açıklamalı yönetim zamandizini 1940

advertisement
Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi
Kamu Yönetimi Araştırma ve Uygulama Merkezi : 3
Türkiye Cumhuriyeti İdare Tarihi Araştırması (TİDATA)
AÇIKLAMALI
YÖNETİM ZAMANDİZİNİ
1940 – 1949
Birgül Ayman GÜLER (Editör)
Tekin AVANER
Sonay Bayramoğlu ÖZUĞURLU
Tayfun ÇINAR
Can Umut ÇİNER
Esra DİK
Bülent DURU
Nuray Ertürk KESKİN
Ceren KALFA
Barış ÖVGÜN
Menaf TURAN
Ankara, Aralık 2008
(c) AÜ SBF KAYAUM, Birgül A. Güler (Ed.)
Açıklamalı Yönetim Zamandizini: 1940-1949
Türkiye Cumhuriyeti İdare Tarihi Araştırması (TİDATA)
AÜ SBF Kamu Yönetimi Araştırma ve Uygulama Merkezi : 3
Ankara, 2008
Prof. Dr. Birgül Ayman GÜLER Araştırma Yöneticisi
Tekin Avaner, Araştırma Yönetici Yrd.
Yrd. Doç. Dr. Sonay Bayramoğlu ÖZUĞURLU
Yrd. Doç. Dr. Tayfun ÇINAR
Yrd. Doç. Dr. Nuray Ertürk KESKİN
Dr. Bülent DURU
Dr. Ceren KALFA
Dr. Menaf TURAN
Can Umut ÇİNER
Esra DİK
Barış ÖVGÜN
ISBN: 978-975-482-799-6
1.Kamu Yönetimi 2. Türk İdare Tarihi 3. Cumhuriyet Tarihi 4. Yönetim Zamandizini
I. Güler, Birgül Ayman (Ed.), II. Açıklamalı Yönetim Zamandizini: 1940-1949
Yayına Hazırlama: Serpil Hoşafçı
Kapak Tasarım: Fikret Sarı
Baskı Yeri:
Ankara Üniversitesi Basımevi
İncitaşı Sokak No: 10 06510 Beşevler / Ankara
Tel: 0312 - 213 66 55
Basım Tarihi: 01.03.2009
Yayın Yeri:
AÜ Siyasal Bilgiler Fakültesi
KAYAUM Müdürlüğü
Cebeci – Ankara
Tel: (0312) 595 12 85
Eposta: [email protected]
Site: http://kayaum.politics.ankara.edu.tr
Bu çalışma
Ankara Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Müdürlüğünce desteklenmiş
ve Temmuz 2007- Aralık 2008 tarihleri arasında yürütülmüştür.
II
İÇİNDEKİLER
Kısaltmalar ............................................................................................. V
Sunuş .................................................................................................... VII
Kırklı Yıllarda Yönetim ............................................................................1
Birgül Ayman GÜLER
1940: Savaşa Karşı Ulusal Korunma....................................................15
Nuray Ertürk KESKİN
1941: Kıtlık Yılında Milli Korunma Kanunu Uygulamaları ................159
Bülent DURU
1942: “A’dan ‘Z’ye Bozuk Devlet”in Yeniden Yapılanması
Girişimlerinin Yükselişi ve Düşüşü .....................................................225
Tayfun ÇINAR
1943: “Kötü Günler Yılı”nın Bıçak Sırtı İdaresi ..................................357
Ceren KALFA
1944: Savaş Kıskacında Türkiye ve Askeri Yönetimde Kısmi Reform465
Menaf TURAN
1945: Dönüm Noktasında Türkiye .....................................................585
Tekin AVANER
1946: “Demokrasi”ye Kavuşma ........................................................701
Can Umut ÇİNER
1947: Uluslararası İç Politika ..............................................................849
Barış ÖVGÜN
1948: Marshall Planıyla “Hür Dünya”ya Giriş...................................947
Esra DİK
1949: Siyasal Rota - Halkçılık ve Bağımsızlık Yerine Hür Teşebbüsçülük
ve Amerikancılık ..............................................................................1061
Sonay Bayramoğlu ÖZUĞURLU
Genel Kaynaklar ..............................................................................1155
Araştırmacılar Hakkında .................................................................1167
Kişi Adları Dizini.................................................................................1179
III
1947: ULUSLARARASI İÇ POLİTİKA
Barış ÖVGÜN*
1947 yılı, İkinci Dünya Savaşı’nı takiben uluslararası sınırların netleştiği ve
ülkelerin iki kutuplu dünyada ekonomik ve toplumsal tercihlerini yaptığı ya da
yapmaya başladığı bir yıldır. 1947 yılı Türkiye açısından hem dış hem de iç gelişmeler açısından oldukça hareketli geçen, ancak dış ekonomik ve siyasi gelişmelerin iç gelişmeleri etkilediği hatta belirlediği bir yıl olmuştur. Gerek iktisadi
ve toplumsal alanda gerekse de salt kamu yönetiminde temel belirleyiciler dış
kaynaklı olarak belirmekte ülke içi tartışmalar ve gelişmeler ise de büyük ölçüde
bu gelişmelerin izlerini taşımaktadır. Yazının başlığından da anlaşılacağı üzere
1947 yılının temel özelliği, uluslararası gelişmelerin her yönüyle hissedilmesi ve
ülke içinde meydana gelen ekonomik ve toplumsal olayların bu gelişmelere bağımlı gözükmesidir.
Uluslararası Arenada Kutuplaşma
“Türkiye’nin milli bütünlüğü Ortadoğu nizamı için şarttır.”1
Yıl içerisinde Türkiye’nin uluslararası politikalarına bakıldığında Sovyetler
Birliği ile yaşanan gerginlikler ve bu olayın etkisi ve Türkiye’nin kendisine seçtiği kalkınma modelinden dolayı ABD ile girdiği yakın ilişkiler olmak üzere iki
temel özelliğin ön plana çıktığı görülmektedir. Gazetelerde çıkan haberlere göre
Rusya boğazların güvenliğini sağlayabilme iddiasıyla boğazlardan üs istemekte
ve bu durum da Türkiye’nin ABD ve İngiltere’ye daha da yakınlaşmasına neden
olmaktadır. İngiltere’nin yeni silahlar vermesi ve ABD İhracat ve İthalat Bankası’nın kredi açması2 hep bu etkinin sonucudur. Türkiye’nin Batı blokunda yer
almasını sağlayan ve ekonomik ve toplumsal yapısını derinden etkileyen gelişme ise 17 Mart 1947’de Truman’ın Kongre’de yapmış olduğu bir konuşmayla
başlayan süreçtir.
Truman, ABD Kongresi’nde yapmış olduğu ünlü 17 Mart 1947 tarihli konuşmasında hür memleketlere dışarıdan gelen baskılara boyun eğmemeleri için
destek verilmesi kanaatinde olduğunu ve bu nedenle de Türkiye’ye ve Yunanistan’a 400 milyon dolarlık yardım verilmesini talep etmiştir. Truman’ın bu talebi
hemen kabul görmemiş ve bazı milletvekilleri böyle bir hareketin Sovyetler’i
*
1
2
Arş. Gör., Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi
C, 13 Mart 1947. Gazetelerde manşet olan ABD heyetinin bu sözlerine benzer bir açıklama
Walter Lipman tarafından 1 Nisan 1947’de Newyork Herald Tribune’de yapılmıştır. Lipman,
açıklamasında Türkiye ve Yunanistan’ı gerçekten yardıma muhtaç oldukları ya da örnek bir
demokrasi modeli oluşturdukları için değil, Sovyetler Birliği’nin kalbine ve Karadeniz’e açılan
stratejik kapılar olduğu için seçtiklerini belirtmiştir. (Doğan Avcıoğlu, Türkiye’nin Düzeni
Dün-Bugün-Yarın, 1. B., Bilgi Yayınevi, Ankara, 1968, s.249.)
Kredinin miktarı 4 Milyon 905 bin dolardır. (C, 2 Mart 1947)
1947 Yılı 849
doğrudan ABD’nin karşısına almak anlamına geleceği düşüncesiyle karşı çıkmışlardır. Örneğin, Temsilciler Meclisi’nde Edwin Johnson, sadece Yunanistan’a maddi yardım yapılmasını, bunun dışında ne Türkiye’ye ne de Yunanistan’a askeri bir yardım yapılmamasını ifade etmiştir.3 Bu nedenle, Truman’ın
yardım planı Senato tarafından ancak Nisan ayının sonlarında kabul edilebilmiştir.4 Türkiye’ye para gönderilmesini isteyen Truman, ayrıca bu paranın en iyi
şekilde kullanılabilmesi için hem Türkiye’ye uzman gönderileceğini hem de
Türkiye’de bu konuyla ilgili yetenekli personel yetiştirileceğini belirtmiştir.5
Truman’ın açıklamaları da göstermektedir ki Türkiye’ye sağlanan maddi yardım
sadece askeri harcamalarla sınırlı görülmemekte, hem ekonomik gelişme modelinin hem de buna uygun olarak idarenin yeniden yapılandırılması amaçlanmaktadır. Türkiye’ye yapılacak ABD yardımı ülkede büyük bir kesim tarafından
memnuniyetle karşılanmış ve Maliye Bakanı da paraların büyük kısmının iktisadi kalkınma amacıyla kullanılacağını açıklamıştır.6 Yıl boyunca basında da ABD
ile dost olduğumuz sürekli vurgulanmaktadır. 2 Mayıs’ta İstanbul’a gelen ABD
filosu Amirali Bieri ile görüşülen İsmet İnönü de “Amerika milletine Türk milletinin itimadlı dostluk duygusu ile derin teşekkürlerine vasıta olmanızı rica ederim” demiştir. Yunan basını ise bu yardım programına daha temkinli yaklaşmakta, komünist olarak nitelendirilen bir takım basın kuruluşları olayı istikbalin birkaç dolara satılması olarak nitelendirmektedirler.7 Amerikan Dışişleri Bakanı
George Marshall ise belirli kesimlerin Amerika'ya atfettiği emperyalist suçlamalarına katılmadığını ve Amerika’nın yardımlarla sadece cömertliğini gösterdiğini
belirtmiştir. Marshall, ayrıca açıklamalarına ülkesinden Avrupa'ya 9 milyar dolar kıymetinde 82 milyon ton Amerikan malı gönderildiğini ve bu yardımlarda
casusluk amacının bulunmadığını da eklemiştir.8
Truman doktrinini tamamlayan ikinci önemli gelişme Marshall planıdır9.
Bu iki önemli politik adım, hem Avrupa’nın bütünü için hem de özelde Türkiye
açısından önemli dönüşümlere yol açmıştır. Avrupa açısından Marshall yardımlarıyla bağlantılı olarak Paris’te on altı ülkenin katılımıyla Avrupa’nın nasıl kalkınabileceği ile ilgili olarak yapılan konferans oldukça önemlidir. Avrupa'nın
Amerikan yardımından yararlanması için çalışmalarına devam eden Paris Kon3
4
5
6
7
8
9
U, 24 Nisan 1947.
T, 24 Nisan 1947.
İngiltere’nin Türkiye’ye silah yardımında bulunması doğal olarak ekonomik ilişkileri de arttırmıştır. Örneğin İngiltere’nin 1945’te Türkiye’ye yapmış olduğu ihracat 3.887.379 İngiliz Lirası
iken, Ticaret Bakanlığı’nın açıklamasına göre 1946’da bu rakam 6.233.809 İngiliz Lirasına
çıkmıştır. (C, 13 Mart 1947)
C, 15 Mart, 1947.
C, 21 Mart 1947.
C, 2 Temmuz 1947.
Marshall planı olarak adlandırılan olayın temeli ABD Dışişleri Bakanı Marshall’ın 5 Haziran
1947’de Harward Üniversitesi’nde yapmış olduğu bir konuşmadır. Bu konuşmasında Marshall,
özetle, Avrupa’nın üç ya da dört sene müddetle dışarıdan ve bilhassa ABD’den büyük miktarlarda gıda ve temel ihtiyaç maddelerini almak zorunda olduğunu bunun da ancak büyük bir
yardımla gerçekleşebileceğini söylemiştir. (BCA: 23.12.1947/30.1.0.0/60.368.14.)
850
Yönetim Zamandizini
feransı’nın icra heyeti,10 konferansa katılan on altı devletten Avrupa'nın kalkınmasına nasıl katkıda bulanabilecekleri ve kendilerinin de ne kadar yardıma ihtiyaç duydukları konusundaki bilgileri toplamıştır.11 Türkiye'den toplantıya Paris
büyükelçisi Numan Menemencioğlu'nun katıldığı konferans, 12.07.1947'de toplanmış ve 15.07.1947'de sona ermiştir.12 Kongrede alınan en önemli kararlardan
biri, Avrupa İşbirliği Komitesi’nin kurulması ve komitenin bütün devletlerin
üyelerinden oluşmasına karar verilmesidir. Sovyetler de bu konferanstan sonra
Marshall Planı ile rekabet edebilmek amacıyla Doğu Avrupa'da bir blok kurma
çalışmalarına başlamış ve uluslararası sistem kesin olarak iki kutba ayrılmıştır.
Gazete haberinde dikkati çeken en önemli husus, İngiliz Dışişleri Bakanı
Bevin'in bu çalışmaların ABD sermaye kesiminden gelen baskılarla hazırlanmadığını ve çalışmaların da Marshall planı olarak nitelendirilmemesi gerektiği yönündeki açıklamasıdır.13 Truman doktrini ile başlayan süreç, Türkiye’nin iç politikasına ve kalkınma anlayışına da büyük bir etkide bulunmuştur. Yıl içinde
Marshall yardımlarından Türkiye’nin nasıl yararlandırılabileceğini araştırmak
üzere askeri ve sivil birçok heyet gelmiştir. Bu heyetlerin incelemelerinden sonra yapmış oldukları açıklamalarda her zaman iki ortak nokta bulunmaktadır. Bu
noktalardan ilki, ülkenin siyasi geleceğiyle ilgilidir. ABD, Türkiye’nin özgür bir
politik yapıya sahip olmasını arzulamakta ve bunun da iki partili bir siyasi yaşamla sağlanabileceğine inanmaktadır. Heyetlerin açıklamalarının ikinci önemli
vurgusu da iktisadi gelişmede bundan sonra izlenmesi gereken yol ve yöntemdir.
ABD, Türkiye’nin siyasi hayatta olduğu gibi ekonomik yaşamda da özgür bir
havaya sahip olmasının gerekliliği üzerinde durmakta, bu durumun ancak özel
teşebbüse önem verilmesiyle gerçekleşebileceğine inanmaktadır. Bu politikaları
hayata geçirebilmek için 12.07.1947’de Türkiye ve ABD arasında bir anlaşma
imzalanmıştır. Anlaşma, hem güvenlik kuvvetlerinin takviyesi hem de ekonominin istikrara kavuşturulması amacıyla yapılmıştır. Bu anlaşma, Türk-Amerikan
ilişkilerinde bir dönüm noktasını oluşturmuş ve iki ülke arasındaki siyasi ve
ekonomik ilişkiler bundan sonra bu anlaşma temelinde yürütülmüştür.14 Dışişleri
Bakanı Hasan Saka mecliste yapmış olduğu konuşmada anlaşmanın ne Türkiye'nin bağımsızlığına zarar verdiğini ne de Türkiye'nin bu anlaşmayla birlikte
bir başka ülkenin bağımsızlığına yönelik bir taahhütte bulunduğunu söylemiştir.15 Zaman içinde ABD’nin Türkiye’den yardımlar karşılığında beklediği bu iki
önemli husus da gerçekleşmiş ve 1947 yılı, Türkiye’nin siyasi ve ekonomik
10
11
12
13
14
15
Avrupa İktisadi İşbirliği Komitesi.
16 devletin temsilcisi İktisadi İşbirliği Konferansı’nın resmi kapanış oturumunda Avrupa'nın istikrarı için 19.300.000 dolarlık yardım talep etmiştir. (C, 23 Ekim 1947.)
C, 4 Temmuz 1947.
C, 5 Ağustos 1947.
C, 13 Temmuz 1947. Anlaşmanın iki ülke arasındaki ilişkilerde dönüm noktası olması dışındaki en önemli özelliği, Türkiye’nin yapılacak yardımın ABD kanunlarına uygun olarak yapılmasını kabul etmiş olmasıdır.
C, 2 Eylül 1947.
1947 Yılı 851
alanda liberalleşme anlayışının benimsendiği önemli bir dönüm noktası olmuştur.
Ekonomik Örgütlenmede Piyasaya Doğru
Türkiye, 2. Dünya Savaşı’nın sonlanmasıyla birlikte oluşan iki kutuplu
dünyada tercihini Batı’dan yana kullanarak uluslararası sistemde yerini almaya
başlamıştır. Bu dönemde ABD artan ekonomik gücüyle Batı’nın önderi konumuna gelmiş ve kapitalizmin yerleşebilmesi için özellikle Avrupa eksenli bir politikayı uygulamaya koymuştur. 1937 yılında kapitalist dünyanın toplam ithalatının % 14,2’sini yapan ABD, 1947 yılında bu oranı % 32’ye çıkarabilmiştir.
Büyük gücün azgelişmiş ülkelerle 1945 yılından sonraki ilişkisi genellikle borç
anlaşmaları, dış yardım, istikraz ve krediler şeklinde olmuştur.16 Türkiye de
1947 yılı itibariyle ABD’nin siyasi ve ekonomik etkisine tam anlamıyla girmiş
ve bu etki Türkiye’nin üç önemli uluslararası örgüte üye olmasıyla somut bir görünüm kazanmıştır. 25.02.1947 tarihli ve 5016 sayılı kanunla Milletlerarası Para
Fonu (IMF) ile Milletlerarası İmar ve Kalkınma Bankası'na (DB) katılmak için
hükümete yetki verilmiş17 ve yine yıl içinde 23 ülkenin katılımı ile uluslararası
mal ticaretini düzenleyen bir anlaşma olan Tarifeler ve Ticaret Genel Antlaşması
(GATT) oluşturulmuştur.18
Türkiye’nin ekonomik ve toplumsal açıdan nasıl bir değişim ve dönüşüm
içine girdiğini Türkiye’ye gelen yabancı uzmanların hazırlamış oldukları raporlar net bir şekilde ortaya koymaktadır. 1947 yılına bu anlamda damgasını vurmuş olan isim Thornburg’tur.19 Yaklaşık olarak iki yıl ülkemizde çeşitli incelemelerde bulunmuş ve çalışmalarını 1949 ve 1950 yıllarında kitap20 halinde yayınlamış olan Thornburg, daha ilk incelemelerinde Türkiye’nin izlediği devletçi
politikalardan bir an önce kurtulması gerekliliğini ifade etmiştir. Thornburg, İzmir’de yapmış olduğu bir açıklamada özel teşebbüse önem verilmesi gerekliliği
üzerinde durmuştur. Yine aynı konuda yapmış olduğu bir başka açıklamada da
Türkiye'nin özel teşebbüse önem vermemesi durumunda Amerikan özel teşebbü-
16
17
18
19
20
Hüseyin Yayman, Türkiye’nin İdari Reform Tarihi, Turhan Kitabevi, Ankara, 2008, s.101 ve
105.
Anlaşmaları imzalamak üzere Washington büyük elçisi Hüseyin Ragıp Baydur ile Maliye Bakanlığı Hazine genel müdürü Sait Naci Ergin görevlendirilmiştir. Türkiye 11 Mart 1947 yılında
Uluslararası Para Fonu’na katıldığında döviz kuru dolar başına 2,80 Lira olması yıllar içinde
Türkiye ekonomisinin geldiği aşamayı göstermesi bakımından ilgi çekicidir.
Ayrıca, Türkiye 1947 yılı içinde Birleşmiş Milletler Ekonomik ve Sosyal Konsey üyeliğine de
seçilmiştir. (BCA: 20.01.1947/030.10.222.499.16)
İktisat doktoru olan Mac Westen Thornburg, Yirminci Asır Vakfı adına Türkiye'de araştırmalarda bulunan ve American Standart Oil Şirketi’nde çalışan Amerikalı bir uzmandır. Thornburg
yapılacak yardımlarla ilgili olarak Türkiye’de yaptığı incelemelerde ABD’nin herhangi bir siyasi amaç gütmediğini ve yardımların tamamen insani amaçlarla yapıldığını söylemiştir. (C, 1
Haziran 1947)
Thornburg, çalışmalarını Türkiye Nasıl Yükselir? ve Türkiye’nin Ekonomik Durumunun Tenkidi
adlı kitaplarda toplamıştır.
852
Yönetim Zamandizini
sünün Türkiye'ye gelmeyeceğini söylemiştir.21 Thornburg’un bu açıklamaları,
Türk tüccarları arasında da geniş bir yankı bulmuş ve ardı ardına bu politikaları
destekleyici açıklamalar yapılmıştır. İstanbul Tüccar Derneği’nin başkanı İzzet
Akosman, yapmış olduğu bir açıklamada devletçiliğin yanlış anlaşıldığını ve aslında devletçiliğin ferdi işleri başarabilecek seviyeye getirme amaçlı olduğunu
söylemiş22 ve Türk sanayicileri, devletin elindeki sanayi yatırımlarını derhal özel
teşebbüse devretmesini istemişlerdir. Ekonomide devletçi politikalara son verilmesi yönündeki tartışmaların en önemli noktası devlet müdahaleciğinin içerik ve
kapsamıdır. Cumhuriyet Gazetesi’nde Prof. Fındıkoğlu'nun kaleme aldığı Bürokrasi Felsefesi yazısı bu konuda oldukça ilgi çekicidir. Yazı Feridun Ergin'in
dilimize çevirdiği Von Mises'in Bürokrasi adlı kitabını temel almakta ve yazarın
bürokrasi konusundaki görüşleri övülmektedir. Fındıkoğlu, bugün ekonomiyi
planlaştırmanın, bütün dünyayı bir büro haline getirmenin, halkı bürokratlaştırmanın, özel teşebbüsü kökünden kaldırmanın demokrasi açısından sakıncalarına
değinmekte ve dönem içinde bu görüşlerin önem kazandığını belirtmektedir.
Ona göre; devletin işi devlete, özel teşebbüsün işi de ferde bırakılmalıdır.23 Devletçilik ilkesi üzerine yapılan tartışmalar yıl içinde o kadar artmıştır ki CHP kurultayında da bu madde üzerinde tartışılan en önemli maddelerden biri olmuştur.
Kurultayda bazı CHP’liler devletçiliğin demokratik gelişmenin önündeki en
önemli engel olduğunu ileri sürmüşlerdir. Bu amaçla CHP tüzüğünde değişikliğe
gidilmiş ve devletin büyük maden işletmeleri, büyük enerji santralleri, savunma
endüstrisi ve ağır endüstri alanlarında yatırım yapacağı ve bunların dışındaki
tüm yatırımların özel sektör tarafından gerçekleştirileceği belirtilmiştir. Ayrıca
devletin, bu konuda özel teşebbüsü teşvik etmek, korumak ve gerekli yardımlarda bulunmakla görevli olduğunun da altı çizilmiştir.24
1947 yılının karakteristik özelliğini oluşturan ekonomide liberalleşme tartışmalarının somut uygulamalarını, çeşitli bakanların görevden alınması ve bu
konuda çeşitli yasal düzenlemeler yapılmasına kadar birçok alanda görmek
mümkündür. Siyasi alanda liberalleşme hareketlerine yönelik en güzel örneklerden biri, uygulanan ekonomik programları aşırı devletçi bulan ve bu amaçla yeni
bir politika benimsenmesi gerektiğinin altını çizen eski gazetecilerden Nazmi
Sadık ve yedi arkadaşının Serbest Demokrat Parti adında yeni bir parti kurma
yönündeki teşebbüsleridir. Partinin en önemli özelliği, devletçi politikaların karşısında yer alması ve liberal prensiplere bağlı olduğunu açıklamasıdır.25 Bu düşünceler zamanla CHP içinde de etkisini göstermiş ve Eylül ayı içerisinde bazı
21
22
23
24
25
C, 8 Temmuz 1947.
C, 16 Nisan 1947.
C, 4 Temmuz 1947.
BCA:0.0.1947/30.1.0.0/42.250.5
C, 12 Ağustos 1947. Serbest Demokrat Parti’nin kurucularından Nazmi Sadık, yapmış olduğu
açıklamada partinin isminin tam çevirisinin Liberal Demokrat Parti olduğunu söylemiştir.
(BCA:04.12.1947/ 490.1.0.0/436.1809.3)
1947 Yılı 853
bakanlıklarda değişiklikler yapılmıştır. Yapılan değişikliğe göre; Milli Savunma
Bakanlığı'na Cemil Cahid Toydemir'in yerine Münir Birsel, İçişleri Bakanlığı'na
Şükrü Sökmensüer'in yerine Münir Husrev Göle, Tarım Bakanlığı'na Faik
Kurdoğlu'nun yerine Şevket Adalan ve İktisat Bakanlığı'na da Cavid Ekin getirilmiştir. Ayrıca, Ticaret Bakanlığına şimdilik Maliye Bakanının vekalet etmesi
ve eski İktisat Bakanı Tahsin Bekir Balta'nın da Çalışma Bakanlığı'na getirilmesi kararlaştırılmıştır. Kabinede yapılan bu değişiklikler, ticaret ve ekonomi işlerinin kötü gittiğinin Başbakan Recep Peker'in de kabul ettiği ve bu değişikliklerden sonra bu alanlarda önemli politika değişikliklerinin beklendiği şeklinde yorumlanmıştır.26 Ancak bu bakanlıklarda yapılan değişiklikler de zaman içinde
tatmin edici bir hava doğurmamış ve hükümet 09.09.1947’de istifa etmek zorunda kalmıştır.27 Yeni hükümetin ilk grup toplantısında kararlaştırılan programa göre; iç politikada 12 Temmuz Beyannamesi’ne uygun davranılması, pahalılığa karşı mücadele edilmesi, özel teşebbüsün teşvik edilmesi, suiistimallerle
mücadele edilmesi ve devletçiliğin sınırlarının tespit edilmesi kararlaştırılmıştır.28 Hükümetin istifa etmesi ve yeni bir kabinenin kurulması bile iç havayı sakinleştirmemiş ve birçok alanda köklü reformların yapılması gerekliliği vurgulanmıştır. Örneğin, Muhiddin Birgen 12.09.1947 tarihli Cumhuriyet Gazetesi'ndeki "Hayale Kapılmayalım", başlıklı yazısında yeni bir kabine kurulması ile
herşeyin değişmeyeceğini çünkü demokrasinin ve hürriyetin gelmesi için esaslı
değişikliklerin yapılması gerektiğini ve bu değişikliklerin yine aynı partinin üyeleri tarafından yerine getirilemeyeceğini belirtmiştir.
Devletçi politikalardan uzaklaşmayı anlatan bu siyasi gelişmeler doğal olarak yıl içinde bu amaçla çeşitli yasal düzenlemelerin de yapılmasına neden olmuştur. Ekonomide serbestleşme yönünde yapılan ve 1950’li yıllardaki politikaların temelini oluşturacak en önemli düzenleme, 26 Mayıs 1947 tarihli 3/5843
sayılı Türk parasının kıymetini koruma hakkındaki Bakanlar Kurulu kararıdır.
13 sayılı kararın en önemli özelliği, 1930 yılında çıkarılmış olan Türk parasını
koruma kanunu ile getirilmiş olan döviz ve yabancı sermaye hareketlerine ilişkin
kısıtlamalara serbestlik tanınmasıdır. Yabancı sermaye transferi konusunda ise
Maliye Bakanlığı tam yetkili kılınmıştır. Diğer bir ifadeyle, 13 sayılı karar, 1951
yılında yasal bir düzenlemeye konu olacak olan yabancı sermayeyi teşvik kanunun hazırlık düzenlemesi olarak dikkat çekmektedir. 13 sayılı karar dışında 1947
yılında anonim ve limited şirketlerin daha az vergi vermesi yönünde çalışmalar
yapılmış29 ve 3/5955 sayılı Bakanlar Kurulu kararıyla30 alım ve satımları kontrole tabi tutulmuş bulunan bir takım giyim eşyası, mutfak ve sofra eşyası ve inşaat
malzemesi gibi maddelerin alım ve satımına serbestlik getirilmiştir. Ekonomide
26
27
28
29
30
C, 6 Eylül 1947.
1947 yılı içerisinde iş başında olan iki hükümetin tam listesi EK-2’dedir.
C, 9 Ekim 1947.
C, 31 Mayıs 947.
RGT: 21.06.1947, 6638.
854
Yönetim Zamandizini
serbestleşme ve dışa açılma politikalarına yıl içinden verilebilecek en güzel örnek de ilaç sektöründe yaşanan gelişmelerdir. Eylül ayında beliren bu tartışmalara göre; yabancı sermaye de ülke içinde ilaç yapımına katılabilecektir. Yaşanan
bu gelişmelerde belki de dikkati çeken en önemli husus, serbestleşme hareketlerinde Türkiye’nin kendisine biçilen uluslararası işbölümüne uygun davranmasıdır. Diğer bir ifadeyle, yıl içindeki ekonomik ilişkilerde ‘serbestleşme’ olmaktadır; ama Türkiye serbest değildir. Örneğin, Yunanistan ile yapılan bir anlaşma
bu bağlamda dikkat çekicidir. İki ülkenin gümrüklerinin birleştirilmesi prensibinde yapılan müzakerelere göre; Türkiye, Yunanistan'da bulunan mevcut fabrikalara denk fabrika kurmayacak, mamulleri kendisine verilmek şartıyla Yunanistan'a demir ve çelik gönderecek ve Türkiye Merkez Bankası'nda bulunan Yunan paraları serbest bırakılacaktır.31
Ekonomide başlayan bu değişme adımları 1947 yılının bütçesinde etkisini
çok fazla gösterememiştir.32 1947 yılı kendisinden önceki iki yıl gibi savaş ekonomisinin hala geçerli olduğu bir yıl izlenimini vermektedir. 1946 yılına kıyasla
üretimin azalması ülkenin ihracatında sıkıntılar yaşanmasına neden olmuştur.33
Bu durumu en net şekilde 1946 ve 1947 yıllarının ihracat ve ithalat dengelerinde
yaşanan değişimde görmek mümkündür.34 1946’da 214,6 milyon dolar olarak
gerçekleşen ihracat 1947’de 223,3 milyon dolara çıkmış yani sadece %4 oranında bir artış gerçekleşmiştir. Oysa 1946’da 118,0 milyon dolar olan ithalat
1947’de 244,6 milyon dolara yükselmiş ve ithalatta %100’ü geçen bir artış gerçekleşmiştir.35 İhracat-ithalat dengesinde yaşanan olumsuzluklar ise kendisini
bütçenin genelinde göstermemiş ve 1947 yılı kamu maliyesi açısından olumlu
bir şekilde kapanmıştır. Yıl başında 1 milyar TL olarak tahmin edilen gelirler yıl
sonunda yapılan tahsilatlarla 1.6 milyar TL’ye çıkmış ve bir önceki yıla göre
yaklaşık olarak 500 milyon TL’lik bir artış gerçekleşmiştir.36 Tahsilatta meydana gelen artışın büyük bir kısmını gümrük vergileri ve gümrüklerden alınan ithalat işlem vergileri oluşturmuştur.37 Bir faaliyet planlaması olan devlet bütçesinin
yanı sıra 1947 yılı daha genel anlamda planlama uygulamaları bakımından da
dikkati çekmektedir.
31
32
33
34
35
36
37
C, 5 Kasım 1947.
Bütçenin tam dökümü EK-1’de yer almaktadır.
1947 yılında 1946 yılına göre özellikle tahıl ürünlerinin üretiminde önemli düşüşler yaşanmıştır.
Türkiye’nin ihracat ve ithalatında ilk sırayı alan ülke ABD’dir. 1940’lı yıllar zarfında ABD’den
yapılan ithalatta1947’de %33 gibi bir orana ulaşılması Marshall yardımlarıyla yakından ilişkilidir.
Dış ticaret dengesi Türkiye açısından 1940’lı yıllarda ilk kez bu kadar olumsuz bir tablo sergilemiş ve 2000’li yıllara kadar da bir daha toparlanamamıştır. (T.C. Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü, İstatistik Göstergeler 1923-2002, Ankara, 2003, s.408 ve 410.)
T.C. Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü, age, s.538.
Esad Tekeli, Mali ve İktisadi Meseleler 1943-1949, Ankara, 1950, s.15.
1947 Yılı 855
Kalkınma ve Planlama
1947 yılının hem uluslararası hem de ulusal boyutta dikkati çeken en önemli gelişmelerinden biri planlama düşüncesinin yaygınlık kazanmasıdır. Planlama,
İkinci Dünya Savaşı’nın bıraktığı ekonomik ve toplumsal çöküntüden kurtulabilmede önemli bir araç olarak görülmekte, ancak geniş ölçekli bir planlama düşüncesine de çok sıcak bakılmamaktadır. Örneğin, İngiltere, Ekonomiyi Planlaştırma Bakanı Herbert Morrison’un başkanlığında beş senelik bir kalkınma planı
hazırlamaya başlamış ve planla hükümete ülkenin endüstri, servet kaynakları ve
işçiliği hakkında geniş bir karar alma hakkı verilmiştir.38
Türkiye’de de planlama düşüncesi bakımından 1947 yılı özel bir yer tutmaktadır. Yıl içinde ekonomik ve toplumsal gelişmeyi sağlayabilmek için çeşitli
planlama teşebbüslerinde bulunulmuş ve bu teşebbüsler en sonunda Vaner Planı39 olarak da bilinen 1947 iktisat planının hazırlanmasıyla sonuçlanmıştır. Bu
plan, ara dönem olarak nitelendirilebilecek 1947-1950 yıllarını kapsayan üç yıllık bir dönemde, CHP’nin iktidarı kaybetme korkusuyla bir anlamda DP’nin iktisadi anlayışını yansıttığı ya da CHP’nin değişen uluslararası ortama uygun bir
iktisat politikasını benimsediğini gösteren bir plan görünümündedir. Vaner planı, Temmuz 1947’de Türkiye dahil on altı Avrupa ülkesinin Batı Avrupa’ya
ABD tarafından verilecek yardımı biçimlendirmek amacıyla oluşturulmuş olan
Avrupa İktisadi İşbirliği Komitesi’ne40 sunulan ve bundan sonra izlenecek olan
ekonomik programı gösteren bir plandır.
Planın temel mantığına göre; Türkiye, Marshall yardımlarından pay alabilmesi için Avrupa kalkınmasına bir tarım ekonomisi olarak katkıda bulunacaktır.41 Halil Menteşe'nin "Büyük Kalkınma Davası" başlıklı yazısı da dönemin siyasi ve ekonomik ilişkilerini yansıtması ve planın amacını göstermesi bakımından oldukça ilgi çekicidir. Yazıda Menteşe, Türkiye'nin derdini iyi anlatabilmesi
durumunda Amerika'dan maddi yardım alınabileceğini, ancak bunun yeterli
olamayacağını söylemektedir. Menteşe'ye göre maddi kaynak bulmanın yanı sıra
yapılması gereken en önemli şey, düzenli ve hesaplı bir plan hazırlamaktır. Bu
plan da Türk ve Amerikalı uzmanların işbirliği ile meydana getirilmelidir.42 Sanayinin tarımsal gelişmede bir araç olarak görüldüğü planda yer alan enerji,
krom, bakır, ulaştırma, büyük su işleri, demir-çelik, çimento ve maden üretimine
yatırım yapılmasının amaçlanmasının da iki temel nedeni bulunmaktadır. İlki,
devletin iktisadi uğraşlarının sınırlarının çizilerek, bu konular dışında kalan her
38
39
40
41
42
C, 14 Ağustos 1947.
1947 planı, planı hazırlayan komisyonun başkanlığını yapmış olan İktisat Bakanlığı
Başmüşaviri Kemal Süleyman Vaner’in de adıyla anılmaktadır.
Bu komite, bugünkü OECD’nin ilk biçimidir.
İlhan Tekeli ve Selim İlkin, Savaş Sonrası Ortamında 1947 Türkiye İktisadi Kalkınma Planı,
Türkiye Belgesel İktisat Tarihi, No:1, Ankara, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, 1974, s.18.
C, 15 Eylül 1947.
856
Yönetim Zamandizini
türlü faaliyetlerin özel sektör eliyle yürütülmesini sağlayabilmektir.43 İkincisi de
üretiminin arttırılması düşünülen bu maddeler savaş sırasında en çok ihtiyaç duyulan maddelerdir.44
Vaner Planı’nın Türkiye’nin Batı blokuna tam olarak eklenmesini sağladığını gösteren en önemli özellik, plan kapsamında Türkiye’nin Milletlerarası
Kalkınma ve İmar Bankası'ndan Temmuz ayının ilk haftasında 400 milyon dolarlık borç alma teşebbüsünde bulunmasıdır.45 Bu borcun plana uygun olarak
özellikle sanayi ve ziraat alanında kalkınma ve yenileşme çabalarına ayrılması
tasarlanmaktadır.46 Ekim ayındaki bir başka habere göre de, Banka’dan kömür
ve zirai üretiminin arttırılması için 600 milyon dolarlık bir kredi daha alınması
yönünde adımlar atılmakta ve hazırlanmasına başlanan sanayi planı aracılığıyla
da ülkeye yabancı sermayenin gelebilmesi için önlemler alınması gerektiği vurgulanmaktadır. Bu amaçla da yeni hükümet, hemen bir sanayi planı hazırlığına
başlamıştır.47
Toplumsal Yaşam
1947 yılının toplumsal gelişmelerinde genel kaygı ülkenin bir komünist etkinin altına girip girmeyeceğidir. Safların net bir şekilde belirlendiği bir ortamda
yurdun dört bir yanında komünizm karşıtı mitingler yapılmaktadır. Sovyet tehlikesi ülkede o kadar büyük yankı uyandırmaktadır ki Ruslara karşı casusluk yaptığı düşünülen kişiler idam bile edilebilmektedir.48 Sovyetler Birliği’ne karşı yürütülen bu propaganda çalışmalarının yanı sıra toplumsal örgütlenme açısından
da önemli adımların atıldığı görülmektedir. Bu adımlardan en önemlisi, 26 Şubat
1947 tarihli ve 6542 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanan kanunla işçi sendikalarının kurulmasıdır. Tasarının hazırlık aşamasında yılın siyasi gelişmelerinden ötürü sendika sözcüğünden çekinilmesinden dolayı işçilerin örgütlenmesi önce
Türk İşçiler Derneği olarak düşünülmüş ancak kanun sonuçta sendika kanunu
olarak yasalaşmıştır. Esnaf yanında çalışanlar için uygulanmayacak olan bu kanuna göre; sendikaların asıl görevi, üyeleri adına sözleşmeler yapmak ve işçi ile
43
44
45
46
47
48
Tekeli ve İlkin, age, s.51. Türkiye, 1947 yılında ekonomik faaliyetler koluna göre istihdam edilenler açısından tam bir tarım ülkesi durumundadır. 1947’de toplam 8.267.000 kişi istihdam
edilmişken, bu sayının 6.947.000’i tarım kesiminde çalışanlar oluşturmaktadır. (T.C. Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü, age, s.156.
Tekeli ve İlkin, age, s.16.
C, 28 Haziran 1947.
C, 21 Ağustos 1947.
C, 19 Ekim 1947.
C, 6 Mayıs 1947. Ayrıca, yıl içinde Türkiye Sosyalist Emekçi ve Köylü Partisi’nin İzmir teşkilatı kurucuları gözaltına alınmış, Ankara Üniversitesi rektörü Şevket Aziz Kansu sol görüşlü
hocaları koruduğu görüşüyle istifaya zorlanmış ve basına önemli sınırlamalar getirilmiştir. (Örneğin, Upton Sinclair tarafından yazılan ve Emin Eliçin’in Türkçe’ye çevirdiği Altın Zincir
isimli kitap komünizm propagandası yaptığı gerekçesiyle toplanmış ve Rusya’da çıkan Zorya
Vostaka ve Yugoslavya’da yayınlanan Bulletin adlı dergilerin ülkeye sokulması yasaklanmıştır.
(BCA: 23.06.1947/030.10/88.578.11)
1947 Yılı 857
işveren arasındaki uyuşmazlıklarda görüş bildirmektir.49 Tasarının görüşülmesinde çalışma bakanının grevin liberal bir rejimde doğru olabileceğini ancak
Türkiye'nin devletçi bir rejim olduğunu söylemesi toplumsal örgütlenme açısından Türkiye’nin geçirdiği dönüşümü göstermesi bakımından ilgi çekicidir.50 İşçilere yönelik yıl içinde yapılan bir başka düzenleme de ayda 60 Lira'ya kadar
ücret alan işçilerden vergi alınmaması ve 60 Lira'dan fazla ücret alan işçiler için
ise bu miktardan sonraki ücretlerinin vergilendirmeye tabi tutulmamasıdır. Ayrıca, maden ocaklarında çalışan işçilerin ücretlerinin kazanç, buhran, muvazene ve
hava kuvvetlerine yardım vergileriyle damga resminden bağışık tutulması olumlu bir düzenlemedir.51
1947 yılı, çalışan kesimden işçilere yönelik önemli düzenlemelerle dikkati
çekerken; devlet memurları için daha sınırlı düzeltimlerin yapıldığı görülmektedir. Yapılan düzenlemelerden en önemlileri, 5049 sayılı kanunla aylıklı ve ücretli memurlara her çocuk için 10 Lira çocuk zammı verilmesi ve evlat edinilen çocuklar için de bu hükümlerin uygulanacağının karara bağlanması52 ve 5017 sayılı kanunla da emekli, dul ve yetim aylıklarına %30 ve %100 arasında çeşitli
zamlar yapılmasıdır.53 Ayrıca, yıl içinde Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı'nca
hazırlanan sağlık sigortası kanun tasarısı, bakanlıkların da görüşü alınarak, Bakanlar Kurulu'na sunulmuştur. Bu tasarıya göre; sağlık sigortaları teşkilatı, özel
idareler, belediyeler, iktisadi devlet teşekkülleri, devlet tarım işleri ve özel teşebbüsün bütün memur ve hizmetlilerini zorunlu olarak, diğer vatandaşları da isteğe bağlı olarak sigorta kapsamına alacaktır.54
Toplumsal örgütlenmede ele alınması gereken son gelişme ise 1946 yılında
başlayan ve 1947 yılında da kendini hissettiren köy enstitülüleri tartışmasıdır.
