrüğe
sunulmalıdır. Serbest Ticaret Anlaşması (STA) larda bu belge EUR1 veya EUR-MED dir.
Menşe Kümülasyonu
Birbirleri arasında ikili anlaşma bulunan ülke veya ülke guruplarının tümünün, “Bir Serbest Anlaşma Alanı Yaratmak ve
Ekonomik İlişkilerini Geliştirmek Bakımından Daha Esnek Kurallarla Menşe Statüsü Kazandırmaya Yönelik Olarak
Tanımlanabilir.”
Bu şekilde, anlaşma ülkelerinin birbirinden kullandıkları girdiler, menşe tespitinde kullanıldığı yer girdisi gibi değerlendirilir.
Çapraz Kümülasyon
Kümülasyon deyince akla daha çok çapraz kümülasyon olarak adlandırılan sistem gelir.
Ülkemizin içinde bulunduğu Pan Avrupa Menşe Kümülasyon Sistemi (PAMK) ve Pan Avrupa Akdeniz Menşe Kümülasyon
Sistemi (PAAMK) çapraz kümülasyon örnekleridir.
Doğrudan Nakliye Kuralı
Tercihli rejimden faydalanabilmek için Serbest Ticaret Anlaşması
(STA) ya göre eşyanın anlaşmaya taraf ülkeler arasında
doğrudan nakledilmesi gerekmektedir.
Örneğin, Suriye’den Katar’a satılan bir ürün, Katar’da serbest
dolaşıma girdikten sonra Türkiye’ye ihraç edilirse, bu ürün,
Türkiye-Suriye Serbest Ticaret Anlaşması kapsamında olsa
dahi anlaşmada öngörülen tercihli tarifeden yararlanamaz.
Tekrar yükleme ve iyi koşullarda muhafaza etmeye yönelik
işlemler nedeniyle gümrük gözetimi altında yapılan transit ve
geçici depolama durumları doğrudan nakliye kuralını bozmaz.
Bütün Serbest Ticaret Anlaşmalarında (STA) idari yardımlaşmaya
ilişkin hükümler de bulunur.
AB CUSTOMS AGENCY ACADEMY
Eşyanın Menşei 2014
Pan Avrupa Menşe Kümülasyon Sistemi (PAMK)
Avrupa Birliği (AB) ile Tarım Ürünleri Ticareti
PAMK sistemi, Türkiye ile Avrupa Birliğinin (AB) Avrupa
Serbest Ticaret Birliği Ülkeleri (EFTA) ile Serbest Ticaret
Anlaşmaları (STA) kapsamında yaptıkları tercihli ticarette,
sisteme taraf ülkeler menşeli girdilerin, diğer taraf ülkelerce
serbestçe kullanılmasına ve üretilen eşyanın söz konusu
ülkelerin tercihli rejiminden yararlanabilmesine ve bu şekilde
mevcut üretim kaynaklarının birleştirilmesine olanak tanıyan
ticaret sistemidir.
1/98 Sayılı Ortaklık Konseyi Kararına göre, tarım ürünleri
ticaretinin menşe kurallarına göre çalışacağı ortaya
konulmuş ve kapsama alınan eşya listesi, menşe kuralları,
menşe ispat belgeleri gibi alanlarda etraflı düzenlemeler
yapılmıştır.
Sistem, taraf ülkeler arasında (Türkiye, AB ülkeleri, EFTA
ülkeleri) fiilen bir serbest ticaret alanı tesis edilmesini ve
Avrupa Sanayinin üçüncü ülkeler karşısında tek bir sanayi
gibi hareket etmesini amaçlamaktadır.
Pan Avrupa Akdeniz Menşe
Kümülasyon Sistemi (PAAMK)
PAAMK taraf olan ülkeler PAMK üyesi ülkeler olan, Türkiye
Avrupa Birliği (AB) ülkeleri, Avrupa Serbest Ticaret Birliği
Ülkeleri (EFTA) ile Akdeniz Ülkeleri olan Batı Şeria ve
Gazze Şeridi, Cezayir, Fas, Tunus,İsrail, Lübnan, Mısır,
Suriye, Ürdün ve Faroe Adalarıdır.
