Hantavirüs enfeksiyonları - Türkiye Halk Sağlığı Kurumu

Bulaşıcı Hastalıkların Laboratuvar Tanısı için Saha Rehberi
HANTAVİRÜS ENFEKSİYONLARI*
Renal Sendromla Seyreden Kanamalı Ateş (RSKA)
Hantavirüs Kardiyo-Pulmoner Sendromu (HKPS)
ICD-10 A98.5
ICD-10 J12.8
* Hantavirüs enfeksiyonları ülkemizde bildirimi zorunlu hastalıklardır. Vakaların kayıt ve bildirimi için, Sağlık
Bakanlığının yayınlamış olduğu “Bulaşıcı Hastalıklar Sürveyans ve Kontrol Esasları Yönetmeliği”ne (RG 30/5/200726537) ve bu Yönetmelikte “Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” (RG 02/04/2011 – 27893) ile “Bulaşıcı
Hastalıkların İhbarı ve Bildirim Sistemi, Standart Tanı, Sürveyans ve Laboratuvar Rehberi”ne bakınız.
EPİDEMİYOLOJİSİ
Hantavirüsler dünya üzerinde pek çok farklı türe sahiptir ve 20’den fazlası insanlarda
enfeksiyon etkeni olarak bildirilmiştir.
veya
İki temel klinik tabloya neden olurlar ve bu tablolar virüsün dünya üzerindeki coğrafi
dağılımı ile ilişkilidir. Eski dünyada (Avrupa, Asya ve Afrika’da) görülen Hantavirüs
enfeksiyonları daha çok böbrek hasarı ve kanamalı ateş ile seyreder ve “renal sendromlu
kanamalı ateş (RSKA)” adını alırken, yenidünyada (Kuzey ve Güney Amerika) görülen
Hantavirüs enfeksiyonlarının oluşturdukları klinik tabloya “Hantavirüs kardiyo pulmoner
sendromu (HKPS)” adı verilmektedir. Coğrafik dağılıma göre ortaya çıkan bu klinik
farklılığın nedeni Hantavirüslerin taşıyıcısı olan kemiricilerin dağılımı ile olan ilişkisidir.
Hantavirüslerin her bir farklı türünün özgül bir kemiricide evrimleştiği ve dolayısı ile her
Hantavirüs türünün doğada belli kemirici türleri tarafından taşındığı bildirilmektedir.
Örneğin ülkemizde de görülen Hantaan virüs Apodemus agrarius; Puumala virüs Myodes
glareolus; Seoul virüs Rattus norvegicus türü kemiricilerle taşınmaktadır. Özgül
konaklarında kronik bir enfeksiyon yapan Hantavirüsler uzun süre hayvana zarar
vermeksizin kemiricinin dışkı, idrar, salya ve diğer salgıları ile dışarı atılırlar. İnsana
bulaşma büyük ölçüde bu enfekte atıklardan kalkan aerosollerin inhalasyonu ile
gerçekleşmektedir. Kemiricilerden insana hayvanın ısırması yolu ile bulaşma da
bildirilmiştir. Eski dünyada gözlenen Hantavirüs enfeksiyonlarında (RSKA) enfeksiyonun
ilk 5 gününde virüsün hastanın idrarı ve kanında bulunduğu bildirilmesine karşın
insandan insana bulaşma bildirilmemiştir.
SÜRVEYANS
GEREKÇESİ
Yapılan çalışmalara göre, Türkiye’de Puumala ve Dobrova serotiplerinin etken olduğu
RSKA formu görülmektedir. İlk vakalar Zonguldak, Bartın, Giresun ve Ordu illerinden
bildirilmiştir. Marmara bölgesi ve İstanbul’dan da bir RSKA olgusu tanımlanmıştır. Henüz
bir klinik vaka bildirilmemiş olmasına karşın İzmir’de yapılan seroepidemiyolojik
araştırmalarda Hantavirüs seropozitifliği saptanmıştır. Hastalık ölümcül olabildiğinden,
etkili kontrol önlemlerinin planlanabilmesi ve uygulanabilmesi için sürveyansı esastır.