Köyün içsel güçleriyle canlandırılmasını amaçlayan bu hareket, 1947 yılında çıkarılan 5117, 5129 ve 5012 sayılı kanunlarla sekteye uğratılmıştır.55 Bu yöndeki
ilk hareket, köy enstitülülerine olumsuz bakışıyla bilinen Reşat Şemsettin Sirer’in 1946 yılında Milli Eğitim Bakanlığı’na getirilmesi olmuş ve bu gelişmeyi
1947 yılında yapılan üç yasal düzenleme izlemiştir. Bu kanunlarla öğretmenlere
49
50
51
52
53
54
55
C, 18 Ocak 1947.
C, 21 Şubat 1947.
5109 Sayılı Maden Ocaklarında Yeraltında Çalışan İşçi Ücretlerinin Kazanç, Buhran, Muvazene ve Hava Kuvvetlerine Yardım Vergileriyle Damga Resminden Bağışık Tutulması Hakkında
Kanun, RGT: 25.06.1947, 6641.
RGT:27.05.1947, 6616. Aynı konuda 20.06.1947 ve 21.06.1947 tarihlerinde de birer kanun yayınlanmıştır.
5107 Sayılı Emekli, Dul ve Yetim Aylıklarına Zam Yapılması Hakkındaki 4992 Sayılı Kanuna
Ek Kanun Yayımlanması, RGT: 25.06.1947, 6641.
C, 21.09.1947.
5117 Sayılı Köy Enstitüleri Kanununa Ek Kanunun Yayımlanması RGT: 26.06.1947, 6642,
5129 Sayılı Köy Enstitüsü Mezunu Öğretmenlerle Köy Sağlık Memurlarının Geçimlerini Düzenlemek Üzere 3803, 4274 ve 4459 Sayılı Kanunlara Ek Kanunun Yayımlanması RGT:
10.09.1947, 6703 ve 5012 Sayılı Köy Okulları Ve Enstitüleri Teşkilat Kanununun 25. Maddesinin Birinci Fıkrasında Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun Yayınlanması RGT:
24.02.1947, 6540.
858
Yönetim Zamandizini
toprak dağıtımı güçleştirilmiş, köylülerin köyleri için çalışmalarına sınırlılıklar
getirilmiş ve son aşamada da 1947-1948 ders yılında köy enstitülerinin beyin
kadrosunu oluşturan yüksek köy enstitüleri kapatılmıştır. Ayrıca, 29.04.1947 tarihli bir yönetmelikle öğrencilerin aktif olarak okul yönetimine katılmalarının
önüne geçilmiş, 09.05.1947 tarihli bir genelge ile kız ve erkek öğrenciler birbirlerinden ayrılmış ve son olarak da 20.05.1947 tarihli bir başka genelge ile de
Milli Eğitim Bakanlığı tarafından okulda okutulan kitap listeleri değiştirilmiştir.56
Siyasal Çatışma
Türk siyasal sisteminin ABD modeline oturduğu belirtilen Times Gazetesinde çıkan bir makalede Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) ile Demokrat Parti’nin
(DP) birbirlerini bütünleyici iki parti oldukları, dış politikada aynı çizgiyi benimsedikleri ve iç politikada da sadece bir iki konuda ayrıştıkları belirtilmiştir.57
Gerçekten de yıl içinde iki parti arasındaki temel uyuşmazlık noktaları iç politikaya yöneliktir. CHP ve DP arasında yaşanan gerginlikler yıl içinde DP’nin kurultayı ile başlamış ve ondan sonraki günlerde de hız kesmeden devam etmiştir.
DP’nin yılın ilk günlerinde başlayan kongresinde dört temel nokta üzerinde durulmuştur. Bu noktalar, İsmet İnönü’nün tarafsız bir cumhurbaşkanı gibi değil de
bir parti başkanı gibi davrandığı, seçim kanununun demokratik olmadığı, idarenin iktidar partisinin elinde bir araç olmaktan çıkıp tarafsız bir yapıya sahip olması gerekliliği58 ve kanunların anayasaya uygunluğunu sağlayacak bir mekanizmanın kurulmasının zorunluluğudur.59
DP ve CHP arasında yaşanan sürekli gerginlik ortamı kendisini özellikle
idarenin tutumu konusunda göstermektedir.60 Mayıs ayının sonunda altı ilde daha sıkıyönetimin uzatılması61 bile DP tarafından yoğun bir şekilde eleştiriye uğrayabilmiştir. Tam yedi yıl önce savaş nedeniyle ilan edilmiş olan sıkıyönetim,
DP milletvekilleri tarafından anayasaya göre ancak savaş hallerinde ilan edilebileceği ileri sürülerek itiraza neden olmuştur. DP’nin bu konudaki karşı duruşu56
57
58
59
60
61
Avcıoğlu, age, s. 239.
C, 14 Mayıs, 1947.
İdarenin tutumu konusundaki tartışmalar CHP ile DP arasındaki en dikkati çeken tartışma noktası olarak görünmektedir. Bu yöndeki tartışmalar, 6 Nisan ara seçimlerinde seçimlerin idare tarafından emniyetinin sağlanmadığı iddiasıyla DP’nin seçimlere katılmama kararına kadar
uzanmıştır. (C, 2 Nisan 1947)
C, 8-9 Ocak 1947.
İki parti arasında çiftçiyi topraklandırma konusunda da gerginlikler görülmekle birlikte bu konudaki tartışmalar idarenin tutumunda görülen düşünce farklıkları kadar kendini yoğun hissettirmemektedir. Ancak, DP’nin CHP’nin çiftçiyi topraklandırma yönünde başlattığı teşebbüslerden çok memnun olmaması DP’nin birkaç yıl içinde iktidar koltuğuna yerleşmesinde önemli
bir faktör olacaktır.
1540 Sayılı Altı İlde İlan Edilmiş Sıkıyönetimin Altı Ay Daha Uzatılması Hakkında TBMM
Kararının Yayımlanması, RGT: 02.06.1947, 6621. Başbakan Recep Peker, sıkıyönetimin Marmara Bölgesi’ndeki altı ilde uluslararası ortamda yaşanan gerginliklerden dolayı ilan edildiğini
açıklamıştır. (BCA: 28.07.1947/30.1.0.0/ 12.71.3)
1947 Yılı 859
nun temel nedeni, kendilerine yönelik idarenin zaten yoğun baskılarda bulunduğu ve sıkıyönetim koşullarında bu baskının daha da şiddetlendiğine yönelik
inançtır. İki parti arasında idarenin tutumuna yönelik yaşanan gerginliklere
Cumhurbaşkanı İsmet İnönü müdahale etmek zorunda kalmış ve ünlü 12 Temmuz Beyannamesi yayınlanmıştır. İnönü’nün bütün gazetelerde yayınlanmış olduğu konuşmasının temel noktaları, muhalefetin kendisini özgür hissetmesi, iki
partinin birbirine güvenmesi, Cumhurbaşkanı İsmet İnönü’nün hem iktidar hem
de muhalefet partisine eşit uzaklıkta olduğu ve idarenin muhalefet partisine baskı uygulamaması gereklilikleridir. İnönü’nün bu açıklamalarının Türkiye’ye
ABD yardımının yapılacağı zamanlarda yapılmış olması oldukça ilgi çekicidir.
Bu bağlamda, açıklamanın iç politikada yaşanan gerginlikleri azaltmaktan daha
çok Türkiye’nin Sovyetler Birliği’nden farklı olarak demokratik bir ülke olduğunun altının çizilmesinin temel gaye olduğu görülmektedir. 12 Temmuz Beyannamesi’ne yönelik olarak CHP içinde tam bir görüş birliğinden bahsetmek
mümkün değildir. DP’nin hedefindeki esas kişi olan Başbakan Peker, bu beyannameden hiç hoşlanmamış ve cumhurbaşkanının partiler arasında böyle bir tutum almasına gerek olmadığını zaten idarenin tarafsız olduğunu açıklamıştır. Bu
yöndeki görüşlerini kamuoyuna da açıklayan Peker bu suretle cumhurbaşkanı ile
ters düşmüş; zamanla CHP içinde de desteğini önemli ölçüde yitirince 9 Eylül'de
istifa etmek zorunda kalmıştır. CHP Genel sekreter yardımcısı Trabzon milletvekili Faik Ahmed Barutçu da, idare mekanizmasının partilere karşı kanuni tarafsızlığının kusursuz olması yönündeki görüşlere katıldığını, ancak zaten parti
tüzüğünde parti başkanının cumhurbaşkanı olduğu taktirde başkanvekilinin partiye başkanlık edeceği yönünde bir madde bulunduğunu, bu nedenle de anayasada herhangi bir değişiklik yapılmasına gerek olmadığını belirtmiştir. Genel sekreterin açıklamalarına yönelik olarak 12.08.1947 tarihli Cumhuriyet Gazetesi’nde CHP'li bazı milletvekillerinin bu görüşe katılmadığı ve çok partili rejimin
gerektirdiği değişiklikleri yapabilmek için bazı adımların atılması gerektiği yönünde bir haber çıkması da CHP’nin bu beyanname karşısındaki parçalanmış tutumunu ortaya koymaktadır.62
Tartışmalar sonunda zamanla CHP kendini yeni şartlara uydurmak durumunda kalmış, 17 Kasım 1947'de toplanan ve on dokuz gün süren Yedinci Kurultay, partinin tüzük ve programının yeni esaslar doğrultusunda bazı değişikliklere uğratılmasına tanıklık etmiştir. Yapılan temel değişikliklere göre; genel
başkanın cumhurbaşkanı seçilmesi halinde genel başkanlık görevini ikinci başkan yüklenecek ve bunların her ikisinin de görev süresi iki yıl olacaktır. Ayrıca,
parti meclisi üyelerinin hepsi parti üyelerince, daha önceden genel başkanın atadığı genel sekreter parti meclisince ve milletvekili adaylarının yüzde yetmişi yerel parti örgütlerince seçilecektir.63 Kurultay sonunda genel başkanlık divanı
62
63
C, 11 Ağustos 1947.
Bu uygulamanın halk ve parti arasında bir bütünleşme yaratacağı tahmin edilmektedir.
860
Yönetim Zamandizini
kaldırılmış ve yerine 40 üyeden oluşan parti divanı oluşturulmuştur. İlk kez
oluşturulan parti divanı uygulamasıyla parti ve hükümet arasında bir köprü kurulacağı düşünülmektedir. kurultayın dikkati çeken bir diğer özelliği de planlama
düşüncesinin artık kaçınılmaz bir hal aldığını göstermesi bakımından ilgi çekicidir. Kurultayda ülke ekonomisinin bundan böyle kurulacak bir ihtisas heyeti tarafından planlanması ve önemli kanun tasarılarının da bu heyetin incelemesinden geçirilmesi kabul edilmiştir.64 Yapılan diğer değişiklikler ise partinin ideolojisini yumuşatmaya ve devrimci dozunu azaltmaya yöneliktir. Nitekim Parti'nin
programındaki "devletçilik" ve "lâiklik" ilkeleri liberal bir anlayış doğrultusunda
yeniden tanımlanmıştır. Bu yeni yoruma göre, devletçilik özel girişimi tamamlayıcı bir ilke olup, esas olan özel girişimdir.65 Kurultayda söz alan milletvekillerinin dinden devletin korkmaması gerektiğini, din işinin özel okullara bırakılmamasının gerektiği, bazı köylerde imam bile bulunmadığı ve kumar ve içki gibi kötü alışkanlıkların artmasının dinsizlikle bağlantısı olduğunu söylemeleri
toplumsal yapıda meydana gelen değişikleri göstermesi bakımından ilgi çekicidir.66
İdare Aygıtında Rasyonalizasyon Çalışmaları
1947 yılı ekonomik ve toplumsal örgütlenmede önemli değişimlerin yaşandığı ve yeni dönemin idare aygıtının yaratıldığı bir yıldır. Yıl içindeki devletçilik
ve liberallik tartışmaları kendini somut bir şekilde idarede rasyonalizasyon çalışmalarında göstermiştir. Bu açıdan 1947 yılını idarede reform yılı olarak nitelendirmek yanlış bir saptama olmayacaktır. İdarede reform yapılması düşüncesi
yıl içinde sürekli olarak güncelliğini korumuş ve bu yöndeki ilk adımlar Ocak
ayında toplanan İdareciler Kongresi’nde dile getirilmiştir.
Valilerin, belediye başkanlarının, bakanlık temsilcilerinin ve konuyla ilgili
olan akademisyenlerin katılımıyla Kongre 20 Ocak 1947’de toplanmıştır. Kongre’nin genel amacı, il genel ve özel idareleri, bucak yönetimleri, belediye idareleri ve köy kanunlarında yapılması planlanan değişikliklerin görüşülmesi ve idare aygıtında başka ne gibi değişiklerin yapılması gerektiğinin tartışmaya açılmasıdır. 20 Ocak 1947’de toplanan İdareciler Kongresi’ni Prof. Fındıklıoğlu köşesinde bir meşveret (danışma) ruhuna benzetmektedir.67 Kongre’de Başbakan
Recep Peker, valilerin yetkilerinin genişletileceğini, valilerin eğitimlerine önem
verileceğini ve idari işlerin düzenlenmesi için çok sayıda kanun tasarısının meclise verileceğini söylemiştir.68 İçişleri Bakanı Şükrü Sökmensüer de 5 Mayıs
1929’da uygulamaya giren il genel ve özel idareleri kanunlarının artık ihtiyacı
64
65
66
67
68
BCA:8.12.1947/490.1.0.0/8.40.18
Mustafa Erdoğan, “Türkiye’de Demokrasiye Geçiş Deneyimi”, içinde, Liberal Toplum Liberal
Siyaset, Siyasal Kitapevi, 1. B., 1992, Ankara, 1992, s. 265-284, Hikmet Bila, CHP 1919-1999,
Doğan Kitap ve U, 16 Eylül 1947.
C, 3 Aralık 1947.
C, 21 Ocak 1947.
BCA: 01.02.1947/30.1.0.0/12.69.1
1947 Yılı 861
karşılamadığını belirtmiştir. Kongrede belirtilen diğer hususlar, jandarma ve polisin yakın işbirliği yapması, merkez ve taşradaki birimlerin birleştirilmesi, bekçilerin tüm özlük ve mali haklarının düzenlenmesi, özel idarelerin maddi ve teknik yetersizlikler içinde bulunmasından dolayı hastane ve yol yapımı gibi görevlerinin devlete devredilmesi ve özel idarelerin mali kaynaklarının arttırılması
için yollar aranması ve belediyelerin gelirlerinin de vatandaşlara yük olmaktan
çıkarılması gerekliliklerinin vurgulanmasıdır.69 Kongrede tartışmaya açılan bu
hususlar, DP cephesinde ise şüpheyle karşılanmıştır. Fuad Köprülü bu kongrenin
tek amacının DP’yi ortadan kaldırmak olduğunu çünkü yapılması planlanan bütün değişikliklerin idareyi güçlendireceğini iddia etmiştir. Köprülü’ye göre; bucak müdürlerine adli yetkiler verilmesiyle DP’nin köy teşkilatları zarar görecek
ve tekrar tek parti dönemine geçilecektir. Amaç demokrasiye izin vermeyen kadiri mutlak bir idare makinesi kurmaktır. Köprülü, CHP’nin idari teşkilatta yapmak istediği değişikliklerin belli amaçlara hizmet ettiğini söylemiştir. Ona göre;
ülke 25 vilayete ayrılacak, her vilayetin başında askeri hatta adli teşkilata da hakim bir vali bulunacak, bütün memurlar üzerinde valinin geniş yetkileri olacak,
adli hizmetler bağımsız olmaktan çıkıp idarenin bir kolu haline gelecek ve bucak
müdürleri bir savcının sahip olduğu yetkilere sahip olacaktır.70 İdareciler Kongresi’nde tartışılan bir diğer önemli konu da, devlet memurları kanunudur. Kongrede devlet memurları ile ilgili olarak özellikle işe alınma süreçleri üzerinde durulmuş ve bu amaçla bu işle ilgilenecek sürekli bir komisyonun kurulması gerekliliği ileri sürülmüştür.71 Yani, bugünkü Devlet Personel Başkanlığı 1947 yılında düşünce olarak belirmiştir.
İdareciler Kongresi’nde üzerinde en çok durulan konulardan biri devletçilik
ve liberallik tartışmalarına uygun olarak aşırı merkeziyetçi ve kırtasiyeci yapının
sonlanması gerektiğidir. Merkeziyetçilik konusunda Nadir Nadi, idarede aşırı
merkeziyetçiliğin olumsuz sonuçlar yaratabileceğini ve bu nedenle merkezi otorite ile halkın yerine getireceği mahalli hizmetler arasında kesin bir ayrımın yapılması gerektiğini söylemiştir.72 Merkeziyetçiliği gidermede Kongre’de ele alınan en önemli hususlardan biri, yeni umumi müfettişliklerin oluşturulması olmuştur. Daha önceden güvenlik temelli amaçlarla kurulan umumi müfettişlik
düşüncesi, bu kongrede daha farklı bir amaçla 63 vilayetin başkentten denetlenmesinin güçlüğünün önüne geçebilmek ve halkın dilek ve şikayetlerinin yerinde
ve hızla incelenebilmesi amacıyla gündeme gelmiş ve bu amaçla da 14 yeni
umumi müfettişliğin kurulmasının planlandığı ifade edilmiştir.73 Kongre dışında
yıl içinde merkeziyetçi yapının ortadan kaldırılması amacıyla başka adımların
atıldığı da görülmektedir. Bu bağlamda, arzulanan reform hamlelerinden en
69
70
71
72
73
C, 21 Ocak 1947.
C, 26 Ocak 1947.
C, 28 Ocak 1947.
C, 22 Ocak 1947.
C, 29 Ocak 1947
862
Yönetim Zamandizini
önemlilerinden biri memur sayısının azaltılmasıdır. Özelikle İstanbul’un idari
yapısı ile ilgili olarak çıkan haberlerde İstanbul’da hükümet ve belediye memurlarının toplamının 41.000 olduğu ve bu durumun da her vatandaşa bir memur
düşmesi anlamına geldiği ve bu rakamın oldukça yüksek olduğu söylenmektedir.74 Ayrıca İçişleri Bakanlığı teftiş heyetinin Feyzi Gürel'in başkanlığında İstanbul belediyesinde yapmış olduğu incelemelerde belediyenin harcamalarının
beşte dördünün memur maaşlarına ayrıldığı belirtilmiştir.75 Memur sayısının
azaltılarak tasarruf sağlama amacı dış temsilcilikler için de geçerlidir. Yıl içinde
yurtdışında açılması düşünülen ticaret ataşeliklerinden vazgeçilmiş ve mali ataşeliklerinin de kaldırılması planlanmıştır. Bu ataşeliklerin kaldırılmasıyla buralarda çalışan 90.000 kişiden 260.000.000 Lira tasarruf edileceği tahmin edilmektedir.76 Memur sayısının azaltılarak idarede etkinlik ve tasarruf sağlayabilme
amacı yıl içinde beliren özelleştirme diğer bir ifadeyle devletçilik ve liberalleşme tartışmalarıyla yakından ilgilidir. 1 Kasım 1947 tarihli Cumhuriyet Gazetesi’nde yazan Reşed Benerli bu gerekliliği dört madde halinde özetlemektedir:
Barem kanununun müesseselere tatbiki, fabrikaların sayısının artmasıyla bunların kontrolü için konulan kuralların artması, fabrika sayısına orantılı olarak teknik eleman yetiştirilmemesi ve devlet sanayine sürekli müdahale eden vekillerin
iş başına gelmesi. Benerli’ye göre; devlet fabrikalarının iyi bir şekilde işleyebilmesi için yetenekli fabrika müdürleri tayin edilmeli, memur sayısı azaltılmalı,
memurların ve işçilerin çalıştıkları kuruma bağlılıkları arttırılmalı, rasyonel çalışma sistemi fabrikaya sokulmalı, özel sektörün ticari zekası kamuya aktarılmalı
ve üretim, piyasanın gereksinimlerine göre yapılmalıdır. Devlet dairelerinde ve
devlet ekonomi kurumlarında yapılmak istenen bu rasyonalizasyon çalışmaları
Kasım ayında Bakanlar Kurulu’nun gündemine de gelmiş ve sırf bu amaçla bir
komisyonun kurulmasına karar verilmiştir. Bakanlar Kurulu, kadrolarda tasarruf
sağlamak ve idare teşkilatının çalışmalarının hükümet değişikliklerinden etkilenmemesi için gerekli tedbirleri alabilmek amacıyla ve bunlara esas olacak
prensipleri tespit etmek ve bunlar hakkında gerekli inceleme ve araştırmaları
yapmak ve gerektiğinde yabancı uzmanlardan da faydalanmak üzere başbakan
yardımcısının başkanlığında başbakanlık müsteşarı ile Maliye ve Ekonomi bakanlıklarından ve Umumi Murakabe Heyeti’nden seçilecek ikişer ve Gümrük ve
Tekel ve Ulaştırma Bakanlıklarından seçilecek birer temsilciden oluşacak bir
komisyon kurulmasını kararlaştırmıştır.77 Rasyonalizasyon çalışmaları, yıl içinde iktisadi devlet teşekküllerine yönelik olarak yapılan düzenleme de dikkat çekicidir. İktisadi devlet teşekküllerinde çalışan memurlara verilen primler, Bakanlar Kurulu kararı ile sınırlandırılmış ve ancak beş noktada vasıfları taşıyan memurlara verilmesi kararlaştırılmıştır. Bu noktalar araştırma, üretim alanlarında
74
75
76
77
C, 22 Ocak 1947.
C, 12 Haziran 1947.
C, 12 Aralık 1947.
BCA:17.11.1947/30.18.1.2/115.74.18.
1947 Yılı 863
başarı ve genel idare ve işletme masraflarından tasarruftur.78 7 Ağustos tarihli
Cumhuriyet Gazetesi’nde Nadir Nadi’nin memur kadroları ve devletçilik yazısı
da yılın devletçilik ve liberalleşme tartışmaları bakımından ilgi çekici bir yazıdır. Yazıda Nadi, yüzde yüz devletçi politikalara karşı çıkmakta ve böyle bir politikanın yüzde yüz memur rejimi anlamına geldiğini ve bu durumun da devletin
kaynaklarını israf etmekten başka bir anlamı olmadığını söylemektedir. Yani,
memur sayısının fazlalılığı devletçi ve merkeziyetçi bir yapı olarak değerlendirilmektedir.
İdarede reform konusunda ele alınan ve merkeziyetçilik tartışmalarından
ayrılamayacak bir diğer nokta da kırtasiyeciliktir. Yıl içinde mevcut yapının aşırı kırtasiyeci bir görünüm sergilediği ve bu durumunun da ekonomik işlemlerden
kaynaklandığı iddia edilmiştir. Maliye Bakanı Halid Nazmi Keşmir, kırtasiyeciliği maddi sorumluluk taşıyan işlerin doğurduğunu, özellikle vergilerin tarh, tahakkuk ve tahsil işlerinin ayrı olması ve ayrı dairelerde yapılmasının bu duruma
yol açtığını, bu nedenle iki ayrı dairenin birleştirilmesinin düşünüldüğünü açıklamıştır.79 İdarenin işlemesinde değişiklikler yapılması gerekliliği CHP’nin kurultayında da yer bulmuş ve devlet dairelerinde işleri olanlara kolaylık gösterilmesi ve görevlerini yeterince yerine getirmeyenlerin cezalandırılması gerekliliği
ifade edilmiştir. Bu tartışmalara bağlı olarak başlanan bir çalışmada da adliye
örgütünün büyük bir yapısal değişime gireceği, mahkemelerin kademelere ve
avukatlık mesleğinin de sınıflara ayrılacağı belirtilmektedir. Adliye teşkilatında
değişiklik yapılmak istenmesinin nedenini Yargıtay Başkanı Halil Özyörük, artan dava dosyaları nedeniyle mahkemelerin iş yapamaz hale gelmesine bağlamaktadır. Değişiklikle mahkemelerin ilk, üst ve Yargıtay olarak üçe ayrılması ve
üst mahkemelerin ilk mahkeme kararları dışında kalan hükümleri karara bağlaması planlanmaktadır.80
1947 yılında idarede rasyonalizasyon çalışmalarının bir diğer halkası da
personel sistemine ilişkindir. Memur rejimi konusunda yıl içinde biri çalışma
diğeri de yayınlanmış olan bir tüzük olmak üzere iki düzenleme dikkati çekmektedir. Mart ayında başbakanlığa sunulan çalışmanın en önemli maddelerine göre;
bir memur 12 aylık maaşının yarısından fazlasıyla borca giremeyecek, siyasi
partilere üye olamayacak ve ticari işletmelerde görev alması yasak olacaktır.81
Yıl sonunda çıkarılan tüzük ise İdareciler Kongresi’nde de tartışma konusu olmuş olan memurların yeterliliklerine ilişkindir. Aralık ayında yasalaşmış olan
tüzüğe göre; memurların yükselmesinde esas olan yeterliktir ve yeterlik dört kıstasla ölçülmektedir. Bunlar mesleki bilgi, başarı, sicil, amir ve müfettişlerin ra78
79
80
81
C, 26 Aralık 1947.
C, 5 Eylül 1947.
C, 7 Eylül 1947. Cumhurbaşkanı İsmet İnönü de sekizinci dönemin ikinci toplantı yılını açarken adalet işlerinde kolaylık ve sadelik sağlamak maksadıyla ilk mahkemeler ve Yargıtay arasında üst mahkemelerin kurulacağından bahsetmiştir. (RG: 3.11.1947, 6744)
C, 26 Mart 1947.
864
Yönetim Zamandizini
porlarıdır.82 1947 yılı içinde memur rejimi konusunda atılan bir diğer önemli
adım da, daha önceden maaşlarını il özel idarelerinden alan öğretmenlerin maaşlarının devlet bütçesine intikaline yönelik çabalardır. Bu nedenle, sadece Milli
Eğitim Bakanlığı'nın 107 milyon lira olan bütçesinin 150 milyon liraya çıkacağı
tahmin edilmektedir.83 İdarede yeniden yapılanma çalışmalarında memurların
niteliklerinin geliştirilmesine de önem verilmiş ve bu amaçla lisan öğrenen memurlara bir defaya mahsus olmak üzere bin lira ikramiye verilmesi kararlaştırılmış84 ve 17.12.1947 tarihinde yapılan düzenlemeyle 3656 veya 3659 sayılı kanunlara bağlı memurluklardan birine bağlı olarak çalışan memurlara öğrendikleri dil karşılığında 1.500 lira verilmesi karara bağlanmıştır.85 Memur konusunda
değinilmesi gereken son nokta, yıl içerisinde yapılan tayinlerin ve atamaların
sayısıdır. Başta İçişleri ve Adalet Bakanlıkları olmak üzere Resmi Gazete verilerine göre toplam 2670 kişinin tayin ve atama işlemi yapılmıştır. Tam on yıl öncesine, 1937 yılına kıyasla, yaklaşık iki katı düzeyinde gerçekleşen bu oran,
1947 yılının idari açıdan hareketliliğini ortaya koyan bir başka gösterge olarak
belirmektedir.
İdarede yapılması planlanan reformun son iki halkası, belediyelerin gelirleri86 ve sürekli olarak tartışma konusu olan muhtar seçimleridir. Özellikle, İstanbul belediyesinin maddi olarak zor bir durumda olması belediye gelirlerinde değişiklikler yapılmasına neden olmuştur. Şubat ayında meclise gelen belediye gelirleri çalışmasına göre; belediye gelir vergisinin yüzde yirmisi belediye payı
olarak ayrılacak ve İçişleri Bakanlığı bu geliri belediyelerin nüfuslarına göre
paylaştıracaktır. Çalışma, ayrıca belediyelerin bir diğer gelir kalemi olan resimlerin miktarlarını da belirlemektedir.87 İdareciler Kongre’sinde tartışma konularından biri olan muhtar seçimlerine yönelik tartışmalar ise yıl içinde somut bir
düzenlemeyle sonuçlanmıştır. 5046 sayılı kanunla muhtar seçimlerinde seçim
döneminin dört yıl olduğu, ihtiyar heyetinin mahalle halkı tarafından ve muhtarın da ihtiyar üyelerince kendi aralarından seçileceği belirtilmektedir. Seçimler
belediye başkanının başkanlığında belediye meclisi üyeleri arasından seçilecek
dört üyeden ve o belediye sınırı içindeki mahalle muhtarları arasından ad çekme
usulüyle belirlenecek dört kişiden oluşmuş idare kurulunun gözetimi altında yapılacaktır.88
82
83
84
85
86
87
88
Memurların Yeterliklerinin Takdiri Hakkında Tüzüğün Yayımlanması, RG: 17.12.1947, 6782.
C, 16 Aralık 1947.
C, 25 Mart 1947.
Memurlardan Yabancı Bir Dil Öğrenenlere Verilecek Para Mükafatı Hakkında Tüzüğün Yayımlanması, RG: 17.12.1947, 6782.
Bu konuda yasal düzenleme 1948 yılı içerisinde yapılacaktır.
C, 12 Şubat 1947.
RG: 14.05.1947, 6606
1947 Yılı 865
SONUÇ
1947 yılı, ekonomik ve toplumsal örgütlenme açısından önemli dönüşümlerin yaşandığı bir yıldır. İç politikanın uluslararası politika tarafından belirlendiği
bir yılda CHP ve DP arasında yaşanan tartışmalar Türkiye’nin bundan sonra nasıl bir ekonomik ve toplumsal yapıya sahip olacağını göstermesi bakımından oldukça ilgi çekicidir. İki parti arasında yaşanan tartışma ve gerginlik ortamı bir
iktidar mücadelesini yansıtmaktan ziyade Türkiye’nin yönünü ve bu yöne uygun
olarak oluşturulması gereken yapıyı ortaya koymaktadır. 1947 yılı, tam anlamıyla Türkiye için bir dönüm noktası olmuştur. Bugünkü isimleriyle Uluslararası
Para Fonu (IMF), Dünya Bankası (WB), Tarifeler ve Ticaret Genel Antlaşması
(GATT), Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD)’ne89 üye olan Türkiye, Truman doktrini ve Marshall yardımlarının etkisiyle tercihini Batı blokundan
kullanmıştır.90 1950’li yıllara damgasını vuracak ekonomik kalkınma politikasının ilk işaretlerinin görülmeye başlandığı 1947 yılı, gazete haberlerinde de Türkiye’nin liberal demokrasiye giriş sürecinin eşiği olarak tanımlanmaktadır.
Yönü tam olarak belirlenmiş Türkiye’de bütün iç gelişmeler de bu bağlamda meydana gelmiş, devletçi bir ekonomik yapı öngören CHP de zamanla
DP’nin çizgisine kaymıştır. Yabancı uzmanların ülkenin ekonomik yapısına ve
buna uygun bir idare teşkilatlanmasına yönelik incelemelerde bulunup görüşler
bildirdiği91 yıl içinde devletçi politikalara sıcak bakan bakanlar görevden alınmış, hükümet istifa etmiş ve yeni açılımlar sağlayacağı umulan bir kabine işbaşına gelmiştir. 13 Ekim 1947’de açıklanan yeni hükümet programında92 iç politikada öncelikli olarak çok partili hayatın sağlamlaştırılacağının, bu amaçla siyasi partilerin iktidarda ya da muhalefette farklı muamelelere tabi olmayacaklarının, devletçilik ve özel teşebbüs politikalarının nerelerde ayrıldığının kesin çizgilerle birbirinden ayrılarak devletin artık özel sektörle rekabete girişmeyeceğinin, ülke ekonomisinin gelişmesinde sadece yerli kaynaklara başvurmanın yeterli olmayacağının ve bu amaçla da yabancı sermayeden de yararlanılacağının ve
bütün iş ve üretim sahalarında yabancı uzmanların görüşlerine geniş yer verileceğinin belirtilmesi, Türkiye’ye yıl içinde tavsiye edilen önerilerden farklı bir
politika seçeneği değildir.
1947 yılı, benimsenen yeni ekonomik ve toplumsal gelişme seyrine uygun
bir devlet mekanizmasının yaratıldığı yıldır. Devletçilik ilkesine önceki CHP ku89
90
91
92
OECD, 1947 yılında temeli atılan Avrupa İşbirliği Komitesi’nin devamı niteliğinde oluşturulmuş uluslararası bir örgüttür.
Cumhurbaşkanı İsmet İnönü de sekizinci dönemin ikinci toplantı yılında yapmış olduğu konuşmasında Türkiye’nin en önemli müttefikinin İngiltere olduğunu söylemesi, İngiliz halkını
asil millet olarak nitelemesi ve ABD’den ise büyük demokrasi olarak bahsetmesi Türkiye’nin
ittifak yönünü göstermesi bakamından önemli bir göstergedir. (RG: 3.11.1947, 6744)
T.C. Başbakanlık Cumhuriyet Arşivleri kayıtlarına göre yıl içinde yaklaşık olarak 150 civarında yabancı uzman Türkiye’de çeşitli görevlerde bulunmuşlardır. Yabancı uzmanların faaliyet
gösterdiği kurumların başında Devlet Demiryolları ve Limanları İşletme Genel Müdürlüğü,
Tekel Genel Müdürlüğü ve Maden Tetkik Arama enstitüsü gelmektedir.
RG: 14.10.1947, 6732.
866
Yönetim Zamandizini
rultaylarından daha fazla önem verilmiş ve devletçilik mevcut devlet işletmelerini yönetmek ve altyapı yatırımlarını gerçekleştirmekle sınırlandırılmıştır.93 14
Haziran’da Türkiye’ye gelen Amerikan ekonomik heyetinin Türkiye’nin her türlü kalkınma planlarından önce yol ve liman inşaatına öncelik vermesi gerektiğini
söylemeleri de bu politikanın kaynağını net bir şekilde göstermektedir.94 Böylece, 1930-1937 yılları arasında devlet-özel sektör dengesinde gerçekleşen ekonomik gelişmenin yerini 1947 yılıyla birlikte özel sektör öncelikli gelişme çizgisi alacak ve devlet işletmeciliği ise ana sanayiye hizmet eden alanlarla sınırlı kalacaktır.95 Devletin ekonomik ve toplumsal yaşamdaki rolünün sınırlandırılması
gerektiği anlayışına uygun olarak ve yabancı uzmanların da tavsiyeleri doğrultusunda idare mekanizmasının da daha hızlı ve etkili çalışabilmesinin yolları
aranmıştır. Bu amacı, yerel yönetimlere görevleriyle orantılı gelir sağlama çabalarında, personel yönetiminde memur kadrolarının azaltılmasında, memurların
çalışma sisteminin rasyonel esaslara bağlanmasına özen gösterilmesinde, iktisadi
devlet teşebbüslerinde araştırma, üretim alanlarında başarı ve genel idare ve işletme masraflarından tasarruf sağlamanın prim alabilme koşulları olarak saptanmasında görebilmek mümkündür.
93
94
95
Ahmet İnsel, Düzen ve Kalkınma Kıskacında Türkiye Kalkınma Sürecinde Devletin Rolü, 1. B.,
Ayrıntı Yayınları, İstanbul, 1996, s.190.
Heyet ABD Dışişleri Bakanlığı Ortaşark Ticaret Dairesi Mümessili Herbert Cummings ve Paul
Mc. Ljuire’den oluşmaktadır. (C, 15 Haziran 1947)
Denizyolları, demiryolları, posta ve telgraf, evkaf ve tekel idarelerinin de devlet iktisadi teşekküllerinin bünyelerine alınması bu politikaya hizmet eden uygulamalardır. (C, 16 Nisan 1947.)
1947 Yılı 867
EK-1: 1947 DEVLET BÜTÇESİ
A CETVELİ
Sıra No
Dairelerin Adları
Lira
1
Büyük Millet Meclisi
13.690.526
2
Cumhurbaşkanlığı
1.129.863
3
Sayıştay Başkanlığı
1.962.662
4
Başbakanlık
3.312.257
5
Danıştay Başkanlığı
6
Basın ve Yayın Genel Müdürlüğü
915.533
5.733.110
7
İstatistik Genel Müdürlüğü
8
Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü
9
Diyanet İşleri Başkanlığı
10
Adalet Bakanlığı
11
Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü
12
Milli Savunma Bakanlığı
880.347
2.630.782
2.716.106
37.933.840
5.536.999
242.497.895
13
İçişleri Bakanlığı
18.894.414
14
Emniyet Genel Müdürlüğü
30.776.949
15
Jandarma Genel Komutanlığı
37.234.140
16
Dışişleri Bakanlığı
11.989.998
17
Maliye Bakanlığı
114.253.215
18
Devlet Borçları
198.067.163
19
Milli Eğitim Bakanlığı
100.716.321
20
Bayındırlık Bakanlığı
84.501.247
21
Ekonomi Bakanlığı
6.742.723
22
Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı
42.007.455
23
Gümrük ve Tekel Bakanlığı
18.855.310
24
Tarım Bakanlığı
29.211.860
25
Ulaştırma Bakanlığı
26
Ticaret Bakanlığı
3.606.407
27
Çalışma Bakanlığı
2.121.373
3.297.035
TOPLAM
Milli Savunma Bakanlığı (Olağanüstü)
GENEL TOPLAM
868
Yönetim Zamandizini
1.021.215.530
115.000.000
1.136.215.530
(B) Cetveli Gelir Bütçesi
B.
M.