PAAMK sistemi, sisteme taraf ülkeler menşeli girdilerin,
diğer taraf ülkelerce serbestçe kullanılmasına ve üretilen
eşyanın söz konusu ülkelerin tercihli rejiminden
yararlanabilmesine ve bu şekilde mevcut üretim
kaynaklarının birleştirilmesine imkan
tanıyan ticaret
sistemidir.
Serbest Ticaret Anlaşmaları Kapsamında kullanılan menşe
ispat belgesi EUR.1 dolaşım belgesidir. Bununla birlikte
PAAMK kapsamında EUR-MED dolaşım belgesinin
kullanılması da mümkündür.
Tarım ürünleri için 1/98 sayılı Ortaklık Konseyi kapsamında
tercihli tarife uygulanması için, EUR 1 dolaşım belgesi,
onaylanmış ihracatçı statüsüne sahip ihracatçılar ile 6.000
EURO kıymetini aşmayan sevkiyatlar için fatura beyanı,
menşe ispat belgesi olarak kullanılacaktır.
İşlenmiş tarım ürünleri ticaretinde, tercihli rejim
uygulamasında kullanılacak belge ise A.TR dolaşım
belgesidir.
Anlaşmaya Dayanmayan
Tercihli Tarife Uygulaması
1/98 Sayılı Ortaklık Konseyi Kararına göre, tarım ürünleri
ticaretinin menşe kurallarına göre çalışacağı ortaya
konulmuş ve kapsama alınan eşya listesi, menşe kuralları,
menşe ispat belgeleri gibi alanlarda etraflı düzenlemeler
yapılmıştır.
Türkiye, Gümrük Birliğinin bir gereği olarak, Avrupa Birliğini
(AB) Genelleştirilmiş Tercihler Sistemini de (GTS)
mevzuatına uyarlamıştır.
Genel Özellikler
** Gümrük Vergisi Tavizleri Tek Taraflıdır.
** Tavizlerin Verilişi Bağlayıcı Değildir.
** Tavizler Kısmen Veya Tümüyle Kaldırılabilir.
** En Çok Kayrılan Ülke Kuralını Engelleyici Değildir.
AB CUSTOMS AGENCY ACADEMY
Eşyanın Menşei 2014
Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi (GTS) Kapsamı
En az gelişmiş ülkeler (EAGÜ)
Özel Teşvik Düzenlemesine Tabi Ülkeler (ÖTDÜ)
Gelişme Yolundaki Ülkeler (GYÜ)
İthalat Rejimi Kararında, Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi
(GTS) kapsamında uygulanacak tercihli vergi oranları,
Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi (GTS) ülkeleri sütunu
altında ayrıca belirtilmiştir.
Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi (GTS) uygulaması,
yalnızca İthalat Rejimi Kararı eki II sayılı liste kapsamı eşya
için söz konusudur. Ayrıca II sayılı liste kapsamında
bulunmakla beraber Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu
Ürünleri Ticareti (AKÇT) kapsamında olan ürünler de
Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi (GTS) uygulamasından
faydalanamaz.
Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi (GTS) ülkeleri
ABD / Japonya / Rusya / Y.Zelanda / Beyaz Rusya
Avustralya / Kanada
Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi (GTS) kapsamında tercihli
tarife uygulamasına ilişkin kurallar, kullanılacak belgeler,
menşe kriterlerini ayrıntılı olarak düzenlemiştir.
İthal eşyasının Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi (GTS)
kapsamında tercihli tarifeden faydalanabilmesi için,
Türkiye’ye FORM A belgesi eşliğinde gelmesi
gerekmektedir.
AB CUSTOMS AGENCY ACADEMY
Eşyanın Menşei 2014
Menşe Ülke Kodları
Kodu
001.
002.
003.
004.
005.
006.
007.
008.
009.
010.
011.
012.
021.
022.
024.
025.
028.
030.
032.
036.
Ülke İsmi
Fransa
Belçika
Hollanda
Almanya
İtalya
Birleşik Krallık
İrlanda
Danimarka
Yunanistan
Porketiz
İspanya
Lüksemburg
Kanarya Adaları
Ceuta Ve Melilla
İzlanda
Faroe Adaları
Norveç
İsveç
Finlandiya
İsviçe
Kodu
038.
043.
044.
045.
046.
048.
052.
053.
054.
055.
060.
062.
063.
064.
066.
068.