KLİNİK
ÖZELLİKLERİ
HKPS ve RSKA’nin inkübasyon periyodunun uzunluğu 2-4 haftadır; fakat birkaç gün ile 2
ay arasında değişebilir. Başlıca bulgular; ateş, akut trombositopeni ve vasküler
geçirgenlikteki geri dönebilir (geçici) artışa bağlı damar dışına sıvı kaybıdır. Her iki klinik
tablo arasındaki bulguların farklılığı vasküler geçirgenlikteki artışa bağlı sıvı kaybının
bedende yoğunlaştığı bölgelerin farklı olması ile ilgilidir. RSKA’da sıvı temel olarak
retroperitoneal bölgeye kaçarken, HKPS’de kaçak akciğerlere olmaktadır.
RSKA – Hantaan, Dobrava, Puumalaa ve Saarema virüslerin hepsi farklı düzeylerde de
olsa RSKA’ya neden olmaktadır. Hantaan ve Dobrava virüslerin neden olduğu RSKA’da
klinik ağır seyrederken, Seul virüsün neden olduğu RSKA daha hafif seyretmektedir.
Hastalık; ateşli, hipotansif, oligürik, diüretik ve iyileşme olmak üzere beş döneme ayrılır.
Ölümlerin yarısı oligürik dönemde olmaktadır. Genellikle iyileşme tam ve
komplikasyonsuzdur.
“Nefropati Epidemika” RSKA’nın hafif formudur ve hastaların %20-30’unda lensin
kalınlaşmasına bağlı geçici miyopluk görülmesinin patognomonik olduğu belirtilmektedir.
RSKA influenza, viral hepatit ve streptokokkal farenjit ile karıştırılabildiğinden dolayı
olgular atlanabilmektedir.
HKPS - Hastalığın seyri prodromal ve kardiyopulmoner dönemler şeklinde izlenir.
Prodromal dönem ateş, baş ağrısı, kas ağrısı ve titremeyle kendini gösterirken,
kardiyopulmoner dönem akciğer ödemi, nefes darlığı ve hipoksemi ile başlar. Ciddi
HKPS’si olan hastalarda kardiyak depresyon, solunum yetmezliği ve asidozla giden
ölümcül aritmiler oluşabilir.
[HANTAVIRUS ENFEKSİYONLARI]
Sayfa 1
Bulaşıcı Hastalıkların Laboratuvar Tanısı için Saha Rehberi
STANDART VAKA
TANIMI
Hantavirüs enfeksiyonları “Renal Sendromla Seyreden Kanamalı Ateş (RSKA)” veya
“Hantavirüs Kardiyo Pulmoner Sendrom (HKPS)” şeklinde görülebilir.
Her iki klinik durum için e p i d e m iy o l o j ik ö y k ü aşağıda belirtildiği gibi olabilir:
Ep id em i yo lo ji k ö ykü :
Hastalığın başlamasından önceki iki ay içinde;
 kemirici hayvanlarla direkt temas veya
 kemirici hayvanların çıkartılarıyla direkt veya indirekt temas veya
 kemirici hayvanların yaşadıkları yerleri ziyaret etme.
Renal Sendromla Seyreden Kanamalı Ateşi (RSKA) için - K l in ik t an ım lam a:
Ani başlayan ateş, trombositopeni, ve akut böbrek yetmezliği semptomları (oligüri, üre ve
kreatinin yüksekliği) olan ve daha önceden bilinen bir hematolojik veya renal hastalığı
olmayan bir kişide, aşağıdaki bulgulardan en az ikisinin olması ile karakterize hastalık:
 Göz bulguları (konjonktival kızarıklık, fotofobi, gözlerde ağrı, periorbital ödem,
skleralarda yaygın eritem, ani bulanık görme, kemozis vb)
Proteinüri/ albüminüri veya mikrohematüri
Elektrolit dengesizliği veya asit-baz dengesizliği
Hipotansiyon veya hipertansiyon
Kanama (peteşi, purpura, ekimoz, burun, konjonktiva, mide-bağırsak, üriner sistem
kanamaları, vajinal kanama vb.)