GELİRİN ÇEŞİDİ
Lira
BİRİNCİ KISIM
BİRİNCİ GRUP
İrat ve servet vergiler
1
Kazanç vergisi
1
Ruhsat ve unvan tezkereleri ve karneleri
3.000.000
2
Ticari ve sınai teşebbüslerle sair işlerden
100.000.000
3
Hizmet erbabından
54.000.000
Bölüm toplamı
2
157.000.000
Hayvanlar vergisi
1
Davar, develer ve domuzlar
2
Diğer hayvanlar
22.000.000
5.400.000
Bölüm toplamı
3
Veraset ve intikal vergisi
4
Maden resimleri
27.400.000
1.400.000
1.400.000
Birinci grup toplamı
187.200.000
İKİNCİ GRUP
Muamele ve istihlak vergileri
5
Gümrük vergileri
1
Gümrük resmi
2
Ardiye ücreti ve 3023 sayılı kanunla istanbul ve
İzmir liman idarelerinden alınacak maktu ücret
80.000.000
250.000
Bölüm toplamı
6
80.250.000
Muamele vergisi
1
İthalat muamele vergisi
60.000.000
2
İmalat muamele vergisi
118.000.000
3
Banka, bankerler ve sigorta şirketleri muamele vergisi
10.000.000
Bölüm toplamı
7
188.000.000
Dahili istihlak vergileri
1
Şeker ve glikoz istihlak vergisi
7.100.000
2
Elektrik ve havagazı istihlak vergisi
4.500.000
3
Ham petrol ve ondan çıkarılan maddelerin istihlak vergisi
4
Kahveden alınan istihlak vergisi
4.800.000
19.750.000
Bölüm toplamı
36.150.000
1947 Yılı 869
8
9
10
11
12
13
14
15
16
1
2
3
17
Hayvan ve sağlık zabıtası resmi
18
19
20
21
1
2
22
1
2
3
4
23
24
25
870
Su ve kara av vergileri
Nakliyat vergileri
Sefineler vergisi
Damga resmi
Tapu harçları ve kaydiyeler
Mahkeme harçları
Pasaport, kançılarya ve ikamet tezkeresi harçları
Noter harçları
Diğer harçlar
Nüfus harçları
Eczane ve ecza depoları ve uzmanlık vesikaları harçları
Ihtira beratları harçları
Bölüm toplamı
1.450.000
13.000.000
120.000
21.000.000
6.000.000
3.650.000
600.000
1.500.000
30.000
15.000
13.000
58.000
İkinci grup toplamı
100.000
351.878.000
ÜÇÜNCÜ GRUP
Tekel geliri
Tütün, tuz, çay, ispirto ve ispirtolu içkiler ve revolver, fişek ve patlayıcı maddeler, kibrit ve çakmak
Oyun kağıdı
Üçüncü grup toplamı
54.086.000
100.000
54.186.000
DÖRDÜNCÜ GRUP
Devlet malları ve mülkleri gelirleri
Devlet ormanları gelirleri
Gayrimenkul kiraları ve ecrimisilleri
Kiralar
Ecrimisiller
250.000
Bölüm toplamı
800.000
50.000
850.000
Bölüm toplamı
Dördüncü grup toplamı
2.000.000
2.000.000
900.000
500.000
5.400.000
6.500.000
Menkul ve gayrimenkul mallar satış gelirleri
Menkul mallar satış geliri
Peşin para ile satılan gayrimenkuller satış geliri
Taksitle satılan gayrimenkuller satış geliri
Borçlanma taksitleri
BEŞİNCİ GRUP
Devletçe idare edilen kurumlar
Devlet demiryolları ve limanları
Posta, telgraf ve telefon
Darphane ve damga basımevi
Yönetim Zamandizini
100.000
26
27
28
29
30
31
Resmi basımevleri gelirleri
Resmi okullar gelirleri
Sulama idareleri gelirleri
Radyo gelirleri
Diğer kurumlar
Milli piyango geliri
32
33
34
35
36
1
2
Beşinci grup toplamı
80.000
70.000
100.000
1.700.000
500.000
6.580.000
9.130.000
ALTINCI GRUP
Genel kurumlar ve şirketler gelirlerinden devlet payı
İmtiyazlı demiryollarından alınan
Fenerler geliri mukabili alınan
Mükerrer sigorta şirketlerinden alınan
Sözleşmesi gereğince musul petrollerinden alınan
Altıncı grup toplamı
30.000
400.000
2.250.000
2.680.000
YEDİNCİ GRUP
Çeşitli gelirler
Hazine muameleleri gelirleri
Hazine portföyü ve iştirakleri gelirleri
Faiz
Bölüm toplamı
37
38
39
1
2
3
40
1
2
Eski alacaklar
Tavizlerden ve ikrazlardan geri alınanlar
Kaldırılmış vergiler artıkları
1
2
Cezalar
Para cezaları
Zam cezaları
41
42
Askerlik mükellefiyeti
Kıymetli kâğıtlar
Muayyen giderler karşılığı gelirler
Kambiyo murakabesi mukabilinde Cumhuriyet Merkez Bankasından
alınan
Teftiş mukabili şirketlerden alınan
Teberruat
Bölüm toplamı
400.000
500.000
900.000
300.000
125.000
75.000
200.000
Bölüm toplamı
200.000
35.000.000
35.200.000
Bölüm toplamı
1.300.000
4.250.000
5.550.000
Yedinci grup toplamı
8.000.000
50.150.000
Çeşitli gelirler
1947 Yılı 871
SEKİZİNCİ GRUP
Geçici vergiler
43
1
2
İktisadi buhran vergisi
Hizmet erbabından
Sair kazanç erbabından
Sekizinci grup toplamı
79.000.000
9.500.000
88.500.000
63.500.000
152.000.000
Birinci kısım toplamı
813.724.000
İKİNCİ KISIM
BİRİNCİ GRUP
Savunma gelirleri
2456 ve 2672 sayılı kanunlar gereğince gümrüklerde kullanılan bazı
kağıtlara yapıştırılan savunma pulu gelirleri
Tekel maddelerinden alınan savunma vergisi
Posta, telgraf müraseleleriyle telefon abone bedellerinden alınan savunma vergisi
Binalardan alınan savunma vergisi
Birinci grup toplamı
200.000
85.287.000
Bölüm toplamı
44
Muvazene vergisi
45
Nazım gelirler-
46
47
48
49
3.500.000
3.500.000
92.487.000
İKİNCİ GRUP
İstisnai gelirler
50
51
52
53
Tayyare resmi
Hava kuvvetlerine yardım vergisi
4385 sayılı kanun mucibince şekerden alınan ek istihlak vergisi
3/4636 sayılı bakanlar kurulu kararıyla onanan 658 sayılı Koordinasyon Kurulu kararı gereğince ithal mallardan alınacak prim
İkinci grup toplamı
İkinci kısım toplamı
4.000.000
40.650.000
30.371.000
40.000.000
115.021.000
207.508.000
KISIMLAR TOPLAMI
Birinci kısım toplamı
813.724.000
İkinci kısım toplamı
207.508.000
GENEL TOPLAM 1.021.232.000
872
Yönetim Zamandizini
EK:2 - 1947 YILI HÜKÜMETLERİ
TBMM başkanlığını Kazım Karabekir’in96 yaptığı 1947 yılı, 15. ve 16. hükümetlerin göreve geldikleri bir yıldır. Başbakan Mehmet Recep Peker başkanlığında kurulan 15. hükümetin ve Hasan
Saka’nın başkanlığında kurulan 16. hükümetin tam listesi şu şekildedir:
15. hükümet97
Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı: Mümtaz Ökmen
Devlet Bakanı: Mustafa Abdülhalik Renda
Gümrük ve Tekel Bakanı: Tahsin Coşkan
Gümrük ve Tekel Bakanı: (-)
Adalet Bakanı: Şinasi Devrin
Adalet Bakanı: Mümtaz Ökmen
Milli Savunma Bakanı: Cemil Cahit Toydemir
Milli Savunma Bakanı: Mustafa Münir Birsel
İçişleri Bakanı: Şükrü Sökmen Süer
İçişleri Bakanı: Münir Hüsrev Göle
Dışişleri Bakanı: Hasan Saka
Ekonomi Bakanı: Cavit Ekin
Ekonomi Bakanı: Tahsin Bekir Balta
Maliye Bakanı: (-)
Maliye Bakanı: Halit Nazmi Keşmir
Milli Eğitim Bakanı: Reşat Şemsettin Sirer
Bayındırlık Bakanı: Cevdet Kerim İncedayı
Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanı: Behçet Uz
Ulaştırma Bakanı: Şükrü Koçak
Tarım Bakanı: Faik Kurdoğlu
Tarım Bakanı: Hasan Şevket Adalan
Çalışma Bakanı: Sadi Irmak
Çalışma Bakanı: Tahsin Bekir Balta
Ticaret Bakanı: Atıf İnan
Ticaret Bakanı: Halit Nazmi Keşmir
16. hükümet98
Faik Ahmet Barutçu
Mustafa Abdülhalik Renda
Hasan Şevket Adalan
Hasan Şevket Adalan
Şinasi Devrin
(-)
Hasan Saka
Mustafa Münir Birsel
(-)
Münir Hüsrev Göle
Necmettin Sadık Sadak
Cavit Ekin
(-)
Hasan Şevket Adalan
Halit Nazmi Keşmir
Reşat Şemsettin Sirer
Kasım Gülek
Behçet Uz
Şükrü Koçak
Tahsin Coşkan
(-)
(-)
Tahsin Bekir Balta
Mahmut Nedim Gündüzalp
(-)
96
5.8.1946-26.1.1948 tarihleri arasında başkanlık yapmıştır.
07.08.1946-10.09.1947
98
10.09.1947-10.06.1948
97
1947 Yılı 873
1947 YILINDA YÖNETİM
G
Ay
Olay
Açıklama
1
Ocak
İngilizlerle kurulacak iki
büyük telsiz istasyonu.
İki telsiz istasyonu daha kurulması amacıyla bir İngi- C, 1 Ocak
liz şirketi ile 312.500 Liralık (Pound) bir sözleşme 1947
imzalanmıştır. Tesislerin iki sene sonra işler bir şekilde teslim edileceği öngörülmektedir.
2
Ocak
1947 yılı 4997 sayılı bütçe
kanunun yayınlanması.
4997 sayılı kanuna göre devlet bütçesine giren daire- RG
lerin 1947 yılı giderleri 1.021.215.530 Lirası adi ve
115.000.000 Lirası olağanüstü olmak üzere 1.136.
215.530 Lira olarak; gelirler ise 1.021.232.000 Lira
olarak belirlenmiştir.
2
Ocak
Ticaret Ofisi sermayesinde 3/5147 sayılı Ticaret Ofisi’nin sermayesinden bir RG
daraltmaya ilişkin Bakanlar Milyon Lira indirilmesi hakkındaki bu karar
Kurulu kararının yayınlan- 31.12.1946 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
ması.
2
Ocak
Bazı maden hurdalarının
ihracına ilişkin Bakanlar
Kurulu kararının yayınlanması.
3/5097 sayılı bazı maden hurdalarının ihracının yasak RG
edilmesi hakkındaki 2/9230 sayılı ve 13.07.1938 tarihli kararın demir ve bakır hurdalarıyla bunların
hurda halindeki halitalarına ait kısmının kaldırılması
hakkındaki karar, Milli Savunma ve Ekonomi Bakanlıklarının izni ve Ticaret Bakanlığı'nın teklifi ile
alınmıştır.
2
Ocak
Mali ve Ticari Anlaşmalar
Müzakere Heyeti’ne yapılan ödemeler hakkında Bakanlar Kurulu kararının yayınlanması.
3/5148 sayılı mali ve ticari anlaşmalar müzakere he- RG
yetinin 1947 yılı teşkilat ve diğer giderlerine karşılık
olarak Dışişleri Bakanlığı emrine yirmi bin Liralık
ödenek verilmesi ve 26.06.1946 tarihli ve 3/4408 sayılı kararla yürürlüğe konulan K/651 sayılı kararla
verilen ödenekten kullanılmayan kısımların battal
edilmesi hakkındaki ilişik sayılı kanunun yürürlüğe
konulması hakkındaki bu karar 01.01.1947 tarihinde
yürürlüğe girmiştir.
2
Ocak
Savaş adliyesinin kadrolarında değişiklik hakkında
Bakanlar Kurulu kararının
yayınlanması.
3/5149 sayılı Yargıtay özel dairesi ile toplu ve tek RG
yargıçlı milli korunma mahkemeleri ve Adalet Bakanlığı'ndaki muhasebe bürosu kadrolarının değiştirilmesi hakkındaki ilişik K/674 sayılı kararın yürürlüğe konulması hakkındaki bu karar Bakanlar Kurulunca 27.12.1946 tarihinde alınmış ve 31.12.1946 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Resmi Gazete'nin aynı
gün ve sayısında 674 sayılı karar bulunmaktadır.
2
Ocak
Savaş ortamı bürokrasisinin
finansmanına ilişkin Bakanlar Kurulu kararının yayınlanması.
3/5151 sayılı karar, Milli Korunma Kanunu gereğin- RG
ce çeşitli kararlarla Ticaret Bakanlığı'na eklenen teşkilatın ve milli korunma kontrolörlüklerinin 1947 yılı
ilk iki aylık maaş, ücret ve diğer giderlerine karşılık
olarak Ticaret Bakanlığı emrine 150.000 Lira ödenek
verilmesi hakkındadır.
2
Ocak
Şeker satışına ilişkin Ba3/5154 sayılı kararla şekerin satışı ve bir yerden diğer RG
kanlar Kurulu kararının ya- bir yere nakli ve imalatta kullanılmasının dört gün
yınlanması.
süre ile yasak edilmesi hakkındaki ilişik K/678 sayılı
Bakanlar Kurulu kararı yürürlüğe girmiştir.
02.01.1947 tarihli ve 649/5 sayılı Resmi Gazete'de
çıkan Maliye Bakanlığı tebliğine göre de kesme şekerin kilosu 130 ve toz şekerin kilosu da 100 Kuruşa
indirilmiştir. (C, 2 Ocak 1947)
874
Yönetim Zamandizini
Kaynak
G
Ay
Olay
Açıklama
Kaynak
3
Ocak
İhracatımız arttı.
Son on bir ay içinde 183,2 milyon Liralık ithalata C, 3 Ocak
1947
karşılık 338,8 milyon Liralık mal ihraç edilmiştir.
3
Ocak
Orman Genel Müdürlüğü
1947 yılı 4983 sayılı bütçe
kanununun yayınlanması.
4983 sayılı kanuna göre müdürlüğün giderleri için RG
13.442.890 Lira ödenek verilmiş; giderlerine karşılık
13.442.890 Lira da gelir tahmin edilmiştir.
3
Ocak
Devlet Demiryolları ve Limanları İşletme Genel Müdürlüğü'nün 1947 yılı 4984
sayılı bütçe kanununun yayınlanması.
4984 sayılı kanuna göre müdürlüğün giderleri için RG
159.750.000 Lira ödenek verilmiş; gelirleri de
159.750.000 Lira olarak tahmin edilmiştir.
3
Ocak
Koordinasyon Bürosu ödeneğine ilişkin Bakanlar Kurulu kararının yayınlanması.
3/5164 sayılı kararla Koordinasyon Bürosu'nun 1947 RG
yılı aylık ve diğer giderlerini karşılamak üzere Başbakanlık emrine 22.000 Liralık ödenek verilmesi
hakkındaki 680 sayılı Bakanlar Kurulu kararı yürürlüğe girmiştir. 680 sayılı karar ile Başbakanlık Koordinasyon Bürosu'nun kadrosu iki müşavir, bir muamelat şefi ve bir de daktilo memuru olarak belirlenmiştir.
4
Ocak
Gelir vergisine ait tasarı bitiyor. Tasarının bir iki ay
içinde meclise sunulması
beklenmektedir.
4 Mart tarihli Cumhuriyet Gazetesi'nde çıkan habere C, 4 Ocak
göre verginin istisnalar bölümü genişletilmekte ve zi- 1947
rai ürünler tamamen kapsam dışında bırakılmaktadır.
Bu konudaki tartışmalar Mayıs ayı içerisinde de devam etmiş ve İstanbul Ticaret Odası'nda yapılan görüşmelerde anonim ve limited şirketlerinin daha az
vergi vermesi gerektiği ifade edilmiştir. (C, 31 Mayıs
1947). (Gelir vergisi hakkındaki tasarı ancak Nisan
ayının sonunda bitirilebilmiştir. BCA: 24.04.1947/
30.18.1.2/ 113.28.5)
4
Ocak
Devlet Deniz Yolları ve
4985 sayılı kanuna göre müdürlüğün giderleri için RG
Limanları İşletme Genel
66.265.440 Lira ödenek verilmiş; gelirleri de
Müdürlüğü 1947 yılı 4985 59.000.000 Lira olarak tahmin edilmiştir.
sayılı bütçe kanunun yayınlanması.
4
Ocak
Petrol Ofisi örgütlenmesine
ilişkin 3/5152 sayılı Bakanlar Kurulu kararının yayınlanması.
Bu karar, Petrol Ofisi teşkilat kadrosunun değiştiril- RG
mesi hakkındaki K/677 sayılı kararın yürürlüğe konulmasına ilişkindir. 677 sayılı karar genel müdür,
genel müdür yardımcısı, müdür, depo müdürü, müdür
yardımcısı ve şef olmak üzere 22 kişilik kadroyu göstermektedir.
4
Ocak
Başbakanlıktan, Vakıflar
Genel Müdürlüğü üst kademe yöneticiliklerinde değişiklik yapılması.
Açık olan Vakıflar Müdürlüğü Muhasebe Müdürlü- RG
ğüne Muamelat ve Mülhak Vakıflar Müdürü Recai
Bozdemir, Mülhak Vakıflar Müdürlüğüne Zatişleri
Müdürü Ali Duru, Zatişleri Müdürlüğüne bu müdürlüğün başkatibi Selahattin Oral, Vakıflar Genel Müdürlüğü müfettişliğine Eskişehir Vakıflar Müdürü
Mazlum Develi, Eskişehir Vakıflar Müdürlüğüne
müdürlük başkatibi Hamza Erdinç ve Sivas Vakıflar
Müdürlüğüne Bitlis Vakıflar Müdürü Abdulbaki Öztekin ve Bitlis Vakıflar Müdürlüğüne de bakanlık
emrinde bulunan Mehmet Örnek'in atanması hakkında başbakanlık kararı yayınlanmıştır.
1947 Yılı 875
G
Ay
Olay
4
Ocak
İçişleri Bakanlığından, Yoz- Yozgat belediye başkanlığına Fevzi Ayan'ın seçilme- RG
gat Belediye Başkanı seçi- si kararının onanması hakkında İçişleri Bakanlığı kamine onay.
rarı yayınlanmıştır.
4
Ocak
İçişleri Bakanlığından.
Emniyet üst kademe yöneticiliği atamaları.
4
Ocak
İçişleri Bakanlığından mek- Amasya mektupçusu Rıza Tapşın Urfa mektupçulu- RG
tupçu atamaları.
ğuna ve Devlet Demiryolları ve Limanları İşletme
Genel Müdürlüğü ikinci sınıf müfettişlerinden Şevket
Baştürk Bitlis mektupçuluğuna atanmıştır. Ayrıca yıl
içinde toplam olarak 2 atama yapılmıştır. Zamandizin
kapsamında tek tek girişleri yapılan atamalar dışında
1947 yılı içerisinde İçişleri Bakanlığı'nda mektupçuluk görevine toplam 14 atama yapılmıştır. Ayrıca,
bakanlığın zamandizininde işlenmemiş olan müfettişlik ve müdürlük gibi görevlerine de toplam 32 atama
yapılmıştır.
4
Ocak
Sağlık ve Sosyal Yardım
Bakanlığı'nda, Yüksek Sıhhat Şurası üyeliği atamaları.
1593 sayılı umumi hıfsızssıhha kanunun 12. maddesi RG
gereğince üç senelik müddetin nihayetlenmesi sebebiyle çekilen kuraya göre yüksek sıhhat şurası azalığından çıkarılmaları lazım gelen Ord. Prof. Dr. Akil
Muhtar Özden, Ord. Prof. Dr. Tevfik Sağlam ve Prof.
Dr. Refik Güran adı geçen kanun maddesi hükmüne
uyularak yüksek sıhhat şurası azalıklarına tekrar tayin kılınmışlardır. Zamandizin kapsamında tek tek
girişleri yapılan atamalar dışında 1947 yılı içerisinde
Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı'nda çeşitli görev
ve kademelerde toplam 32 atama yapılmıştır.
6
Ocak
İller Bankasının Elli milyon Liralık imar planı.
Bu planla ilkokul, içme suyu tesisleri, yol, kanalizas- C, 6 Ocak
yon ve elektrik tesisatlarının yapılması planlanmak- 1947
tadır.
6
Ocak
Posta, Telgraf ve Telefon
İşletme Genel Müdürlüğü
1947 yılı 4987 sayılı bütçe
kanununun yayınlanması.
4987 sayılı kanuna göre müdürlüğün giderleri için RG
61.117.125 Lira ödenek verilmiş; gelirleri ise
53.670.765 Lira tahmin edilmiştir.
6
Ocak
Tunceli ve Kütahya’da idari
bağlantı değişikliği yapılması hakkında 4993 sayılı
kanununun yayınlanması.
Bu kanunla Tunceli il merkezi Kalan kasabasına nak- RG
ledilmiş ve Kalan ilçesi de kadrosuyla Kütahya ilinde
Altıntaş ilçesinin kurulmasına karar verilmiştir. Daha
önce Tunceli il merkezi Elazığ olarak tespit edilmiştir.
6
Ocak
Vakıflar Genel Müdürlüğü
1947 yılı 4994 sayılı bütçe
kanununun yayınlanması.
4994 sayılı kanuna göre müdürlüğün giderleri için RG
6.176.500 Lira ödenek tahsil edilmiş; gelirleri ise
6.176.500 Lira tahmin edilmiştir.
876
Yönetim Zamandizini
Açıklama
Kaynak
Açık bulunan birinci genel müfettişlik emniyet mü- RG
şavirliğine İzmir emniyet müdürü Sırrı Ulusemre,
İzmir emniyet müdürlüğüne Antalya emniyet müdürü
Mehmet Ali Orkuş, emniyet genel müdürlüğü ikinci
daire başkanlığına Trabzon emniyet müdürü Mehmet
Tanyeri, genel müdürlük dokuzuncu şube müdürlüğüne Vakfıkebir kaymakamı Arif Özgen, Hakkari
emniyet müdürlüğüne sekizinci şube müdürü Necmettin Akasanoğlu tayin edilmiştir. Zamandizin kapsamında tek tek girişleri yapılan atamalar dışında
1947 yılı içerisinde İçişleri Bakanlığı'nın emniyet
teşkilatının çeşitli kademelerine toplam 107 atama
yapılmıştır.
G
Ay
Olay
Açıklama
Kaynak
7
Ocak
Milli Eğitim Bakanlığı'nda
müfettiş ataması.
Açık bulunan Milli Eğitim Bakanlığı idari işler mü- RG
fettişliğine Hamdi Tanpınar tayin edilmiştir. Zamandizin kapsamında tek tek girişleri yapılan atamalar
dışında 1947 yılı içerisinde Milli Eğitim Bakanlığı'nda
çeşitli görev ve kademelerde toplam 43 atama yapılmıştır.
7
Ocak
Orman Genel Müdürlüğü
1947 yılı içersinde toplam 164 tahdit komisyonu ka- RG
17 numaralı orman tahdit
rarı bulunmaktadır. Tahdit komisyonu başkanlığının
komisyonu başkanlığından. vermiş olduğu kararlar, özel kişilerin devlet ormanlarını tarlalarına eklemeleri ve devlet ormanlarını daraltarak bu alanları tarım alanı, hayvan alanı ya da
kulübe olarak kullanmaları ve bu yerlerin bir tapu senedinin olmamasına dayanmaktadır.
11
Ocak
Tunceli Valiliği’ne atama
Tunceli valiliğine İçişleri Bakanlığı mahalli idareler RG
hakkında 3/5172 sayılı Ba- genel müdürlüğü muavini Edip Yavuz tayin edilmişkanlar Kurulu kararının ya- tir.
yınlanması.
13
Ocak
Yabancı memleketlere gönderilecek memur harcırahlarında değişiklik hakkında
3/4947 sayılı Bakanlar Kurulu kararının yayınlanması.
13
Ocak
Uşak'ın Ünalan mahalle1947 yılı içerisinde 17 kişi ölüm cezasına çarptırıl- RG
sinden Memmet Demiöz'ün mıştır.
ölüm cezasına çarptırılması
hakkında Bakanlar Kurulu
kararının yayınlanması.
14
Ocak
Veremle savaş için Sağlık
ve Sosyal Yardım Bakanlığı’nın valiliklere gönderdiği tamim.
14
Ocak
Hükümet hesabına yabancı On farklı ülkeye öğrenci gönderilmektedir.
memleketlerde okuyan öğrencilere verilecek aylıklar
hakkında 3/5187 sayılı Bakanlar Kurulu kararının yayınlanması.
15
Ocak
DP meclis grubunda beklenmeyen bir karar.
Grup başkanlığına Fuat Köprülü yerine Celal Bayar C, 15 Ocak
1947
seçildi.
15
Ocak
Ege’de tütüne destek düzenlemesi hakkında 3/5184
sayılı Bakanlar Kurulu kararının yayınlanması.
Yerli Ürünler Türk Anonim Ortaklığı, Ege bölgesinin RG
1946-1947 yılı tütünlerini satın almak suretiyle piyasayı tanzim edecektir. Bu işinden doğacak kar ve zararın Milli Korunma Kanunu gereğince Ziraat Ban-
Yabancı memleketlere gönderilecek memurların har- RG
cırahları hakkındaki 02.08.1938 tarihli ve 2/9390 sayılı karara bağlı cetvelin kaldırılarak yerine 09.09.
1946 tarihinden geçerli olmak üzere ilişik cetvelin
konulması hakkındaki karar, Büyük Millet Meclisi
Başkanı'ndan baremin 4 ve daha aşağı derecelerdeki
memurlara kadar gündelikleri düzenlemektedir.
Tamimde verem hastalığının ülkede ciddi zararlar C, 14 Ocak
doğurmaya başladığı ve bu nedenle bu konuya önem 1947
verilmesi gerektiği söylenmektedir. Bu amaçla, mevcut verem ve savaş derneklerinin çalışmalarına hız
vermesi ve yeni derneklerin kurulmasının sağlanması
da kararlaştırılmıştır. Dr. Kemal Saraçoğlu köşesinde
3 Ocak 1947'de sağlık bakanının yaptığı konuşmaya
dikkat çekmekte ve bugünü veremle savaşta milli seferberlik günü olarak nitelemektedir. (Yaklaşık
100.000 kişinin verem hastalığıyla karşı karşıya olduğu düşünülmektedir.)
RG
1947 Yılı 877
G
Ay
Olay
Açıklama
Kaynak
kası'nda tesis edilen fon hesabına aktarılması öngörülmektedir. Düzenlemenin dayanağı, Milli Korunma
Kanunu'nun 27. maddesidir.
16
Ocak
İdareciler kongresi Pazarte- İçişleri bakanı kongreye valiler ve belediye başkanla- C, 16 Ocak
si toplanıyor.
rının yanısıra üniversite profesörlerinin de çağrıldık- 1947
larını söylemiştir. Toplantının 20 Ocak 1947 tarihinde yapılması planlanmaktadır. Kongrede çeşitli komisyonlar oluşturulacak ve komisyonlar raporlarını
bir hafta içinde kongre başkanlığına teslim edeceklerdir. Kongreye her bakanlıktan iki kişi, 25 vali, 20
belediye başkanı ve çeşitli kurum ve kuruluşlardan
yetkililer katılacaktır. Kongrede il genel ve özel idareleri, bucak yönetimleri, belediye idareleri ve köy
kanunlarında yapılması planlanan değişiklikler görüşülecektir. Kongreyi İçişleri Bakanı Şükrü Sökmensüer
açmıştır.
16
Ocak
Olağanüstü halde memur
ve hizmetlilere yardım
hakkında 3/5178 sayılı Bakanlar Kurulu kararının yayınlanması.
Olağanüstü hallerin devamı süresince memur ve RG
hizmetlilere yapılacak yardım hakkındaki 4599 sayılı
kanunun 2. ve 12. maddelerinin yayınlanması hakkındaki kararla, 2. madde ayni yardımları 15 Lira
olarak tespit etmiş ve 15. madde de bu miktarların ne
zaman verileceğini hükme bağlamıştır.
16
Ocak
İçişleri Bakanlığında, kaymakamlık atamaları.
Aydın iline bağlı Bozdağan ilçesi kaymakamı Şekip RG
Yurdakul Zonguldak iline bağlı Bartın ilçesi kaymakamlığına ve Malatya iline bağlı Arapkir ilçesi kaymakamı Bedili Güven Malatya ili Besni ilçesi kaymakamlığına tayin edilmişlerdir. Zamandizin kapsamında tek tek girişleri yapılan atamalar dışında 1947
yılı içerisinde İçişleri Bakanlığı'nda kaymakamlık görevine toplam 178 tayin yapılmıştır.
16
Ocak
İçişleri Bakanlığında, mülki memur atamaları.
Birinci genel müfettişlik evrak müdürü Cevdet An- RG
day, Yozgat ili mektupçuluğuna tayin edilmiştir.
16
Ocak
Gümrük ve Tekel Bakanlığında, üst kademe atamaları yapılması.
Gümrükler genel müdürlüğü gümrük işleri birinci RG
müdürü Naci Selik İstanbul gümrükleri başmüdürlüğüne tayin edilmiştir. Zamandizin kapsamında tek tek
girişleri yapılan atamalar dışında 1947 yılı içerisinde
Gümrük ve Tekel Bakanlığı'nda çeşitli görev ve kademelerde toplam 4 tayin yapılmıştır.
17
Ocak
M. Auriol Fransız cumhurbaşkanı oldu.
Auriol dördüncü Cumhuriyetin ilk cumhurbaşkanıdır. C, 17 Ocak
17
Ocak
Avrupa Birliği için hareket- İngiltere'de bu hedefe varılması için mitingler yapıl- C, 17 Ocak
lenme.
ması planlanmaktadır. Bu politikada Churchill başı 1947
çeken en önemli isimdir. İlk adım olarak bu hareketin
başında olanlar Avrupa Birliği'nin Birleşmiş
Milletler'in bir mahalli teşekkülü olmasını düşünmektedirler.
17
Ocak
4998 sayılı kanunlarda geçen başkumandan, başkomutan ve başbuğ tabirleri
yerine kaim olacak unvan
hakkında kanunun yayınlanması.
878
Yönetim Zamandizini
1947
Anayasanın 40. maddesine uygun olarak bu unvanlar, RG
harb kuvvetleri genel komutanı olarak değiştirilmiştir.
G
Ay
Olay
Açıklama
Kaynak
17
Ocak
Adalet Bakanlığında, üst
kademe yönetici ataması
yapılması.
Açık olan Yargıtay ikinci başkanlığına Galip RG
Karayalçın atanmıştır. Zamandizin kapsamında tek
tek girişleri yapılan atamalar dışında 1947 yılı içerisinde Adalet Bakanlığı’nda çeşitli görev ve kademelerde toplam 562 tayin yapılmıştır.
17
Ocak
Kaymakam yer değiştirmeleri.
Açık bulunan üçüncü sınıf mülkiye müfettişliklerine RG
Tatvan kaymakamı Fuat Güney, Yayladağ kaymakamı İhsan Özlap ve Lice kaymakamı Fikret Tokat,
Bor kaymakamı Nail Öktem ve Orhangazi kaymakamı Müştak Dikerman tayin edilmiştir.
17
Ocak
Ticaret Bakanlığında, üst
kademe yönetici atamaları.
Ticaret Bakanlığında açık bulunan iç ticaret umum RG
müdürlüğü ölçüler ve ayarlar fen müşavirliğine İstanbul defterdar muavini Hüseyin Kunter tayin edilmiştir. Zamandizin kapsamında tek tek girişleri yapılan atamalar dışında 1947 yılı içerisinde Ticaret Bakanlığı'nda çeşitli görev ve kademelerde toplam 14
tayin yapılmıştır.
17
Ocak
İşçi ve işveren sendikaları
ve sendika birlikleri hakkında kanun tasarısı.
Çalışma Bakanlığı, sendikaların yerine geçmesi ama- BCA:
cıyla Türk İşçiler Derneği adı ile dernekler kurulması 30.18.1.2/
yönünde bir kanun tasarısı hazırlamıştır. Ancak, Ba- 112.87.9
kanlar Kurulu'nda yapılan incelemelerde tasarının adı
işçi sendikaları olarak değiştirilmiştir. Sayıları
300.000'e ulaşan işçilerin bu sayede haklarının güvence altına alınması amaçlanmaktadır. Kanun, esnaf
yanında çalışanlar için uygulanmayacaktır. (C, 18
Ocak 1947) Sendikaların asıl görevi üyeleri adına
sözleşmeler yapmak ve işçi ile işveren arasındaki
uyuşmazlıklarda görüş bildirmektedir. (C, 27 Ocak
1947) Kanun 26 Şubat 1947 tarihli ve 6542 sayılı
Resmi Gazete'de yayınlanmıştır.
18
Ocak
Fransa'da yeni kabine.
Sosyalist liderlerden Ramadier yeni hükümeti kuru- C, 18 Ocak
1947
ması için görevlendirilmiştir.
18
Ocak
CHP büyük divanı bugün
gene toplanıyor.
Divanda görüşülecek temel konulardan biri cumhur- C, 18 Ocak
1947
başkanlığı ile parti başkanlığının ayrılmasıdır.
20
Ocak
Köy ebeleri için ev.
Köy ebeleri ve köy sağlık memurları teşkilatı kurul- C, 20 Ocak
masına dair kanunun bir hükmü gereğince görevli ol- 1947
dukları merkezde ebelere ve memurlara bir ev yaptırılacaktır. Evler köylerin bütçelerine konulacak ödenekle yapılacaktır.
20
Ocak
Bükreş’ten Sofya’ya atama Bükreş Büyükelçisi Nuri İstinyeli, Sofya Elçiliği’ne RG
hakkında 3/5182 sayılı Ba- tayin edilmiştir.
kanlar Kurulu kararının yayınlanması.
20
Ocak
Akseki’de yeni bir belediye Akseki ilçesine bağlı İbradi bucağında belediye ku- RG
kurulması.
rulması hakkındaki Danıştay genel kurulunun 30.09.
1946 günlü ve 46-160/156 sayılı kararı 1580 sayılı
belediye kanunun 7. maddesine dayanarak onanmıştır.
20
Ocak
Büyükelçi ataması hakkında 3/5183 sayılı Bakanlar
Kurulu kararının yayınlanması.
Nanking Büyükelçisi Hulusi Fuad Tugay'ın Bükreş RG
büyükelçiliğine tayini yapılmıştır. Zamandizin kapsamında tek tek girişleri yapılan atamalar dışında
1947 yılı içerisinde Dışişleri Bakanlığı'nda çeşitli görev ve kademelerde toplam 93 tayin yapılmıştır.
1947 Yılı 879
G
Ay
Olay
Açıklama
20
Ocak
Tunceli’den Diyarbakır’a
kaymakam nakli
Kalan’ın Tunceli il merkezi yapılması nedeniyle RG
açıkta kalmış olan Kalan ilçesi eski kaymakamı
Mehmet Hazar, Diyarbakır iline bağlı Lice ilçesine
atanmıştır.
21
Ocak
İtalya başbakanı istifa etti.
Başbakan S. De Gasperi kendisinin artık içinde bulu- C, 21 Ocak
nulan siyasi durumla uğraşamayacağı gerekçesiyle 1947
istifa etmiştir.
22
Ocak
Üniversite öğretimine yeni
esaslar konuyor.
İstanbul Üniversitesi'nde ara imtihan sistemi kaldırı- C, 22 Ocak
lacak ve devam zorunluluğu demokratik bir esasa 1947
bağlanacaktır. Batı ülkelerinde olduğu gibi devam
mecburiyetinin sadece laboratuar ve seminer derslerinde olması planlanmaktadır.
22
Ocak
İstanbul belediyesi zor bir
duruma düştü. 28 milyon
Lira olan 1947 bütçesinin
24 milyon Lirası memur
aylıklarına veriliyor.
Belediyeden alınan bilgilere göre; İstanbul'da hükü- C, 22 Ocak
met ve belediye memurlarının toplamı 41.000'dir. Bu 1947
durum da her vatandaşa bir memur düşmesi anlamına
gelmektedir ve bu rakamın oldukça yüksek olduğu
söylenmektedir. Bu memurlardan 7.370'i belediyeye
aittir. Bunun 3750'si barem dahili maaşlı ve ücretli
memur olup 400'ü kadındır. 4000 kişi de tahsildar,
odacı, mühendis ve temizlik memurlarıdır. Ayrıca,
özel idareden maaş alan ve yüzde yetmişi kadın olan
2000 ilkokul öğretmeni de vardır.
22
Ocak
Rotterdam Fahri Konsolos- Rotterdam Fahri Konsolosluğu’na Fahri Başkonsolos RG
luğu hakkında 3/5176 sayılı unvanıyla Charles Daniel Van Rossem tayin edilmişBakanlar Kurulu kararının tir.
yayınlanması.
23
Ocak
Kömür havzamızda yeni
bir rekor.
Günlük üretim 11 bin tondan 12 bin tona çıktı.
25
Ocak
Yeni Yunan kabinesi kuruldu.
Oluşturulan koalisyon liberal, halkçı parti, sosyal C, 25 Ocak
demokrat, milli birlik, milli liberal, ıslahat ve milli 1947
partiden oluşmaktadır.
25
Ocak
Ankara Veteriner Fakültesi'nde tahsil etmek isteyen
Amerikalılar.
Amerika Dış İşleri Bakanlığı'nca yapılan müracaata C, 25 Ocak
Ankara Veteriner Fakültesi Meclisi olumlu yanıt ver- 1947
miştir.
26
Ocak
İngiliz şehircilik sergisi
dün Ankara'da açıldı.
Sergiyi İngiliz kültür heyeti ve İngiliz mimarları ens- C, 26 Ocak
titüsü düzenlemiştir. Serginin amacının Ankara'nın 1947
imar çalışmalarında tavsiyelerde bulunmak olduğu
belirtilmiştir.
27
Ocak
İzmir'in ihracat ithalat durumu.
Gazetedeki habere göre; son yıl içinde 173 milyon C, 27 Ocak
Liralık mal ihraç edilmiş fakat 7 Eylül kararlarından 1947
sonra ithalat bir miktar azalmıştır. İthalatın azalmasının nedeni olarak gümrük tarifelerine yapılan % 156
oranındaki zamların olduğu söylenmektedir.
28
Ocak
İçişleri meslek memurları
kursu tüzüğünü yürürlüğe
koyan 3/5241 sayılı Bakanlar Kurulu kararının yayınlanması.
Tüzük, 1700 sayılı kanunun 28. maddesine dayanıla- RG
rak İçişleri Bakanlığınca hazırlanmış ve Danıştay'ca
incelenmiştir. Yedi maddeden oluşan tüzük içişleri
memurlarının meslek kursu hakkında düzenlemeler
getirmektedir.
880
Yönetim Zamandizini
Kaynak
C, 23 Ocak
1947
G
Ay
Olay
Açıklama
Kaynak
29
Ocak
Uşak belediye seçiminin
neticesi dün alındı.
Seçimleri CHP'nin 500 oy farkla kazandığı kesinlik C, 29 Ocak
1947
kazanmıştır.
29
Ocak
Birinci idareciler kongresinde kararlar. Yurtta 14
genel müfettişlik kurulması
planlanıyor.
Bu uygulamayla 63 vilayetin başkentten denetlenme- C, 29 Ocak
si güçlüğünün önüne geçilecek, halkın dilek ve şika- 1947
yetleri yerinde ve hızla incelenecek ve idarenin yanında iyi bir teftiş mekanizması kurulmuş olacaktır.
30
Ocak
Amsterdam fahri konsolos- Fahri konsolosluk 09.10.1932 tarihli ve 13386 sayılı RG
luğunun kaldırılması hakkararla açılmıştı.
kında 3/5115 sayılı Bakanlar Kurulu kararının yayınlanması.
1
Şubat
Tunceli’den Trabzon’a mül- Tunceli vali muavini Kudret Kantoğlu Trabzon vali RG
ki memur nakli.
muavinliğine tayin edilmiştir.
1
Şubat
Balıkesir’de idari bağlantı
değişikliği yapılması.
Balıkesir ili Balya ilçesinin Orhanlar bucağına bağlı RG
Kocapınar, Sebepli, Fındıklı ve Söğütlü köyleri Gönen ilçesi merkez bucağına bağlanmıştır.
1
Şubat
Maliye Bakanlığında defterdar ataması yapılması.
Açık bulunan İstanbul defterdar yardımcılığına Emin RG
Büklü tayin edilmiştir. Zamandizin kapsamında tek
tek girişleri yapılan atamalar dışında 1947 yılı içerisinde Maliye Bakanlığı'nda çeşitli görev ve kademelerde toplam 33 atama yapılmıştır.
1
Şubat
Ticaret Bakanlığında, müşavir ataması yapılması.
Dış ticaret dairesi reisliği müşavirliğine Hüseyin RG
Kunter tayin edilmiştir.
1
Şubat
Çalışma Bakanlığında üst
kademe yönetici ataması
yapılması.
İstanbul bölge çalışma müdürlüğünün birinci sınıf iş RG
müfettişliğine Ekrem Humbaracı tayin edilmiştir.
Zamandizin kapsamında tek tek girişleri yapılan atamalar dışında 1947 yılı içerisinde Çalışma Bakanlığı'nda çeşitli görev ve kademelerde toplam 4 atama
yapılmıştır.
1
Şubat
Defterdarlıktan Çalışma Ba- Çalışma Bakanlığı Genel Müdürlüğü’ne Ankara def- RG
kanlığı’na atama yapılması. terdarı Halil Sezai Erkut tayin edilmiştir.
2
Şubat
Kiralar hakkındaki tasarı.
3
Şubat
Milli Eğitim Bakanlığında Milli Eğitim Bakanlığı 2. sınıf müfettişliğine İsmail RG
üst kademe yönetici atama- Hakkı Uludağ tayin edilmiştir.
sı yapılması.
4
Şubat
Kurulacak iplik ve dokuma
fabrikaları.
Milli Korunma Kanununun değiştirilen 30. maddesi C, 2 Şubat
hükmü gereğince konut kiralarına yüzde yirmi ve di- 1947
ğer kiralara da yüzde elli zam yapılabilecektir.Ancak,
bu durum özellikle mal sahipleri tarafından ve mal
sahipleri ile sürekli bir tartışma içinde bulunmak zorunda kalan kiracılar tarafından da hoş karşılanmamıştır. Gazetenin haberine göre Beyoğlu'nda tahliye
davaları yüzde üç yüz artmıştır. (C, 14 Nisan 1947)
Yirmi beş senelik sanayi planında iplik ve dokuma C, 4 Şubat
sanayimizin de geniş ölçüde değiştirilmesi kararlaştı- 1947
rılmış ve İsviçre, İngiltere ve Amerika'ya birçok yeni
tesisler sipariş edilmiştir. Tesislerin 1951 yılına kadar
bitirilmesi planlanmaktadır.
1947 Yılı 881
G
Ay
Olay
Açıklama
4
Şubat
Subaylar heyetine mahsus
4273 sayılı terfi kanununun
1. maddesinin A fıkrası ile
4460 sayılı kanunla değişen
16. maddesinin ABCD fıkralarının değiştirilmesi hakkında kanun tasarısının yayınlanması.
Askeri terfi sistemi hakkında 22.05.1947 tarihli bir BCA:
kanun tasarısı daha yayınlanmıştır. Ancak, 1947 yılı 30.18.1.2/
içinde bu iki kanun tasarısının yasalaştığına dair 113.10.2
Resmi Gazete’de bir kayıta rastlanmamıştır.
(22.05.1947, BCA:30.18.1.2/113.34.7, 42278 sayılı
subaylar heyetine mahsus terfi kanununun 4460 sayılı kanunla değişen 10. maddesinde değişiklik yapılması hakkında kanun tasarısı)
4
Şubat
Devlet Demiryolları ve
Limanları İşletme Genel
Müdürlüğü memur ve hizmetlileri hakkında 5000 sayılı kanunun yayınlanması.
