1. Oturum.pptx

Yetişkinlerde Öğrenme
Dr. Fevziye Sayılan Ye#şkin Eği#mi —  Sosyal adalet-­‐ okul sisteminin dışında kalanlar —  Pedagojiden ayrılış —  Eğitim ve öğrenmenin işlevi ve anlamındaki değişme —  Çocuklarla yetişkinler arasındaki farklılıklar Öğrenmenin ve Eği#min Anlamındaki Değişim —  Zaman –Mekân ve Yaşam Beklentisindeki Değişimler: Yaşam beklentisi artmaya devam ediyor. Ancak bir ömre birkaç önemli kültürel ve teknolojik devrimin sığabileceği kadar zamanın akışı da hızlanıyor. —  Öğrenme yaşam boyu süren ve çevreyle girdiğimiz karmaşık etkileşimler sonucu oluşan davranışsal, bilişsel ve duyuşsal bir dizi değişimi içerir. Ye#şkinler de Öğrenebilir! Bireyin Yaşam Döngüsü — Bebeklik — Çocukluk — Gençlik — Yetişkinlik — Yaşlılık Ye#şkin Öğrenmesi — Çocuklar ve yetişkinlerin öğrenme özelliklerinin farklılığı ile başlamak zorundayız! Çocuk Ye#şkin Ayrımının Anlamı —  Yaşa bağlı öğrenme hızı ve temposunda azalma —  Devinsel becerilerde gerileme —  Sözel yetenek, kavrayış, anlamlandırma gibi ileri bilişsel kapasitede artış —  Yetişkinlerin kendisi çocuklara göre zengin bir öğrenme kaynağıdır. —  Yetişkinler sahip oldukları deneyim nedeniyle yeni öğrenmeleri anlamlandırma avantajına sahiptir. —  Yetişkinler yerleşik alışkanlıklara ve kalıplaşmış düşüncelere sahiptir. —  Yetişkinler öğrenme konusunda kültürel olarak olumsuz tutumlarla kuşatılmıştır. Ye#şkin Kimdir? İnsanın Gelişimsel Doğası-­‐Kimliğin Toplumsal ve Kültürel İnşası —  Biyolojik : büyümek, gelişmek —  Yasal/hukuki: 18 yaş üstü nüfus —  Psikolojik: olgunlaşma, özerklik —  Toplumsal kültürel: Farklı kültürlerde farklı tanımlanır, zamana ve mekâna göre değişir. Ye#şkin Öğrenmesi —  Yaşam döngüsünün farklı evreleri yeni öncelikler, yeni roller, yeni davranışlar ve toplumsal beklentilere yol açar. Ye#şkinler çoklu kimliklere sahip#rler çoklu toplumsal rolleri vardır —  Ev, iş ve daha geniş toplumdaki rolleri ve sorumluluklarından doğan farklı sorun ve ihtiyaçları vardır. —  Özdoyum ihtiyaçları —  Mesleki gelişim ihtiyaçları —  Kişisel gelişim ihtiyaçları —  Siyasal öğrenme ihtiyaçları gibi Yetişkinlerin çeşitlenmiş öğrenme ihtiyaçları vardır! — 
— 
— 
— 
— 
bisiklete binmeyi öğrenmek, ikinci bir dil öğrenmek, suluboya yapmayı öğrenmek bilgisayar kullanmayı öğrenmek, bilinçli tüketiciden, deprem ve ekolojik farkındalık edinmek gibi öğrenme ye*şkinlerin gündelik yaşamlarının bir parçasıdır.. —  İnsanlar yaşamın her alanında ve her aşamada farklı kaynaklardan farklı şeyler öğrenir. —  Yetişkinlikte öğrenme asıl olarak kişisel bir etkinliktir Farklı deneyimler farklı öğrenmelere yol açar! —  Amaçlı/yapılanmış öğrenmeler —  Algın/informal öğrenme —  Dönüştürücü öğrenme —  Öz yönelimli öğrenme Ye*şkinlerin Öğrenmeye İlişkin Özellikleri —  Yetişkin, niçin bir şeyler öğrenme ihtiyacı duyduğunu