 Kalp yetmezliği
 Pulmoner ödem
 Şok




Hantavirüs Kardiyo Pulmoner Sendromu (HKPS) için - K lin ik tan ım lam a:
Akut olarak başlayan ateş, üşüme-titreme, miyalji, halsizlik şikâyetlerini takiben öksürük
ve nefes darlığı gelişen hastada aşağıdaki bulguların varlığı ile karakterize hastalık:





Akciğer grafisinde diffüz, interstisyel infiltrasyon görülmesi
Artan pulmoner yetmezlik
Şiddetli hemodinamik bozukluk
Ölüm
En az iki laboratuvar bulgusu: trombositopeni, immatür formların olduğu nötrofili,
atipik lenfositlerin görülmesi, artmış laktat dehidrogenaz serum düzeyleri.
Her iki klinik durum için “la b o r a t u va r k r it e r le r i” ve “va k a s ın ıf la m a s ı” aşağıda
belirtildiği gibi olabilir:
Tan ı iç in lab o r atu v ar kr iter ler i:
 Hantavirüs antijenlerinin dokularda immünohistokimyasal yöntemlerle saptanması,
 Serumda IgM pozitifliği ve/veya IgG’de ≥4 kat artış saptanması,
 Serumdan veya dokulardan RT-PCR ile hantavirüs nükleik asidin saptanması.
Vak a sı n ı f lam as ı (R S KA vey a H KP S iç in ) :
Şüpheli vaka: Klinik tanımlamaya uyan ve başka bir nedenle açıklanamayan vaka.
Olası vaka: Klinik tanımlamaya ve yukarıda verilen epidemiyolojik öyküye uyan vaka.
Kesin vaka: Klinik tanımlamaya uyan, laboratuvar kriterlerinden biri ile doğrulanmış vaka.
HANTAVİRÜS ENFEKSİYONLARININ TANISI İÇİN LABORATUVAR İNCELEMESİ
Laboratuvara ne tür
klinik örnekler
gönderebilirim?
Viral kültür ve nükleik asit saptama testleri için –




tam kan, serum, idrar,
balgam veya bronkoalveolar lavaj (BAL) ya da endotrakeal aspirat (ETA)
doku biyopsi materyali (akciğer biyopsisi v.b.)
post-mortem örnekler: kan ve çeşitli doku örnekleri (dondurulmuş taze örnek veya
formalin içinde – akciğer, dalak, karaciğer, böbrek, kalp)
Serolojik inceleme için: serum
Örnek almak için en
uygun zaman nedir?
Örnek almadan önce mutlaka İl Halk Sağlığı Müdürlüğü ile bağlantı kurunuz. Hastanın
hantavirüs enfeksiyonu vaka tanımına uyup uymadığını birlikte değerlendiriniz!
Virüs kültürü veya PCR için örnekler hastalığın başlangıcından sonraki ilk birkaç gün içinde
(akut faz örnekleri) toplanmalıdır. Serolojik tanı hedefleniyorsa akut ve konvalesan faz
olmak üzere en az 2 hafta ara ile 2 kez serum örneği alınıp gönderilmelidir!
Sayfa 2
[HANTAVIRUS ENFEKSİYONLARI]
Bulaşıcı Hastalıkların Laboratuvar Tanısı için Saha Rehberi
Örnekle birlikte
göndermem gereken
özel bir form var mı?
Hantavirüs şüpheli vaka örnekleri İl Halk Sağlığı Müdürlüğü kanalıyla doğrudan ulusal
referans laboratuvara gönderilir. Bu nedenle örnek almadan önce mutlaka İl Halk Sağlığı
Müdürlüğü ile iletişim kurulmalı ve vaka için EPİ numarası alınmalıdır.