5000 sayılı kanun, Devlet Demiryolları ve Limanları RG
İşletme Genel Müdürlüğü memur ve hizmetlilerinin
ücretlerine dair olan 2847, 3173 ve 4620 sayılı kanunlarda değişiklik yapmaktadır. 3173 sayılı kanun
17.05.1937 ve 4620 sayılı kanun da 17.07.1944 tarihlidir. 23.01.1947 tarihli gazetede 16 dereceye karşılık
gelen maaş miktarları açıklanmıştır. (C, 23 Ocak
1947) Kanunla memurlar 16 dereceye ayrılmış ve işçilerin baremi de 9 derece olarak belirlenmiştir. (C, 6
Ocak 1947)
5
Şubat
28.02.1945 tarihli ve 3/
2222 sayılı kararla yürürlüğe konulmuş olan genel
müfettişlikler görev ve yetkilerine dair yönetmeliğin
26. maddesinin değiştirilmesi hakkında 3/5248 sayılı Bakanlar Kurulu kararının yayınlanması.
Değişen maddeye göre; genel müfettişler, bakanlık RG
veya genel müdürlüklerin, sermayesinin tamamı veya
bir kısmı devlete ait bankalar ve bütün iktisadi devlet
teşekküllerinin genel müfettişlik bölgelerine ayrıca
gönderecekleri müfettişler; denetleme ve soruşturma
sonunda yapacakları rapor ve fezlekelerin birer özetini genel müfettişliğe vereceklerdir.
5
Şubat
Tunceli’de vali değişikliği Eski Tunceli vali ve komutanı Korgeneral Ekrem RG
hakkında 3/5255 sayılı Ba- Baydar dördüncü genel müfettişliğe tayin edilmiştir.
kanlar Kurulu kararının yayınlanması.
6
Şubat
Savaş bürokrasisinin ticaret
örgütlenmesi yapısında değişiklik yapan 3/5283 sayılı
Bakanlar Kurulu kararının
yayınlanması.
Ticaret Bakanlığı merkez ve iller teşkilatına eklenen RG
kadrolardan bazılarının kaldırılması ve milli korunma
kontrolörlükleri teşkilatına eklenmesi hakkında kararla daktilo, motosikletçi ve odacı olmak üzere toplam 245 memur kadrosu kaldırılmıştır.
6
Şubat
Şeker pancarı desteklemesi
hakkında 3/5284 sayılı Bakanlar Kurulu kararının yayınlanması.
1947 kampanyası için şeker pancarı fiyatlarının 4.50, RG
4.75 ve 5 kuruş olarak indirilmesi ve müstahsile teslim ettiği pancarın %1'i oranında prim verilmesi hakkındaki karara göre; bu fiyatların uygulanacağı ekim
sahaları Türkiye Şeker Fabrikaları Anonim Ortaklığı
tarafından tespit edilecektir.
7
Şubat
İstanbul milletvekilliğine se- Kararın nedeni, Morkaya'nın askerlik görevini yerine RG
çilen Burhan Cahit Morkaya- getirmediğinin anlaşılmasından kaynaklanmaktadır.
'nın seçim tutanağının reddi
hakkında 1520 sayılı TBMM
kararının yayınlanması.
11
Şubat
İçişleri Bakanlığınca yerleşme adlarının değiştirilmesi.
882
Yönetim Zamandizini
Kaynak
Hatay ili sınırlarında bulunan Hanne çayı Kınalıçay, RG
Kasar çayı Altınlıçay, Cebelisem Samandağı, Fevvar
çayı Çakıllıçay, Habibnneccar dağı Nacardağı ve
Mığır dağı Dazdağı olarak isimleri değiştirilmiştir.
G
Ay
Olay
Açıklama
Kaynak
11
Şubat
İçişleri Bakanlığında, kaymakam atamaları yapılması.
İstanbul iline bağlı Sarıyer ilçesi eski kaymakamı RG
Hüsnü Uğural, Balıkesir iline bağlı Burhaniye ilçesi
kaymakamlığına ve Bursa iline bağlı M. Kemalpaşa
ilçesi kaymakamı İsmail Vehbi Berk de İçişleri Bakanlığı genel müdürlüğü yardımcılığına atanmıştır.
12
Şubat
Belediye gelirleri yasa tasa- Belediye gelirleri kanun tasarısı son şeklini alarak C, 12
rısı.
meclise verilmiştir. Tasarıya göre; belediye gelir ver- Şubat 1947
gisinin yüzde yirmisi belediye payı olarak ayrılacak
ve İçişleri Bakanlığı belediyelerin nüfuslarına göre
paylaştıracaktır. Tasarı ayrıca belediyelerin bir diğer
gelir kalemi olan resimlerin miktarlarını da belirlemektedir. (Belediye gelirleri ile ilgili yasal düzenleme ancak 1948 yılı içinde yapılabilinecektir.)
14
Şubat
Danıştay’a atamalar hakkında 1521 sayılı TBMM
kararının yayınlanması.
Danıştay'da ihdas edilen altıncı daire başkanlığına RG
Fazıl Özelçi ve üyeliklerine Tevkif Gerçeker ve
Abdurrahman Şeref Hacaoğlu tayin edilmiştir. Zamandizin kapsamında tek tek girişleri yapılan atamalar dışında 1947 yılı içerisinde Danıştay'ın çeşitli dairelerinde 3 atama yapılmıştır.
14
Şubat
Valilik atamalarına ilişkin
3/5341 sayılı Bakanlar Kurulu kararının yayınlanması.
Yozgat valisi Kazım Demirer Edirne valiliğine, Edir- RG
ne valisi vekili Sıraccetin Sarac Bitlis valiliğine, eski
valilerden Osman Şahinbaş Yozgat valiliğine, Çankaya kaymakamı Cemal Gönenç Ordu valiliğine, Kütahya vali vekili Etem Necip Yetkiner, Hakkari vali
vekili Cahit Ortaç, Kayseri vali vekili Nazım
Günesen ve Bolu vali vekili Kemal Hadımlı bulundukları iller valiliklerine tayin edilmişlerdir.
15
Şubat
İstanbul’da belediye kapalı
spor salonu yaptırılıyor.
1947 yılında İstanbul valisi ve belediye başkanı Dr. C, 15
Lütfi Kırdar'dır. Harbiye’de yapılması planlanan sa- Şubat 1947
lonun 2.5 milyon Liraya mal olacağı tahmin edilmektedir.
15
Şubat
ABD ile kredi anlaşması
hakkında 5002 sayılı kanunun yayınlanması.
Türkiye Cumhuriyeti ile Amerika Birleşik Devletleri RG
hükümetleri arasında 27 Şubat 1946 tarihinde Kahire'de imzalanan anlaşmaya ek olarak Ankara'da 6
Aralık 1946 tarihinde imzalanan anlaşmanın onanması hakkındaki yasaya konu olan Anlaşma, ABD
tarafından satılığa çıkarılan teçhizat ve malzeme alımı için Türkiye'ye 10 milyon dolarlık kredi açılmasını öngörmektedir.
18
Şubat
Bakan hakkında soruşturmaya ilişkin 1524 sayılı
TBMM kararının yayınlanması.
Ürgüplü, 13.11.1947 tarihli ve 6753 sayılı Resmi Ga- RG
zete'de belirtilen nedenlerden ötürü Yüce Divan'a
sevk edilmiştir. Karar, Gümrük ve Tekel eski bakanı
Suat Hayri Ürgüplü hakkında soruşturma yapmak
üzere kurulan karma komisyonun görev süresinin
uzatılmasını öngörmektedir.
19
Şubat
Ürdün’le dostluk anlaşmasının onanması hakkında
5003 sayılı kanunun yayınlanması.
5003 sayılı kanun, Türkiye ile Haşimi Şarkül Ürdün RG
krallığı arasında Ankara'da 11 Ocak 1947 tarihinde
imzalanan dostluk anlaşmasının onanması hakkındadır. Sekiz maddeden oluşan ve on yıl yürürlükte kalacak olan anlaşma iki ülke arasındaki anlaşmazlıkların Birleşmiş Milletler anlaşmasına uygun olarak barışçıl bir şekilde çözüleceğini bağıt altına almaktadır.
1947 Yılı 883
G
Ay
Olay
21
Şubat
Sendikalar kurulmasına da- Tasarının görüşülmesinde çalışma bakanı grevin libe- C, 21
ir tasarı kabul edildi.
ral bir rejimde doğru olabileceğini ancak Türkiye'nin Şubat 1947
devletçi bir rejim olduğunu söylemiştir. Gazetenin
haberine göre DP ise işçilere grev hakkının verilmesini talep etmiştir.
21
Şubat
Olağanüstü hal nedeniyle
vergi ve resimlerde düzenleme hakkında 5004 sayılı
kanunun yayınlanması.
21
Şubat
Bucak müdürlerinin devir
Kanun devir masrafları için her ay kesintiye tabi tu- RG
masrafları hakkında 5005
tulmadan 40 Lira verileceğini hüküm altına almaktasayılı kanunun yayınlanması. dır.
21
Şubat
Emniyet memurları aylıkla- Devlet memurlukları aylıklarının tevhit ve teadülüne RG
rına ilişkin 5006 sayılı ka- dair olan 3656 sayılı kanuna bağlı (1) sayılı cetvelin
nunun yayınlanması.
emniyet genel müdürlüğü kısmında bazı değişiklikler
yapılmaktadır. 5006 sayılı kanunla 1939 tarihli 3656
sayılı kanunun (1) sayılı cetvelde derece, görev, sayı
ve aylıkları yazılı memuriyetler çıkarılmıştır.
21
Şubat
Jandarma memurları aylıklarına ilişkin 5007 sayılı
kanunun yayınlanması.
Devlet memurlukları aylıklarının tevhit ve teadülüne RG
dair olan 3656 sayılı kanuna ek olarak 4644 sayılı
kanuna bağlı (1) sayılı cetvelde değişiklik yapılmakta
ve derece, görev, sayı ve aylıkları yazılı kadrolar kaldırılmaktadır.
21
Şubat
Posta kanununa ek 2721
sayılı kanunun bazı maddelerinin değiştirilmesi hakkında 5008 sayılı kanunun
yayınlanması.
5008 sayılı kanun gereğince genel bütçeye giren dai- RG
reler, katma ve özel bütçeli daireler ve belediyeler
posta hizmetlerine karşılık gelen ücretleri peşin olarak vermek zorundadırlar. Aynı amaçla aynı Resmi
Gazete tarihli ve sayılı 5009 sayılı bir kanun daha bulunmaktadır.
24
Şubat
Köy okulları ve enstitüleri
teşkilat kanununun 25.
maddesinin birinci fıkrasında değişiklik yapılması
hakkında 5012 sayılı kanunun yayınlanması.
5012 sayılı kanuna göre; 18-50 yaşları arasında bulu- RG
nan köy halkı köy okulları ve bina inşaatlarında yılda
en çok 20 gün çalışmaya mecbur tutulabilecektir. Tasarı, 1 Ocak 1947 tarihinde Ankara milletvekili Hıfzı
Oğuz Bekata tarafından yapılmıştır. (C, 1 Ocak 1947)
Kanuna göre; köy halkından olan ya da 6 aydan beri
o köyde oturan 18-50 yaşları arasındaki her vatandaş
köy ve bölge okullarının yapımına katılacaktır. Çalışma süresi en çok 20 gündür.
24
Şubat
Türk parasının kıymetini
koruma hakkındaki 1567
sayılı kanun süresinin uzatılmasına dair 5014 sayılı
kanunun yayınlanması.
5014 sayılı kanun 1567 sayılı Türk parasının kıyme- RG
tini koruma hakkındaki kanunun uygulanmasını 3 yıl
daha uzatmıştır.
25
Şubat
Milletlerarası Para Fonu ile
Milletlerarası İmar ve Kalkınma Bankası'na katılmak
için hükümete yetki verilmesine dair 5016 sayılı kanunun yayınlanması.
Kanunun ikinci maddesine göre; Milletlerarası Para RG
Fonuna ve Milletlerarası İmar ve Kalkınma Bankasına yapılması gereken ödemeler, gelecek yıllar bütçesine konulacak ödeneklerden mahsup edilmek üzere,
avans olarak icra olunabilir. Ancak, bu avansların
toplamı, 86.000.000 ABD dolarını geçemeyecektir.
884
Yönetim Zamandizini
Açıklama
Kaynak
5004 sayılı kanun, olağanüstü vaziyet dolayısıyla ba- RG
zı vergi ve resimlere zam icrasına dair olan 3828 sayılı kanuna ek 4040 ve 4226 sayılı kanunlarda bazı
değişiklikler yapmaktadır. Kanuna göre; posta, telgraf ve telefon ücretlerinin yüzde onu milli savunma
vergisi olarak hazineye yatırılacaktır.
G
Ay
Olay
Açıklama
Kaynak
25
Şubat
Yargıç ödeneklerine ilişkin
5017 sayılı kanunun yayınlanması.
5017 sayılı kanun, yargıç ödeneklerinin nasıl olaca- RG
ğını düzenlemektedir.
26
Şubat
İşçi ve işveren sendikaları
ve sendika birlikleri hakkında 5018 sayılı kanunun
yayınlanması.
Kanun sendikanın tanımını yapmakta, sendikalara RG
kimlerin katılabileceğini düzenlemekte, sendikalara
hangi konuların yasak olduğu açıklanmakta ve sendikaların görevlerini ve haklarını belirtmektedir.
26
Şubat
İş kazalarıyla meslek hastalıkları ve analık sigortaları
hakkındaki 4772 sayılı kanunun bazı maddelerinin
değiştirilmesine ve bazı
maddelerinin kaldırılmasına dair 5019 sayılı kanunun
yayınlanması.
5019 sayılı kanun doğum halinde ve iş kazasıyla RG
meslek hastalığı sonucu olan ölümlerde sigortalı kadına ve erkeğe ödenecek paranın usulünü düzenlemektedir.
27
Şubat
Bekçilerin görevleri hakTasarıya göre; bekçiler görevlerinden dolayı polisin C, 27
kında yeni bir kanun tasarı- ve polisin bulunmadığı yerlerde jandarmanın idaresi Şubat 1947
sı hazırlandı.
altında olacaklardır. Tasarının diğer hükümleri bekçilerin nasıl seçilecekleri ve görevleri ile ilgilidir.
28
Şubat
Cemal Nadir vefat etti.
28
Şubat
Türkiye Cumhuriyeti ile
Fransa Cumhuriyeti geçici
hükümeti arasında hava
ulaştırmalarına dair olan
anlaşmanın onanması hakkında 5028 sayılı kanunun
yayınlanması.
Anlaşma iki ülke arasında sivil hava yollarının ve RG
servislerinin kurulmasını ve işletilmesini düzenlemektedir.
28
Şubat
Türkiye ile Çekoslovakya
arasında ticarete ilişkin 5029
sayılı kanunun yayınlanması.
5 Aralık 1946 tarihinde Ankara'da imzalanan ticaret RG
ve ödeme anlaşmalarıyla modüs vivendiye ek anlaşma
ve bağlantılarının onanmasını düzenleyen anlaşma ile
iki ülke arasındaki ticari mübadelelerin geliştirilmesi
ve ödemelerin kolaylaştırılması amaçlanmaktadır.
28
Şubat
İstanbul Bale Okulu’nun
kurulmasına dair işlerde çalıştırılacak yabancı uzmana
ait kadronun onanması.
Milli Eğitim Bakanlığı İstanbul'da kurulması planla- BCA:
nan bale akademisi için İngiltere'nin Royal Opera 30.18.1.2/
Covent Garden ve The Sadlers Wells Tyeatre tiyatro- 133.18.18
larının direktörü olan Misis Nanette de Velois ülkemize davet edilmiştir. (C, 8 Nisan 1947)
1
Mart
Türkiye ile Yunanistan arasında ticarete ilişkin 5030
sayılı kanunun yayınlanması.
İmza edilen ticaret ve ödeme anlaşması ile bağlantıla- RG
rının yürürlük süresinin üç ay daha uzatılmasını hüküm altına alan anlaşma 1 Haziran 1945 yılında imzalanmıştır.
1
Mart
Türkiye Büyük Millet Meclisinin çalışmaları hakkında
TBMM kararının yayınlanması.
14 Nisan 1947 tarihine kadar TBMM çalışmalarına RG
ara verilmesi meclis gündeminde görüşülecek önemli
bir konu olmaması ve milletvekillerinin seçim bölgelerinde seçmenleriyle görüşmelerine fırsat verilmesinin istenmesinden dolayı alınmıştır.
3
Mart
Başbakanlıktan. Üst kademe yöneticiliği ataması.
Danıştay’da açık bulunan 2. sınıf yardımcılığa Ali RG
Doğan Toran tayin edilmiştir.
C, 28
Şubat 1947
1947 Yılı 885
G
Ay
Olay
Açıklama
4
Mart
Bretton Woods anlaşmalarının imzalanması hakkında
3/5434 sayılı Bakanlar Kurulu kararının yayınlanması.
Milletlerarası Para Fonu ve Milletlerarası İmar ve RG
Kalkınma Bankası hakkındaki Bretton Woods anlaşmalarını Türkiye Cumhuriyeti hükümeti adına imza
etmek üzere Washington büyük elçisi Hüseyin Ragıp
Baydur ile Maliye Bakanlığı Hazine genel müdürü
Sait Naci Ergin tayin edilmişlerdir. Karara göre; bu
anlaşmalar gereğince her iki teşekküle gereken paranın ödenmesi ve gerekli işlemlerin yapılması için
Maliye Bakanlığı'na yetki verilmiştir.
5
Mart
İl özel idareleriyle belediyelerin vergi gelirlerine
ilişkin 3/5261 sayılı Bakanlar Kurulu kararının yayınlanması.
İl özel idareleriyle belediyelerin vergi gelirlerine iliş- RG
kin ellerinde bulunan iskele, rıhtım ve nehir geçitlerinden 1947 yılı içinde alınacak müruriye resim ve
ücretlerine ait ilişik tarifelerin onanması hakkındaki
kararla Ege, Akdeniz, Marmara ve Karadeniz bölgelerindeki iskele tarifeleri üç grup olarak düzenlemektedir.
6
Mart
Ağrı’da idari bağlantı deği- Ağrı ili Eleşkirt ilçesine bağlı Yığıntepe, RG
şikliklerinin yapılması.
Mollaosman, Veretek ve Gevrigejo köyleri Ağrı merkez ilçesine bağlanmıştır.
6
Mart
Kastamonu’da idari bağlan- Kastamonu ili Araç ilçesinin Mergüze bucağına bağlı RG
tı değişikliklerinin yapılArazya, Kavak, Arazya Kel ve Arazya İmam köyleri
ması.
merkez ilçesinin Kuzyaka bucağına bağlanmıştır.
6
Mart
Seyhan’dan Niğde’ye idari
bağlantı değişikliklerinin
yapılması.
6
Mart
Kayseri’den Sivas’a idari
Kayseri ili Bünyan ilçesinin Akkışla bucağına bağlı RG
bağlantı değişikliklerinin ya- Deliler ve Kilise köyleri Sivas ili Şarkışla ilçesinin
pılması.
Gemerek bucağına bağlanmıştır.
6
Mart
Eskişehir’den Ankara’ya
idari bağlantı değişikliklerinin yapılması.
Eskişehir ili Sivrihisar ilçesine bağlı Kösler, Ömerler, RG
Gencalı, Kıranharmanı, Sazılar, Beylikköprü köyleri
Ankara ili Polatlı ilçesine bağlanmıştır.
9
Mart
İşçi kadınlara verilecek
ödenek.
Çalışma ve Sağlık Bakanlıkları'nın kararı ile işçi ka- C, 3 Mart
dınlara gebelik, doğum ve emzirme durumlarında ve- 1947
rilecek ödeneklerin listesi bölge çalışma müdürlüklerine gönderilmiştir.
11
Mart
Amerika'nın Türkiye ve
Yunanistan'a yardımı.
Truman, yarın kongreye sunacağı mesajda Türkiye'ye C, 11
150 milyon dolarlık kredi açılmasını isteyeceği ya- Mart1947
zılmaktadır. Truman bu kararın komünizmin Batı'ya
doğru yayılmasını önleyebilmek için alındığını söylemiştir. (C, 12 Mart 1947) Yardım Ayan Meclisi'nde
22.04.1947 tarihinde (C, 23 Nisan 1947) ve Temsilciler Meclisi'nde ise 10.05.1947 tarihinde kabul edilmiştir. (C, 11 Mayıs 1947)
11
Mart
Derneklerin unvan kullan- Bu kararla merkezi İstanbul'da kurulmuş bulunan RG
ması hakkında 3/5488 sayı- Türk Talebe Birliği'nin milli unvanının kullanılmasılı Bakanlar Kurulu kararına izin verilmiştir.
nın yayınlanması.
11
Mart
Türk vatandaşlığına alınma
hakkında 3/5507 sayılı Bakanlar Kurulu kararının yayınlanması.
886
Yönetim Zamandizini
Kaynak
Seyhan ili Karaisalı ilçesinin Kamışlı bucağına bağlı RG
Üskül köyü Niğde ili merkez ilçesi Maden bucağına
bağlanmıştır.
Bu karar, Yugoslav uyruklu Mahmut Uçer ve eşi RG
Rodna’ya ilişkindir. Ayrıca, 1947 yılı içinde toplam 2
kişi vatandaşlığa alınmıştır. Vatandaşlığa alınma İçişleri Bakanlığının teklifi ve Bakanlar Kurulu kararı ile
gerçekleşen bir işlemdir.
G
Ay
Olay
Açıklama
Kaynak
13
Mart
7 kişinin Türk vatandaşlığından çıkarılması hakkındaki 07.06.1945 tarihli ve
3/2655 sayılı kararın Mustafa Galip'e ait hükmün
kaldırılması hakkında 3/5219
sayılı Bakanlar Kurulu kararının yayınlanması.
1947 yılı içinde toplam 375 kişi vatandaşlıktan çıka- RG
rılmıştır. Vatandaşlıktan çıkarılma İçişleri Bakanlığının teklifi ve Bakanlar Kurulu kararı ile gerçekleşen
bir işlemdir. Vatandaşlıktan çıkarmanın nedenleri,
izin almadan yabancı devlet uyrukluğuna girme, yabancı devlet ordusunda askerlik yapma ve beş yıldan
fazla süre içinde yurtdışında olanların konsolosluklarımıza kayıtlarını yaptırmamalarıdır.
14
Mart
Özel kişiliğe ait krom madeninin tüzel kişiliğe devri
hakkında 3/5328 sayılı Bakanlar Kurulu kararının yayınlanması.
Bu kararla Hatay ilinin İskenderun ilçesine bağlı RG
Soğukoluk köyü ve yaylası civarında bulunan ve işletilmesi imtiyazı 27.10.1944 tarihli ve 3/1698 sayılı
Fuat Ayman üzerinde olan krom madeni bütün hakları ve menfaatleri, taahhütleri ve borçlarıyla birlikte
İstanbul'da Sazmaş-Sanayi ve Ziraat Makineleri Türk
Anonim Ortaklığı'na devredilmiştir.
17
Mart
Bazı madenler hakkında
3/5480 sayılı Bakanlar Kurulu kararının yayınlanması.
Bu kararla hurda bakır ile bakırın hurda halindeki ha- RG
litalarının memleket dışına çıkartılması yasaklanmıştır.
17
Mart
Milletvekilleri seçimi hakkında hazırlanan yönetmeliğin yürürlüğe konulması
hakkında 3/5548 sayılı Bakanlar Kurulu kararının yayınlanması.
4918 sayılı kanuna dayanılarak hazırlanan milletve- RG
killeri seçim kanununun 31. maddesi gereğince yapılacak yoklamanın zaman ve şekli, hazırlanan yönetmelikle yeniden düzenlenmiştir. Buna göre; il ve ilçe
merkezlerinde saklanmakta olan seçim defterleri her
yılın Haziran başında kontrol edilecek ve yoklamanın
ne zaman yapılacağı önceden gazetelerle ve diğer
araçlarca ilan edilecektir.
17
Mart
Ticaret Ofisi Genel Müdür- Ticaret Ofisi Genel Müdürlüğü'ne Muzaffer Yeşim RG
lüğü'ne atama yapılması
tayin edilmiştir.
hakkında 3/5570 sayılı Bakanlar Kurulu kararının yayınlanması.
18
Mart
Askerlik Adliyesi Teftiş
Kurulu Tüzüğü’nün yürürlüğe konulması hakkında
3/5460 sayılı Bakanlar Kurulu kararının yayınlanması.
19
Mart
Madenlerden alınacak vergi Bu düzenlemeyle bütün imtiyazlı linyit madenlerin- RG
hakkında 3/5479 sayılı Ba- den 1.4.1947 tarihinden itibaren %1 oranında resim
kanlar Kurulu kararının ya- alınması kararlaştırılmıştır.
yınlanması.
19
Mart
Başbakanlıktan, vakıflar
Hatay Vakıflar Müdürü Temel Ertaş bakanlık emrine RG
müdürlüklerine üst yönetici alınmış ve yerine Şükrü Atay tayin edilmiş, Antalya
atamaları.
Vakıflar Müdürü Aziz Bakıoğlu Diyarbakır Vakıflar
Müdürlüğüne ve Necip Emin Gönenli de Antalya
Vakıflar Müdürlüğüne tayin edilmiştir.
19
Mart
Ankara ili merkez ilçesinin
Altındağ, Atıfbey, Yenidoğan,
Aktaş mahallerini kapsamak, merkezi Yenidoğan
olmak ve Altındağ adıyla
anılmak üzere bir bucak
kurulmuştur.
1631 sayılı Askeri Muhakeme Usulü Kanunu'nun 61. RG
maddesine dayanılarak hazırlanan ve Danıştay'ca incelenmiş olan ilişik Askerlik Adliyesi Teftiş Kurulu
Tüzüğü, askerlik adliyesinin teftiş kurulunun merkezini,
görevlerini ve kimlerden oluşacağını düzenlemektedir.
Ayrıca, aynı gün ve sayılı Resmi Gazetede Çorum RG
İskilip, Çanakkale Lapseki, Kırklareli Demirköy, Sivas Divriği, Denizli Çal, Urfa Akçakale, Balıkesir
Dursunbey, Hakkari Beytişebap, Van Merkez, Mardin Nusaybin, Denizli Tavas, Manisa Demirci ve Isparta Karaağaç ilçelerinin çeşitli köylerinde merkez
değişiklikleri yapılmıştır.
1947 Yılı 887
G
Ay
Olay
20
Mart
İzmir'de Emekçi Partisi ku- Türkiye Sosyalist Emekçi ve Köylü Partisi'nin İzmir C, 20 Mart
ranlar nezaret altında.
teşkilatını kuran İbrahim Topçuğolu ve altı arkadaşı 1947
İstanbul sıkıyönetim komutanı Korgeneral Asım
Tınaztepe'nin emriyle gözaltına alınmışlardır.
20
Mart
Ürdün’e elçi atanması hakkında 3/5508 sayılı Bakanlar Kurulu kararının yayınlanması.
Merkezde orta elçi olan Bedri Tahir Şaman, Şarki RG
Ürdün'e tayin edilmiştir.
21
Mart
İçişleri Bakanlığından, mülki memur atamaları.
Ankara belediye başkan yardımcılarından Tahsin RG
Kayaalp, Çanakkale vali yardımcılığına tayin edilmiştir.
21
Mart
İçişleri Bakanlığından, belediye başkanı seçimine
onay.
Sinop belediye başkanlığına Şevket Şekeroğlu'nun RG
seçilmesi hakkında belediye meclisinin verdiği karar
onanmıştır.
21
Mart
İçişleri Bakanlığından, görev devri.
Tunceli merkez belediye başkanlığı görevi valilik RG
bünyesine alınmıştır.
21
Mart
Çeşitli illerde idari bağlantı Antalya, Manisa, Ankara, Balıkesir, Giresun, Kasta- RG
değişikliklerinin yapılması. monu, Konya, Muğla, Ordu, Tokat ve Hatay illerinde
bazı köylerin ve mahallelerin bağlı bulundukları bucaklar ve köyler değiştirilmiştir.
22
Mart
İstanbul Emniyet Sandığı
Tüzüğü'nün yürürlüğe konulması hakkında 3/5581
sayılı Bakanlar Kurulu kararının yayınlanması.
İstanbul Emniyet Sandığı Tüzüğü, 3202 sayılı kanu- RG
nun 25. maddesine dayanılarak hazırlanmıştır. İstanbul Emniyet Sandığı, T.C. Ziraat Bankası'na bağlı ve
onun teftiş ve denetimi altında olan bir kurumdur.
Sandığın esas amacı, menkul ve gayrimenkul teminat
gösterilmek kaydıyla düşük gelirlilere kredi sağlamaktır.
24
Mart
Lisan öğrenen memurlara
ikramiye verilecek.
Hazırlanan tüzüğe göre; bir defaya mahsus olmak C, 24 Mart
üzere lisan öğrenen memurlara bin Lira ikramiye ve- 1947
rilecektir. (Bu konudaki yasal düzenleme ancak yıl
sonunda yapılabilecektir. BCA: 30.18.1.2/ 115.74.17)
25
Mart
Konya elektrik şirketi bele- Yirmi yıl önce kurulmuş olan şirket 618 bin Liraya C, 25 Mart
1947
diyeye devredildi.
belediyeye devredilmiştir.
26
Mart
Memurlara ait yeni kanun
tasarısı başbakanlığa verildi.
28
Mart
Azınlık ve yabancı okul öğ- Milli eğitim müdürü Murad Uraz'ın açıklamalarına C, 28 Mart
retmenleri.
göre sayıları dört-beş bin civarında olan bu öğret- 1947
menlerin ders başı ücretlerine yapılan zamlar kendilerine bildirilmiştir.
29
Mart
Ekonomi Bakanlığında
memur atamaları.
888
Yönetim Zamandizini
Açıklama
Kaynak
Tasarıya göre; bir memur 12 aylık maaşının yarısında C, 26 Mart
fazlasıyla borca giremeyecek, siyasi partilere üye 1947
olamayacak ve ticari işletmelerde görev alamayacaktır.
Bu düzenlemeyle Ekonomi tetkik kurulu başkanlığı RG
uzmanlığına İhsan Uçul tayin edilmiştir. Ayrıca, zamandizin kapsamında tek tek girişleri yapılan atamalar dışında 1947 yılı içerisinde Ekonomi Bakanlığı'nda çeşitli görev ve kademelerde toplam 1 atama yapılmıştır.
G
Ay
Olay
Açıklama
Kaynak
31
Mart
Çorum, İzmir, Maraş, Muğla, Van, ve Yozgat illerinde
idari bağlantı değişikliklerinin yapılması.
Çorum ili Mecidözü ilçesinin Cemilbey bucağı ile RG
bazı köy ve mahalleri, İzmir ili Tire ilçesinin köyleri,
Maraş ili Pazarcık ilçesinin bazı köyleri, Muğla ilinin
Fethiye ilçesinin Kestep bucağına bağlı Ada köyü,
Van ili Başkale ilçesi Şevelan bucağına bağlı Peranis
köyü ve Yozgat ili Yerköy ilçesinin bazı köylerinin
bağlanacakları bucaklar değiştirilmiştir.
1
Nisan
Kocaeli, Çorum, Mardin ve Kocaeli ili Geyve ilçesinin, Çorum ili Osmancık ilçe- RG
Balıkesir’de idari bağlantı sinin, Mardin ilinin Derik ilçesinin, Balıkesir ilinin
değişikliklerinin yapılması. Susurluk ilçesinin bazı köy ve köylerinin bağlı oldukları bucaklar değiştirilmiştir.
1
Nisan
İçişleri Bakanlığından, belediye başkanı seçimine
onay verilmesi.
1
Nisan
Erzincan’da kaymakam yer Erzincan iline bağlı İliç ilçesi kaymakamı Lütfi Uraz RG
değiştirmeleri.
Erzincan ili Tercan ilçesine ve Tercan ilçesi kaymakamı da İliç ilçesine atanmıştır.
2
Nisan
Yunan kralı George vefat
etti.
2
Nisan
Yunan yönetimine giren on 1945'te İngiltere'nin yönetimine giren on iki ada dün C, 2
iki ada.
Yunanistan'ın idaresine bırakılmıştır. Yunan askeri Nisan
idaresi bu durumun bütün devletler tarafından kabu- 1947
lüne kadar Ortadoğu İngiliz kara kuvvetleri komutanlığına bağlı olacağını açıklamıştır.
2
Nisan
Ticaret Bakanlığından, istihlakin tanzimine dair 46
sayılı sirküler.
4
Nisan
Çeşitli illerde idari bağlantı Kocaeli'nin Adapazarı, Konya'nın Beyşehir, Manisa'- RG
değişikliklerinin yapılması. nın Merkez, Aydın'ın Nazilli, Kocaeli'nin Akmeşe ve
Urfa'nın merkez ilçelerine bağlı bazı köylerinin bağlı
oldukları bucaklar değiştirilmiştir.
7
Nisan
Avukat stajyerleri imtihan- 3885 numaralı kanunun 4. maddesinin 2. fıkrasına RG
larının nasıl olacağına dair göre hazırlanan yönetmeliğe göre; avukat stajyerleriyönetmeliğin yayınlanması. nin sınavları bakanlıkça Yargıtay başkan ve üyeleri
arasından seçilecek 2 ve Ankara barosunda kayıtlı avukatlardan seçilecek bir üye ile hukuk ve ceza
işleri müdürlerinden oluşacak bir kurul tarafından
her yıl Ekim ve Mayıs aylarında Ankara'da yapılacaktır.
8
Nisan
Özel idareler tasarısı.
Kayseri belediye başkanlığına İbrahim Ergüven'in RG
seçilmesi onanmıştır.
Yerine kardeşi Paul geçmiştir.
C, 2
Nisan
1947
Bu tamimle birlikte daha önceden aile başına ayda üç RG
litre olarak verilen gazyağının miktarı dört litreye çıkartılmıştır.
Tasarıyla il genel meclislerin yetkileri arttırılmakta, C, 8 Nisan
meclisin kararları herhangi bir merciin onayına gerek 1947
duymamaktadır. Ayrıca, illerin bütçeleri önceden
halka duyurularak halkın istekleri göz önünde bulundurulacaktır. Bütçenin üçte ikisi yol yapımına ayrılarak bucaklar ilçelere ve ilçeler de illere bağlanacaktır.
Tasarının bir başka önemli yanı da merkezi yönetimle özel idarelerin yapacakları işlerin kesin olarak birbirinden ayrılmasıdır.
1947 Yılı 889
G
Ay
Olay
Açıklama
8
Nisan
Ara seçimlerin kesin neticesi dün tescil edildi.
İstanbul'da yapılan ve Demokrat Parti'nin boykot et- C, 8 Nisan
tiği ara seçimi kazanan altı milletvekili şunlardır: 1947
Akil Muhtar Özden, M. Kemal Öğe, Refet Bele,
Mekki Hikmet Gelenbeğ, Ali Rıza Arı ve Fakaçelli.
10
Nisan
Türkiye'nin en büyük milli
sendikası.
5019 sayılı kanunla kurulmalarına karar verilen milli C, 10
sendikalardan birincisi ve en büyüğü olan maden Nisan 1947
kömür işçileri sendikasının ilk kongresi dün yapıldı.
13
Nisan
İstanbul’da muhtar seçimi.
İstanbul'da 301 mahalle muhtarlığı için seçim yapıl- C, 13
ması için İçişleri Bakanlığı İstanbul valiliğine tebli- Nisan 1947
gatta bulunmuştur.
14
Nisan
Meclis bugün açılıyor.
Tatilde olan meclis 15 Nisan'da ilk toplantısını yapa- C, 14
Nisan 1947
caktır.
16
Nisan
Devlet iktisadi teşekkülleri
için mühim kararlar.
Denizyolları, demiryolları, posta ve telgraf, evkaf ve C, 16
tekel idarelerinin de devlet iktisadi teşekkülleri bün- Nisan 1947
yesine alınmaları kararlaştırılmıştır. Daha önceden
3460 sayılı kanun kapsamında Sümerbank, Etibank,
Toprak Mahsulleri Ofisi, Devlet Ziraat İşletmeleri
Kurumu ve Ziraat Bankası bulunmaktaydı.
16
Nisan
İstanbul tüccar derneği ilk
toplantısını yaptı.
Dernek başkanı İzzet Akosman, hükümetin vatandaşa C, 16
güvenmeyerek durmadan tedbir aldığını iddia ederek Nisan 1947
iş aleminin serbest bırakılması gerektiğini ifade etmiştir. Akosman, bu durumun devletçiliğin yanlış yorumlanmasından kaynaklandığını aslında devletçiliğin ferdi işleri başarabilecek seviyeye getirme amaçlı
olduğunu söylemiştir.
16
Nisan
Çeşitli illerde idari bağlantı Aydın'ın merkez, Burdur'un Yeşilova, Çanakkale'nin RG
değişikliklerinin yapılması. Ayvacık, Çankırı'nın Kuşunlu, Çoruh'un Hopa, Eskişehir'in Seyitgazi, Giresun'un merkez ilçelerine bağlı
bazı köylerin ve Konya'nın Üçpınar bucağına bağlı
bir köyün bağlı bulundukları bucaklar değiştirilmiştir.
18
Nisan
Milli Kalkınma Partisi gene İstanbul'da yapılan kongrede Nazmi Günay başkanlı- C, 18
faaliyete geçti.
ğa seçilmiştir. Günay, kongrede bütün idarecilerin Nisan 1947
"altı kanad" da yazılı altı kusurdan uzak durmaları
gerektiğini belirtmiştir. Nuri Demirağ ile diğer üyeler
arasında yaşanan tartışmalardan dolayı parti bölünme
noktasına gelmiş ve Milli Birlik adıyla yeni bir parti
kurulmasının çalışmaları başlamıştır. (C, 3 Haziran
1947)
19
Nisan
Muhtar seçimleri hakkındaki tasarı.
Meclise verilen tasarı dün görüşüldü. Tasarının en C, 19
dikkati çeken yanı daha önce gizli oyla yapılan se- Nisan 1947
çimlerin belediye ve özel idare seçimlerinde olduğu
gibi açık oyla yapılmasını sağlamaktır.
19
Nisan
İstanbul belediyesinde lüks
merakı.
Tahsisat ve gelir yetersizliğinden şikayet eden bele- C, 19
diyenin İtalya'dan 450 süs fidanı getirtmesi basında Nisan 1947
eleştirilmiştir.
19
Nisan
İçişleri Bakanlığından, belediye başkanlığı seçimine
onay verilmesi.
Adana belediye başkanlığına Hazım Savcı'nın seçil- RG
mesi onanmıştır.
890
Yönetim Zamandizini
Kaynak
G
Ay
Olay
Açıklama
Kaynak
19
Nisan
Kars’ta kaymakam değişik- Kars iline bağlı Iğdır ilçesi kaymakamı Sadık RG
likleri.
Artukmaç, Kars'ın Kağızman ilçesine kaymakam olarak tayin edilmiştir.
22
Nisan
1941 akçalı yılı 5033 sayılı
kesinhesap kanunun yayınlanması.
Kesin hesap kanununa göre 1941 yılının giderleri RG
586.411.550; gelirleri ise 652.251.392 Lira olarak
tespit edilmiştir.
24
Nisan
Savaş döneminden 1942
takvim yılı bilançosunun
onanması hakkında 5034
sayılı kanunun yayınlanması.
Kanun 3780 sayılı Milli Korunma Kanunu'na göre RG
yapılmış olup değişik cetvelde gösterilmiş olan harcamalara ait 1942 takvim yılı bilançosu ile kar ve zarar hesabının onanmasını göstermektedir. Aynı gün
ve sayılı Resmi Gazetede ayrıca Devlet Demiryolları
ve Limanları İşletme Genel Müdürlüğü, Devlet Hava
Meydanları Genel Müdürlüğü, Hudut ve Sahiller
Sağlık Genel Müdürlüğü, Orman Genel Müdürlüğü,
Posta, Telgraf ve Telefon Genel Müdürlüğü ve Vakıflar Genel Müdürlüğü'nün 1941 mali yılı kesin hesap kanunları yayınlanmıştır.
24
Nisan
Devlet Demiryolları ve
5036 sayılı kanuna göre müdürlüğün giderleri RG
Limanları İşletme Genel
55.252.867 Lira 82 kuruş iken; aynı yılın tahsilatı
Müdürlüğü 1941 akçalı yılı 70.949.634 Lira 54 kuruştur.
5036 sayılı kesinhesap kanunun yayınlanması.
24
Nisan
Devlet Havayolları Genel
5037 sayılı kanuna göre; müdürlüğün giderleri RG
Müdürlüğü 1941 akçalı yılı 611.976 Lira 79 kuruş iken; aynı yılın tahsilatı
5037 sayılı kesinhesap ka- 739.152 Lira 78 kuruştur.
nunun yayınlanması.
24
Nisan
Hudut ve Sahiller Genel
Müdürlüğünün 1941 akçalı
yılı 5038 sayılı kesin hesap
kanunun yayınlanması.
5038 sayılı kanuna göre; müdürlüğün giderleri RG
362.200 Lira 61 kuruş iken; aynı yılın tahsilatı
348.372 Lira 71 kuruştur.
24
Nisan
Orman Genel Müdürlüğünün 1941 akçalı yılı 5039
sayılı kesinhesap kanunun
yayınlanması.
5039 sayılı kanuna göre; müdürlüğün giderleri RG
5.070.737 Lira 40 kuruş iken; aynı yılın tahsilatı
6.649.741 Lira 57 kuruştur.
24
Nisan
Posta, Telgraf ve Telefon
Genel Müdürlüğünün 1941
akçalı yılı 5040 sayılı
kesinhesap kanunun yayınlanması.
5040 sayılı kanuna göre; müdürlüğün giderleri RG
14.020.288 Lira 63 kuruş iken; aynı yılın tahsilatı
21.230.861 Lira 52 kuruştur.
24
Nisan
Vakıflar Genel Müdürlüğünün 1941 akçalı yılı
5041 sayılı kesinhesap kanunun yayınlanması.