070.
072.
073.
074.
Ülke İsmi
Avusturya
Andorra
Cebeli Tarık
Vatikan
Malta
Yugoslavya
Türkiye
Estonya
Letonya
Litvanya
Polonya
Çek Cumhuriyeti
Slovakya
Macaristan
Romanya
Bulgaristan
Arnavukluk
Ukranya
Beyaz Rusya
Moldovya
Kodu
075.
076.
077.
078.
079.
080.
081.
082.
083.
084.
085.
086.
087.
091.
092.
093.
094.
096.
182.
204.
AB CUSTOMS AGENCY ACADEMY
Ülke İsmi
Rusya Federasyonu
Gürcistan
Ermenistan
Azerbeycan-Nahçıvan
Kazakistan
Türkmenistan
Özbekistan
Tacikistan
Kırgızistan
Çeçen Cumhuriyeti
Dağıştsan Cumhuriyeti
Tataristan
Yakutistan
Slovenya
Hırvatistan
Bosna-Hersek
Sırbistan
Makedonya
Cook Adaları
Fas
Eşyanın Menşei 2014
Menşe Ülke Kodları
Kodu
208.
212.
216.
220.
224.
228.
232.
236.
240.
244.
247.
248.
252.
257.
260.
264.
268.
272.
276.
280.
Ülke İsmi
Cezayir
Tunus
Libya
Mısır
Sudan
Moritanya
Mali
Burkina Faso
Nijer
Çad
Cape Verde
Senegal
Gambiya
Gine-Bissau
Gine
Sıerra Leone
Liberya
Fildişi Sahili
Gana
Togo
Kodu
Ülke İsmi
Kodu
284.
288.
302.
306.
310.
311.
314.
318.
322.
324.
328.
329.
330.
334.
338.
342.
346.
350.
352.
355.
Benin
Nijerya
Kamerun
Merkezi Afrika Cumhuriyeti
Ekvator Ginesi
Sao Tome And Prıncıpe
Gabon
Kongo
Zaire
Ruanda
Burundi
St. Helena Ve Bağlantıları
Angola
Etiyopya
Cibuti
Somali
Kenya
Uganda
Tanzanya
Seyşel Adaları Ve Bağlantıları
357.
366.
370.
372.
373.
375.
377.
378.
382.
386.
389.
390.
391.
393.
395.
400.
404.
406.
408.
412.
AB CUSTOMS AGENCY ACADEMY
Ülke İsmi
İngiliz Hint Oky.Toprakları
Mozambik
Madagaskar
Reunion
Mauritius
Komoro Adaları
Mayotte
Zambia
Zimbabve
Malavi
Namibya
Güney Afrika Cumhuriyeti
Bostvana
Svaziland
Lesotho
Amerika Birleşik Devletleri
Kanada
Grönland
St. Pierre Ve Miquelon
Meksika
Eşyanın Menşei 2014
Menşe Ülke Kodları
Kodu
413.
416.
421.
424.
428.
432.
436.
442.
446.
448.
449.
452.
453.
454.
456.
457.
458.
459.
460.
461.
Ülke İsmi
Kodu
Bermuda
Guatemala
Belize
Honduras
El Salvador
Nikaragua
Kosta Rika
Panama
Anguılla
Küba
St. Christopher Ve Nevis
Haiti
Bahama
Turks Ve Caicos Adası
Dominik Cumhuriyeti
Abd Virjin Adaları
Guadelup
Antıgua Ve Bermuda
Dominika
İngiliz Virjin Adaları
462.
463.
464.
465.
467.
469.
472.
473.
474.
478.
480.
484.
488.
492.
493.
496.
500.
504.
508.
512.
Ülke İsmi
Martinik
Cayman Adaları
Jamaika
St. Lucia
St. Vincent
Barbados
Trinidad Ve Tobago
Grenada
Aruba
Hollanda Antilleri
Kolombiya
Venezuella
Guyana
Surinam
Monaco
Fransız Guyanası
Ekvator
Peru
Brezilya
Şili
Kodu
516.
520.
524.
528.
529.
600.
601.
604.
608.
612.
616.
624.
625.
628.
632.
636.
640.
644.
647.
648.