Size temin edilecek “Vaka Bildirim Çizelgesi” mutlaka ve eksiksiz olarak doldurulmalıdır.
Çizelgenin bir nüshası, resmi yazınızla birlikte koruyucu zarf içerisine konmalı ve örneği
içeren ambalajın dışına yapıştırılarak laboratuvara gönderilmelidir (bkz. Klinik Tanı Örneği
ve Enfeksiyöz Madde Taşıma Yönetmeliği; RG 25/09/2010-27710). Ambalajın üzerine de
görünür bir şekilde kısaca örneğin ne için gönderildiği (örn., “viral hemorajik ateş
incelemesi için”) yazılmalıdır.
Örnek almak için
gerekli malzemeler
nelerdir? Nasıl temin
edebilirim?*
Klinik örnekleri hastadan nasıl almalıyım?
Gerekiyorsa, hangi işlemleri uygulamalıyım?
Şehir içi
Şehirler arası
(kısa mesafe)
(uzun mesafe)
taşıma
süre-sıcaklık
taşıma
süre-sıcaklık
Antikoagülansız, jelli
vakumlu, serum tüpü
Serum: Hastadan önerilen tüpe 5 ml kan alınır; 5-6 kez
yavaşça alt üst edilerek karıştırılır. Çalkalama işleminden
kesinlikle kaçınılmalıdır. 15-20 dk bekledikten sonra santrifüj
edilir. Jel içermeyen kan tüpü kullanılmış ise santrifüj sonrası
hemen serum kısmı steril, vida kapaklı bir tüpe ayrılmalıdır.
≤1 s; OS
≤48 s; +4C
>1 s; +4C
>48 s; kuru
buzda
(-70C)
+4C
≤48 s; +4C
DİKKAT: ağzı pamuk tıkaçlı
veya flasterli bir tüp, asla
kullanılmaz!
(serum veya plazmayı
ayırmak için) steril, vida
kapaklı tüp,
EDTA veya ACD içeren
vakumlu kan alma tüpü,
DİKKAT! Heparinli tüp
kullanılmaz!
Serolojik incelemeler için laboratuvara ulaşma süresi >48
saat ise, serum (veya plazma) kanın alındığı gün santrifüj
sonrası steril bir tüpe ayrılmalıdır. Bu serum (veya plazma)
en fazla 5 güne kadar +4C’de saklanabilir; örneğin
gönderilmesi veya testin çalışılması daha uzun sürecek ise
örnek -20C’ye veya -70C’ye$ kaldırılmalı; kuru buzda
laboratuvara ulaştırılmalıdır.
Plazma: Hastanın kanı EDTA ya da ACD içeren bir tüpe alınır.
En az 3 ml kan alınmalıdır. Pıhtı oluşmaması için kan alınır
alınmaz tüp 5-6 kez yavaşça alt üst edilerek karıştırılır ve
mümkünse hemen laboratuvara gönderilir. Çalkalama
işleminden kesinlikle kaçınılmalıdır.
>48 s; kuru
buzda
(-70C)
Pediatrik hastalarda test için en az 1 ml tam kan gereklidir.
Bir EDTA'lı tüpe ve bir de jelli tüpe 1’er ml kan alınmalıdır.
Eğer sadece 1ml kan alınabiliyorsa jelli tüp kullanılmalıdır.
Ŧ
NAAT amacıyla serum
veya plazmayı ayırmak
için nükleaz-içermeyen
vida kapaklı özel tüp
Nükleik asit analizi için kan alındıktan sonraki 6 saat içinde
laboratuvara ulaşamayacaksa plazma (veya serum) nükleaziçermeyen bir tüpe alınmalıdır. Bu işlem, moleküler testler
için uygun malzeme ve şartlar sağlanarak (eldiven, steril
filtreli-pipet ucu) yapılmalıdır. Örnek 24 saat içinde teste
alınamayacaksa ≤-70C’ye kaldırılmalı;
kuru buzda
$
laboratuvara gönderilmelidir.