5041 sayılı kanuna göre; müdürlüğün giderleri RG
3.285.210 Lira 26 kuruş iken; aynı yılın tahsilatı
4.278.971 Lira 44 kuruştur.
25
Nisan
Gümüşhane’de idari bağlantı değişikliği.
Gümüşhane iline bağlı Gonca köyünün Gümüşhane RG
ili belediye sınırları içine alınmasına dair Danıştay
genel kurulunun 06.02.1947 günlü ve 47/15/23 sayılı
kararı onanmıştır.
25
Nisan
Maliye Bakanlığından, üst
kademe yönetici ataması.
Maliye müfettiş muavini İzzet Beşkardeş, Hakkı RG
Özkazanç, Kemal Kurdaş ve Selahattin Özman beşinci sınıf maliye müfettişliklerine tayin edilmiştir.
1947 Yılı 891
G
Ay
Olay
Açıklama
25
Nisan
Milli Eğitim Bakanlığından, üst kademe yönetici
ataması.
Açık bulunan Milli Eğitim Bakanlığı başmüfettişliği- RG
ne bakanlık özel okullar müdürü Nurattin Polvan tayin edilmiştir.
25
Nisan
Sağlık ve Sosyal Yardım
Bakanlığından, üst kademe
yönetici ataması.
Antalya sağlık ve sosyal yardım müdürlüğüne eski RG
sağlık ve sosyal yardım müfettişi Dr. Ziya Kazancıgil
tayin edilmiştir.
25
Nisan
Ulaştırma Bakanlığından
Ulaştırma Bakanlığı müşavirliğine Emin Sargın tayin RG
üst kademe yönetici atama- edilmiştir. Ayrıca, zamandizin kapsamında tek tek gisı.
rişleri yapılan atamalar dışında 1947 yılı içerisinde
Ulaştırma Bakanlığı'nda çeşitli görev ve kademelerde
toplam 11 atama yapılmıştır.
26
Nisan
Bazı illerde yapılan idari
değişiklikler hakkında İçişleri Bakanlığı tarafından
tamimname yayımlanması.
Bingöl ilinin Dik köyüne bağlı İbrahiman mezrası RG
mahalle halinde Harabe köyüne bağlanmış, Denizli
ilinin Honoz bucağına bağlı Afşar köyünün tüzelkişiliği kaldırılmış ve Menteşe köyüne bağlanmış, İzmir
ili Kuşadası ilçesine bağlı Aziziye köyünün adı Çamlık olarak değiştirilmiş, Kocaeli iline bağlı Karalar
mahallesi bir köy haline getirilmiş, Malatya iline
bağlı Mamadikli köyü Besni ilçesinin merkez bucağına bağlanmış, Besni ilçesine bağlı Terentil mahallesi Damdırmaz köyünden alınmış ve Yalangoz köyüne bağlanmış, Kahta ilçesi Tokaris bucağına bağlı
Karamağara mahallesi Menzil köyüne bağlanmış,
Muğla ili Yatağan ilçesinin Keçili ve Kozağaç mahalleleri Bağyaka köyünden alınarak Güvenesderesi
köyüne bağlanmış ve Samsun ve Sinop illerinde bazı
mahalleler bağlı bulundukları köyler değiştirilmiş ve
bazı mahalleler birleştirerek köy haline getirilmiştir.
26
Nisan
Ekonomi Bakanlığı’nın yaşanan çimento sıkıntısına
yönelik aldığı tedbirler.
Ülkede inşaatlarda kullanılacak çimento bulma konu- RG
sunda bir sıkıntı yaşandığından Ekonomi Bakanlığı
çeşitli tedbirler almıştır. Bu tedbirlere göre coğrafi
konumlara göre iller sınıflandırılmış ve bazı iller çimentoyu Sivas, bazı iller de İstanbul fabrikalarından
sağlayacaklar, özel inşaat sahipleri talep ettikleri çimentoya gerçekten ihtiyaç duyduklarını en yüksek
mülki idare amirine onaylatacaklar ve perakende satış yapan bayilerin ne kadarlık alım yapabileceklerine
dair valiler bir belge vereceklerdir. Bütün bu tedbirler
çimentonun ihtiyaç fazlası kullanılmasının önüne
geçmek içindir. (Bu konuda 15.05.1947 tarihli ve
6607 sayılı Resmi Gazete'de de bir tamim vardır.)
28
Nisan
3/561 sayılı mezbaha yapı
tüzüğünün yayımlanması.
Tüzük, şehir ve kasabalarda yaptırılacak veya restore RG
edilecek mezbahaların koşullarını düzenlemektedir.
29
Nisan
Belediye muhasebe usulü
tüzüğünün 10, 12, 13 ve 43.
maddelerinin değiştirilmesi
hakkındaki 3/5663 sayılı
tüzüğün yayımlanması.
Bu maddeler belediye gelir ve gider bütçesinde bele- RG
diye komisyonunun, belediye başkanının ve hesap işleri müdürü ve saymanlarının görevlerini düzenlemektedir.
30
Nisan
Devlet Ziraat İşletmeleri
Devlet Ziraat İşletmeleri Kurumu’nun maliye üyeli- RG
Kurumu’nda üst yöneticili- ğine Ferit Hammal'ın tayin edilmiştir.
ğe atanma hakkında 3/5716
sayılı Bakanlar Kurulu kararının yayımlanması.
892
Yönetim Zamandizini
Kaynak
G
Ay
Olay
Açıklama
Kaynak
30
Nisan
Sivas ve Tokat’ta idari bağ- Sivas ili Hefik ilçesinin İpsile bucağına bağlı Tığnis, RG
lantı değişikliklerinin yaKozlu, Kurbetli, Heyvek, Zora, Gebeli, Degeryer,
pılması.
Gibis, Kulköy, Sarıveran, Karadiz, Göltepe köyleriyle bağlı mahaleleri Tokat ili Reşadiye ilçesine ve
Tavza, Arzuman, Karkın, Bozkuş köyleriyle bağlı
mahalleleri de Koyulhisar ilçesine bağlanmıştır.
2
Mayıs
Başbakanlıktan, üst kademe yöneticiliği ataması.
Açık bulunan Diyanet İşleri Başkanlığı'na başkan RG
yardımcısı Ahmet Hamdi Akseki tayin edilmiştir.
2
Mayıs
İçişleri Bakanlığından, mülki memur ataması.
Açık bulunan üçüncü sınıf mülkiye müfettişliğine RG
Bolu'nun Gerede ilçesi kaymakamı Niyazi Toker tayin edilmiştir.
2
Mayıs
Konya’da kaymakam yer
değiştirmesi.
Konya iline bağlı Hadım ilçesi kaymakamı Vefik RG
Altuğ Konya iline bağlı Karaman ilçesine tayin edilmiştir.
2
Mayıs
Maliye Bakanlığından, üst
kademe yönetici ataması.
Açık bulunan Tahsilat Genel Müdür Yardımcılığına RG
genel müdürlük şube müdürü Emin Banguoğlu tayin
edilmiştir.
2
Mayıs
Maliye Bakanlığından, üst
kademe yönetici ataması.
Açık bulunan Hakkari defterdarlığına Ankara hesap RG
mütehassıslığından açıkta kalan Hüsnü Arman tayin
edilmiştir.
2
Mayıs
Tarım Bakanlığından, üst
kademe yönetici ataması.
Açık bulunan Ziraat İşleri Genel Müdürlüğüne ba- RG
kanlık müşavirlerinden Fuat Eren tayin edilmiştir.
3
Mayıs
Bursa’da yer isminin değiş- Bursa'ya bağlı Kestel bucağının adı İçişleri Bakanlığı RG
tirilmesi.
kararı ile Gürsu olarak değiştirilmiştir.
3
Mayıs
Niğde’de idari bağlantı değişikliği yapılması.
Niğde ili Ulukışla ilçesine bağlı Gökbez ve Postallı RG
köylerinin Bor ilçesi Kemerhisar bucağına bağlanmıştır.
3
Mayıs
Balıkesir’de idari bağlantı
değişikliği yapılması.
Balıkesir ili Bigadiç ilçesinin Konakpınar bucağına RG
bağlı Dikkonak köyünün Bigadiç merkez bucağına
ve Konakpınar bucağının da geri kalan köyleriyle birlikte Balıkesir merkez ilçesine bağlanmıştır.
3
Mayıs
Milli Eğitim Bakanlığından, üst kademe yönetici
ataması.
Milli Eğitim Bakanlığı dördüncü sınıf müfettişliğine RG
Kemal Ant ve ikinci sınıf müfettişliğe de Cevat Tiniç
tayin edilmişlerdir.
5
Mayıs
İçişleri Bakanlığından, mektupçu atanması.
Bakanlık emrinde bulunan Salahattin Ulusalerk Siirt RG
mektupçuluğuna tayin edilmiştir.
5
Mayıs
Milli Eğitim Bakanlığından, üst kademe yönetici
ataması.
Açık bulunan Seyhan milli eğitim müdürlüğüne Ra- RG
fet Onurlu tayin edilmiştir.
5
Mayıs
Çalışma Bakanlığından, üst Açık bulunan İzmir çalışma bölge müdürlüğüne RG
kademe yönetici ataması.
Adana bölgesi eski ekonomi müdürü Necdet Azak
tayin edilmiştir.
6
Mayıs
1947 yılı bütçe kanuna bağ- Bu değişiklikle yabancı memleketlere gönderilecek- RG
lı (A) işaretli cetvelde deği- lerin yollukları adıyla yeniden açılan 3. maddeye
şiklik yapılması hakkında
35.000 Lira olağanüstü ödenek konmuştur.
5042 sayılı kanunun yayımlanması.
1947 Yılı 893
G
Ay
Olay
Açıklama
Kaynak
7
Mayıs
Üst kademe yönetici atan- Ankara'da kurulacak olan bina ve arazi vergileri itiraz RG
masına ilişkin 3/5729 sayılı komisyonu başkanlığına Bolu eski valisi Durmuş
Bakanlar Kurulu kararının Evrendilek tayin edilmiştir.
yayımlanması.
7
Mayıs
Üst kademe yönetici atan- Umumi Murakabe Heyeti üyeliğine Tarım Bakanlığı RG
masına ilişkin 3/5735 sayılı Müsteşarı Süleyman Fehmi Kalaycıoğlu'nun tayin
Bakanlar Kurulu kararının edilmiştir.
yayımlanması.
9
Mayıs
Köylüye toprak tevziine
başlanıyor.
Ankara, Urfa ve Malatya'da 16 Haziran'da devlet top- C, 9 Mayıs
1947
raklarının dağıtımı başlayacak.
10
Mayıs
İçişleri bakanlığı kararı ile
bazı illerde idari değişiklik
yapılması.
Balıkesir'in Ertuğrul kazasının Meryemdere ve RG
Köyyeri köylerinin tüzelkişilikleri kaldırılarak mahalle haline getirilmiş ve Kuyualan köyüne bağlanmış, Çoruh'un Şavşat ilçesinin Yaşar köyünün tüzelkişiliği kaldırılarak mahalle halinde Cevizli köyüne
bağlanmış ve Van'ın Gevaş ilçesinin Karkar köyünün
Horotis, Meçikanis, Arkinis, Karkarmülk, Aht ve Tap
mahaleleri birleştirlerek Horotis köyü oluşturulmuştur.
12
Mayıs
İzmit bir sanayi şehri oluyor.
Beş yıllık sanayi planına göre yapılacak fabrikaların C, 12
Mayıs
önemli bir kısmı İzmit'te kurulacaktır.
1947
14
Mayıs
Askeri okullar öğretmenleri Kanun askeri okullarda kimlerin öğretmen olarak ça- RG
hakkında 5044 sayılı kanu- lışabileceklerini ve bu kişilerin alacakları maaşı dünun yayımlanması.
zenlemektedir. Öğretmenlerin tayin edilmesinden
milli savunma bakanlığı sorumludur.
14
Mayıs
Şehir ve kasabalarda mahalle muhtar ve ihtiyar heyetleri teşkili hakkında
5046 sayılı kanunun yayımlanması.
Şehir ve kasabalarda mahalle muhtar ve ihtiyar he- RG
yetleri teşkiline dair olan 4541 sayılı kanunun bazı
maddelerinde değişiklikler yapılmıştır. Yapılan değişikliklerle seçim döneminin dört yıl olduğu, ihtiyar
heyetinin mahalle halkı tarafından ve muhtarın da ihtiyar üyelerince kendi aralarından seçileceği belirtilmektedir. Seçimler belediye başkanının başkanlığında
belediye meclisi üyeleri arasından seçilecek dört üyeden ve o belediye sınırı içindeki mahalleler muhtarları
arasından ad çekme usulüyle belirlenecek dört kişiden
oluşmuş idare kurulunun gözetimi altında yapılacaktır.
15
Mayıs
Manisa’dan Bolu’ya kaymakam atanması.
Manisa'nın Alaşehir ilçesi kaymakamı Feyzi Tugay, RG
Bolu'ya bağlı Düzce ilçesine tayin edilmiştir.
15
Mayıs
İçişleri Bakanlığından, vali
yardımcıları atamaları.
Elazığ vali yardımcısı Ali Rıza Acar Afyon vali yar- RG
dımcılığına ve Erzurum vali yardımcısı Alaattin
Özgelen Elazığ vali yardımcılığına tayin edilmişlerdir.
15
Mayıs
Sağlık ve Sosyal Yardım
Bakanlığından, üst kademe
yönetici atanması.
Sağlık ve sosyal yardım müfettişliğine Mardin sağlık RG
ve sosyal yardım müdürü Dr. Şinasi Moran tayin
edilmiş ve Mardin sağlık ve sosyal yardım müdürlüğüne de Dr. Fahri Arı getirilmiştir.
15
Mayıs
Sağlık ve Sosyal Yardım
Bakanlığından, üst kademe
yönetici atanması.
Sağlık ve sosyal yardım müfettişliğine Elazığ sağlık RG
ve sosyal yardım müdürü Dr. Nihat Eroğul tayin edilmiş ve Elazığ sağlık ve sosyal yardım müfettişliğine
de Ödemiş hükümet tabibi Dr. Zeki Akdoğan getirilmiştir.
894
Yönetim Zamandizini
G
Ay
Olay
Açıklama
Kaynak
15
Mayıs
Tarım bakanlığı müsteşarlığına Süreyya Genca'nın
tayin edilmesi.
Aynı karar 12.08.1947 tarihli Resmi Gazete'de de yer RG
almaktadır. (Eski Tarım Bakanlığı müsteşarı Süleyman Fehmi Kalaycıoğlu'ydu.)
22
Mayıs
Milletlerarası Adalet Divanı’nın yargılama hakkının
tanınmasına ilişkin 5047
sayılı kanunun yayımlanması.
5047 sayılı kanun, Milletlerarası Adalet Divanı statü- RG
sünün 36. maddesinin ikinci fıkrasında derpiş olunan
ve hukuki uyuşmazlıkların çözülmesi hususunda divanın yargı hakkını önceden tanımayı gerektiren ihtiyari kayda katılmayı hükme bağlamaktadır. Milletlerarası Adalet Divanı statüsü 26.06.1947 tarihinde
Sanfransisko'da imzalanmıştır.
22
Mayıs
Danıştay’da üst yönetici
atanması hakkında 1533
sayılı TBMM kararının yayımlanması.
Danıştay üyeliklerine Arif Onan, Cemal Yorulmaz ve RG
İbrahim Senil tayin edilmişlerdir.
24
Mayıs
Toprak Mahsulleri Ofisi'nin Bu kararla, susam alım ve satımında Toprak Mahsul- RG
yetkilerinin düzenlenmesi- leri Ofisi yetkili kılınmıştır.
ne dair 3/5736 sayılı Bakanlar Kurulu kararının yayımlanması.
24
Mayıs
Birleşmiş Milletler nezdinde hükümetimizi temsil
edecekleri belirleyen 3/5819
sayılı Bakanlar Kurulu kararının yayımlanması.
5023 sayılı kanunla kurulmuş olan daimi delegelik RG
baş delegeliğine Roma büyükelçisi Selim Sarper ve
delegeliğe de Kemal Süleyman Vaner tayin edilmişlerdir.
24
Mayıs
Tokat’ta idari bağlantı değişikliği yapılması.
Tokat ili Turhal ilçesinin Pazar bucağına bağlı Keşlik RG
köyü Tokat ili merkez ilçesine bağlanmıştır.
24
Mayıs
Seyhan’da idari bağlantı
değişikliği yapılması.
Seyhan ili Ceyhan ilçesine bağlı Karlık köyü Seyhan RG
merkez ilçesine bağlanmıştır.
26
Mayıs
Türk parası kıymetini koruma hakkında 3/5843 sayılı Bakanlar Kurulu kararının yayımlanması.
Bu kararla Türk parası kıymetini koruma hakkında RG
13 sayılı karar yürürlüğe girmiştir. 13 sayılı karar
Türk parasına ve dövize ilişkin uygulamaları düzenlemektedir. Buna göre Türkiye sınırları içinde döviz
alım ve satım işlemleri ile ilgili olarak sadece bankalar yetkilidir. Yurtdışına çıkanlar ancak 100 Türk Lirası
ile altın saat götürebileceklerdir. (C, 27 Mayıs 1947)
26
Mayıs
İçişleri Bakanlığından,
kaymakamlık atamaları yapılması.
Malatya iline bağlı Darende ilçesi kaymakamı Cihat RG
Mutver Malatya iline bağlı Arapkirt ilçesi kaymakamlığına, Elazığ iline bağlı Sivrice ilçesi kaymakamı Hüseyin Türkeş Bitlis iline bağlı Ahlat ilçesi
kaymakamlığına, Bingöl iline bağlı Karlıova ilçesi
kaymakamı Suphi İlbars Bingöl iline bağlı Genç ilçesi kaymakamlığına ve Tunceli iline bağlı Çemişgezek
ilçesi eski kaymakamı Mehmet Çobanoğlu Elazığ iline
bağlı Sivrice ilçesi kaymakamlığına tayin edilmişlerdir.
26
Mayıs
Milli Eğitim Bakanlığından, üst kademe yönetici
atanması.
Milli Eğitim Bakanlığı dördüncü sınıf müfettişliğine RG
Mesut Erginsav tayin edilmiştir.
26
Mayıs
İçişleri Bakanlığından, mülki memur atanması.
Necip Kandemir Ankara ili idare kurulu üyeliğine ve RG
İlyas Sami Bilgin Seyhan il idare kurulu üyeliğine
tayin edilmişlerdir.
1947 Yılı 895
G
Ay
Olay
Açıklama
26
Mayıs
İçişleri Bakanlığından, belediye başkanlığı seçimin
onanması.
Afyon belediye başkanlığına Tevfik Iscan'ın seçilme- RG
si onanmıştır.
26
Mayıs
Ekonomi Bakanlığından, üst Ekonomi bakanlığı tetkik kurulu uzmanlığına Hilmi RG
kademe yönetici atanması. Özbilgen tayin edilmiştir.
26
Mayıs
Tarım Bakanlığından, üst
kademe yönetici atanması.
Yüksek Ziraat Enstitüsü Rektörlüğü'ne Fazlı Faik RG
Yeğül tayin edilmiştir.
26
Mayıs
Bazı illerde yapılan idari
değişiklikler hakkında İçişleri Bakanlığı tarafından
tamimname yayımlanması.
Bolu'nun Yakahamzabey köyüne bağlı Fındıcak ma- RG
hallesi Yakamusluklar köyüne bağlanmış, Konya'nın
Cihanbeyli ilçesine bağlı Gölcük yaylası mahalle halinde Zengicek köyüne bağlanmış ve Malatya'nın
Hekimhan ilçesine bağlı Musu mezraası bağımsız bir
köy haline getirilmiştir.
27
Mayıs
İdarei Umumiyei Vilayet
Kanunu’nda değişiklik yapılması hakkında 5048 sayılı kanununun yayımlanması.
5048 sayılı kanunla İdarei Umumiyei Vilayet Kanu- RG
nu’nun 116. ve 140. maddeleri değiştirilmiştir. Kanun değişikliği genel meclis üyeleri ve il daimi komisyonu üyelerine toplantı süresince verilecek ücret
miktarını düzenlemektedir.
27
Mayıs
Devlet memurları aylıkları
hakkında 5049 sayılı kanunun yayımlanması.
5049 sayılı kanun, devlet memurları aylıklarının tev- RG
hit ve teadülüne dair kanunda değişiklik yapan 4598
ve 4988 sayılı kanunların bazı hükümlerinin değiştirilmesi hakkındadır. Olumlu hükümler içeren bu kanunla birlikte aylıklı ve ücretli memurlara her çocuk
için 10 Lira çocuk zammı verilmekte ve evlat edinilen çocuklar için de bu hükümler uygulanmaktadır.
27
Mayıs
Toprak mahsulleri vergisi
artıklarının silinmesi hakkında 5050 sayılı kanunun
yayımlanması.
Bu kanunla birlikte daha önceden belirlenen toprak RG
mahsulleri vergisinden henüz tahsil edilmemiş bulunan her türlü artıklar her türlü cezalarıyla birlikte silinmiştir.
28
Mayıs
Ankara İmar MüdürlüAnkara İmar Müdürlüğü idare kurulu uzman üyeliği- RG
ğü’nde uzman tayini hakne Orhan Alsaç tayin edilmiştir.
kında 3/5790 sayılı Bakanlar Kurulu kararının yayımlanması.
28
Mayıs
Devlet Ziraat İşletmeleri
Kurumu’nda üst yönetici
tayini hakkında 3/5791 sayılı Bakanlar Kurulu kararının yayımlanması.
Devlet Ziraat İşletmeleri Kurumu idare meclisi baş- RG
kanlığına İstanbul milletvekili Atıf Bayındır tayin
edilmiştir.
28
Mayıs
Haşhaş ekilecek ve afyon
sütü toplanacak bölgelerin
tespit edilmesine ilişkin 3/
5816 sayılı Bakanlar Kurulu kararının yayımlanması.
Bu Bakanlar Kurulu kararı ile 38 ilin tamamında ya RG
da belli bölgelerinde haşhaş ekimine izin verilmiştir.
29
Mayıs
Türk vatandaşlığından çıkarma hakkındaki kararın
kaldırılmasına ilişkin 3/5784
sayılı Bakanlar Kurulu kararının yayımlanması.
3/5784 sayılı kararla Recai Nebil Baslo'nun Türk va- RG
tandaşlığından çıkarılma işlemi durdurulmuştur. 1947
yılı içerisinde bu konuda benzer bir karar daha alınmıştır.
896
Yönetim Zamandizini
Kaynak
G
Ay
Olay
Açıklama
Kaynak
29
Mayıs
Kırşehir’den Bolu’ya kaymakam nakli.
Kırşehir'e bağlı Mucur ilçesi kaymakamı Faik RG
Akoğlu, Bolu'nun Gerede ilçesine tayin edilmiştir.
Faik Akoğlu'nun yerine tayin edilen Mahir İçöz de
17.07.1947'de Bursa mektupçuluğuna atanmıştır.
29
Mayıs
Sivas’tan Burdur’a mülki
memur nakli.
Sivas'ın Kangal ilçesi eski kaymakamı İzzettin Aykut RG
Burdur ili mektupçuluğuna tayin edilmiştir.
29
Mayıs
Mecliste dünkü fırtınalı
toplantı. Altı ilde sıkıyönetimin uzatılması ile ilgili
görüşmeler sert tartışmalara
neden oldu.
Sıkıyönetim savaş nedeniyle tam yedi yıl önce ilan C, 29
edilmişti ve DP milletvekilleri bu nedenle sıkıyöne- Mayıs
timin anayasaya göre ancak savaş hallerinde ilan edi- 1947
lebileceğini iddia etmektedirler.
30
Mayıs
Guleman kromları hakkında 5051 sayılı kanunun yayımlanması.
5051 sayılı kanunla Guleman kromlarını keşfeden RG
yüksek mühendis Abdullah Hüsrev Guleman'a ikramiye verilmesi kararlaştırılmıştır.
30
Mayıs
Ankara’ya kaymakam tayini yapılması.
Ziya Kasnakoğlu Ankara'nın Şereflikoçhisar kayma- RG
kamlığına tayin edilmiştir.
30
Mayıs
İçişleri Bakanlığından, üst
kademe yönetici atanması.
İçişleri Bakanlığı kararı ile İçişleri Bakanlığı vilayet- RG
ler idaresi genel müdürlüğü şube müdürlüğüne ve
İçişleri Bakanlığı mahalli idareler genel müdürlüğü
şube müdürlüğüne birer tayin işlemi yapılmıştır.
30
Mayıs
Dışişleri bakanlığından, üst Birleşmiş Milletler nezdindeki daimi delegelik müşa- RG
kademe yönetici atanması. virliğine toplam 4 tayin yapılmıştır.
30
Mayıs
Maliye Bakanlığından, üst
kademe yönetici atanması.
Gelirler genel müdürlüğü genel müdür yardımcılığına RG
Ferruh Ali Saraçoğlu tayin edilmiştir.
30
Mayıs
Milli Eğitim Bakanlığından, üst kademe yönetici
atanması.
Kadri Güney üçüncü genel müfettişlik milli eğitim RG
müşavirliğine tayin edilmiştir.
31
Mayıs
Muhtar seçimleri dün yapıldı.
İstanbul’da yapılan muhtar seçimlerine DP katılma- C, 31
mıştır. Seçime katılım oranının % 41 olduğu söylen- Mayıs
1947
mektedir.
2
Haziran
Afyonkarahisar milletvekili
Kemal Özçoban'ın milletvekili dokunulmazlığı hakkında 1535 sayılı TBMM
kararının yayımlanması.
Özçoban hakkındaki suçun anayasanın 12 ve 27. RG
maddelerinde yazılı suçların dışında kaldığı anlaşıldığından kovuşturma ve soruşturma dönem sonuna
bırakılmıştır. (Yıl içinde aynı gerekçe ile 22 milletvekili hakkında aynı karar verilmiştir.)
2
Haziran
Altı ilde ilan edilmiş sıkıİstanbul, Edirne, Kırklareli, Tekirdağ, Çanakkale ve RG
yönetimin altı ay daha uza- Kocaeli illerinde 23.11.1940 tarihinde sıkıyönetim
tılması hakkında 1540 sayı- ilan edilmiştir.
lı TBMM kararının yayımlanması.
4
Haziran
Çiftçiyi topraklandırma tüzüğünün yürürlüğe girmesi
hakkında 3/5842 sayılı Bakanlar Kurulu kararının yayımlanması.
Tüzük, çiftçilere ait çeşitli bilgileri içeren bir kütük RG
tutulacağını, arazinin devlet mi yoksa kişisel bir arazi
mi olduğunun nasıl belirleneceğini, kamulaştırmada
hangi hükümlerin geçerli olduğunu ve kişilere arazilerin nasıl verileceğini düzenlemektedir.
1947 Yılı 897
G
Ay
Olay
4
Haziran
Vakıflar Genel MüdürlüVakıflar Genel Müdürlüğü idare kurulu başkanlığına RG
ğü’nde üst yönetici atanAziz Akyürek'in tayin edilmiştir.
masına ilişkin 3/5864 sayılı
Bakanlar Kurulu kararının
yayımlanması.
4
Haziran
Başbakanlıktan., üst kademe yönetici atanması.
İstatistik genel müdürlüğü müşavirliğine Ratip RG
Yüceuluğ tayin edilmiştir.
4
Haziran
Bursa ve Manisa’da kaymakam tayinleri yapılması.
Bursa'nın Mucur ilçesi kaymakamlığına Mahir RG
İçöz'ün, Bursa'nın Orhangazi ilçesi kaymakamlığına
Hakkı Türemen'in ve Manisa'nın Alaşehir ilçesi
kaymakamlığına Nazım Öner'in tayin edilmesi.
6
Haziran
Devlet Demiryolları ve Limanları İşletme Genel Müdürlüğü teşkilat ve vazifeleri hakkındaki 1042 sayılı
kanuna ek 5054 sayılı kanunun yayımlanması.
5054 sayılı kanun ödenek yetersizliği durumunda RG
harcanması gerekli miktarı ödemeye genel müdürlüğün yetkili olduğunu düzenlemektedir.
6
Haziran
Kadastro ve tapu tahriri ka- 5055 sayılı kanun, kadastro ve tapu tahriri kanunu- RG
nunu hakkında 5055 sayılı nun 43. maddesini değiştirmektedir. Kanun kadastro
kanununun yayımlanması. memurlarına verilecek gündelik ve demirbaş eşyaları
düzenlemektedir.
7
Haziran
Adalet Bakanlığından, üst
Tapu ve kadastro genel müdürlüğü teftiş kurulu baş- RG
kademe yönetici ataması ya- kanlığına Vehbi Oran ve merkez kadastro müdürlüpılması.
ğüne Fikri Gürzomar atanmışlardır.
7
Haziran
İçişleri Bakanlığından, mek- Salahattin Ulusaler Amasya mektupçuluğuna tayin RG
tupçu tayini yapılması.
edilmiştir.
10
Haziran
Hububat alımı ve satımı
hakkında 3/5925 sayılı Bakanlar Kurulu kararının yayımlanması.
Bu kararla birlikte 1947-1948 mahsul yılında toprak RG
mahsulleri ofisi tarafından satın alınacak hububat niteliklerinin ve fiyatının tespitine dair olan ilişik
K/626 sayılı karar yürürlüğe konulmuştur. Bu karar
beş hububatın alım fiyatlarını ve satın almada taşıması gereken nitelikleri düzenlemektedir.
11
Haziran
Ruslar'a karşı Avrupa Birleşik Devletleri. Amerikan
kongresi Avrupa Birliği kurulmasına taraftar bir tutum
sergilemektedir.
Yıl içerisinde gazetelerde en çok yer alan haberlerden C, 11
biri de Rusya'nın Avrupa'da izlediği yayılmacı siya- Haziran
sete engel olabilmek için Avrupa Birliği'nin oluştu- 1947
rulması düşüncesidir.
12
Haziran
İhtira beratları hakkında
5059 sayılı kanunun yayımlanması.
5059 sayılı kanun, Almanlara ait ihtira beratlarının RG
kamunun faydalanmasına konmasına ilişkili olarak
Milletlerarası Tamirat Ajanlığında üye bulunan devletler arasında 27 Temmuz 1946 tarihinde Londra'da
imza edilen anlaşmaya Türkiye hükümetinin katılmasını düzenlemektedir. Dokuz maddeden oluşan anlaşma daha önceden Almanlar'a ait olup şimdi bu hükümetlerin tasarrufunda veya kontrolü altında bulunan ihtira beratlarının tabi olacakları muameleyi tespit etmektedir.
898
Yönetim Zamandizini
Açıklama
Kaynak
G
Ay
Olay
Açıklama
Kaynak
12
Haziran
Türkiye ile BelçikaLüksemburg Ekonomik
Birliği arasında ticaret ve
ödemeye ilişkin 5060 sayılı
kanunun yayımlanması.
Bu kanunla Türkiye ile Belçika-Lüksembourg Eko- RG
nomik Birliği arasında Ankara'da imzalanan ticaret
ve ödeme anlaşmaları ile modüs vivendi onanmıştır.
Anlaşma altı maddeden meydana gelmekte ve iki ülke arasındaki ekonomik ilişkilerin mevcut ithalat ve
ihracat rejimlerine göre yapılacağını hüküm altına
almaktadır.
12
Haziran
İstanbul belediyesinin mali
durumu.
İçişleri Bakanlığı, teftiş heyeti Feyzi Gürel'in başkan- C, 12
lığında İstanbul belediyesinde incelemeler yapmak- Haziran
tadırlar. Bu incelemenin temel konusu belediyenin 1947
harcamalarının beşte dördünün memur maaşlarına
ayrıldığı iddiasıdır. Bu amaçla teftiş heyeti memur
çıkarımının ilk tasarruf girişimi olduğunu düşünmektedir. İstanbul belediyesi ekonomik olarak gerçekten
zor günler geçirmektedir. Belediye meclisinin bir
toplantısında Abdülkadir Karamürsel "Bu çıkmazdan
ya hükümet bizi çıkarır, yahut biz buradan ayrılır gideriz. Para bulamayız." demiştir. (C, 14 Haziran
1947)
13
Haziran
İçişleri Bakanlığından, idari bağlantı değişikliği.
4993 sayılı kanunla kurulmuş olan Altıntaş ilçesinin RG
merkezi Kurtköy olmuş ve ilişik cetvelde adları yazılı
köyleri kapsamak üzere sınırlandırılmıştır.
13
Haziran
3460 sayılı kanun gereğin- Resmi Gazete'de toplam 11 kuruma ilişkin genel ku- RG
ce devlet ekonomi kurum- rul kararı bulunmaktadır.
ları 1945 yılı bilanço ve kar
ve zarar hesaplarıyla işlemlerini inceleyen genel kurul
kararlarının yayımlanması.
17
Haziran
Jandarma kanununda değişiklik yapılmasına dair 5061
sayılı kanunun yayımlanması.
5061 sayılı kanunla Jandarma kanununun 12. madde- RG
si değiştirilmiş ve bu kanuna geçici bir madde eklenmiştir. 12. madde, 10.06.1930 tarihli jandarma kanununun jandarma subaylarının yükselmesine ilişkin
hükümleri düzenlemektedir.
17
Haziran
New-York'ta toplanan Milletlerarası konferansında kabul ve imza edilen belgelerin onanmasına dair 5062
sayılı kanunun yayımlanması.
Milletlerarası Sağlık Konferansı Nihai Senedi, Dünya RG
Sağlık Teşkilatı Anayasası ve diğer belgeler
19.06.1946-22.07.1946 tarihleri arasındaki toplantılarda hazırlanmıştır.
17
Haziran
Roma Milletlerarası Tarım 5063 sayılı kanunla Milletlerarası Tarım Enstitüsü'- RG
Enstitüsü'ne dair 5063 sayı- nün kaldırılması ve görev ve alacaklarının Birleşmiş
lı kanunun yayımlanması.
Milletler yiyecek ve tarım kuruluna devri hakkında
Roma'da 30 Mart 1946 tarihinde imzalanan protokolün onanması kabul edilmiştir. Türkiye, Roma Milletlerarası Tarım Enstitüsü'ne Lozan Antlaşması'nın 99.
maddesinin 4. fıkrası gereğince üye olmuştur.
17
Haziran
İşçilerin çalışma mesaileri
hakkında 3/5931 sayılı Bakanlar Kurulu kararının yayımlanması.
Bu karar, çimento fabrikaları taş ocaklarında çalışan RG
işçilere yöneliktir. K/695 sayılı kararın yürürlüğe konulmasını sağlayan 3/5931 sayılı Bakanlar Kurulu
kararı ile işçilerin 3 günde üç saate kadar fazla çalıştırılmalarına izin verilmiştir.
1947 Yılı 899
G
Ay
Olay
18
Haziran
Devlet memurları aylıkları- Bu kanun, devlet memurları aylıklarının tevhit ve te- RG
na dair 5064 sayılı kanunun adülüne dair olan 3656 sayılı kanunun bazı maddeleyayımlanması.
rinin değiştirilmesi ve bu kanuna bazı maddeler eklenmesi hakkındadır. 5064 sayılı kanunla 30.06.1939
tarihli 3656 sayılı kanuna 21.06.1947 tarihli ve 4598
sayılı kanunla eklenmiş olan 6, 7, 8 ve 9. maddelerinin de uygulanacağı belirtilmektedir.
18
Haziran
İçişleri Bakanlığı memurla- 5065 sayılı kanun, devlet memurları aylıklarının tev- RG
rı aylıklarına dair 5065 sa- hit ve teadülüne dair olan 3656 sayılı kanuna bağlı
yılı kanunun yayımlanması. (1) sayılı cetvelin İçişleri Bakanlığı kısmında değişiklik yapmaktadır. Bu kanunla (1) sayılı cetvele 125
Lira aylıklı bir müsteşarlık görevi eklenmiştir.
18
Haziran
İçişleri Bakanlığı örgütlenmesinde değişiklik yapılmasına dair 5066 sayılı
kanunun yayımlanması.
5066 sayılı kanun, İçişleri Bakanlığı merkez kuruluş RG
ve görevleri hakkındaki kanunun bazı maddelerini
değiştirmektedir. Yapılan değişiklikle İçişleri Bakanlığının merkez teşkilatı iki müsteşar, iki müsteşar
yardımcısı ve on bir daireden oluşmaktadır.
18
Haziran
İstanbul telefon tesislerine
dair 5067 sayılı kanunun
yayımlanması.
Bu kanun, İstanbul telefon tesislerinin tesellüm ve iş- RG
letme muameleleri hakkındaki 12.04.1936 tarihli ve
3054 sayılı kanunun 3. ve 4. maddelerini kaldırmaktadır. (RGT:20.06.1936, 3335)
18
Haziran
İzmir telefon tesislerine da- Bu kanun, İzmir telefon tesislerinin tesellüm ve iş- RG
ir 5068 sayılı kanunun ya- letme muameleleri hakkındaki 24.06.1938 tarihli ve
yımlanması.
3488 sayılı kanunun 3. ve 4. maddelerini kaldırmaktadır. (RGT:09.07.1938, 3955)
18
Haziran
Posta, Telgraf ve Telefon
İşletme Genel Müdürlüğü
örgütlenmesine dair 5069
sayılı kanunun yayımlanması.
5069 sayılı kanunla Posta, Telgraf ve Telefon İşletme RG
Genel Müdürlüğü kuruluş ve görevleri ve memur
hakkındaki 05.07.1943 tarihli ve 4454 sayılı kanunun
37, 38 ve 39. maddelerinin 1948 yılı sonuna kadar
uygulanmaması kararlaştırılmıştır.
18
Haziran
Memur ve hizmetlilere verilecek olağanüstü zam
hakkındaki 4178 sayılı kanuna ek 5070 sayılı kanunun yayımlanması.
28.01.1942 tarihli ve 4178 sayılı kanun, memur ve RG
hizmetlilere verilecek olağanüstü zamları düzenlemekte ve 5070 sayılı kanunla 3656 sayılı kanunun
geçici 4. maddesine giren aylıklı vaizler hakkında da
uygulanacağını belirtmektedir.
18
Haziran
Yerleşim yeri kurulması
hakkında 5071 sayılı kanunun yayımlanması.
5071 sayılı kanunla 15 yeni ilçenin kurulması karar- RG
laştırılmıştır. Bu kanunla birlikte ayrıca Diyanetişleri
Başkanlığı, İçişleri Bakanlığı, Maliye Bakanlığı, Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı, Adalet Bakanlığı ve
Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü'ne derece, görev
ve sayıları belirtilen kadrolar eklenmiştir.
18
Haziran
Hazine tahvilleri hakkında
5072 sayılı kanunun yayımlanması.
Bu kanun, yüzde beş faizli hazine tahvilleri ihracına RG
dair olan kanunun bazı maddelerini değiştirmektedir.
5072 sayılı kanuna göre; devlet iç borçlanma tahvillerine yatırılacak paralar Haziran ve Aralık ayları
sonlarında yapılacak altı aylık hesap özetlerinin gösterdiği miktarlar üzerinden hesaplanacaktır.
18
Haziran
Gelecek yıllara geçici yüklenmelere girişilmesi hakkında 5073 sayılı kanunun
yayımlanması.
5073 sayılı kanun, Devlet Demiryolları ve Limanları RG
İşletme Genel Müdürlüğü ihtiyaçları için gelecek yıllara geçici yüklenmelere girişilmesi hakkındaki 4515
sayılı kanunda değişiklik yapılmasını öngörmektedir.
900
Yönetim Zamandizini
Açıklama
Kaynak
G
Ay
Olay
Açıklama
Kaynak
5073 sayılı kanuna göre Devlet Demiryolları ve Limanları İşletme Genel Müdürlüğü 30.000.000 Lirayı
geçmemek ve en çok yirmi yılda ödenmek üzere
385.000.000 Liraya kadar gelecek yıllara geçici yüklenmelere girişmeye Ulaştırma Bakanlığının yetkisi
dahilinde girebilir.
18
Haziran
Gelecek yıllara geçici yüklenmelere girişilmesi hakkında 5074 sayılı kanunun
yayımlanması.
5074 sayılı kanun, Devlet Denizyolları ve Limanları RG
İşletme Genel Müdürlüğü ihtiyaçları için gelecek yıllara geçici yüklenmelere girişilmesine dair olan 4844
sayılı kanun ile genel müdürlüğün 1947 yılı bütçe
kanununda değişiklik yapılmasını öngörmektedir.
5074 sayılı kanuna göre 150 Milyon Liraya kadar gelecek yıllara geçici yüklenmelere girişmeye Ulaştırma Bakanı yetkilidir. Ayrıca yazılı borçlanma ve bono çıkarma yetkisi 90 milyon Lira arttırılmış ve borçlanma süresi de otuz yıla çıkartılmıştır.
18
Haziran
Gelecek yıllara geçici yüklenmelere girişilmesi hakkında 5075 sayılı kanunun
yayımlanması.
5075 sayılı kanun, demiryolları ve limanları inşaatı RG
için gelecek yıllara geçici yüklenmelere girişilmesi
hakkındaki 4643 sayılı kanunda değişiklik yapılmasını öngörmektedir. 5075 sayılı kanunla Irak ve İran
sınırlarında yapılmakta olan demiryolu inşaatı için 40
milyon Liralık geçici yüklenme 160 milyon Liraya
çıkartılmıştır.