AB CUSTOMS AGENCY ACADEMY
Ülke İsmi
Bolivya
Paraguay
Uruguay
Arjantin
Falkland Adaları
Rum Kesimi
K. Kıbrıs Türk Cumhuriyeti
Lübnan
Suriye
Irak
İran
İsrail
Gazze
Ürdün
Suudi Arabistan
Kuveyt
Bahreyn
Katar
Birleşik Arap Emirlikleri
Dubai
Eşyanın Menşei 2014
Menşe Ülke Kodları
Kodu
649.
652.
656.
660.
662.
664.
666.
667.
669.
672.
675.
676.
680.
684.
690.
696.
700.
701.
703.
706.
Ülke İsmi
Umman
Kuzey Yemen
Güney Yemen
Afganistan
Pakistan
Hindistan
Bangladeş
Maldiv Adaları
Sri Lanka
Nepal
Bhutan
Burma
Tayland
Laos
Vietnam
Kamboçya
Endonezya
Malezya
Brunei
Singapur
Kodu
Ülke İsmi
Kodu
Ülke İsmi
708.
716.
720.
754.
758.
732.
736.
740.
743.
800.
801.
802.
803.
804.
806.
807.
808.
809.
811.
812.
Filipinler
Moğolistan
Çin Halk Cumhuriyeti
Kuzey Kore Demokratik Halk
Güney Kore Cumhuriyeti
Japonya
Tayvan
Hong Kong
Makao
Avustralya
Papua Yeni Gine
Avustralya Okyanusu
Nauru
Yeni Zelanda
Solomon Adaları
Tuvalu
Amerikan Okyanusyası
Y. Kalodenya Ve Bağlantıları
Wallis Ve Futuna Adaları
Kiribati
813.
814.
815.
816.
817.
819.
822.
890.
901.
958.
960.
Pitcairn
Yeni Zelanda Okyanusu
Fiji
Vanuatu
Tonga
Batı Samao
Fransız Polinezyası
Kutup Bölgeleri
Bismark Archipelago
Bilinemeyen Ülke Ve Topraklar
Serbest Bölgeler
AB CUSTOMS AGENCY ACADEMY
Eşyanın Menşei 2014
Eşyanın Menşei 2014
Soru & Cevap
AB CUSTOMS AGENCY ACADEMY
Eşyanın Menşei 2014
Eşyanın Menşei ile ilgili Gümrük Kanunu ve Gümrük Yönetmeliğinde Hangi Maddelerden Yararlanılır?
Menşe kurallarına ait Gümrük Kanununda ve Gümrük Yönetmeliğinde mevzuata ait ilgili maddeler aşağıdadır.
Gümrük Kanunundaki 17. / 18. / 19. / 20. / 21. ve 22. Maddelerde
Gümrük Yönetmeliğinde 29. / 33. / 34. / 35. / 36. / 37. / 38 / 39. / 40. / 41. ve 42. Maddelerdedir.
Menşe Şahadetnamesi ve EUR.1 Belgesi Ne İşe Yarar?
Menşe Şahadetnamesi, eşyanın tercihli olmayan menşe statüsünü kanıtlamaya yarayan bir belgedir. EUR.1
Dolaşım Sertifikası, sertifikası muhteviyatı eşyanın anlaşma kuralları çerçevesinde menşeli olduğunu gösteren,
ihracatçı tarafından beyan edildikten sonra ilgili Ticaret/Sanayi Odaları tarafından gerekli kontroller yapılarak tespit
edilen ve gümrük idaresince vize edilmesini müteakip geçerli olan menşe ispat belgesi olup aramızda tercihli
ticaret anlaşması olan ülkelerle yapılan ticarette indirimli tarifeden yararlanmayı sağlar.
A.TR Belgesi ile EUR.1 Belgesi Arasında Ne Fark Vardır?
A.TR Dolaşım Belgesi; 2006/10895 sayılı Bakanlar Kurulu Kararına göre, Türkiye veya Topluluk ’ta serbest
dolaşımda bulunan eşyanın Gümrük Birliği çerçevesinde tercihli rejimden yararlanabilmesini sağlamak üzere,
gümrük idaresince ya da bu idare tarafından yetki verilmiş kuruluşlarca düzenlenip gümrük idaresince vize edilen
belgedir. A.TR Dolaşım Belgesi, eşyanın serbest dolaşım durumunda olduğunu gösteren bir belge olup eşyanın
menşeini göstermez. EUR.1 Dolaşım Belgesi ise eşyanın menşeini kanıtlamaya yarayan bir belgedir.