bilmek ister. —  Bu nedenle öğrenme kolaylaştırıcısının ilk görevinin, öğrenenlerin bilme gereksinimlerinin ayırdına varmalarına yardım etmektir. —  Bir eğitim programı açıkça tanımlanmış hedefler sunmalıdır —  Eğitimci bu amaçlara nasıl ulaşılacağını göstermelidir. Ye:şkinler özerk benlik algısına sahip:r —  Yetişkinlerin bağımlı öğrenenler olmaktan çok öz yönelimli öğrenenlerdir. —  Yetişkinler kendilerine çocuklaştıran eğitimsel deneyimlerden hoşlanmazlar. —  Eğitimde pasif alıcı olmaktan ziyade, aktif rol almaya isteklidirler. —  Öğrenme ortamlarında kişisel olarak kabul görmeyi ve kendilerine saygı duyulmasını beklerler. —  Yetişkinler kendi öğrenmelerini kontrol edebilirler. Bütün iyi ve mükemmel eği:mler deneyimden çıkar (Dewey, 1966) —  Yetişkinler zamanla çoğalan deneyim birikimine sahiptir. —  Öğrenme etkinliği ve düzeni kişinin deneyim yapısına uyarlanabilir ve uygun olmalıdır. —  Onların bilgi ve deneyimlerini öğrenme kaynağı olarak kullanmayı sağlayacak yollar bulunmalıdır. Ye:şkinlerin öğrenmeye hazır oluşu toplumsal rolleri ile ilgilidir —  Yetişkinlere sunulan eğitim programları onun öğrenme ihtiyacına uygun olmalıdır —  Yetişkinlerin ihtiyacını karşılamayan öğrenmeleri kabul etmezler. —  Yetişkinler her zaman gönüllü öğrencilerdir. Ye#şkinler pra#k ih#yaçları ve sorunlarından hareket eder —  Yetişkinler öğrendiklerini hızlı biçimde gündelik hayatına aktarmak ister. —  Yetişkin eğitimi programları yetişkinlerin yaşam bağlamına uyarlanmalıdır. —  Yetişkin eğitimi programları konu merkezli olmaktan çok sorun merkezli olmalıdır. Yetişkinlerin öğrenme güdüleri daha çok içsel faktörlerden kaynaklanır. —  Yetişkinlerin öğrenme ihtiyaçlarını tanılamalarına yardım etmek. —  Öz değerlendirme ölçütleri geliştirmelerine olanak sağlamak gerekir. Ye:şkin öğrenmesinin dönüşümsel özellikleri vardır. —  “Çocukluk çağının biçimlendirici öğrenmesi, yetişkinlikte dönüştürücü öğrenme biçimini” alır (Mezirow, 1991: 3). —  Yetişkin öğrenmesinin ayırd edici yanı deneyimin yeniden yapılanmasını içermesindedir. —  Yapılanmış öğrenme etkinlikleri yetişkinlerin verili anlam yapılarının sorgulanmasını hedefleyen özdüşünümsel ve eleştirel süreçleri içermelidir. Kişisel gelişme ile toplumsal değişme arasında dinamik bir ilişki vardır. — Öğrenme etkinlikleri kendini gerçekleştirme ile toplumsal değişme arasında bağlantı kurmalıdır. Ye*şkinlerin öğrenme engelleri — 
— 
— 
— 
— 
— 
— 
— 
— 
— 
— 
— 
Düşük benlik saygısı/algısı Güven duygusunun yaratılamaması/ yokluğu Yetersiz ya da belirsiz güdülenme Katılıma izin vermeme/katılım noksanlığı Zayıf dinleme becerileri Gelişmemiş çalışma becerileri Kaygı, korku, güvensizlik duyguları Yetersiz başlangıç bilgisi/altyapı yetersizliği Önceki olumsuz öğrenme deneyimleri ya da öğrenme güçlüğü Toplumsal ayrışma Gerçekçi olmayan beklentiler Olumsuz fiziksel ya da sağlık koşulları ye*şkin eği*mi ilkeleri —  Öğrenmeye başlangıç noktası yetişkin öğrenenin verili bilgi ve beceri — 