18
Haziran
Gelecek yıllara geçici yüklenmelere girişilmesi hakkında 5076 sayılı kanunun
yayımlanması.
5076 sayılı kanun, Devlet Hava Meydanları Genel RG
Müdürlüğü ihtiyaçları için gelecek yıllara geçici yüklenmelere girişilmesi hakkındaki 4860 sayılı kanunda
değişiklik yapılmasını öngörmektedir. 5076 sayılı
kanuna göre 1947 yılı için 8 milyon ve geri kalan yıllar için 12 milyon Lirayı geçmemek üzere 13 milyon
Liraya kadar geçici yüklenmelere girişmeye Ulaştırma Bakanı ve Maliye Bakanı yetkilidir.
18
Haziran
Roma büyükelçiliğine tayin Roma büyükelçiliğine Dışişleri Bakanlığı umumi ka- RG
yapılması hakkında 3/5946 tibi Feridun Cemal Erkin tayin edilmiştir.
sayılı Bakanlar Kurulu kararının yayımlanması.
19
Haziran
Kömür satış ve tevzi hakkındaki yönetmeliğin yayımlanması.
Yönetmelik, 2/12899 ve 2/18109 sayılı Bakanlar Ku- RG
rulu kararıyla yürürlüğe konulmuş olan 5 ve 348 sayılı koordinasyon heyeti kararı ile verilen yetkiye dayanılarak tanzim edilen kömür satış ve tevzini düzenlemektedir. Bu yönetmeliğe göre; Türkiye kömür satış ve tevzi müessesesinden kömür alanlar Ekonomi
Bakanlığı'na hitaben Türkiye kömür satış ve tevzi kurumuna bir ihtiyaç beyannamesi vermeye mecburdurlar.
19
Haziran
Meclisin tatile girmesi.
Meclis 25 Ağustos'a kadar tatile girmiştir.
20
Haziran
Subayların terfisine dair
5078 sayılı kanunun yayımlanması.
5078 sayılı kanun, subaylar heyetine mahsus terfi ka- RG
nununun 4460 sayılı kanunla değişen 10. maddesinde
değişiklik yapmaktadır. Değişen 10. maddeye göre
bütün subayların terfiye hak kazanmaları için her rütbede belirli bir süre geçirmeleri gerekmektedir. Kanunda bu süreler ayrıntılı olarak gösterilmiştir.
C, 19
Haziran
1947
1947 Yılı 901
G
Ay
Olay
Açıklama
20
Haziran
Bankalar ve devlet müesseseleri memurları aylıkları
hakkında 5079 sayılı kanunun yayımlanması.
5079 sayılı kanun, bankalar ve devlet müesseseleri RG
memurları aylıklarının tevhit ve teadülü hakkındaki
3659 sayılı kanunda değişiklik yapan 4621 sayılı kanunun 6. maddesinin değiştirilmesini öngörmektedir.
5079 sayılı kanuna göre bu kurumlar memurlarına
her çocuk için 10 Lira aylık çocuk zammı verecektir.
Ayrıca, kanun hangi hallerde bu haktan yararlanılamayacağını da düzenlemektedir.
21
Haziran
Memur ve hizmetlilerinin
ücretlerine dair 5080 sayılı
kanunun yayımlanması.
5080 sayılı kanun, Devlet Demiryolları ve Limanları RG
İşletme Genel Müdürlüğü memur ve hizmetlilerinin
ücretlerine dair olan kanunda değişiklik yapan 4620
ve 5000 sayılı kanunların bazı hükümlerinin değiştirilmesini düzenlemektedir. Değişiklikler, memur,
hizmetli ve işçilere verilecek çocuk zammı ile ilgilidir.
21
Haziran
Edremit belediye başkanı
Cevdet Denizer'in cezasının
affına dair 5081 sayılı kanunun yayımlanması.
Bu kanunla başkana verilen 2 ay 27 günlük hapis ce- RG
zası affedilmiştir. Edremit belediye başkanı Milli Korunma Kanunu'na muhalefetten suçlanmıştır.(BCA:
13.06.1947/ 30.1.0.0/53.315.8)
21
Haziran
Köy sağlık örgütlenmesine
dair 5082 sayılı kanunun
yayımlanması.
Bu kanun, köy ebeleri ve köy sağlık memurları teşki- RG
latı yapılmasına ve 3017 sayılı Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı kuruluş ve memurları kanununun bazı
maddelerinin değiştirilmesine ilişkindir. 5082 sayılı
kanuna göre; binaların yapılmasında ve genişletilmesinde kadınların çalıştırılması yasaktır.
21
Haziran
Devlet Hava Yolları Genel
Müdürlüğü 1947 yılı bütçe
kanununa bağlı (A) işaretli
cetvelde değişiklik yapılması hakkında 5083 sayılı
kanunun yayımlanması.
5083 sayılı kanunla hava ve yer taşıtları giderleri bö- RG
lümünden 10.000 Lira baskı, yayım ve propaganda
giderlerine aktarılmıştır.
21
Haziran
Tekel Genel Müdürlüğü
1947 yılı bütçe kanununa
bağlı (A) işaretli cetvelde
değişiklik yapılması hakkında 5084 sayılı kanunun
yayımlanması.
5084 sayılı kanunla kira karşılığı bölümüne 243.000 RG
Lira ve kaçağı önleme ve kovalama giderleri bölümüne 25.000 Lira eklenmiştir. Ayrıca, milletlerarası
kongreler giderleri bölümüne de 60. 000 Lira ödenek
konmuştur.
21
Haziran
Vakıflar Genel Müdürlüğünün 1947 yılı bütçe kanununa bağlı (A) ve (R)
işaretli cetvellerde değişiklik yapılması hakkında
5085 sayılı kanunun yayımlanması.
5085 sayılı kanunla yapı ve onarma işleri bölümüne RG
200.000 Lira ek ödenek konmuştur.
21
Haziran
Şeker ve glikozdan alınan
munzam istihlak vergilerinde yapılan indirmelerin
onanması hakkında 5086
sayılı kanunun yayımlanması.
5086 sayılı kanunla kesme şekerin kilosu 130 kuruşa RG
ve toz şekerin kilosu da 100 kuruşa indirilmiş ve glikozda da toplam 5 kuruşluk indirim yapılmıştır.
902
Yönetim Zamandizini
Kaynak
G
Ay
Olay
Açıklama
Kaynak
21
Haziran
Sağlık ve Sosyal Yardım
Bakanlığı memur kadroları
hakkında 5087 sayılı kanunun yayımlanması.
Bu kanunla Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı kuru- RG
luş ve memurları kanununa bazı hükümler eklenmesine dair olan 4862 sayılı kanuna bağlı kadro cetvelinde değişiklik yapılmaktadır. 5087 sayılı kanunla
(1) sayılı cetveldeki kadroların yerine (2) sayılı cetveldeki derece, görev, sayı ve aylıkları belirtilen kadrolar getirilmiştir.
21
Haziran
Kazanç, muvazene ve iktisadi buhran vergileri hakkındaki kanunların bazı
hükümlerinin değiştirilmesine dair 5088 sayılı kanunun yayımlanması.
5088 sayılı kanun işçilerin gündeliklerinin belirlen- RG
mesi ve muaf tutulacak oranlarıyla ilgilidir. Bu kanuna göre, ayda 60 Lira'ya kadar ücret alan işçilerden
vergi alınmayacak ve 60 Lira'dan fazla ücret alan işçilerin ise bu miktardan sonraki ücretleri vergilendirmeye tabi tutulacaktır. Maden ocaklarında yeraltında çalışan işçiler bu vergilerden muaf tutulmuştur.
21
Haziran
1947 yılı bütçe kanununda
değişiklik yapılması hakkında 5090 sayılı kanunun
yayımlanması.
Bu kanunla 1947 yılı bütçe kanununa bağlı (A) işa- RG
retli cetvelde değişiklik yapılmış ve çeşitli tertiplere
aktarma yapılmıştır.
21
Haziran
Zirai kombinalar idaresi
hakkında 3/5944 sayılı Bakanlar Kurulu kararının yayımlanması.
Bu kararla K/363 sayılı kararla zirai kombinalar ida- RG
resine tahsis edilen sermayenin kullanılacağı bazı işlere dair olan ilişik K/697 sayılı karar yürürlüğe konulmuştur. 697 sayılı karara göre zirai kombinalar
idaresi, köylü ve çiftçilere bilgi vermek amacıyla
dergi, broşür, kitap ve afiş bastıracaktır.
21
Haziran
Alım ve satımları kontrole
tabi tutulmuş bulunan maddelerden bazılarının serbest
bırakılması hakkında 3/5955
sayılı Bakanlar Kurulu kararının yayımlanması.
Bu kararla 3/4226 sayılı kararla yürürlüğe konulan RG
K/644 sayılı karar gereğince alım ve satımları kontrole tabi tutulmuş bulunan maddelerden bazılarının
serbest bırakılması hakkındaki ilişik K/698 sayılı karar yürürlüğe konulmuş ve bir takım giyim eşyası,
mutfak ve sofra eşyası ve inşaat malzemesi ekli listeden çıkarılmıştır.
23
Haziran
Demiryolları bütçesinde
Devlet Demiryolları ve Limanları İşletme Genel Mü- RG
değişiklik yapan 5091 sayı- dürlüğü 1947 yılı bütçe kanununa bağlı (A) işaretli
lı kanunun yayımlanması.
cetvelde değişiklik yapılması hakkında kanun... 5091
sayılı kanunla ilişik cetvelde 101.000 Liralık aktarma
yapılmıştır.
23
Haziran
PTT bütçesinde değişiklik
yapan 5093 sayılı kanunun
yayımlanması.
24
Haziran
Askeri fabrikalar tekaüt ve 5094 sayılı kanun vazifeden doğan kazalarda yarala- RG
muavenet sandığı kanunan ve ölen kişiler hakkında hangi hükümlerin uygununda bazı değişiklikler ya- lanacağını düzenlemektedir.
pılmasına ve bu kanuna geçici bir madde eklenmesine
dair 5094 sayılı kanunun
yayımlanması.
24
Haziran
Tarım kredi kooperatifleri Kanun tarım kredi kooperatiflerinin kredi ile ilgili RG
kanununda değişiklik yaalacak senetlerine uygulanacak işlemleri düzenlepılması hakkında 5095 sa- mektedir.
yılı kanunun yayımlanması.
Posta, Telgraf ve Telefon İşletme Genel Müdürlüğü RG
1947 yılı bütçe kanununa bağlı (A) işaretli cetvelde
değişiklik yapılması hakkında kanunla ilişik cetvelde
368.500 Liralık aktarma yapılmıştır.
1947 Yılı 903
G
Ay
Olay
24
Haziran
Türkiye Cumhuriyeti Ziraat 5096 sayılı kanun çiftçilere verilecek senetler ve di- RG
Bankası kanununun 50.
ğer evrakın tabi olacağı işlemleri düzenlemektedir.
maddesinde değişiklik yapılmasına dair 5096 sayılı
kanunun yayımlanması.
24
Haziran
Adalet Bakanlığı memurları hakkında 5097 sayılı kanunun yayımlanması.
Bu kanun, devlet memurları ayılıklarının tevhit ve te- RG
adülüne dair olan 3656 sayılı kanuna bağlı (1) sayılı
cetvelin Adalet Bakanlığı kısmında değişiklik yapılmasını öngörmektedir. 5097 sayılı kanunla (1) sayılı
cetvelin iller kısmına bağlı cetvelde derece, ad, sayı
ve aylıkları yazılı kadrolar eklenmiştir.
24
Haziran
İskan kanunu hakkında
5098 sayılı kanunun yayımlanması.
Bu kanun, iskan kanunun bazı maddelerinin kaldırıl- RG
masına, değiştirilmesine ve bu kanuna yeniden bazı
madde ve fıkralar ilavesine ilişkindir. Kanun, muhacir,
mülteci, göçebe ve çingenelerin nasıl yerleştirileceklerini, bu kişilerin ne tür muafiyetlerden yararlanacaklarını ve bu işlerle ilgilenmek üzere kurulacak olan merkezi iskan komisyonunun görevlerini düzenlemektedir.
24
Haziran
Beş ilde genel müfettişlik
kurulması.
Beş ilde idari, ekonomik ve sosyal işlerin birlik için- BCA:
de düzenlenmesi için merkezi Adana olmak üzere bir 30.18.1.2/
beşinci genel müfettişlik kurulması planlanmaktadır. 114.41.14
Bu müfettişlik, İçel, Seyhan, Hatay, Antep ve Maraş
illerini kapsayacaktır. (C, 1 Temmuz 1947)
25
Haziran
Yedek subay ve askeri
memurlar hakkında 5099
sayılı kanunun yayımlanması.
Bu kanun, yedek subay ve askeri memurlar hakkın- RG
daki 1016 sayılı kanunun 8. ve 23. maddelerinin değiştirilmesine ilişkindir. Kanun yedek subay ve memur olabilmek için gereken şartları ve hangi hallerde
yedek subay ve memurluktan çıkarılabileceğini düzenlemektedir.
25
Haziran
Polis memurlarının yaş had- 5101 sayılı kanuna göre yaş haddi polis memurları RG
lerine dair olan 2388 sayılı için 52 iken her derecedeki emniyet müdürleri için
kanunun 1. maddesinin de- 60'dır.
ğiştirilmesi hakkında 5101
sayılı kanunun yayımlanması.
25
Haziran
Devlet memurları aylıkları
hakkında 5102 sayılı kanunun yayımlanması.
Bu kanunla devlet memurları aylıklarının tevhid ve RG
teadülüne dair olan 3656 sayılı kanuna bağlı (1) sayılı cetvelin Ticaret Bakanlığı kısmında değişiklik yapılmaktadır. 5102 sayılı kanunla (1) sayılı cetvelin
Ticaret Bakanlığı kısmındaki kadrolar kaldırılmış ve
yerine bu kanuna bağlı (1) sayılı cetvelde yazılı kadrolar konulmuştur.
25
Haziran
Orman GM bütçesinde değişiklik yapan 5105 ve
5106 sayılı kanunların yayımlanması.
Orman Genel Müdürlüğü 1947 yılı bütçe kanuna RG
bağlı (A) işaretli cetvelde değişiklik yapılması hakkında 5105 sayılı kanunla (A) işaretli cetvelde 88.100
Liralık; 5106 sayılı kanunla giderler bölümünde
20.666 Liralık aktarma yapılmıştır.
25
Haziran
Emekli, dul ve yetim aylık- 5107 sayılı kanunla %30 ve %100 arasında çeşitli RG
larına zam yapılması hakzamlar yapılmıştır.
kındaki 4992 sayılı kanuna
ek 5107 sayılı kanun yayımlanması.
904
Yönetim Zamandizini
Açıklama
Kaynak
G
Ay
Olay
Açıklama
Kaynak
25
Haziran
İşçilerden alınacak vergiler
hakkında 5109 sayılı kanunun yayımlanması.
5019 sayılı kanun, maden ocaklarında yeraltında çalı- RG
şan işçi ücretlerinin kazanç, buhran, muvazene ve
hava kuvvetlerine yardım vergileriyle damga resminden bağışık tutulmasını düzenlemektedir. Ancak, hastalık hallerinde verilen ücretler bu düzenleme kapsamına girmemektedir.
26
Haziran
Çekoslovakya ile anlaşma
hakkında 5110 sayılı kanunun yayımlanması.
Türkiye Cumhuriyeti ile Çekoslovakya Cumhuriyeti RG
hükümeti arasında hava ulaştırmalarına dair olan anlaşmanın onanması hakkında kanun... Anlaşma
05.03.1947 tarihinde imzalanmıştır.
26
Haziran
Hollanda’yla anlaşma hakkında 5111 sayılı kanunun
yayımlanması.
Türkiye Cumhuriyeti hükümeti ile Hollanda Hükü- RG
meti arasında hava ulaştırmalarına dair olan anlaşmanın onanması hakkında kanun... Anlaşma
19.03.1947 tarihinde imzalanmıştır.
26
Haziran
Tütün bakım ve işletme ev- Bu kanun, Tekel Genel Müdürlüğü'nce yaptırılacak RG
leri hakkında 5113 sayılı
tütün bakım ve işletme evleri için gelecek yıllara gekanunun yayımlanması.
çici yüklenmelere girişilmesi hakkındadır. 5113 sayılı kanuna göre 25.000.000 Liraya kadar gelecek yıllara ilişkin geçici yüklenmelere girişmeye gümrük ve
tekel bakanı yetkilidir.
26
Haziran
Vakıflar Genel Müdürlüğü Bu kanunla Vakıflar Genel Müdürlüğü teşkilatı hak- RG
teşkilatı hakkında 5114 sa- kındaki kanunda değişiklik yapılmasına dair olan
yılı kanunun yayımlanması. 3821 sayılı kanuna bağlı (1) ve (2) sayılı cetvellerde
değişiklik yapılmıştır. 5114 sayılı kanunla Vakıflar
Genel Müdürlüğü Teşkilatı'na bazı kadrolar eklenmiş
ve bazı kadrolar da çıkarılmıştır.
26
Haziran
Rüsumu sıhhiye kanununun Kanun buharlı, motorlu ve yelkenli gemilerden alına- RG
1. ve 4. maddelerinin değiş- cak sıhhiye (sağlık) resimlerini düzenlemektedir.
tirilmesi hakkında 5115 sayılı kanunun yayımlanması.
26
Haziran
Belediye kanununun 110.
maddesine iki fıkra eklenmesine dair 5116 sayılı kanunun yayımlanması.
İlk fıkra yol vergisine yapılacak zammı ve bu konuda RG
belediye meclislerinin yetkilerini düzenlemektedir.
İkinci fıkra ise masrafları karşılanamayacak olan yol,
su ve elektrik gibi işler için gelirlerin nasıl elde edileceğini düzenlemektedir.
26
Haziran
Köy enstitüleri kanununa
ek 5117 sayılı kanunun yayımlanması.
5117 sayılı kanuna göre enstitü öğretmenlerine 25 Li- RG
ra verilecektir.
28
Haziran
Türk parası kıymetini koruma hakkındaki 13 sayılı
karara ilişkin tebliğin yayımlanması.
Tebliğ, bankaların döviz alım ve satım işlemlerini, RG
bankaların uyması gereken noktaları, mal ihracında
ülkeye gelen dövizin tabi olacağı işlemleri, borsa
acentelerinin görevlerini ve seyahat ve nakliyat ortaklık ve acentelerinin yükümlülüklerini düzenlemektedir.
28
Haziran
Milletlerarası Banka'dan
400 milyon istiyoruz.
Beş senelik sanayi ve kalkınma planı gereğince Mil- C, 28
letlerarası Kalkınma ve İmar Bankası'ndan Temmuz Haziran
ayının ilk haftasında 400 milyon Dolar isteneceği ya- 1947
zılmaktadır.
1947 Yılı 905
G
Ay
Olay
Açıklama
Kaynak
28
Haziran
Türkiye ile Irak arasında
29.03.1946 tarihinde imzalanan anlaşma, ekleri, protokoller ve sözleşmelerin
onaylanması.
Yapılan anlaşmaya göre, Bağdat, Beyrut ve Şam ha- BCA:
30.18.1.2/
vaalanları ulaşıma açılmıştır. (C, 1 Temmuz 1947)
114.45.4
29
Haziran
İnsan hakları kanunu.
Bayan Roosevelt'in başkanlığındaki komisyon tara- C, 29
fından hazırlanan kanun tasarısı Birleşmiş Milletler Haziran
İnsan Hakları Komisyonu'nun Ağustos ayındaki top- 1947
lantısında görüşülecektir.
30
Haziran
Genel müfettişlik kurulması hakkında 3/5994 sayılı
Bakanlar Kurulu kararının
yayımlanması.
Bu karar doğrultusunda İçel, Seyhan, Hatay, Gazian- RG
tep ve Maraş illerinde idari, ekonomik, tarımsal ve
sosyal işlerin esaslı bir birlik içinde ahenkli olarak
tanzim ve idaresi için merkezi Adana olmak üzere bir
beşinci genel müfettişlik kurulmuştur. Bakanlar Kurulu kararında ayrıca 1 ve 2 sayılı yazılı cetvellerde
kadrolar da gösterilmektedir. Buna göre 1 sayılı cetvelde genel müfettiş, başmüşavir, hususi kalem müdürü, hususi kalem şefi ve yazı işleri müdürü bulunmaktadır.
30
Haziran
Cumhurbaşkanlığı ile parti
başkanlığı ayrılıyor.
DP'nin en çok şikayet ettiği hususlardan biri olan bu C, 30
durum hakkında CHP çevrelerinin kabul ettiği ve bu Haziran
amaçla parti tüzüğünün ilk kurultayda değiştirileceği 1947
söylenmektedir.
1
Temmuz T.C. Ziraat Bankası’nda üst Açık olan T.C. Ziraat Bankası genel müdür muavin- RG
yönetici atanması hakkında liğine İzmir şubesi müdürü Tarık Gürek tayin edil3/5945 sayılı Bakanlar Ku- miştir.
rulu kararının yayımlanması.
1
Temmuz Maliye Bakanlığı’nda üst
Vergiler temyiz komisyonu üyeliğine Mithat Metya RG
yönetici atanması hakkında tayin edilmiştir.
3/5954 sayılı Bakanlar Kurulu kararının yayımlanması.
1
Temmuz Hükümetle Demokrat Parti
arasında itilaf.
Celal Bayar, partisinin ihtilaller hazırlayan bir komite C, 1
Temmuz
değil, şerefli bir parti olduğunu söyledi.
1
Temmuz Paris konferansı bugün dağılıyor.
Paris konferansı, İngiltere, Rusya ve Fransa dışişleri C, 1
bakanlarını bir araya getiren ve Amerikan yardım pla- Temmuz
nının dağıtımı ile ilgili bir konferanstır. (C, 2 Temmuz 1947
1947) İngiliz Dışişleri Bakanı Bevin, Sovyetler'in
konferansa sunmuş olduğu teklifin kabul edilmesi
durumunda Marshall yardımlarından yararlanmanın
mümkün olamayacağını açıklamıştır. Konferans 2
Temmuz 1947'de dağılmıştır. (C, 3 Temmuz 1947)
1
Temmuz Sağlık bakanı tıp talebesinden şikayet ediyor.
Bakanın yapmış olduğu açıklamaya göre; tıp talebe C, 1
yurtlarındaki 150 öğrenciden sadece 50 kişi sınıf ge- Temmuz
1947
çebilmiştir.
2
Temmuz Ticaret Bakanlığı kadroları
hakkında 3/6053 sayılı Bakanlar Kurulu kararının yayımlanması.
Bu karar, Ticaret Bakanlığı merkez ve iller teşkilatı- RG
na eklenmiş olan kadroların kaldırılmasına dair ilişik
K/701 sayılı kararın yürürlüğe konulması hakkındadır. Bu düzenlemeyle bu durumdaki kişilere verilmek
üzere 200.000 Liralık ödenek ayrılmıştır.
906
Yönetim Zamandizini
1947
G
Ay
Olay
Açıklama
Kaynak
2
Temmuz Bazı malların alım ve satımının kontrole tabi tutulması hakkındaki K/644 sayılı kararın 6, 7 ve 8. maddelerinin değiştirilmesine ve
9. maddesinin kaldırılmasına dair olan ilişik K/702
sayılı kararın yürürlüğe konulması hakkında 3/6054
sayılı Bakanlar Kurulu kararının yayımlanması.
702 sayılı karara göre Ticaret Bakanlığı alım ve sa- RG
tım kontrolüne uymayanlar hakkında gerekli tutanağı
tutmaya, bu tutanakları milli korunma mahkemeleri
bulunan yerlerde milli korunma savcılığına vermeye
ve bu mahkemelerin bulunmadığı yerlerde de Cumhuriyet savcılığına vermeye yetkilidir. Ticaret bakanlığının bulunmadığı yerlerde ise kontroller vali ve
kaymakamların denetiminde belediyeler tarafından
yapılmaktadır.
2
Temmuz Başbakan, C. Bayar'ın nutkuna cevap veriyor.
Başbakan Recep Peker, Ulus Gazetesi'ne ülkenin C, 2
gündemiyle ilgili önemli açıklamalarda bulunmuştur. Temmuz
Peker, Amerika'dan beklenilen yardımla ilgili kısa 1947
sürede bir anlaşma imzalanacağını ve bu amaçla Bakanlar Kurulu'nun ekonomik kalkınmayı gerçekleştirecek kalkınma tasarısı hazırladığını açıklamıştır.
2
Temmuz Devlet reisliği ile parti baş- Genel başkanlık için Şükrü Saraçoğlu ve Kazım Ka- C, 2
kanlığının ayrılması.
rabekir'in isimleri geçmektedir. Bu şekilde bir düzen- Temmuz
lemeyle idarenin belli bir parti güdümünde işlemesi- 1947
nin önüne geçileceği ve bürokrasiyle parti arasındaki
bağın kesileceği iddia edilmektedir.
2
Temmuz Denizciler bayramı.
Kabotaj hakkının Türk bayrağına geçmesi, dün bü- C, 2
Temmuz
yük törenle kutlandı.
1947
2
Temmuz İktisadi işlerimiz. Türkiye'de tetkikler yapan Amerikan mümessilinin İzmir'de
beyanatı.
Thornburg açıklamasında özel teşebbüse önem ve- C, 2
rilmesi gerekliliği üzerinde durmuştur. Yine aynı ko- Temmuz
nuda yapmış olduğu bir açıklamada Türkiye'nin özel 1947
teşebbüse önem vermemesi durumunda Amerikan
özel teşebbüsünün Türkiye'ye gelmeyeceğini söylemiştir. (C, 8 Temmuz 1947)
2
Temmuz Amerikan deniz heyetinin
tetkikleri.
Amerikan deniz heyeti başkanı Amiral Hermann C, 2
Samsun'un hem askeri hem de ticari açıdan önemli Temmuz
1947
bir liman olduğunu vurgulamıştır.
2
Temmuz Marshall'ın Sovyetler'e cevapları.
Amerikan Dışişleri Bakanı George Marshall, Rus C, 2
kaynakların Amerika'ya affettiği emperyalist suçla- Temmuz
malara katılmadığını ve Amerikan'ın yardımlarla sa- 1947
dece cömertliğini gösterdiğini belirtmiştir. Marshall,
açıklamalarına ülkesinden Avrupa'ya 9 milyar Dolar
kıymetinde 82 milyon ton Amerikan malı gönderildiğini ve bu yardımlarda casusluk amacının bulunmadığını söylemiştir.
3
Temmuz Kocaeli’nde idari bağlantı
değişikliği.
Kocaeli'nin Gebze ilçesine bağlı Tavşancıl bucak RG
merkezi Aşağıhereke köyüne bağlanmıştır.
3
Temmuz İçişleri Bakanlığından, üst
yönetici atanması.
Şakir Karabay İstanbul ikinci sınıf emniyet amirliği- RG
ne tayin edilmiştir.
3
Temmuz İçişleri Bakanlığından, belediye başkanı seçiminin
onaylanması.
Antalya belediye başkanlığına Vasfi Cankatan'ın se- RG
çilmesi onaylanmıştır.
1947 Yılı 907
G
Ay
3
Temmuz Yurtta din öğretiminin serbest olması kararlaştı.
Milli Eğitim Bakanlığının yayınladığı tebliğiyle özel C, 3
din bilgileri dershanelerinin açılmasına izin verilmiş- Temmuz
tir. (Gazetede bu şekilde bir haber çıkmasına rağmen 1947
arşiv kayıtlarında bu konuda bir düzenlemeye rastlanmamıştır.)
3
Temmuz İngiltere'nin iktisadi planı.
Ekonomiyi Planlaştırma Bakanı Herbert Morrison C, 3
İngiltere'nin beş senelik bir kalkınma planı hazırladı- Temmuz
ğını açıklamıştır. 13.08.1947 tarihli Cumhuriyet Ga- 1947
zetesi'nin haberine göre de yeni tasarı Avam Kamarası'nda kabul edilmiştir. Tasarıyla hükümete ülkenin
endüstri, servet kaynakları ve işçiliği hakkında geniş
bir karar alma hakkı verilmiştir. (C, 14 Ağustos 1947)
4
Temmuz Çankırı’da idari bağlantı
değişikliği yapılması.
Çankırı'nın Çerkeş ilçesinin Boduroğlu köyüne bağlı RG
Yörükviran mahallesinin bağımsız bir köy haline getirilmesi hakkında tamim yayımlanmıştır.
4
Temmuz Paris'te Rusyasız bir konfe- 22 ülkenin temsilcilerinin katılacağı toplantıya Tür- C, 4
rans toplanıyor.
kiye de çağrılmıştır. Konferansın temel amacı Avru- Temmuz
pa'nın tekrar kalkınabilmesi için bir program hazır- 1947
lanması ve her memleketin kaynaklarının ayrıntılı bir
dökümünün ortaya konulmasıdır. Türkiye'den toplantıya Paris büyükelçisi Menemencioğlu'nun katılması
kararlaştırılmıştır. (Konferans 12.07.1947'de toplanmış ve konferans 15.07.1947'de sona ermiştir.)
4
Temmuz Bürokrasi felsefesi.
Gazetede Prof. Fındıkoğlu'nun kaleme aldığı bürok- C, 4
rasi felsefesi yazısı oldukça ilgi çekicidir. Yazı Feri- Temmuz
dun Ergin'in dilimize çevirdiği Von Mises'in Bürok- 1947
rasi adlı kitabını temel almakta ve yazarın bürokrasi
konusundaki görüşleri övülmektedir. Fındıkoğlu, bugün ekonomiyi planlaştırmanın, bütün dünyayı bir
büro haline getirmenin, halkı bürokratlaştırmanın,
özel teşebbüsü kökünden kaldırmanın demokrasi açısından sakıncalarına değinmekte ve dönem içinde bu
görüşlerin önem kazandığını belirtmektedir. Ona göre; devletin işi devlete, özel teşebbüsün işi de ferde
bırakılmalıdır. (05.09.1947 tarihli Cumhuriyet Gazetesi'nde Fındıkoğlu'nun "bürokrasinin ıslahı mümkün
müdür?" başlıklı bir yazısı daha çıkmıştır.)
8
Temmuz İçişleri Bakanlığından, üst
yönetici atanması.
Haluk Nihat Pepey İçişleri Bakanlığı ikinci müsteşar- RG
lığına tayin edilmiştir.
8
Temmuz Ulaştırma Bakanlığından,
üst yönetici atanması.
Hikmet Ilgaz Liman ve Denizişleri Dairesi başkanlı- RG
ğına tayin edilmiştir.
8
Temmuz Amerikan yardımını imzalamak üzere Dışişleri Bakanı Hasan Saka’ya yetki
verilmesi.
Türkiye ile ABD arasındaki yardım anlaşması BCA:
12.07.1947 tarihinde imzalanmıştır. Anlaşma hem 30.18.1.2/
güvenlik kuvvetlerinin takviyesini hem de ekonomi- 114.47.14
nin istikrara kavuşturulması amacıyla yapılmıştır. Bu
anlaşma Türk-Amerikan ilişkilerinde bir dönüm noktasını oluşturmuş ve iki ülke arasındaki siyasi ve
ekonomik ilişkiler bu anlaşma temelinde yürütülmüştür. (C, 13 Temmuz 1947)
9
Temmuz Başbakanlıktan, üst yönetici atanması.
Rıza Güver Vakıflar Genel Müdürlüğü varidat ve RG
tahsilat müdürlüğüne tayin edilmiştir.
908
Olay
Yönetim Zamandizini
Açıklama
Kaynak
G
Ay
Olay
Açıklama
Kaynak
9
Temmuz İçişleri Bakanlığından, mülki memur atanması.
Ayvalık kaymakamı Abdullah Parla emniyet genel RG
müdürlüğü şube müdürlüğüne tayin edilmiştir.
9
Temmuz Isparta’dan Konya’ya idari
bağlantı değişikliği.
Isparta'nın Karaağaç ilçesi merkez bucağına bağlı RG
Bademli, Mumcular, Yenice, Kutlar (Kürt) köylerinin Konya'nın Beyşehir ilçesi Manastır bucağına bağlanmasına dair olan 20895 sayılı kararı iptal edilmiştir.
9
Temmuz Sağlık ve Sosyal Yardım
Genel müdürlüğe Dr. Ferit Gürsan tayin edilmiştir.
Bakanlığından, üst yönetici
atanması.
10
Temmuz Dernek düzenlemesi hakBu kararla İzmir İşçi Sağlığını Koruma Derneği ge- RG
kında 3/6009 sayılı Bakan- nel menfaatlere yararlı derneklerden sayılmıştır.
lar Kurulu kararının yayımlanması.
11
Temmuz İstanbul limanı tüzüğü
hakkında 3/6041 sayılı Bakanlar Kurulu kararının yayımlanması.
Bu kararla İstanbul limanı tüzüğünün 42. ve 45. RG
maddeleri değiştirilmiştir. Değişen maddeler tüzükte
sayılmayan Türk ve yabancı gemilerin uymak zorunda oldukları yükümlülükleri düzenlemektedir.
11
Temmuz Basın kartı yönetmeliğinin
yayımlanması.
Bakanlar Kurulunun 08.02.1947 tarih ve 3/5351 sayı- RG
lı kararıyla kabul edilen basın kartı yönetmeliğinin
bazı maddeleri değiştirilmiştir. Değişiklik basın kartı
almada aranan özel şartlarla ilgilidir.
14
Temmuz Paris konferansında Türk
teklifi kabul edildi.
Avrupa İşbirliği Komitesi kurulmasına ve komitenin C, 14
bütün devletlerin üyelerinden oluşmasına karar ve- Temmuz
rilmiştir. Sovyetler de Marshall Planı ile rekabet ede- 1947
bilmek amacıyla Doğu Avrupa'da bir blok kurma çalışmalarına başlamıştır.
16
Temmuz Vali atamaları hakkında
Bu kararla Yozgat milletvekili İhsan Olgun Hatay va- RG
3/6099 sayılı Bakanlar Ku- liliğine, Seyhan vali muavini Emin Refik Kırış Muş
rulu kararının yayımlanması. valiliğine ve mülkiye müfettişlerinden Turgut Başkaya da Siirt vali vekilliğine getirilmişlerdir.
17
Temmuz Ticaretin düzenlenmesine ve Tebliğ fiyat kontrolüne yetkili olanlar, bunların gö- RG
ihtikarla mücadeleye dair
revleri ve bu işlerin ne suretle yapılacağı ile ilgilidir.
47 sayılı sirküler.
17
Temmuz Anayasada yapılması düşü- Yapılan çalışmalarla anayasaya cumhurbaşkanının C, 17
nülen değişiklik.
üyesi bulunduğu partide faal görevler üstlenmemesi Temmuz
1947
gerektiğinin eklenmesine çalışılmaktadır.
17
Temmuz 10 yıllık ilk öğretim planı.
18
Temmuz New-York'ta bir basın ata- Basın ataşesi olarak Feridun Kurtandolsun ve ataşe RG
şeliği kurulması hakkında
yardımcısı olarak da İhsan Atakent tayin edilmiştir.
3/6077 sayılı Bakanlar Ku- (RGT:19.07.1947, 6662)
rulu kararının yayımlanması.
21
Temmuz İkinci bir meclisin teşkiline Yıl içerisinde Demokrat Parti ve Cumhuriyet Halk C, 21
doğru.
Partisi arasında yaşanan gerginlikler nedeniyle Tem- Temmuz
muz ayı içerisinde gazetelerde ikinci bir meclisin ku- 1947
rulması yönünde haberler çıkmaya başlamıştır.
RG
Milli Eğitim Bakanlığı, valiliklerin ve milli eğitim C, 17
müdürlüklerinin ilk öğretim hakkında 10 yıllık plan- Temmuz
1947
lar hazırlanması konusunda bir tebliğ yayınlamıştır.
1947 Yılı 909
G
Ay
22
Temmuz CHP tüzüğünde yapılacak
değişiklikler.
Yapılan hazırlıklara göre; parti genel başkanının aynı C, 22
zamanda başbakan olacağı ve cumhurbaşkanının sa- Temmuz
dece partinin bir üyesi olarak kalacağı belirtilmekte- 1947
dir.
29
Temmuz Vali ataması hakkında 3/
6126 sayılı Bakanlar Kurulu kararının yayımlanması.
Bu kararla Kastamonu valisi Dr. Mithat Altıok Zon- RG
guldak valiliğine tayin edilmiştir.
29
Temmuz Vali atamaları hakkında 3/
6136 sayılı Bakanlar Kurulu kararının yayımlanması.
Bu kararla Fuat Yurttaş Hatay, Feyzi Gürel Giresun, RG
Rebii Karatekin Sivas, Nuri Atay Maraş, Asım Türeli
Isparta, Gafur Soylu Kastamonu, Cavit Ünver Rize,
Akif İşcan Amasya, Ali Rıza Ünal Diyarbakır, Şinasi
Turgan Bingöl, Feyyaz Bosut Burdur ve Nurettin
Aynuksan Van valiliklerine tayin edilmişlerdir.
29
Temmuz İçişleri Bakanlığı’nda üst
yönetici atanması hakkında
3/6137 sayılı Bakanlar Kurulu kararının yayımlanması.
Bingöl valisi Cevat Ökmen beşinci genel müfettişlik RG
başmüşavirliğine ve İzmir idare kurulu üyelerinden
Dilaver Argun dördüncü genel müfettişlik
başmüşavirliğine tayin edilmişlerdir.
29
Temmuz İler Bankası’nda üst yönetici atanması hakkında 3/
6138 sayılı Bakanlar Kurulu kararının yayımlanması.
İller Bankası Genel Müdürlüğüne Sümerbank eski RG
genel müdürü Hulki Alisbah tayin edilmiştir.
30
Temmuz Anayasada değişiklik.
Bazı CHP mensupları altı oktan ikisinin demokratik C, 30
gelişmeyi engelleyebileceğini ileri sürmektedirler. Temmuz
Tartışmaya açılan ilkeler devletçilik ve devrimcilik- 1947
tir. 1947 yılının en önemli gelişmelerinden biri anayasada köklü değişikliklerin yapılmak istenmesidir.
Yıl içerisinde gazetelere birçok kez konu olan bu gelişmenin nedeni mevcut anayasanın bir zorunluluk
ürünü olduğu ve dönemin demokratik gelişmelerine
uygun olmadığı yönündeki düşüncelerdir. Bu tartışmalarda özellikle ikinci bir meclisin kurulması gerektiği yönündeki görüşler ilgi çekicidir.
1
Ağustos
İçişleri Bakanlığından, mülki memur atamalarının yapılması.
Amasya valisi Salim Hazar İçişleri Bakanlığı müste- RG
şar muavinliğine ve Maraş valisi Osman Nuri Tekeli
İçişleri Bakanlığı teftiş kurulu başkanlığına tayin
edilmişlerdir.
1
Ağustos
Sağlık ve Sosyal Yardım
Sağlık Propagandası ve Tıbbi İstatistik Genel Müdür- RG
Bakanlığından, üst yönetici lüğüne Dr. Kadri Olcar tayin edilmiştir.
atanması.
1
Ağustos
Sağlık ve Sosyal Yardım
Teftiş kurulu başkanlığına Dr. Kemal Önge tayin RG
Bakanlığından, üst yönetici edilmiştir.
atanması.
2
Ağustos
Adalet Bakanlığından, üst
yönetici atanması.
Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü fen başmüfettiş- RG
liğine Sıtkı Yurdal ve üçüncü sınıf tapu ve kadastro
müfettişliğine Macit Erbudağ tayin edilmişlerdir.
2
Ağustos
İçişleri Bakanlığından, üst
yönetici atanması.
Dördüncü genel müfettişlik emniyet müşavirliğine RG
Nimet Bener tayin edilmiştir.
910
Olay
Yönetim Zamandizini
Açıklama
Kaynak
G
Ay
Olay
Açıklama
Kaynak
2
Ağustos
İçişleri Bakanlığından, belediye başkanı seçiminin
onaylanması.
Kastamonu belediye başkanlığına Şeraffettin Sabir'in RG
yiğit'in seçilmesi onaylanmıştır.
2
Ağustos
İçişleri Bakanlığından, üst
yönetici atanması.
İhsan Kahyaoğlu Seyhan vali yardımcılığına tayin RG
edilmiştir.
5
Ağustos
Avrupa'ya yapılacak Amerikan yardımı.
Avrupa'nın Amerikan yardımından yararlanması için C, 5
çalışmalarına devam eden Paris konferansının icra Ağustos
heyeti, konferansa katılan on altı devletten Avrupa'- 1947
nın kalkınmasına nasıl katkıda bulanabilecekleri ve
kendilerinin de ne kadar yardıma ihtiyaç duydukları
konusundaki bilgileri toplamıştır. Gazete haberinde
dikkati çeken en önemli husus, İngiliz Dışişleri Bakanı Bevin'in bu çalışmaların ABD sermaye kesiminden gelen baskılarla hazırlanmadığını ve çalışmaların da Marshall planı olarak nitelendirilmemesi gerektiği yönündeki açıklamasıdır.
6
Ağustos
"Şambr Dö Kommers
Belj'an Türki" adlı derneğin
kurulmasına izin verilmesi
hakkında 3/6152 sayılı Bakanlar Kurulu kararının yayımlanması.
Merkezi İstanbul olacak olan bu dernek, Belçika ile RG
memleketimiz arasında dostluk münasebetlerini ve
ticaretin gelişmesini sağlamak amacıyla kurulmaktadır.
7
Ağustos
İşçilerin sosyal güvenceleriyle ilgili 3/6192 sayılı
Bakanlar Kurulu kararının
yayımlanması.