Menşe Şahadetnamesi Düzenlenmesi Mecburi Midir?
Gümrük Yönetmeliğinin 205. maddesinin dördüncü fıkrası hükümleri saklı kalmak kaydıyla, menşe esaslı ticaret
politikası önlemlerine tabi eşyanın serbest dolaşıma girişinde önlemin uygulanmaması için eşyanın önlem
uygulanan ülke menşeli olmadığını veya başka bir ülkede gördüğü değişiklik ve işlemler dolayısıyla o ülke menşeli
sayılmaması gerektiğini tevsik etmek üzere menşe ülkenin veya ihracatçı ülkenin yetkili makamlarınca
düzenlenmiş olan menşe şahadetnamesinin ibraz edilmesi gerekir.
Tedarikçi Beyanı Ne Demektir?
Tedarikçi beyanı, Türkiye ile AB arasında serbest dolaşımda bulunan ve PAMK’ a dahil ülkelerden biri menşeli
eşyanın tercihli menşe statüsünü kanıtlayan belgedir. Tedarikçi beyanına ilişkin hükümler 18 Eylül 1999 tarih ve
23820 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Türkiye ile Avrupa Topluluğu Arasında Serbest Dolaşımda Bulunan
Eşyanın Tercihli Menşe Statüsünün Kanıtlanmasına Dair Yönetmelik ile düzenlenmiştir.
AB CUSTOMS AGENCY ACADEMY
Eşyanın Menşei 2014
Form A Belgesi İle Menşe Şahadetnamesi
Arasında Fark Nedir?
Menşe Şahadetnamesi Tedarikçi Beyanı
Yerine Geçer mi?
Form A Belgesi, Genelleştirimiş Tercihler Sistemi (GTS)
çerçevesinde tercihli rejimden faydalanması talep
edilen eşyanın Genelleştirimiş Tercihler Sistemi (GTS)
ülkesi menşeli olduğunun ispatı için kullanılan bir
belgedir.
Menşe Şahadetnamesi
tedarikçi beyanı yerine
geçmez. Çünkü menşe şahadetnamesi eşyanın
tercihli olmayan menşeini kanıtlamaya yarayan bir
belgedir. Tedarikçi beyanı ise eşyanın tercihli menşe
statüsünü kanıtlayan bir belgedir.
Yani, eşyanın tercihli menşe statüsünü gösterir. Menşe
şahadetnamesi ise, eşyanın tercihli olmayan menşe
statüsünü gösteren bir belge olduğundan dolayı
herhangi bir şekilde indirimli tarifeden faydalanmayı
sağlamamaktadır.
Fatura Beyanı Nedir?
GTS Kapsamında Uluslararası Prosedürün
Tamamlanması Ne Demektir?
Genelleştirimiş Tercihler Sistemi (GTS) kapsamında
tercihli ticaretten faydalanmak amacıyla düzenlenen
Form A belgelerinin kabul edilebilmesi için
Genelleştirimiş Tercihler Sistemi (GTS)’den faydalanan
ülkelerin Türkiye’ye, kendi ülkelerinde Form A Menşe
Belgelerini düzenleme yetkisine sahip resmi idarelerin
isim ve adreslerini, bu idarelerce kullanılan mühürlerin
örnek baskılarını ve Form A Menşe Belgelerinin
kontrolünden sorumlu ilgili resmi idarelerin isim ve
adreslerini bildirmiş olmaları ve söz konusu ürünlerin
menşeine ilişkin bilginin doğruluğunun veya belgenin
geçerliliğinin kontrolü için Türkiye gümrük idarelerine
gerekli yardımı sağlamayı taahhüt etmeleri
gerekmektedir.
Fatura beyanı da EUR.1 Dolaşım Sertifikası gibi
eşyanın tercihli menşeini gösteren bir belge olup fatura
muhteviyatı eşyanın anlaşma kurallarına göre menşeli
olduğunun ihracatçı tarafından fatura, teslimat notu
veya başka bir ticari belge üzerinde yazılı olarak
beyanıdır. Kıymeti 6.000.-EURO’nun altında olan eşya
için tüm ihracatçılar tarafından, 6.000.-EURO’nun
üzerinde olan eşya için ise sadece onaylanmış
ihracatçılar tarafından düzenlenebilir.