Heparinli vakumlu kan
alma tüpü
Tam kan (viral kültür için): En az 5 ml hasta kanı heparinli
bir tüpe alınır. Pıhtı oluşmaması için kan alınır alınmaz tüp 56 kez nazikçe alt üst edilerek karıştırılır ve laboratuvara
gönderilir. Kültür için kanın 24 saat içinde laboratuvarda
Ficoll-gradient işlemine tabii tutulması gerektiğinden taşıma
süresi buna göre ayarlanmalıdır!
Steril vida kapaklı idrar
kabı
İdrar: Steril bir tüp veya idrar kabına 5-10 ml idrar alınır.
Steril, geniş ağızlı, vida
kapaklı kap
Balgam: Hastanın balgamlı (prodüktif) bir öksürüğü varsa
işbirliği kurulabiliyorsa tercih edilir. Hastaya nasıl örnek
vereceği iyi tarif edilmelidir. Hastanın postnazal sıvı değil alt
solunum yolu örneği verebilmesi için iyi bir şekilde
yönlendirilmesi gerekir. Mümkünse hasta ağzını çalkalamalı
veya gargara yapmalıdır. Derin bir inspirium ve ardından
öksürük ile çıkarılmış, en az 3 ml balgam, uygun örnek
kabına toplanır.
% 3-10’luk hipertonik
tuzlu su
‡
Ŧ
Ŧ
≤1 s; OS
<18 s; +4C
>1 s; +4C
+4C
<24 s; +4C
+4°C
≤48 s; +4C
>48 s; kuru
buz içinde
(-70C)
Balgam provoke edilebilir (indüklenmiş balgam). Bunun için
bir nebulizör yardımı ile hastaya %3-10’luk hipertonik tuzlu
su solutulur (25 ml veya 15-20 dk boyunca). Sonra derin
öksürük ile gelen balgam uygun kaba toplanır. İndüklenmiş
örneğin laboratuvarda tükürük sanılarak reddedilmemesi
için üzerine indüklendiğine dair bir not yazınız!
[HANTAVIRUS ENFEKSİYONLARI]
Sayfa 3
Bulaşıcı Hastalıkların Laboratuvar Tanısı için Saha Rehberi
Örnek almak için
gerekli malzemeler
nelerdir? Nasıl temin
edebilirim?*
Klinik örnekleri hastadan nasıl almalıyım?
Gerekiyorsa, hangi işlemleri uygulamalıyım?
Şehir içi
Şehirler arası
(kısa mesafe)
(uzun mesafe)
taşıma
süre-sıcaklık
taşıma
süre-sıcaklık
Steril, vida kapaklı
(sızdırmaz) tüp
BAL, ETA, fırçalama ya da yıkama: Örnek hekim tarafından
bronkoskopi/operasyon şartlarında alınır. En az 2-3 ml örnek
alınmalıdır. Örnek uygun örnek kabına yıkama ya da
aspirasyon ile toplanır. Toplanan BAL/ETA <2 ml ise üzerine
VTM eklenir; >2 ml ise ekleme yapmaya gerek yoktur.
+4°C
≤48 s; +4C
VTM
#
>48 s; kuru
buz içinde
(-70C)
Fırça 2 ml VTM içeren taşıma tüpe konur.
Steril, vida kapaklı,
geniş ağızlı kap,
VTM
#
Ŧ
Biyopsi/Otopsi materyali: Aseptik şartlarda, hekim
tarafından alınır. En az 2-3 g doku örneği 2-3 parça halinde
alınmalıdır. Alınan örnek, steril, geniş ağızlı, vida kapaklı bir
kaba konur. Kurumayı önlemek için kaba 1-2 ml VTM
eklenir. Biyopsi örnekleri formalin içermemelidir!