Bu karar, iş kazalarıyla meslek hastalıkları ve analık RG
sigortaları kanunu gereğince verilecek ödeneklerin
hesabına esas tutulacak günlük kazançların 1000 kuruşa çıkarılması hakkındadır.
7
Ağustos
Denizli’den Afyon’a idari
bağlantı değişikliğinin yapılması.
Denizli'nin Çivril ilçesinin Homa bucağına bağlı Bo- RG
züyük, Sütlaç, Yapağlı, Bostancı ve Duman köyleri
Afyon'un Dınar ilçesinin merkez bucağına bağlanmıştır.
7
Ağustos
Milli Eğitim Bakanlığından, üst yönetici atanması.
Milli Eğitim Bakanlığı başmüfettişliğine Çanakkale RG
eski milletvekili Reşat Nuri Güntekin tayin edilmiştir.
7
Ağustos
Doğu illerinin kalkınması
için hazırlanan rapor.
Üçüncü umumi müfettişlik bölgesinde incelemelerde C, 7
bulunan heyet doğu illerine yönelik bir rapor yayın- Ağustos
lamıştır. Raporda dört temel nokta önem taşımakta- 1947
dır. Bunlar, Erzurum'a kadar elektrik ulaştırılması,
linyitin işlenerek halkın tezekle ısınmasının önüne
geçilmesi, Erzurum'da et kombinasının kurulması ile
batıdaki büyük şehirlerin et ihtiyacının karşılanması
ve kesilen hayvanların yününden yararlanabilmek
için mensucat sanayinin kurulması.
9
Ağustos
Tababet uzmanlık belgeleri
hakkında tüzüğün yürürlüğe konulması hakkında 3/
6177 sayılı Bakanlar Kurulu kararının yayımlanması.
Tüzük herhangi bir tıp kolunda uzman olmak isteyen- RG
lerde aranılan nitelikleri düzenlemektedir.
9
Ağustos
Tarım müsteşarı tekrar vazifeden uzaklaştırıldı.
Tarım Bakanlığı Müsteşarı Fehmi Kalaycıoğlu, daha C, 9
önceden Başvekalet Yüksek Murakabe Heyeti'ne ta- Ağustos
yin edilmesi üzerine, rızası alınmadan ücretli bir gö- 1947
1947 Yılı 911
G
Ay
Olay
Açıklama
Kaynak
reve naklinden dolayı Maliye ve Tarım Bakanları
aleyhine dava açmıştır. (Kalaycıoğlu 15.05.1947 tarihinde bakanlık emrine alınmıştır. BCA:29.04.197,
30.11.1 .0/193. 21.15) Danıştay kendisini haklı bularak kararı iptal etmiş ancak Tarım Bakanı kendisini
bu sefer de bakanlık emrine almıştır. Tarım Bakanı
Faik Kurdoğlu, ileriki günlerde yapmış olduğu açıklamada bu uygulamanın nedenini Kalaycığlu'nun
müsteşarlık için kanunun gerektirdiği barem derecesine ve hizmet süresine sahip olmaması olarak açıklamıştır. (C, 22 Ağustos 1947). Müsteşar, bakanlık
emrine alınmasına ilişkin Danıştay'da açmış olduğu
davayı da kazanmış ve eski görevine dönmüştür. (C,
20 Kasım 1947)
11
Ağustos
CHP kurultayında ele alınacak meseleler.
Genel sekreter yardımcısı, İnönü ile yaptığı görüşme- C, 11
ler sonucunda yapmış olduğu açıklamada anayasada Ağustos
değişiklik yapılmayacağını açıklamıştır. Genel sekre- 1947
ter yardımcısı Trabzon milletvekili Faik Ahmed Barutçu, idare mekanizmasının partilere karşı kanuni tarafsızlığının kusursuz olması yönündeki görüşlere katıldığını ancak zaten parti tüzüğünde parti başkanının
cumhurbaşkanı olduğu taktirde başkanvekilinin partiye başkanlık edeceği yönünde bir madde bulunduğu
ve bu nedenle de anayasada herhangi bir değişiklik
yapılmasına gerek olmadığını açıklamıştır. (Genel
sekreterin bu açıklamalarına yönelik olarak
12.08.1947 tarihli Cumhuriyet Gazetesi'nde CHP'li
bazı milletvekillerinin katılmadığı ve çok partili rejimin gerektirdiği değişiklikleri yapabilmek için bazı
adımların atılması gerektiği yönünde bir haber çıkmıştır.)
11
Ağustos
İstatistik genel müdürü vefat etti.
Uzun zamandır kalp rahatsızlığı bulunan Başbakanlık C, 11
İstatistik Genel Müdürü Celal Aybar tedavi gördüğü Ağustos
1947
Numune Hastanesi'nde hayatını kaybetmiştir.
12
Ağustos
Türk Coğrafya Kurumu
Bu karar, Türk Coğrafya Kurumu'nun genel menfaat- RG
hakkında 3/6216 sayılı Ba- lere yararlı derneklerden sayılmasına ilişkindir.
kanlar Kurulu kararının yayımlanması.
12
Ağustos
Türkiye Hayırlar Yaptırma Bu karar, Türkiye Hayırlar Yaptırma ve İdame Ettir- RG
ve İdame Ettirme Derneği
me Derneği’nin genel menfaatlere yararlı derneklerhakkında 3/6217 sayılı Ba- den sayılmasına ilişkindir.
kanlar Kurulu kararının yayımlanması.
12
Ağustos
Serbest Demokrat Parti'nin
kurulması.
Eski gazetecilerden Nazmi Sadık ve yedi arkadaşının C, 12
kurduğu partinin tüzüğü İçişleri Bakanlığı'na gönde- Ağustos
rilmiştir. Partinin en önemli özelliği, devletçi politi- 1947
kaların karşında yer alması ve liberal prensiplere bağlı olduğunu açıklamasıdır.
12
Ağustos
Amerika'nın bize verdiği
silahlar yola çıkıyor.
İngiliz haber ajansı Britanova'nın haberine göre; Tür- C, 12
kiye'ye 23 milyon İngiliz Lirası tutarında Amerikan Ağustos
silahı yollanacak ve bundan başka da Türk ordusu 1947
için 2 milyon İngiliz Lirası daha harcanacaktır.
912
Yönetim Zamandizini
G
Ay
Olay
Açıklama
Kaynak
14
Ağustos
Devlet Demiryolları ve
Limanları İşletme Genel
Müdürlüğü’nün memur ve
hizmetlilerine dair tüzüğün
yayımlanması.
Tüzük, Devlet Demiryolları ve Limanları İşletme RG
Genel Müdürlüğü memur ve hizmetlilerine verilecek
harcırah, tazminat ve tahsisatlar hakkındaki tüzüğün
bazı maddelerinin değiştirilmesine ve bu tüzüğe bazı
hükümler eklenmesine ilişkindir. Değişiklikler, seyahat gündeliğinin hangi durumlarda verilip verilmeyeceğini ve gündeliğin belirlenmesinde derecelere karşılık gelen gündelikleri düzenlemektedir.
15
Ağustos
Veremle mücadele.
B.C.G. aşısının memleketimizde tatbik edilmesine C, 15
karar verilmiştir. Ayrıca da bu amaçla seyyar röntgen Ağustos
cihazı 22.08.1947 tarihinde faaliyete geçmiştir. (C, 1947
23 Ağustos 1947)
16
Ağustos
Belediye yapı ve yolları tüzüğünün yayımlanması.
Tüzük belde planlarının nasıl hazırlanacağını, arsala- RG
rın birleştirme ve dağıtılmasını ve kadastro işlerini
düzenlemektedir.
16
Ağustos
İzmir fuarı 11 memleketin
iştirakiyle açılıyor.
Ticaret, Ekonomi, Ulaştırma ve Maliye Bakanlarının C, 16
katılacağı açılışa İran, Yunanistan, Fransa, Bulgaris- Ağustos
tan, Yugoslavya ve Çekoslovakya resmen; Polonya, 1947
İngiltere, Hindistan, İtalya ve Amerika ile İsviçre'den
belirli firmalar katılacaktır. (Fuar, 20.08.1947 tarihinde açılmıştır.)
21
Ağustos
İçişleri Bakanlığından, emniyet üst yönetici ataması.
İstanbul emniyet müdürü Ahmet Demir emniyet ge- RG
nel müdürlüğüne ve emniyet genel müdür yardımcılarından Sebati Ataman İstanbul emniyet müdürlüğüne tayin edilmişlerdir.
21
Ağustos
Sağlık ve Sosyal Yardım
Yozgat sağlık ve sosyal yardım müdürlüğüne Dr. İz- RG
Bakanlığından, üst yönetici zettin Özden tayin edilmiştir.
ataması.
21
Ağustos
Çimento darlığını önleyecek tedbirler.
Fabrikaların sayısı arttırılacak, özel teşebbüs teşvik C, 21
edilecek ve çimento satışları illere göre paylaştırıla- Ağustos
1947
caktır.
21
Ağustos
400 milyon dolarlık istikraz.
Hükümet, Dünya Bankası'ndan 400 milyon dolarlık C, 21
borç istemiştir. Borcun özellikle sanayi ve ziraat ala- Ağustos
nında kalkınma ve yenileşme çabalarına ayrılması 1947
planlanmaktadır.
22
Ağustos
Ankara'da kurulan motor
fabrikası.
Fabrikanın Cumhuriyet Bayramı'nda açılması plan- C, 22
Ağustos
lanmaktadır.
1947
22
Ağustos
Köy enstitüsü mezunu öğretmenlerle köy sağlık memurlarının geçimlerini düzenlemek üzere 3803, 427
ve 4459 sayılı kanunlara ek
kanun tasarısı.
Milli Eğitim Bakanlığının hazırlamış olduğu kanun BCA:
tasarısına göre; bugüne kadar kendilerine toprak veri- 30.18.1.2/
len öğretmenlerin bu hakları korunacak ve diğer öğ- 114.57.19
retmenlere de yeterli bir ücret verilecektir. (C, 16
Ağustos 1947)
22
Ağustos
2559 sayılı polis vazife ve
salahiyet kanununun 18.
maddesinin değiştirilmesi
hakkında kanun tasarısı.
Antidemokratik bir kanun olarak nitelendirilen polis BCA:
vazife ve salahiyetleri kanununda değişiklik yapılma- 30.18.1.2/
sını öngören tasarıda polis gözetiminde bulundurma 114.57.20
süresi yedi güne indirilmektedir. (C, 28 Ağustos
1947)
1947 Yılı 913
G
Ay
Olay
Açıklama
Kaynak
23
Ağustos
Çalışma Bakanlığı teftiş
kurulu tüzüğünün yayımlanması.
Tüzük teftiş kurulunun ve müfettişlerin görevlerini, RG
yetkilerini ve tayinlerinin nasıl olacağını düzenlemektedir.
24
Ağustos
Yunan kabinesi dün ansızın Yunan hükümetinin iç siyasette yaşanan çalkantılar C, 24
istifa etti.
konusunda yaşanılan görüş ayrılıklarından dolayı isti- Ağustos
fa ettiği ve kralın yeni hükümeti kurma görevini Halk 1947
Partisi Lideri Çaldaris'e verdiği belirtilmektedir. Hükümet, yaşanan iç sıkıntılardan dolayı ancak
30.08.1947 tarihinde kurulabilmiş (C, 31 Ağustos
1947) Ancak güvenoyu alamadığından yeni hükümetin koalisyon şeklinde kurulması 7 Eylül'e sarkmıştır.
Yeni hükümetin başbakanı Sophoulis olmuş ve halkçıların lideri Konstantin Çaldaris de başbakan yardımcısı olmuştur. (C, 8 Eylül 1947)
25
Ağustos
Türkiye, Sağır, Dilsiz ve
Bu kararla Türkiye, Sağır, Dilsiz ve Körler Tesanüt RG
Körler Tesanüt Derneği
Derneği'nin genel menfaatlere yararlı derneklerden
hakkında 3/6283 sayılı Ba- sayılmıştır.
kanlar Kurulu kararının yayımlanması.
25
Ağustos
Yeni yıl bütçesi.
Masraf bütçesinde esaslı tasarrufların yapılması ve C, 25
Ağustos
bazı kadroların kaldırılması planlanmaktadır.
1947
26
Ağustos
Danıştay tüzüğünün yayım- Tüzük meslek memurlarının görev ve yetkilerini, ida- RG
lanması.
ri dairelerde ve genel kurulda işlerin görülmesi yöntemlerini ve idari davaların yargılama usullerini düzenlemektedir.
27
Ağustos
İçişleri bakanlığından, bakanlık emrine alınma işleminin yapılması.
Konya'nın Karapınar kaymakamı Sadri Artuç bakan- RG
lık emrine alınmıştır.
27
Ağustos
Ticaret Bakanlığından, üst
yönetici ataması.
Dış ticaret dairesi başkanlığı müşavirliğine Nuri RG
Sertoğlu tayin edilmiştir.
29
Ağustos
Amortisman sandığı hakkındaki 2794 sayılı kanunun bazı maddelerinin değiştirilmesine ve bu kanuna
bazı maddeler eklenmesine
dair 5119 sayılı kanunun
yayımlanması.
Amortisman sandığı 14.06.1935 tarihli ve 2794 sayılı RG
kanunla kurulmuştur. Tüzel kişiliğe sahip ve özel hukuk hükümlerine bağlı olan amortisman sandığının
görevi devletin iç ve dış borçlarına ilişkin tahvil ve
bonoların piyasasını düzenlemek, bu borçları elverişli
şartlarda azaltmak veya ortadan kaldırmak için gereken müdahale ve işlemleri yapmaktır.
29
Ağustos
Askeri terfi listesi yüksek
tasdikten çıktı.
Sadece kara kuvvetlerinde 4076 subay bir üst derece- C, 29
ye yükseltilmişlerdir. Bu atamayla beraber dört kor- Ağustos
general orgeneral, dört tümgeneral korgeneral ve 1947
yirmiden fazla albay da general olmuştur.
30
Ağustos
Kabinede değişiklikler yapılması bekleniyor.
Yaklaşık birkaç ay boyunca gazetelerde yer alan bu C, 30
haber 30 Ağustos tarihli Cumhuriyet Gazetesi'nde Ağustos
hangi bakanların değişeceğinin de belirtilmesi üzeri- 1947
ne su yüzüne çıkmıştır. Habere göre; değişiklikleri
istihsal ve ticaret ile alakalı bakanlıklarda yapılacağı
beklenmektedir. 02.09.1947 tarihli Cumhuriyet Gazetesi'nin haberine göre de hükümette beş bakanın değiştirilmesinin beklendiği belirtilmektedir.
914
Yönetim Zamandizini
G
Ay
Olay
Açıklama
Kaynak
30
Ağustos
Ankara valisi bir heyetle
Rusya'ya gidiyor.
Gezi, Moskova’nın 800. yıldönümü münasebetiyle C, 30
Ağustos
yapılmaktadır.
1947
30
Ağustos
Belediyemizin yeni bütçesi. İstanbul belediyesi daimi encümenine gönderilen C, 30
bütçeye göre gelirler, 26 milyon Lira iken masraflar Ağustos
45 milyon Lira olarak açıklanmıştır. 26 milyon Lira- 1947
lık gelirin de 18 milyon Lirasının maaşlara verilmesi
planlandığından geriye kalan 8 milyon Liranın kamu
hizmetlerinin ifası için yetersiz olduğu söylenmektedir.
1
Eylül
Avrupa kömür kurulu anlaşmasının bir yıl uzatılmasına dair olan protokolün
onanması hakkında 5120
sayılı kanunun yayımlanması.
Anlaşma, Türkiye, Belçika, Çekoslovakya, Danimar- RG
ka, Fransa, Yunanistan, Lüksembourg, Hollanda,
Norveç, Polonya, Büyük Britanya, Kuzey İrlanda
Birleşik Krallığı ve Amerika Birleşik Devletleri arasında 12.12.1946 tarihinde Londra'da imzalanmıştır.
1
Eylül
Neuchatel'de imza edilen
sınai mülkiyet haklarının
korunmasına ve onarılmasına dair anlaşmanın onanması hakkında 5121 sayılı
kanunun yayımlanması.
Anlaşma 08.02.1947 tarihinde imzalanmıştır.
1
Eylül
Filistin'in iki parçaya taksimi kararlaştı.
Hayfa, Tel-Aviv ve Yafa bölgeleri Yahudilere; diğer C, 1 Eylül
1947
kısım da Araplara verilecektir.
1
Eylül
Demiryollarımızda yeni ıslahat.
Amerika'nın Alman işgal bölgesinde kullanılmak C, 1 Eylül
üzere Avrupa'ya getirdiği lokomotiflerden elli tanesi- 1947
nin alınmasına yönelik bir anlaşma yapılmıştır. Ayrıca iki Amerikalı uzman da Haydarpaşa ve Şimendifer
bakımından diğer önemli bölgelerde incelemeler yapacaklardır.
1
Eylül
Denizli milletvekili DP'ye
ilhak etti.
Reşad Aydınlı, Recep Peker'in hala totaliter zihniyet- C, 1 Eylül
te ısrar ettiğini ve bu nedenle CHP'den ayrıldığını 1947
açıklamıştır.
1
Eylül
Murgul bakır madenleri.
Tesisat ikmal edildi, gelecek sene çalışmalara başla- C, 1 Eylül
nıyor. Ergani'den sonra bakır açısından ikincil öneme 1947
sahip olan ve 1938 yılında temeli atılan ancak dünya
savaşı nedeniyle bitirilemeyen tesisin büyük oranda
bittiği ve gelecek yıl üretime başlanacağı açıklanmıştır.
2
Eylül
Meclis Amerikan yardım
anlaşmasını kabul etti.
Dışişleri Bakanı Hasan Saka yapmış olduğu konuş- C, 2 Eylül
mada anlaşmanın ne Türkiye'nin bağımsızlığına zarar 1947
verdiğini ne de Türkiye'nin bu anlaşmayla birlikte bir
başka ülkenin bağımsızlığına yönelik bir taahhütte
bulunduğunu söylemiştir.
3
Eylül
Krom madeni devrine ilişkin 3/6287 sayılı Bakanlar
Kurulu kararının yayımlanması.
Eskişehir'in Mihalıççık ilçesine bağlı Bahtiyar kö- RG
yünde bulunan krom madeni Halis Demirel ve Şakir
Yorulmaz'a verilmiştir. 1947 yılı içerisinde 1 imtiyaz
devri daha yapılmıştır.
3
Eylül
Ottava elçiliği hakkında
Bu kararla Ottava elçiliği büyükelçiliğe yükseltilmiş RG
3/6327 sayılı Bakanlar Ku- ve buraya Muzaffer Göker tayin edilmiştir.
rulu kararının yayımlanması.
RG
1947 Yılı 915
G
Ay
Olay
Açıklama
3
Eylül
Amerikalı uzmanların tenkitleri ve sanayiciler.
Gazete haberine göre; sanayiciler, devletin elindeki C, 3 Eylül
sanayi yatırımlarını derhal özel teşebbüse devretme- 1947
sini istemektedirler. Sanayicilerin bu görüşleri, Yirminci Asır Vakfı adına Türkiye'de bulunan Amerikalı
uzman Thornburg'un ekonomik kalkınma için özel
teşebbüse daha çok önem verilmesi gerektiğine yönelik olarak yapmış olduğu açıklamayı takiben gazete
haberlerinde yerini almıştır.
5
Eylül
Türkiye hükümeti ile Amerika Birleşik Devletleri hükümeti arasında 12.07.1947
tarihinde Ankara'da imzalanan Türkiye'ye yapılacak
yardım hakkında anlaşmanın onanmasına dair 5123
sayılı kanunun yayımlanması.
Anlaşmada yardımın gerekçesi olarak Türkiye'nin RG
hürriyetini ve bağımsızlığını korumak için güvenlik
kuvvetlerini takviye etmek ve ekonomisinin istikrarını muhafaza etmek olarak açıklanmaktadır.
5
Eylül
Mecliste iki sual. Maliye
bakanı, kırtasiyeciliği arttıran mali formaliteler için
izahat verdi.
Maraş milletvekili Emin Soysal'ın sözlü sorusuna ce- C, 5 Eylül
vap veren Maliye bakanı Halid Nazmi Keşmir, kırta- 1947
siyeciliği maddi sorumluluk taşıyan işlerin doğurduğunu, özellikle vergilerin tarh, tahakkuk ve tahsil işlerinin ayrı olması ve ayrı dairelerde yapılmasının bu
duruma yol açtığını ve bu nedenle ayrı iki dairenin
birleştirilmesinin düşünüldüğünü açıklamıştır. (BCA:
01.09.1947 /30.1.0.0/53.316.12)
5
Eylül
DP'ye katılan yeni milletvekili.
Burdur bağımsız milletvekili Ahmed Çınar, DP'ye C, 5 Eylül
katılma nedenini, ülkenin içinden geçtiği kritik koşul- 1947
lara ve bu koşullarda CHP'nin statükocu politikalar
güderken DP'nin yeni bir hürriyet ve refah dönemi
yaratma yönündeki politikaları olarak belirtmiştir.
6
Eylül
Bazı bakanlıklarda değişik- Milli Savunma Bakanlığına İzmir milletvekili Münir RG
likler yapılması.
Birsel, İçişleri Bakanlığına Erzurum milletvekili Münir Hüsrev Göle, Ekonomi Bakanlığına Diyarbakır
milletvekili Cavit Ekin, Tarım Bakanlığına İzmir milletvekili Şevket Adalan, Çalışma Bakanlığına Tahsin
Bekir Balta ve Ticaret Bakanlığına da Halit Nazmi
Keşmir tayin edilmişlerdir. Kabinede yapılan bu değişiklikler, ticaret ve ekonomi işlerinin kötü gittiğinin
başbakan Recep Peker'in de kabul ettiği ve bu değişikliklerden sonra bu alanlarda önemli politika değişikliklerinin beklendiği şeklinde yorumlanmaktadır.
(C, 6 Eylül 1947)
6
Eylül
Konya’da belediye işleri
hiç de iyi yürümüyor.
Şehrin elektriklerinin sık sık kesilmesi ve emek temi- C, 6 Eylül
ninde sıkıntılar yaşanması halkta büyük sıkıntılar ya- 1947
ratmaktadır.
6
Eylül
Fransız kabinesi istifa etti.
Başbakan Paul Ramadier, mecliste aldığı güven oyu- C, 6 Eylül
1947
nu yeterli görmediğinden istifa kararı almıştır.
7
Eylül
7 Eylül kararlarının birinci
yıl dönümü.
Gazetede halka refah ve ferahlık getireceği vaat edi- C, 7 Eylül
len kararların tam tersine sıkıntı ve pahalılık getirdiği 1947
belirtilmektedir. Gazete bu konuda 50 vatandaşla yapılan bir anketi de ayrıntılı olarak yayınlamıştır.
916
Yönetim Zamandizini
Kaynak
G
Ay
Olay
Açıklama
Kaynak
7
Eylül
Adliye teşkilatımız için bir
kanun hazırlanıyor.
Hazırlanan tasarıda adliye örgütünün büyük bir yapı- C, 7 Eylül
sal değişime gireceği, mahkemelerin kademelere ve 1947
avukatlık mesleğinin de sınıflara ayrılacağı belirtilmektedir. Adliye teşkilatında değişiklik yapılmak istenmesinin nedenini Yargıtay başkanı Halil Özyörük,
artan dava dosyaları nedeniyle mahkemelerin iş yapamaz hale gelmesine bağlamaktadır. Değişiklikle
mahkemelerin ilk, üst ve Yargıtay olarak üçe ayrılması
ve üst mahkemelerin ilk mahkeme kararları dışında
kalan hükümleri karara bağlaması planlanmaktadır.
7
Eylül
CHP'ye geçen milletvekilleri.
İki bağımsız Çanakkale milletvekili Nureddin Ünen C, 7 Eylül
1947
ve Niyazi Çıtakoğlu CHP'ye katılmıştır.
8
Eylül
İçişleri Bakanlığından, mülki memur ataması.
İstanbul'un Fatih ilçesi kaymakamı Rüştü Ülken İs- RG
tanbul vali muavinliğine tayin edilmiştir.
8
Eylül
Ulaştırma Bakanlığından,
üst yönetici ataması.
Devlet demiryolları işletme genel müdür yardımcılı- RG
ğına Şefik Etansel tayin edilmiştir.
9
Eylül
Muamele vergisi hakkında
5124 sayılı kanunun yayımlanması.
Bu kanun, yerli ürünleri ve pirinayı tasir (suyunu çı- RG
karma) ve tasfiye ederek yağ istihsal eden müesseselerin yeniden muamele vergisinden muaf tutulmalarına ilişkindir. Kanun, muamele vergilerini ve olağanüstü zam ve cezaların tahakkuk ve tahsilini düzenlemektedir.
9
Eylül
Bütçe kanununa bağlı (A)
işaretli cetvelde değişiklik
yapılması hakkında 5125
sayılı kanunun yayımlanması.
Özel idareler ve belediyelere yardım bölümüne RG
7.739.500 Lira ek ödenek konmuştur. (3 Eylül 1947
tarihli Cumhuriyet Gazetesi'nde çıkarı habere göre
hükümet, meclisten belediyelere yardım için
7.730.500 Lira ödenek istenmiştir.)
9
Eylül
Devlet Denizyolları ve Limanları İşletme Genel Müdürlüğü’nün bütçesi hakkında 5126 sayılı kanunun
yayımlanması.
5126 sayılı kanunla Devlet Denizyolları ve Limanları RG
İşletme Genel Müdürlüğü 1947 yılı bütçe kanununa
bağlı (A) işaretli cetvelde değişiklik yapılmış ve
yapma, onarma ve satın alma maddesine 10.000.000
Lira ek ödenek konmuştur.
9
Eylül
Artırma, eksiltme ve ihale
kanununa ek 5127 sayılı
kanunun yayımlanması.
5127 sayılı kanuna göre; anıt mahiyetindeki büyük RG
yapı işlerine ait projelerden hangisinin seçileceğine
ilgili bakanlar yetkilidir.
9
Eylül
Şose ve köprüler yapımı
için gelecek yıllara geçici
yüklenmelere girişilmesi
hakkında 5128 sayılı kanunun yayımlanması.
Buna göre yıllık ödeme miktarı 10.000.000 Lirayı RG
geçmemek üzere 50.000.000 Liraya kadar gelecek
yıllara yüklenmelere girişmeye bayındırlık ve maliye
bakanı yetkilidir.
9
Eylül
Kabine İnönü'nün başkanlığında toplandı.
Gazetenin manşetinin bu şekilde olmasına rağmen C, 9 Eylül
haberde yüce divanın Şükrü Saraçoğlu başkanlığında 1947
toplandığının belirtilmesi dikkat çekicidir. Ayrıca,
haberde partinin "dağ başını duman almış" marşının
parti marşı olarak kabul edildiği ancak bu marşın son
zamanlarda DP marşı olarak bilindiği belirtilmektedir.
9
Eylül
En eski gazetecilerden olan Cumhuriyet Gazetesi'nin kurucusu Yunus Nadi'nin C, 9 Eylül
Yusuf Osman bükülmez
çalışma arkadaşı olan Bükülmez, Tasviri Efkar, Yeni 1947
vefat etti.
Gün ve Cumhuriyet Gazeteleri'nde çalışmıştır.
1947 Yılı 917
G
Ay
Olay
Açıklama
10
Eylül
Köy enstitüsü hakkında
5129 sayılı kanunun yayımlanması.
5129 sayılı kanunla köy enstitüsü mezunu öğretmen- RG
lerle köy sağlık memurlarının geçimlerini düzenlemek üzere 3803, 4274 ve 4459 sayılı kanunlarda değişiklikler yapılmıştır. 5129 sayılı kanun, öğretmenlerin hangi maaşlarla atanacağını, köy okullarının yanındaki uygulama bahçelerinin nasıl kullanılacağını,
uygulama bahçelerinin hangi yollarla edinileceğini ve
köy öğretmenlerinin emeklilik koşullarını düzenlemektedir.
11
Eylül
Başbakan Recep Peker'in
sağlık durumunun bozulması gerekçesiyle başbakanlık görevinden ayrılmak
istemesi.
İsmet İnönü, Peker'in bu talebini kabul etmiş ve Pe- RG
ker'in yerine Başbakan olarak Trabzon milletvekili
Hasan Saka tayin olmuştur. Yeni Asır Gazetesi bu
gelişmeyi Peker'in sağlık durumundan değil kurulan
hükümetin sağlıklı bir yapıya sahip olmamasından
dolayı gerçekleştiğini ileri sürmektedir. (C, 10 Eylül
1947) Buna göre yeni hükümet şu isimlerden oluşmaktadır: Faik Ahmed Barutcu (Devlet Bakanı, Başbakan Yardımcısı), Mustafa Abdülhalik Renda (Devlet Bakanı), Şinasi Devrin (Adalet Bakanı), Münir
Birsel (Milli Savunma Bakanı), Münir Hüsrev Göle
(İçişleri Bakanı), Necmettin Sadak (Dışişleri Bakanı),
Halid Nazmi Keşmir (Maliye Bakanı), Reşat Şemsettin Sirer (Milli Eğitim Bakanı), Kasım Gülek (Bayındırlık Bakanı), Cavit Ekin (Ekonomi Bakanı), Dr.
Behçet Uz (Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanı), Şevket
Adalan (Gümrük ve Tekel Bakanı), Tahsin Coşkan
(Tarım Bakanı), Şükrü Koçak (Ulaştırma Bakanı),
Mahmut Nedim Gündüzalp (Ticaret Bakanı) ve Tahsin Bekir Balta (Çalışma Bakanı). Muhiddin Birgen,
12.09.1947 tarihli Cumhuriyet Gazetesi'ndeki "Hayale Kapılmayalım" başlıklı yazısında yeni bir kabine
kurulması ile her şeyin değişmeyeceğini çünkü demokrasinin ve hürriyetin gelmesi için esaslı değişikliklerin yapılması gerektiğini ve bu değişikliklerin
yine aynı partinin üyeleri tarafından yerine getirilemeyeceğini belirtmektedir.
11
Eylül
Basınımız acı bir kayba da- Muharrem Feyzi Togay dün vefat etti. Togay, İkdam, C, 11 Eylül
ha uğradı.
Sabah, Servet, Malümat, Tasviri Efkar, Cumhuriyet 1947
ve Akşam Gazeteleri'nde çalışmıştır.
12
Eylül
Türkiye ile Irak arasında
imza edilen dostluk ve iyi
komşuluk antlaşması ile bu
antlaşmaya ek protokol ve
sözleşmelerin onanması
hakkında 5130 sayılı kanunun yayımlanması.
Antlaşma 29 Mart 1946'da Ankara'da imzalanmıştır. RG
Dışişleri Bakanı Hasan Saka mecliste yapmış olduğu
konuşmada bu antlaşmanın bundan sonraki dönemde
iki ülke arasındaki ekonomik ve diğer sosyal alanlarda önemli bir temel oluşturacağını belirtmiştir. (C, 6
Eylül 1947)
12
Eylül
İlk karar: Altın müdahale
satışları durduruldu.
Dünya altın piyasasında son zamanlarda meydana ge- C, 12 Eylül
len kararsızlıktan dolayı Ziraat Bankası'nın yaptığı 1947
altın satışlarının durdurulduğu ve mevcut ithalat rejiminde kısıcı herhangi bir tedbir düşünülmediği
açıklanmıştır.
13
Eylül
Yeni kabinenin mali ve iktisadi tedbirleri.
Altından sonra döviz işleri için de kararlar beklen- C, 13 Eylül
mektedir. Gazetede yer alana habere göre; altından 1947
sonra döviz stoku da daha sıkı himaye edilecektir.
918
Yönetim Zamandizini
Kaynak
G
Ay
Olay
Açıklama
Kaynak
13
Eylül
Altın fiyatları dün % 10
nispetinde yükseldi.
Piyasada genel bir durgunluk başlamıştır. Ticaret er- C, 13 Eylül
babı 7 Eylül kararlarının tadiline doğru gidileceğini 1947
tahmin etmektedir.
13
Eylül
Devletler arasında gümrük
birliği.
Paris'te Avrupa İktisadi İşbirliği Komitesi'nde devam C, 13 Eylül
eden görüşmeler neticesinde istikrarlı ve sağlam bir 1947
ekonomi kurabilmek için gümrük birliği veya gümrük birliklerinin kurulması düşünülmüş ve Türkiye'nin de arasında olduğu bir inceleme heyeti kurulmasına karar verilmiştir.
13
Eylül
Eczacıları telaşa düşüren
bir karar.
Yabancıların ülkemizde ilaç imal etmelerine yönelik C, 13 Eylül
1947
karar eczacılar arasında heyecanla karşılanmıştır.
15
Eylül
Büyük kalkınma davası.
Halil Menteşe'nin "Büyük Kalkınma Davası" başlıklı C, 15 Eylül
yazısı dönemin siyasi ve ekonomik ilişkileri bakı- 1947
mından oldukça ilgi çekicidir. Yazıda Menteşe, Türkiye'nin derdini iyi anlatabilmesi durumunda Amerika'dan maddi yardım alınabileceğini ancak bunun yeterli olamayacağını söylemektedir. Menteşe'ye göre
maddi kaynak bulmanın yanı sıra yapılması gereken
en önemli şey, düzenli ve hesaplı bir plan hazırlanmasıdır. Bu plan da Türk ve Amerikalı uzmanların
işbirliği ile meydana getirilmelidir.
16
Eylül
Tohumsuz kalan çiftçiye
yardım.
Tarım, ticaret ve maliye bakanlıklarının kararı gere- C, 16 Eylül
ğince muhtaç çiftçilere bankalarca derhal kredi sağ- 1947
lanması kararlaştırılmıştır.
17
Eylül
Eğitim enstitüleri.
Öğretmen yetiştiren enstitülere parasız yatılı öğrenci C, 17 Eylül
1947
alınacak.
19
Eylül
Başbakanlıktan, üst yönetici ataması.
Aydın vakıflar müdürlüğüne Tevfik Tekel tayin RG
edilmiştir.
20
Eylül
İl özel idareleri, belediyeler
veya bunlara bağlı kurumlar hakkındaki yönetmeliğin yayımlanması.
Yönetmelik, İl özel idareleri, belediyeler veya bunla- RG
ra bağlı kurumlar tarafından işletilen elektrik, havagazı, tramvay ve tünel işletmelerinin alım ve satım
esaslarına dair 4768 sayılı kanunun 3. maddesi uyarınca ihale yöntemlerine ilişkindir. Yönetmelik, bu
konuda fiyat ve teklif istemek, kapalı zarf usulüyle
artırma ve eksiltme, açık eksiltme ve artırma, pazarlık ve emanet yöntemlerini öngörmektedir.
20
Eylül
39 yıllık ömrünün 21 yılını
gazeteciliğe harcamış olan
genç ve kıymetli arkadaşımız Faik Güneri dün vefat
etti.
Güneri, sırasıyla Milliyet, Haber ve Cumhuriyet Ga- C, 20 Eylül
1947
zeteleri'nde çalışmıştır.
21
Eylül
İngiliz-Türk ticareti.
İngiltere'den Türkiye'ye yapılan ihracat, Türkiye'nin C, 21 Eylül
İngiltere'ye yaptığı ihracattan daha fazladır. İngilte- 1947
re'nin Türkiye'ye ihracatı, 3.712.328 İngiliz Lirasından 6.313.985 Liraya yükselmişken, Türkiye'nin İngiltere'ye ihracatı 4.337.462 Liradır.
21
Eylül
Sağlık sigortası.
Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı'nca hazırlanan C, 21 Eylül
sağlık sigortası kanun tasarısı, bakanlıkların da görü- 1947
şü alınarak, Bakanlar Kurulu'na sunulmuştur. Bu ta-
1947 Yılı 919
G
Ay
Olay
Açıklama
Kaynak
sarıya göre; sağlık sigortaları teşkilatı, özel idareler,
belediyeler, iktisadi devlet teşekkülleri, devlet tarım
işleri ve özel teşebbüsün bütün memur ve hizmetlilerini zorunlu olarak, diğer vatandaşları da isteğe bağlı
olarak sigorta kapsamına alacaktır.
22
Eylül
Üniversite talebe birliği
yardım sandığı.
Üniversite talebe birliği tarafından kurulan yardım C, 22 Eylül
sandığı, maddi durumu iyi olmayan öğrencilere 60 1947
Liraya kadar borç vermeyi kararlaştırmıştır.
23
Eylül
Avrupa, Amerika’dan 19
milyar istiyor.
16 devletin temsilcisi İktisadi İşbirliği Konferansı'nın C, 23 Eylül
resmi kapanış oturumunda Avrupa'nın istikrarı için 1947
19.300.000 dolarlık yardım talep etmiştir.
23
Eylül
Cide belediye seçimini
Demokrat Parti kazandı.
Kastamonu'nun Cide kazasında Danıştay kararı ile C, 23 Eylül
bozulan belediye seçimlerini Demokrat Parti kazan- 1947
mıştır.
24
Eylül
Petkov nihayet idam edildi. Bulgar muhalefet lideri Nikola Petkov'un idam edil- C, 24 Eylül
mesi, İngiltere ve Amerika'nın yoğun protestolarına 1947
neden olmuştur.
25
Eylül
110 numaralı Maliye Bakanlığının muamele vergisi
genel tebliğinin yayımlanması.
Tebliğ nebati yağ üreten kurumların muamele vergi- RG
sinden muaf tutulmaları hakkındadır.
25
Eylül
Çimento buhranı. Ekonomi
bakanı alınacak tedbirleri
izah ediyor.
Alınacak tedbirler olarak çimento ithalatının ve bir an C, 25 Eylül
önce üretim düzeyimizin arttırılması gösterilmekte- 1947
dir.
27
Eylül
Havayollarının geliri üç
misli fazlalaştı.
Devlet Havayolları Genel Müdürü Osman Nuri Bay- C, 27 Eylül
kal, yapmış olduğu açıklamada 1938 yılında 1153 ki- 1947
lometrelik bir hatla işe başladıklarını ve 1947 yılında
10.368 kilometrelik bir hatta kavuştuklarını söylemiştir. Ayrıca Baykal, Temmuz ayına kadar
1.450.300 Lira gelir sağlandığını ve sene sonunda da
bu rakamın 2.500.000 Liraya ulaşmasını beklediklerini açıklamıştır.
28
Eylül
Hükümet, yeni bütçeyi yarın meclise veriyor.
Eskisinden 127.992.448 milyon Lira fazla olan büt- C, 28 Eylül
çede iki yeni değişiklik dikkati çekmektedir. Bunlar- 1947
dan ilki, araştırma gezilerinin harcırahlarının başbakanlık tarafından karşılanması, ikincisi de kurumlara
ve müesseselere yardım faslının başbakanlık bütçesine alınmasıdır. Bu arada bütçe fazlasının iç borçlanmayla kapatılması planlanmaktadır. (C, 1 Ekim
1947)
30
Eylül
Milletlerarası havacılık federasyonu.
17-20 Eylül tarihleri arasında Cenevre'de yapılan top- C, 30 Eylül
lantının sonunda yapılan seçimle ikinci başkanlığa 1947
Türk Hava Kurumu Başkanı Mardin milletvekili Seyfi Düzgöreni seçilmiştir.
3
Ekim
Elçilik ataması hakkında
Bu kararla Başbakanlık Hususi Kalem Müdürü Vedit RG
3/6373 sayılı Bakanlar Ku- Uzgören Meksika orta elçiliğine tayin edilmiştir.
rulu kararının yayımlanması.
920
Yönetim Zamandizini
G
Ay
Olay
Açıklama
Kaynak
3
Ekim
Devlet Ziraat İşletmeleri
Kurumu’nda üst yönetici
atanması hakkında 3/6375
sayılı Bakanlar Kurulu kararının yayımlanması.
Bu kararla Devlet Ziraat İşletmeleri Kurumu yönetim RG
kurulu başkanlığına Atıf Bayındır, Cemil Tiaber, Ferit Hammal ve Rıdvan Taşkın tayin edilmişlerdir.
Kurum üyeleri hizmet dönemleri 29.07.1947 tarihinde dolduğu için değiştirilmiştir.
4
Ekim
Özel din dershaneleri için
program hazırlandı.
Milli Eğitim Bakanlığı'nda toplanan istişare heyeti, C, 4 Ekim
ilkokul mezunlarının katılacağı dershanelerde okutu- 1947
lacak kitabın mezhep görüşlerinin üstünde İslam dininin şamil ve külli esaslarını taşımasını kararlaştırdı.
4
Ekim
Vagon fabrikasının temeli
dün atıldı.
Adapazarı'nda kurulacak olan fabrikada senede bin C, 4 Ekim
1947
yük inşa vagonunun üretilmesi planlanmaktadır.
5
Ekim
Kağıt fiyatlarının ucuzlaya- Orman idaresinin tomruk fiyatlarını indirmedikçe ka- C, 5 Ekim
1947
cağı yalan.
ğıt fiyatlarının ucuzlayamayacağı belirtilmektedir.
7
Ekim
Bursalı Demokratlar valiyi
istemiyorlar.
Demokrat Parti Bursa il başkanlığı, Vali Haşim C, 7 Ekim
İşcan'ın kötü bir idareci olduğu ve bu durumun imar 1947
işlerinde somutluk kazandığı ve halka büyük külfetler yüklendiği suçlamasıyla görevden alınmasını talep etmektedir.
7
Ekim
Jandarma Genel Komutanlığı’na tayin yapılması.