Tüm bu prosedürler tamamlanmadan belgenin kabulü
ve tercihli rejim uygulanması mümkün değildir.
AB CUSTOMS AGENCY ACADEMY
Eşyanın Menşei 2014
PAMK (Pan-Avrupa Menşe Kümülasyon) Sistemi
PAAMK (Pan-Avrupa-Akdeniz Menşe Kümülasyon)
Sistemi BBMK (Batı Balkan Menşe Kümülasyon)
Sistemi Nedir? Hangi Ülkeler Dahildir?
PAMK, AB, EFTA ve Türkiye’nin dahil olduğu bir çapraz
kümülasyon sistemidir. PAMK sistemine dahil tüm
ülkelerin arasında Serbest Ticaret Anlaşması (STA)
vardır ve bu anlaşmaların hepsinde aynı menşe
kuralları uygulanmaktadır.
PAAMK ise AB, EFTA ve Türkiye’nin yanı sıra 1996
yılında başlatılan Avrupa - Akdeniz Ortaklık Süreci
kapsamında yer alan ülkelerin de (Suriye, Lübnan,
Filistin, İsrail, Ürdün, Mısır, Libya, Tunus, Cezayir ve
Fas) dahil olduğu bir çapraz kümülasyon sistemidir.
PAAMK sistemine dahil tüm ülkelerin arasında, PAMK
Sistemi’nden farklı olarak, serbest ticaret anlaşması
bulunmamaktadır.
Bu nedenle “Değişken Geometri” (Variable Geometry)
adı verilen bir sistem geçerli olup, bu çerçevede
yapılan tercihli ticarete konu eşyanın üretiminde
kullanılan girdilerin menşeli olduğu ülkelerin birbirleri
arasında STA mevcut olup - olmadığının kontrol
edilmesi gerekmektedir.
Bu konuda, 26 Kasım 2009 tarihli ve 27418 sayılı
Resmi Gazete’de yayımlanan PAAMK yönetmeliğinin
VII No’lu ekine bakılması gerekmektedir.
PAMK, PAAMK’ ın altında ayrı bir sistem olarak halen
varlığını devam ettirmekte olup, özellikle geri ödeme
yasağı ilkesinin mutlak anlamda uygulanması
bakımından önemini korumaktadır.
BBMK da AB ve ülkemizin (Yalnızca Gümrük Birliği
Kapsamı Ürünler Açısından) yanı sıra Hırvatistan,
Bosna-Hersek, Sırbistan, Karadağ, Makedonya ve
Arnavutluk’un dahil olduğu bir çapraz kümülasyon
sistemidir. (EFTA dahil değildir)
BBMK sistemine dahil tüm ülkelerin arasında serbest
ticaret anlaşması vardır (yalnızca ülkemizin Hırvatistan
ve Bosna-Hersek’le mevcut STA’ ları ile AB’nin
Hırvatistan’la mevcut STA’ sı henüz BBMK’ ya uygun
değildir; değişiklik süreçleri halen devam etmekte olup,
yakın bir tarihte yürürlüğe gireceklerdir) ve bu
anlaşmaların hepsinde aynı menşe kuralları
uygulanmaktadır.
Bu konuda, 19 Temmuz 2009 tarihli ve 27293 sayılı
Resmi Gazete’ de yayımlanan BBMK yönetmeliğinin
VI No’lu ekine bakılması yeterlidir.
Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu Ürünleri Ticareti
(AKÇT) Kapsamı Eşya İçin Hangi
Menşe Belgesi Düzenlenir?
Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu Ürünleri Ticareti
(AKÇT) ürünleri Türkiye ile Avrupa Birliği arasındaki
Gümrük Birliği kapsamı dışındadır ve bunların ticareti
menşe esasına dayanmaktadır.
Bu nedenle, Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu Ürünleri
Ticareti
(AKÇT) ürünlerinin menşe statüsünü
kanıtlamak amacıyla EUR.1 Dolaşım Belgesi ya da
fatura beyanı kullanılmaktadır.
AB CUSTOMS AGENCY ACADEMY