— 
— 
— 
— 
düzeyidir. Biz başka bir kişiye doğrudan öğretemeyiz, ancak onun öğrenmesini kolaylaştırabiliriz. Anlamlı öğrenmeyi en etkili olarak yükselten durum, öğrenenin benliğine karşı tehdidin en aza indirildiği durumdur. Derslik iklimi hem fiziksel hem psikolojik olarak yetişkinlere uygun olmalıdır. Gürültü, kalabalık öğrenme ortamları, yetersiz fiziksel olanaklar (havasız, aşırı sıcak ya da soğuk gibi çevresel uyarıcılar) öğrenme sürecinin yönünü etkileyen değişkenlerdir. Yetişkinler çocuklar ve gençlerden daha fazla çevre koşullarından etkilenirler. Bu iklim, kabul, saygı ve desteklenmeyi içermeli, ve öğreten ile öğrenenin deneyimi arasında bir karşılıklılık ruhu sağlamalıdır. Birey kendisi için anlamlı olan bilgi, beceri ve tutumları, kendisi için anlamlı olmayanlardan daha kolay öğrenir. ye*şkin eği*mi ilkeleri —  İçsel güdüye dayalı öğrenmeler daha etkili ve kalıcıdır. Öğrenme ihtiyacı — 
— 
— 
— 
bizzat bireyin kendisi tarafından hissedilmiş ve karşılanmışsa, öğrenme öğrenenin bir parçası haline gelir. Öğrenme etkinliğine aktif katılım, pasif katılmaya göre daha fazla öğrenme sağlar. Bir yetişkinin öğrenmeye hazır bulunuşluk derecesi daha önceki öğrenme deneyimlerinin miktarına bağlıdır. Azami öğrenmeyi sağlamak için bilginin düzenli bir biçimde sunulması gerekir. Öğrenmenin içeriğinin basitten karmaşığa, yakından uzağa, somuttan soyuta doğru sunulması gerekir. Olumlu öğrenme pekiştiricileri, olumsuz pekiştiricilerden daha etkilidir. Yetişkin eğitiminin hedef gruplarından olan dezavantajlı yetişkinlerin çoğu, geçmiş olumsuz okul deneyimlerine ve buna bağlı olarak olumsuz duygulara sahiptir. Bu nedenle kendilerine güvenlerini yitirmiş, başarısız olacaklarına dair olumsuz kanılar edinmişlerdir. Oysa ki yetişkinin başarabileceği konusunda güven tazelemeye ihtiyacı vardır. Öğrenme ortamlarında bunu dikkate almak gerekir. Öğrenme Ortamının Fiziksel Özellikleri —  Fiziksel çevre yetişkinlerin içinde rahat hissedebilecekleri bir çevre olmalı, ses, ışık düzeni ve görseller azalan görme-­‐işitme gücünü dikkate almalı; —  Fiziksel çevre etkileşimsel bir ortam sağlayacak ölçüde biçimsellikten arındırılmalı ve insanların yüz yüze iletişim kurmalarını kolaylaştıracak bir biçimde düzenlenmelidir. Öğrenme Ortamının Psiko-­‐Sosyal Koşulları —  Yetişkin öğrenenin kişisel düzeyde kabul ve saygı gördüğü, farklılığın tanındığı bir güven ortamı sağlanmalı, —  Aynı zamanda işbirliği içinde çalışan demokratik bir grup atmosferi yaratmak için; —  katılımcıların ifade özgürlüğünün, —  serbest ve açık iletişimin, —  herkes için eşit katılımın, —  karşılıklı sorumluluğun sağlanacağı koşullar yaratılmalıdır.