+4°C
≤48 s; +4C
>48 s; kuru
buz içinde
(-70C)
Otopsi materyali formalin içinde gönderilebilir. Laboratuvar
ile iletişim kurunuz!
Kısaltmalar - s: saat; dk: dakika; OS: oda sıcaklığı; ACD: asit sitrat dekstroz; EDTA: etilen diamin tetra asetik asit;
* Tabloda önerilen örnekleme malzemesini -ayrıca belirtilmedikçe- hastanenizin laboratuvarından temin edebilirsiniz.
$ Tekrarlayan dondurup çözme işlemlerinden kesinlikle kaçınılmalıdır!
Ŧ Testin çalışılacağı laboratuvara örneğin alınması ve gönderilmesi ile ilgili özel bir uyarılarının olup olmadığını sormanız önerilir.
# VTM (Viral Transport Medium), virüs kültürü istenen her durumda, taşıyıcı ortam olarak kullanılan vasatların genel ismidir. İl Halk
Sağlığı Müdürlüğünden temin edilebilir.
Güvenlik önlemleri
nelerdir? Kendimi
nasıl koruyabilirim?
Tanı konuluncaya kadar şüpheli vakalar izole edilmeli; hastalar bariyerli-bakım koşulları
altında tedavi edilmelidir. Hastanın tedavisi ile uğraşan sağlık personeli için standart
güvenlik önlemleri yeterlidir. Temaslı sürveyansı gerekmez. %70’lik etanol, %1’lik
hipoklorit veya %0.5’lik SDS virüsü inaktive eder; dezenfeksiyonda kullanılabilir.
Kan alma işlemi esnasında personele kan-kaynaklı patojenlerin (özellikle HIV ve hepatit
etkenleri) bulaşma olasılığı ciddi bir risktir. Kan alma, serum ayırma gibi işlemler
yapılırken kesinlikle standart güvenlik önlemleri uygulanmalıdır. Ayrıca her türlü klinik
örnek “enfeksiyöz” kabul edilmeli ve bu örneklerle çalışılırken standart güvenlik
önlemleri alınmalı; uygun kişisel koruyucu ekipman giyilmelidir!
Laboratuvar güvenliği: Hantavirüsler “Risk Grubu 3” mikroorganizmalar olup, laboratuvar
kaynaklı enfeksiyona yol açabilirler. Kuşkulu örneklerden kültür v.b. incelemeler
Biyogüvenlik Düzeyi-3 (BGD-3) laboratuvarda yapılmalıdır. Serolojik incelemeler BGD-2
standartlarına sahip laboratuvarlarda gerçekleştirilebilir.
Örnekleri hangi
laboratuvara
gönderebilirim?
Hantavirüs enfeksiyonu tanısı için incelemeler yalnızca referans laboratuvarda
yapılmakta; kuşkulu vaka örnekleri İl Halk Sağlığı Müdürlüğü kanalıyla laboratuvara
gönderilmektedir. Şüpheli vaka söz konusu ise örneklerin alınması ve gönderilmesi için
mutlaka İl Halk Sağlığı Müdürlüğü ile bağlantı kurunuz. Ayrıca laboratuvar ile de iletişim
kurarak bilgilendiriniz (referans laboratuvar adres ve iletişim bilgileri için bkz. Ek-5).
Hangi durumlarda
örnekler
laboratuvara kabul
edilmez?
Şu örnekler laboratuvara kabul edilmez:
Hangi laboratuvar
incelemelerini
isteyebilirim?
Sonuçları ne
kadar zamanda
alabilirim?
Sonuçları nasıl yorumlamalıyım?
PCR (RT-PCR)
1-2 gün*
RT-PCR ile elde edilen POZİTİF sonuç - “kesin tanı” bulgusudur.






hemolizli veya lipemik serum örnekleri (hatalı sonuç verebilir);
ağzı pamuk veya flaster ile kapatılmış tüp içinde gönderilmiş örnekler;
taşıma kabı hasar gördüğü için kabın dışına sızmış örnekler;
önerilen süre içerisinde ve uygun sıcaklıkta gönderilmemiş örnekler;
örneği içeren tüp/kap üzerinde hasta bilgileri yazılı olmayan örnekler;
hastaya ait uygun bir istek formu düzenlenmemiş örnekler.
RT-PCR ayrıca taşıyıcı kemirgenlerde hantavirüsleri incelemek için
de oldukça uygundur; moleküler epidemiyolojik çalışmalarda
önemlidir.
Sayfa 4
[HANTAVIRUS ENFEKSİYONLARI]
Bulaşıcı Hastalıkların Laboratuvar Tanısı için Saha Rehberi
Hangi laboratuvar
incelemelerini
isteyebilirim?
Sonuçları ne
kadar zamanda
alabilirim?
Sonuçları nasıl yorumlamalıyım?
Kültür (viral kültür)
1 ay*
Virüsün kültürden izolasyonu - “kesin tanı” bulgusudur.
Ancak, klinik materyalden hantavirüs izole etmek oldukça zordur ve
rutin amaçlarla başvurulmaz. Kan, serum, dokular ve idrardan
virüsün izolasyonu hastalığın erken fazında mümkündür.
Seroloji –
(µ-capture IgM ELISA)
1 gün*
IgM titresinin araştırılmasına yönelik test, yüksek duyarlılık ve
özgüllüğe sahip bir kit ile (µ-capture IgM ELISA) uygulanmalıdır.
Hemen hemen tüm HKPS ve RSKA hastalarının serum ve plazma
örneklerinde hantavirüs spesifik IgM seviyesi yüksektir ve ELISA IgM
POZİTİF bulunması - “kesin tanı” bulgusudur. Hastalığın akut
dönemde olduğunu gösterir.
HKPS’de akut fazın sonlanmasından itibaren 2 aydan uzun bir süre
ve ‘nefropati epidemika’da 6 aya kadar ölçülebilir seviyede IgM
antikorları görülür.
Seroloji – (IgG ELISA)
1 gün*
Çift serum örneğinde IgG titrelerinin 4 kat arttığının gösterilmesi“kesin tanı” bulgusudur.
Seroloji – Nötralizan
antikorlar (NT)
1-2 gün*
Nötralizan antikorlar enfeksiyonun akut fazı boyunca görülür.
* Sonucun çıkma süresi için laboratuvar ile bağlantı kurunuz!
Daha fazla bilgi için önerilen kaynaklar:
1.
Bulaşıcı Hastalıkların İhbarı ve Bildirim Sistemi, Standart Tanı, Sürveyans ve Laboratuvar Rehberi, Sağlık Bakanlığı
2005, Ankara. http://www.saglik.gov.tr/extras/dokuman/Data/index.htm [erişim tarihi: 15.10.2011]
2.
Hantavirüses. http://virology-online.com/viruses/Hantaviruses.htm [erişim tarihi: 08.05.2011]
3.
CDC. All about Hantaviruses. National Center for Infectious Diseases, Special Pathogens Branch.
http://www.cdc.gov/ncidod/diseases/hanta/hps/noframes/phys/diag.htm [erişim tarihi: 08.05.2011]
4.
ENIVD. Hantavirus Hemorrhagic Fever with Renal Syndrome (HFRS) and Hantavirus Pulmonary Syndrome.
http://www.enivd.de/FS/fs_encdiseases.htm [erişim tarihi: 19.06.2012]
5.
Ertek M, Buzgan T. An outbreak caused by Hantavirus in the Black Sea region of Turkey, January – May 2009.
Eurosurveillance 21 May 2009; 14 (20).
6.
Çelebi G, Sözen M. Hantavirus infections in Turkey. Flora 2009; 4: 145-152
[HANTAVIRUS ENFEKSİYONLARI]
Sayfa 5