Kolordu komutanlığına tayin edilmiş olan Korgeneral BCA:
Nazmi Güvenli'nin yerine Jandarma Genel Komutanlı- 30.11.1.0/
ğı’na Şükrü Kanadlı tayin edilmiştir. (C, 17 Ekim 1947) 194.26.18
8
Ekim
İçişleri Bakanlığından, üst
yönetici ataması.
Urfa'nın Akçakale ilçesi kaymakamı Saffet Gürtav RG
İzmir hukuk işleri müdürlüğüne tayin edilmiştir.
8
Ekim
İçişleri Bakanlığından, emniyet üst yönetici ataması.
Çanakkale emniyet müdürlüğüne Ekrem Sanvar ve RG
Hatay emniyet müdürlüğüne Ahmet Paftalı tayin
edilmişlerdir.
9
Ekim
Meclis ve CHP grubu dün
toplandılar. Dün grupta iç
politika meseleleri de ele
alındı.
Grup toplantısında kararlaştırılan programa göre; iç C, 9 Ekim
politikada 12 Temmuz beyannamesine (Beyanname- 1947
nin özü idare amirlerinin bütün partilere eşit mesafede
davranmasını sağlamaktır.) uygun davranılması, pahalılığa karşı mücadele edilmesi, özel teşebbüsün teşvik edilmesi, suiistimallerle mücadele edilmesi ve devletçiliğin sınırlarının tespit edilmesi kararlaştırılmıştır.
11
Ekim
Hava sınıfı mensupları
hakkında 5131 sayılı kanunun yayımlanması.
5131 sayılı kanun, hava sınıfı mensuplarına verilecek RG
zamlar ve tazminler hakkındaki kanunun 4334 sayılı
kanunla değiştirilen 12. maddesinin değiştirilmesine
ilişkindir. Bu düzenlemeyle uçuşlara katılanlara bir
üst derecenin maaşı verilmektedir.
11
Ekim
İçişleri Bakanlığından, bele- Siirt belediye başkanlığına seçilen Lütfi Kayran'ın RG
diye başkanı seçimin onay- başkanlığı onaylanmıştır.
lanması.
11
Ekim
Mesken buhranı.
İstanbul belediyesinde yapılan toplantıda gecekondu- C, 11 Ekim
laşma oranının hızla arttığı ve mesken sorununa acil 1947
bir çözüm bulunması gerektiği hususu tartışılmıştır.
13
Ekim
Çiftçiyi topraklandırma kanununa ilişkin 3/6741sayılı
Bakanlar Kurulu kararının
yayımlanması.
Edirne ilinin bütün ilçelerinde çiftçiyi topraklandırma RG
kanununa göre arazi dağıtımı ve merkez ilçesinde de
kamulaştırma işlemi yapılmıştır.
1947 Yılı 921
G
Ay
Olay
Açıklama
13
Ekim
Milli Kütüphaneye Yardım
Derneği hakkında 3/6494
sayılı Bakanlar Kurulu kararının yayımlanması.
Bu kararla Milli Kütüphaneye Yardım Derneği genel RG
menfaatlere yararlı derneklerden sayılmıştır.
14
Ekim
49 redde karşı 362 oyla
Hasan Saka hükümetinin
güvenoyu alması hakkında
1566 sayılı TBMM kararının yayımlanması.
Yoğun görüşmeler neticesinde hükümetin programı RG
49'a karşı 362 oyla kabul edilmiş ve Meclis 1 Kasıma
kadar tatil edilmiştir. (C, 14 Ekim 1947)
14
Ekim
Atina'da dün sıkıyönetim
ilan edildi.
Yaşanan iç savaşın devlet merkezine de sirayetinden C, 14 Ekim
1947
korkulduğu için böyle bir karar alınmıştır.
15
Ekim
Şose ve köprüler kanunu ile
değişikliklerinin uygulanmasını gösteren 1525 sayılı
yönetmeliğin yayımlanması.
Yönetmeliğe göre; Türkiye'de oturan 18-60 yaş ara- RG
sındaki bütün erkekler yol ödevine tabidir. Eğer kişi
bizzat çalışmak istemiyorsa bunun karşılığında para
vermelidir. Türkiye'de 6 aydır oturan yabancılar ise
paralı olarak bu ödevi yerine getirirler. Paralı yol
vergisi yılda dört Liradır. Çalışmalı yol vergisi ise altı gündür.
16
Ekim
Maliye Bakanı mühim bir
demecde bulundu.
Maliye Bakanı Halid Nazmi Keşmir, Türk parasının C, 16 Ekim
kıymetinin düşürülmesinin artık dönülemeyecek bir 1947
gelişme olduğunu açıklamıştır.
17
Ekim
Eski bir DP Milletvekili
CHP'ye girdi.
Kütahya bağımsız milletvekili Memduh Ispartalıgil, C, 17 Ekim
Demokratlar'ın cumhurbaşkanının meclise girmesi 1947
halinde ayağa kalkmama kararını onaylamadığı için
partisinden istifa etmiş ve belli bir süre sonunda da
CHP'ye katılmıştır.
17
Ekim
Karabük fabrikaları Doksan Fabrikaların yıllık ham demir üretimi 160.000 tona C, 17 Ekim
1947
milyon sarfile genişletilive çelik üretimi de 200.000 tona çıkartılmaktadır.
yor.
18
Ekim
Pahalılıkla mücadele için
alınan ilk tedbirler.
18
Ekim
Türkiye'ye Amerika'dan ilk Türkiye ve Yunanistan'a Amerikan yardımını koordi- C, 18 Ekim
malzeme.
ne eden Georges Mcghee, yol inşaatına ait malzeme- 1947
nin ayın yirmi ikisinde geleceğini ve ayrıca Türkiye'nin 88 lokomotif daha aldığını açıklamıştır.
18
Ekim
Şehrin taksi derdi.
İstanbul belediyesi meclis toplantısında şoförlerin C, 18 Ekim
fazla para aldıkları ve taksi ücretlerinin çok pahalı 1947
olduğu konuşulmuştur.
19
Ekim
CHP'nin yeni program ve
tüzüğü.
Kurultayda görüşülecek olan 109 maddelik program
ve 154 maddelik tüzük tasarıları dün basına verilmiştir. Tüzüğün en çok dikkati çeken maddesi genel başkanlık için konan hükümdür. Bu hükme göre; parti
genel başkanı cumhurbaşkanı veya başbakan veya
bakan olduğu takdirde görevlerine devam ettiği sürece partinin kesin ve fiili idaresi tamamıyla genel başkan yardımcısına aittir.
922
Yönetim Zamandizini
Kaynak
Bakanlar Kurulu canlı hayvan ve yağ ihracı konu- C, 18 Ekim
sunda yapılan müracaatları reddetmiştir. Ayrıca or- 1947
manlarımızdan daha iyi faydalanılması için yurtdışından bol miktarda inşaat malzemesi getirtilmesi
için tedbirler alınmaktadır.
BCA:
30.1.0.0/
42.250.5
ve C, 19
Ekim 1947
G
Ay
Olay
Açıklama
Kaynak
19
Ekim
Hükümetin sanayi planı.
Plana göre; ülke içinde 76 pratik sanat okulu ve sanat C, 19 Ekim
enstitüsü açılacaktır. Temel amacın üretimin arttırıl- 1947
ması olduğu planda kömür havzasının modernizasyonu öncelikli bir yer kaplamaktadır. 400 milyon
Türk Lirasının harcanması planlanan modernizasyon
işinin yaklaşık on yıl kadar sürmesi tahmin edilmektedir. Sanayi planının bir diğer amacı da yabancı
sermayenin ülkeye girişini sağlayabilmektir.
20
Ekim
Uşak’ta belediye kurulmasına ilişkin onay.
Uşak ilçesinin Sivaslı bucağı merkezinde belediye RG
kurulması hakkında Danıştay genel kurulunun kararı
onanmıştır.
20
Ekim
Isparta’da belediye kurulmasına ilişkin onay.
Isparta'nın gönen Maakızıl köyünde belediye kurulması RG
hakkında Danıştay genel kurulunun kararı onanmıştır.
20
Ekim
Sinop’ta belediye kurulmasına ilişkin onay.
Sinop'un Gelincik köyünün belediye sınırı içine RG
alınmasına dair Danıştay genel kurulunun kararı
onanmıştır.
20
Ekim
Afyon’da belediye kurulmasına ilişkin onay.
Afyon'un Sincanlı bucağı merkezinde belediye ku- RG
rulması hakkında Danıştay genel kurulunun kararı
onanmıştır.
20
Ekim
Bale akademisi faaliyete
geçti.
Milli Eğitim Bakanlığı güzel sanatlar akademisi ge- C, 20 Ekim
nel müdürlüğü, İstanbul'da bir bale akademisi kur- 1947
mak üzere İngiltere'den Nanette de Valois'i yedi ay
önce getirtmişti. Yedi aylık çalışmanın sonucunda
akademi Yeşilköy Pansiyonu İlkokulu'nda açılmıştır.
20
Ekim
Osmaniye'de belediye seçimi dün yapıldı.
21 açık üyenin hepsini CHP kazanmıştır. (C, 25 C, 20 Ekim
1947
Ekim 1947)
20
Ekim
Türkiye ve Yugoslavya
arasında ticaret anlaşması
yapılması.
20 Ekim 1947 tarihinde yürürlüğe girmek üzere yapı- BCA:
lan anlaşmaya göre; iki ülke arasındaki ticari ilişkiler 30.18.1.2/
yürürlükte bulunan giriş ve çıkış rejimlerine göre ya- 114.69.7
pılacaktır. İhraç ve ithal edilecek mallar için bir liste
belirlenmemiştir. (Anlaşma 18 Eylül 1947'de imzalanmıştır.) (C, 27 Kasım 1947)
21
Ekim
Türkiye Kızılay Derneği
anatüzüğünün yayımlanması.
Dernek 14 Nisan 1877 tarihinde Osmanlı Hilaliahmer RG
Cemiyeti adı ile kurulmuş ve 20 Nisan 1911'de yeniden çalışmaya başlamıştır. 1923 yılında ise adı Türkiye Hilaliahmer Cemiyeti, 1935 yılında Türkiye Kızılay Cemiyeti ve 1947 yılında da Türkiye Kızılay
Derneği olmuştur.
21
Ekim
Türk Hava Kurumu
anatüzüğünün 5, 7, 19 ve
27. maddelerinin değiştirilmesi hakkında 3/6488
sayılı Bakanlar Kurulu kararının yayımlanması.
Değişiklik içeren maddeler kurumun asıl, yardımcı RG
ve tabii üyelerinin kimler olacağını, kurumun kurultayının nasıl toplanıp karar alacağını ve oluşturulacak
olan merkez idare kurulunun görevlerinin neler olacağını düzenlemektedir.
21
Ekim
Fransa'da yapılan seçimi
De Daulle partisi kazandı.
Fransa'da yapılan belediye seçimlerinin komünistler C, 21 Ekim
ve komünist olmayanlar arasında geçtiği belirtilmek- 1947
tedir. Kesin olmayan rakamlara göre De Gaulle'nin
partisi yüzde kırk oy almışken; komünistler yüzde
yirmi sekizde ve sosyalistler de yüzde yirmide kalmıştır.
1947 Yılı 923
G
Ay
Olay
Açıklama
21
Ekim
Pahalılıkla mücadele.
Hemen hemen her gün toplantı yapan Bakanlar Kuru- C, 21 Ekim
lu'nun bu seferki gündem maddesi de et ihracının ya- 1947
saklanmaması olmuş ama bu konuda kesin bir karara
varılamamıştır.
21
Ekim
Yeni tüzük ve programı
beğenmeyen CHP'liler.
Recep Peker'in kurultayda özellikle genel başkanlığa C, 21 Ekim
ait hükümlere itiraz edeceği beklenirken tartışılan bir 1947
diğer madde de devletçiliktir. Devletçilik maddesinin
tartışılmaya açılmasının temel nedeni devletçilik ilkesinin özel teşebbüs ve çalışmalarının devlet tarafından teşvik edilmesi ve korunması şeklinde ifade
edilmesinden kaynaklanmaktadır.
21
Ekim
Beynelmilel Banka'dan yapacağımız istikraz.
Dünya Bankası'ndan kömür ve zirai üretiminin arttı- C, 21 Ekim
rılması için 600 milyon dolarlık borç alınması düşü- 1947
nülmektedir.
22
Ekim
İstanbul Üniversitesi öğrenci yönetmeliğinin yayımlanması.
Yönetmelik okula girecek öğrencilerde aranılan ko- RG
şulları, üniversiteye devam ve okuldan ayrılmaların
nasıl olacağını ve diğer hükümleri düzenlemektedir.
23
Ekim
Türk Kanser Araştırma ve
Savaş Kurumu hakkında 3/
6502 sayılı Bakanlar Kurulu kararının yayımlanması.
Bu kararla Türk Kanser Araştırma ve Savaş Kurumu RG
genel menfaatlere yararlı derneklerden sayılmıştır.
23
Ekim
Fransız kabinesi azaları an- Hükümetin istifa etmesi üzerine başbakan C, 23 Ekim
sızın istifa ettiler.
Ramadier'in yeni kabineyi kurmaya çalıştığı ancak 1947
bunu beceremediği durumda görevin General De
Gaulle'ye verilebileceği düşünülmektedir. Hükümetin
beklenmedik istifası belediye seçimlerine bağlanmaktadır. (Kabine, Ramadier tarafından 23.10.1947'de
kurulmuştur.)
23
Ekim
İran'ın mühim kararı.
İran meclisi Rusya ile yapılan petrol anlaşmasını dün C, 23 Ekim
reddetmiştir. Bu reddedişin temel nedeni İran toprak- 1947
larının yabancılara imtiyaz olarak verilmemesinden
kaynaklanmaktadır.
23
Ekim
Şili de Rusya ile münasebetlerini kesti.
Şili, Schwarger kömür madenlerinde hükümet aley- C, 23 Ekim
hinde yapılan komünist propaganda nedeniyle Çekos- 1947
lovakya ve Rusya ile olan ilişkilerini kestiğini açıklamıştır.
24
Ekim
Hayatı ucuzlatma.
Ticaret Bakanlığı, nebati yağ ihracatını yasaklamaya C, 24 Ekim
ve tekel maddelerinin de fiyatlarının indirilmesine 1947
karar vermiştir.
24
Ekim
Ticaret Bakanlığının iki
mühim tebliği.
Bakanlık, yurtdışından yapılacak ithalatta önceden C, 24 Ekim
bakanlıktan izin alınması gerektiğini ve verilmekte 1947
olan dolarlı ithalat izinlerinde ve buna bağlı döviz
tahsis kağıtlarında malın cinsiyle ihracatçı ve ithalatçısının değiştirilmesine izin verilmeyeceğini açıklamıştır.
25
Ekim
Çalışma Bakanlığının mühim bir tebliği.
Tebliğe göre; işverenler, işçi gündeliklerini azalta- C, 25 Ekim
1947
mayacaklardır.
25
Ekim
Acınacak bir hal: İstanbul
Habere göre; elektrik idaresinin kömürü bitmiş ve fır- C, 25 Ekim
1947
ışıksız kalmak tehlikesinde. tınadan dolayı da kömür şilebi gelememektedir.
924
Yönetim Zamandizini
Kaynak
G
Ay
Olay
Açıklama
Kaynak
29
Ekim
Bir af kanunu hazırlandı.
Yapılan çalışmalara göre; bu düzenlemeden rüşvet, C, 29 Ekim
yolsuzluk ve cinayet suçlarından hüküm giyenler ve 1947
1947 Eylül’ünden sonra suç işlemiş olanlar yararlanamayacaktır. Ayrıca, kanun siyasi suçları da kapsayacaktır.
31
Ekim
Halkapınar bez fabrikası
açıldı.
Sümerbank’ın yeni fabrikasında pazen ve basma do- C, 31 Ekim
1947
kumasının yapılacağı belirtilmektedir.
1
Kasım
İçişleri Bakanlığından, em- Erzincan emniyet müdürlüğüne Sabri Meriç tayin RG
niyette üst yönetici atanması. edilmiştir.
1
Kasım
CHP grubunun hararetli
toplantısı.
İki defa toplanan grupta yapılan seçimler sonucunda C, 1 Kasım
35’ler olarak tanımlanan parti içi muhalefet ağır bir 1947
yenilgi almıştır.
1
Kasım
Dün bir Amerikan heyeti
daha geldi.
Ayan Meclisi bütçe komisyonu üyelerinden oluşan C, 1 Kasım
heyet Marshall Planı nedeniyle inceleme yapmak için 1947
gelmiştir.
1
Kasım
Gecekondu evleri için şehir Şehir meclisi üyelerinin bir kısmı evlerin lehinde, bir C, 1 Kasım
meclisinde fırtına.
kısmı da aleyhinde oy kullanınca beş kişilik bir ko- 1947
misyon oluşturulmasına karar verilmiştir.
3
Kasım
Cumhurbaşkanı İsmet İnönü’nün TBMM’nin sekizinci döneminin ikinci toplantı yılını açarken kamutaydaki söylevlerinin yayımlanması.
İnönü, nutkunda dış politikada yurdumuzun bütünlü- RG
ğüne ve haklarımıza karşı bir tecavüz beslenmesine
asla izin verilmeyeceğini belirtirken; iç politikada da
12 Temmuz kararlarının geçerli olacağını söylemiştir. (C, 2 Kasım 1947)
3
Kasım
İngiltere’de seçim.
Yapılan belediye seçimlerinde muhafazakarlar, İşçi C, 3 Kasım
Partisi’ni yenilgiye uğratmıştır. Belediye seçimleri 1947
İngiliz gazetelerinde sosyalizmin suya düşmesi olarak yorumlanmıştır.
4
Kasım
Cumhurbaşkanlığı’nda üst Bu kararla Cumhurbaşkanlığı genel katipliğine Ce- RG
yönetici atanması hakkında mal Yeşin tayin edilmiştir.
3/6531sayılı Bakanlar Kurulu kararının yayınlanması.
4
Kasım
Başbakanlıktan, üst yönetici ataması.
Danıştay başyardımcılığına Emin Ahmet Kat tayin RG
edilmiştir.
4
Kasım
Başbakanlıktan, üst yönetici ataması.
Başbakanlık müsteşarlığına İsmail Hakkı Ülkmen ta- RG
yin edilmiştir.
4
Kasım
Eski Polonya başbakanı
uçakla İngiltere’ye kaçtı.
Mikolajcz yapmış olduğu açıklamada mevcut hükü- C, 4 Kasım
metin kendisini idam etmeye hazırlandığını açıkla- 1947
mıştır.
5
Kasım
Başbakanlıktan, üst yönetici atamaları yapılması.
Muamelat genel müdürlüğüne 2 tayin yapılmıştır.
5
Kasım
Yol inşaatı için 50 milyon
ek tahsisat.
Yol inşaatı için bir kanun tasarısı hazırlanmaktadır. C, 5 Kasım
Ayrıca, yol inşaatı için Amerika’dan 15000 tonluk 1947
300 parça yol malzemesi getirilmekte ve uzman konusunda da destek alınmaktadır.
RG
1947 Yılı 925
G
Ay
Olay
Açıklama
5
Kasım
Türk-Yunan gümrük birliği.
Varılan prensip anlaşmalarına göre iki ülkenin güm- C, 5 Kasım
rüklerinin birleştirilmesi düşünülmektedir. Yapılan 1947
müzakerelere göre; Türkiye, Yunanistan’da bulunan
mevcut fabrikalara denk fabrika kurmayacak, mamulleri kendisine verilmek şartıyla Yunanistan’a demir ve çelik gönderecek ve Türkiye Merkez Bankası’nda bulunan Yunan paraları serbest bırakılacaktır.
6
Kasım
Gıda maddelerinde tasarruf
tedbirleri.
Alınması düşünülen tedbirlerle vatandaşın ihtiyaçla- C, 6 Kasım
rını kısmadan üretimdeki israfın önüne geçilmek is- 1947
tenmektedir.
6
Kasım
Kömür darlığı yüzünden
sanayiciler fena vaziyette.
Sanayiciler yeterli miktarda kömür üretiminin yapıl- C, 6 Kasım
mamasından şikayet etmektedir. Zonguldak kömür 1947
havzasından yapılan açıklamada ise sorumluluğun
belediye ve kurumlar olduğu belirtilmiştir. (C, 7 Kasım 1947) İstanbul milletvekili Senihi Yürüten ise
Zonguldak’ta yapmış olduğu incelemelerden sonra
Zonguldak’ta kömür stokunun olmadığını bildirmiştir. (C, 8 Aralık 1947)
6
Kasım
5 yıllık kalkınma planı.
Uzun zamandır yürütülen umumi kalkınma planı ça- C, 6 Kasım
lışmaları tamamlanmış ve projeler başbakanlığa su- 1947
nulmuştur. Planın yaklaşık olarak 3.5 milyar Türk Lirasına mal olacağı tahmin edilmektedir.
7
Kasım
Tetkik heyetler israfı ve
resmi otomobil sefahati
hakkında soru önergesi ve
bakanlıklarca verilen cevabın yayınlanması.
Afyon milletvekili Ahmed Veziroğlu'nun tetkik he- BCA:
yetleri hakkında vermiş olduğu soruda üç temel nokta 30.1.0.0/
bulunmaktadır. Bunlar, yurtdışına heyetler gönder- 53.317.7
menin çok israflı bir iş olduğu, bu heyetlerin özellikle
yaz aylarında gittikleri ve servis araçlarının çok masraflı olduğudur. Başbakan Hasan Saka ise yapmış olduğu açıklamada abartılı bir sayıda heyetin yurtdışına
gönderilmediğini, bütün gelişmekte olan ülkelerin
yurtdışı tecrübelerinden yararlandıklarını ayrıca yabancı memleketlere giden heyetlerle ilgili olarak yeni
tedbirler hazırlandığını ve bu işin başbakanlık bütçesine alındığını açıklamıştır. (C, 27 Kasım 1947)
11
Kasım
Vali atamaları hakkında
3/6541 sayılı Bakanlar Kurulu kararı.
Denizli valiliğine Ahmet Demir, İçel valiliğine Şefik RG
Bicioğlu, Bitlis valiliğine İhsan Kahyaoğlu, Bilecik
valiliğine Şinasi Turga, Bingöl valiliğine Naci
Rollas, Mardin valiliğine Hikmet Künbetlioğlu, Niğde valiliğine Yahya Ömer Eryetkin, Çorum valiliğine
Niyazi Mergen, Gümüşhane valiliğine Halis
Bilaloğlu ve Sinop valiliğine Rıfat Şahinbaş tayin
edilmişlerdir.
11
Kasım
Toprak Mahsulleri Ofisi
Bu kararla Toprak Mahsulleri Ofisi Genel Müdürlü- RG
Genel Müdürlüğü'nde üst
ğü'ne Cemil Parman tayin edilmiştir.
yönetici atanması hakkında
3/6542 sayılı Bakanlar Kurulu kararının yayımlanması.
11
Kasım
Ticaret Ofisi Genel Müdür- Bu kararla Ticaret Ofisi Genel Müdürlüğü'ne Musta- RG
lüğü'nde üst yönetici atan- fa Nuri Anıl tayin edilmiştir.
ması hakkında 3/6543 sayılı Bakanlar Kurulu kararının yayımlanması.
926
Yönetim Zamandizini
Kaynak
G
Ay
Olay
Açıklama
Kaynak
12
Kasım
Devlet ormanlarında büyük Çanakkale, Balıkesir, Muğla ve İçel illerinde birçok C, 12
suiistimaller.
devlet ormanının zeytinlik kanununa dayanılarak nü- Kasım
fuzlu kişilere verildiği yönünde şikayetler bulunmak- 1947
tadır.
12
Kasım
Belediye vergilerinin birçoğuna birer misli zam yapıldı.
Şehir meclisinde yapılan görüşmelerle 1948 yılının C, 12
bütçesi teklif edilen bütçeden beş milyon Türk Lirası Kasım
eksik olarak 40.362.170 Lira olarak kabul edilmiştir. 1947
13
Kasım
Gümrük ve tekel eski bakanı Suat Hayri Ürgüplü ile
diğer şahıslar hakkında son
tahkikat açılmasına ve yüce
divan kurulmasına dair
1567 sayılı TBMM kararının yayımlanması.
Tutkal, Yunanistan'a satılacak kibrit, iyidere kereste RG
fabrikasının satın alınması, tomruk ihaleleri ve kahve
satın alınması işlerinden ötürü sorumluluğu görülen
Ürgüplü Anayasa'nın 67 ve içtüzüğün 176. maddeleri
uyarınca Yüce Divan'a sevk edilmiştir.
13
Kasım
Türkiye'ye yardıma dair
Truman'ın raporu.
Truman'ın Amerika Kongresi'ne sunmuş olduğu ra- C, 13
porda verilecek yardımın yarısının Türk kara kuvvet- Kasım
lerinin modernleşmesine ayrılacağı açıklanmaktadır. 1947
14
Kasım
İçişleri Bakanlığından, mülki memur atamaları yapılması.
Kastamonu valisi Galfur Soylu emniyet genel müdür- RG
lüğüne ve İstanbul vali muavinlerinden İsmail Hakkı
Baykal İstanbul emniyet müdürlüğüne tayin edilmişlerdir.
14
Kasım
İçişleri Bakanlığından, mülki memur atamaları yapılması.
Bitlis valisi Siraceddin Sarac İzmir idare heyeti üye- RG
liğine ve İstanbul emniyet müdürü Sebati Ataman
İçişleri Bakanlığı tetkik heyeti müşavirliğine tayin
edilmişlerdir.
14
Kasım
İçişleri Bakanlığından, mül- Üçüncü sınıf mülkiye müfettişi İhsan Ecemiş İstan- RG
ki memur ataması yapılması. bul vali yardımcılığına tayin edilmiştir.
14
Kasım
İhracat lisansları.
Ticaret Bakanlığının çıkardığı sirkülere göre incir, C, 14
üzüm, tütün, fındık ve palamutun Sterlin karşılığında Kasım
1947
ihraçlarına izin verilmiştir.
17
Kasım
Devlet dairelerinde ve devlet ekonomik kurumlarında
rasyonel bir çalışma sistemi
kurulması.
Bu çalışmaların temel amacı memurların çalışma sis- BCA:
temini değiştirerek devlet dairelerinde görüldüğü be- 30.18.1.2/
lirtilen kırtasiyecilik uygulamalarının önüne geçe- 115.74.18
bilmektir. Bu amaçla Bakanlar Kurulu tarafından bir
komisyon kurulması kararlaştırılmıştır.
19
Kasım
İhracı kararlaşan zeytinyağı İhracat yüzünden iç piyasa fiyatları yükselirse stok- C, 19
stokları.
larla müdahale satışlarının yapılacağı belirtilmektedir. Kasım 1947
20
Kasım
Fransa'da buhran.
Yaşanan ekonomik sıkıntılar ve artan grevler sonu- C, 20
cunda Ramadier istifa etmiştir. Hükümetin Leon Kasım
Blum tarafından kurulması beklenmektedir. Ancak 1947
Blum'un hükümeti kuramaması nedeniyle bu görev,
cumhurbaşkanı Aurio tarafından Ramadier kabinesinde Maliye Bakanı olan Robert Schuman'a verilmiştir. (C, 22 Kasım 1947). Hükümet, ancak 30 Kasım'da güvenoyu alabilmiştir. (C, 1 Aralık 1947)
21
Kasım
Şehrin asayişini bozanlar
sıkıyönetime verilecek.
Sıkıyönetim komutanlığının yayınladığı tebliğe göre C, 21
sarhoş olarak sokakta dolaşmak, umumi yerlere gir- Kasım
mek, silah taşımak ve umuma açık yerlerde müşteri- 1947
lere sarhoş oluncaya kadar içki vermek yasaklanmıştır.
1947 Yılı 927
G
Ay
Olay
21
Kasım
Spor ve sergi sarayı inşaatı. Belediye, İller Bankası'ndan spor ve sergi sarayı inşaatı C, 21
için 2.5 milyon Liralık borç almaktadır. 28.11.1947 Kasım
tarihli Cumhuriyet Gazetesi'ne göre; İller Bankası, bu 1947
iş için belediyeye 2 milyon Türk Lirası vermiştir.
24
Kasım
Üniversiteler eylemli öğretim üyelerinin seçimleri
hakkındaki tüzüğün yayımlanması.
Tüzük, üniversitelerde eylemli öğretim görevi olacak RG
doçent, profesör ve ordinaryüs profesörlerin seçimlerinin ne yolda yapılacağı ve nitelikleri ile kendi alanlarında bilim araştırmaları için gerekli derecede hangi eski
veya yeni dilleri bilmeleri gerektiğini açıklamaktadır.
26
Kasım
Umumi müfettişlikler yılbaşında lağvedilecek.
İçişleri bakanının muhalefetine rağmen meclis bütçe C, 26
komisyonunda DP ve bazı CHP milletvekilleri bu Kasım
teşkilatın lüzumsuz bir hal aldığını ve kendisine ayrı- 1947
lan 1.200.000 Liranın da hazineye devredilmesi gerektiği yönünde anlaşmaya varmışlardır.
26
Kasım
Eski tarım bakanı için de
meclis tahkikatı isteniyor.
Eski Tarım Bakanı Şevket Raşid Hatiboğlu'nun bazı C, 26
orman işlerinde yolsuzluk yaptığı iddiasıyla millet- Kasım
vekili Sinan Tekelioğlu tarafından meclis soruştur- 1947
ması açılması için bir önerge verilmiştir.
27
Kasım
Saffet Arıkan kalp krizinden vefat etmiştir.
Arıkan, Erzincan CHP milletvekili ve meclis grup C, 27
Kasım 1947
başkanvekiliydi.
28
Kasım
İptidai maddeler hakkında Bu kararla iptidai maddeler indirim cetvelinin kimya RG
3/6556 sayılı Bakanlar Ku- sanayisine ait D grubuna 37 sıra sayısı ile kundura
rulu kararının yayımlanması. cila mumu eklenmiştir.
28
Kasım
İthalat izniyle ilgili 3/6576
sayılı Bakanlar Kurulu kararının yayımlanması.
Bu kararla külçe gümüşün geçici kabul yoluyla itha- RG
line izin verilmiştir.
28
Kasım
Dernek kurulmasına dair
3/6585 sayılı Bakanlar Kurulu kararının yayımlanması.
Bu karar neticesinde Esperanto dilinin yurdumuzda RG
yayılması amacıyla merkezi Aydın olmak üzere
emekli öğretmen Hulusi Aydınoğlu ve arkadaşları tarafından Türkiye Esperanto Derneği'nin kurulmasına
izin verilmesine izin verilmiştir.
28
Kasım
Umumi Murakabe HeyeBu kararla Umumi Murakabe Heyeti'ne Şevket Sü- RG
ti'nde üst yönetici atanma- reyya Aydemir tayin edilmiştir.
sına dair 3/6569 sayılı Bakanlar Kurulu kararının yayımlanması.
28
Kasım
Dünkü kurultay tahmin hilafına sakin geçti.
CHP kurultayında yapılan toplantıda halkevlerinin C, 28
önemine değinilmiş ve buralarda Türk musikisinin Kasım
1947
öğretilmesi gerekliliği üzerinde durulmuştur.
29
Kasım
Belediye memur ve müstahdemleri tüzüğünün 24.
maddesine bir fıkra eklenmesine dair tüzüğün yayımlanması.
24. maddeye göre; savaş ve deprem gibi olağanüstü RG
haller dolayısıyla evrak ve sicilleri kaybolan hizmetlere ait hususlar mahalli belediye meclislerinden alınacak tutanaklara göre işleme tabi tutulur.
29
Kasım
Ankara polis enstitüsü ile
polis okulları tüzüğünün
bazı maddelerini değiştiren
tüzüğün yayımlanması.
Değişiklikler derslerin ne zaman başlayacağına, öğ- RG
rencilerin hangi sınavlara gireceğine, öğretmenler
komisyonunun görevlerin neler olacağına ve öğrencilere ne tür disiplin cezaları uygulanacağına ilişkindir.
928
Yönetim Zamandizini
Açıklama
Kaynak
G
Ay
Olay
Açıklama
Kaynak
30
Kasım
Kurultayda dünkü fırtına.
CHP'nin devam eden kurultayında dün de yeni tüzük C, 30
tasarısı konuşulmuştur. Tasarıda divana milletvekille- Kasım
rinin seçilmemeleri istenmiş ve divanın mevcut ha- 1947
linden daha güçlü bir yapıya kazandırılmasının önemi işaret edilmiştir.
1
Aralık
Kalkınma istikrazı.
Kalkınma borçlanmasının 40 milyon Liralık üçüncü C, 1 Aralık
bölüm tahvillerinin bugünden itibaren bankalarda sa- 1947
tışa sunulacağı belirtilmektedir.
1
Aralık
Kurultayın genel başkanlığa dair kararı.
Yoğun tartışmalar sonucunda tüzük tasarısındaki C, 1 Aralık
madde aynen kabul edilmiştir. Ayrıca, tüzükten mil- 1947
letvekillerinin devlet bütçelerinden para ödemeyi gerektirecek herhangi bir ticari iş yapmayacakları hakkındaki madde de tüzükten çıkarılmıştır.
2
Aralık
CHP'nin yeni programı kurultayda.
Program gazetelere göre CHP'nin bir köylü partisi C, 2 Aralık
olmaya doğru gittiğini göstermektedir. Böyle bir dü- 1947
şünceye ise toprak ve orman kanunlarında yapılması
düşünülen değişikliklerin neden olduğu anlaşılmaktadır. Ayrıca, devletin kar amacıyla ziraat yapamayacağı da bu düşünceyi destekleyici bir haber olarak
sunulmaktadır. Kurultayda tartışmalara konu olan bir
diğer mesele de devletçiliktir. Söz alan çeşitli milletvekilleri devletçiliğin herkes tarafından farklı yorumlandığını ve bu nedenle devletçilik konusunda bir
planlamadan bahsedilemeyeceğini ileri sürmüşlerdir.
Kurultayda yine bir kısım milletvekillerinin özel teşebbüsün önemine ve gücüne yönelik yorumları da
devletçilik ilkesi açısından önemlidir.
3
Aralık
711 sayılı kararın yayımlanması.
711 sayılı karara göre; Ticaret Bakanlığı, üreticiler- RG
den belirleyeceği fiyat ve esaslar dairesinde ve görevlendireceği devlet iktisadi teşebbüsleri ve tarım satış
kooperatifleri birlikleri eliyle zeytinyağı almaya ve
ülke içinde ya da dışında satmaya yetkilidir.
3
Aralık
CHP kurultayında en heyecanlı gün.
Kurultayda dün en şiddetli konuşmalar laiklik mad- C, 3 Aralık
desi üzerine olmuştur. Söz alan milletvekilleri dinden 1947
devletin korkmaması gerektiğini, din işinin özel okullara bırakılmamasının gerektiği, bazı köylerde imam
bile bulunmadığı ve kumar ve içki gibi kötü alışkanlıkların artmasının dinsizlikle bağlantısı olduğunu
söylemişlerdir.
3
Aralık
Hububat spekülasyonu hazırlığı.
Ticaret Bakanı Mahmud Nedim Gündüz, tacirlerin C, 3 Aralık
spekülasyon yapma olasıklarına karşı çeştli tedbirler 1947
aldıklarını açıklamıştır.
4
Aralık
Ticaret Bakanlığından, üst
yönetici ataması.
Dış Ticaret Dairesi Başkanlığı ihtisas mevkii müşa- RG
virliğine Nabi Ataç tayin edilmiştir.
4
Aralık
Kurultayda beklenen seçimler yapıldı.
Yapılan seçimlerde İnönü, 645 oydan 595 ile genel C, 4 Aralık
başkan ve Hilmi Uran da 646 oydan 328'i ile genel 1947
başkanvekili seçilmiştir. (Recep Peker, seçimlere katılmamasına rağmen genel başkanvekilliği için 159
oy almıştır.) Aynı tarihli Ulus ve Cumhuriyet Gazeteleri'nin heberlerine göre, Recep Peker'in muhalef
cephesinde yer alması ve başbakanlıktan istifa etme-
1947 Yılı 929
G
Ay
Olay
Açıklama
Kaynak
sinin nedeni, İnönü'nün hazırlamış olduğu 12 Temmuz beyannamesine katılmaması ve bu metni uygulamaya soğuk bakmasıdır.
İhtisas Mevkii Tetkik Kurulu Başkanlığına Nurettin RG
Özmen ve Küçük Sanat İşleri Genel Müdürlüğüne de
Vedat Bayru tayin edilmişlerdir.
5
Aralık
Ekonomi Bakanlığından,
üst yönetici atamaları yapılması.
5
Aralık
CHP kurultayı dün sona er- Genel sekreterliğe Tevfik Fikret Sılay getirilmiştir. C, 5 Aralık
di.
Kurultaydan sonra alınan kararlara yönelik DP'nin 1947
yoğun bir muhalefeti olmuştur. DP, özellikle, devlet
reisliğinin genel başkanlıktan ayrılmamış olmaması
ve halkevlerine ayrılan paranın CHP tarafından kullanılmasına karşı çıkmaktadır. (C, 10 Aralık 1947)
5
Aralık
Köy okulları inşaatı.
Meclis bütçe komisyonu bütün parayı devletin ver- C, 5 Aralık
mesini ve köylüden bedeni çalışma dışında bir şey 1947
beklenmediğini açıklamıştır.
5
Aralık
Siyasal Bilgiler Okulu'nun
91. yıldönümü.
Törene başbakan Hasan Saka, İstanbul valisi ve bele- C, 5 Aralık
diye başkanı Lütfi Kırdar ve ileri gelen devlet erkanı 1947
katılmış ve okul müdürü Yavuz Abadan bir konuşma
yapmıştır.
6
Aralık
Peker meselesi gittikçe
ciddi bir mahiyet alıyor.
CHP merkez çevreleri Peker ve arkadaşlarının istifa- C, 6 Aralık
1947
sını istemektedir.
6
Aralık
17 tekel memuru yeniden
mahkemeye veriliyor.
Bakan, mecliste tekel binası inşaatında yapılan yol- C, 6 Aralık
suzluk nedeniyle 17 memurun mahkemeye verilece- 1947
ğini açıklamıştır.
7
Aralık
Toprak ve orman kanunları. Tarım bakanı Tahsin Coşkan, kamulaştırma değerleri C, 7 Aralık
ve kamulaştırma sonucunda toprak sahiplerinin elin- 1947
de kalan arazi miktarlarının tesbit edilebilmesi için
bir komisyonun çalışmalarına başladığını açıklamıştır.
8
Aralık
Sıkıyönetim işi CHP grubunda görüşülüyor.
8
Aralık
Hükümetin hububat tacirle- Hükümet, hububat tacirlerine açılan kredileri azalt- C, 8 Aralık
rine ihtarı.
mak, sınırlandırmak ve verilmiş kredileri iptal etmek 1947
için Ticaret Bakanlığına yetki vermiştir. Bu kararın
arkasında tacirlerin stok yapmaları ve spekülasyon
yaratacakları yönüdeki endişeler yatmaktadır. Karar
16 Aralık'ta yürürlüğe girmiştir. (C, 17 Aralık 1947)
9
Aralık
Belediyenin yeni gelir kaynakları.
İstanbul belediye başkan yardımcısı Muhtar Acar, C, 9 Aralık
mecliste bulunan yeni belediye gelirleri kanun tasarı- 1947
sına göre; belediyeye 11-12 milyon Liralık bir gelir
temin edildiğini ve bu gelirler arasında sinema vergisi, kazanç vergisi ve tekel kazancından belediyelere
verilecek yüzde on payın bulunduğu açıklanmaktadır.
11
Aralık
Hayat pahalılığına karşı
alınacak tedbirler.
Ankara, İstanbul ve İzmir'de tek tip ekmek yapılması C, 11
Aralık
kararlaştırılmıştır.
930
Yönetim Zamandizini
Milletvekilleri arasında sıkıyönetimin kaldırılması C, 8 Aralık
gerektiği yönünde kuvvetli görüşler bulunmaktadır. 1947
Yapılan görüşmelerde 23 Aralık'ta sıkıyönetimin kaldırılması kararlaştırılmıştır. (C, 10 Aralık 1947)
1947
G
Ay
Olay
Açıklama
Kaynak
12
Aralık
İthalat izni hakkında 3/
6778 sayılı Bakanlar Kurulu kararının yayımlanması.
Bu kararla ham zeytin tanesi süt kostiğin geçici kabul RG
yoluyla ithaline izin verilmiştir.
12
Aralık
Jandarma subaylarının kariyerlerine ilişkin tüzüğün
yayımlanması.
Tüzük, jandarma subaylarının kurs, manevra, atış ve RG
tatbikatlara iştirak şekline ve yükselmelerine esas
olacak notların hangi idari makam ve mesleki üstler
tarafından ne suretle verileceğine ilişkindir. Tüzük,
değişik rütbedeki subayların yükselmelerine ilişkin
açıklamaları içermektedir.
12
Aralık
Ofislerin ilgası için tetkikler yapılıyor.
Yurtdışında açılması düşünülen ticaret ataşeliklerin- C, 12
den vazgeçilmiş ve mali ataşeliklerinin de kaldırıl- Aralık
ması planlanmaktadır. Bu ateşeliklerin kaldırılmasıy- 1947
la buralarda çalışan 90.000 kişiden 260.000.000 Lira
tasarruf edilmesi tahmin edilmektedir.
12
Aralık
Ekmek ve francaladan tasarruf.
Ankara belediyesi lokantalara verilen ekmek miktarı- C, 12
Aralık
nın azaltılmasını kararlaştırmıştır.
1947
12
Aralık
Sıkıyönetim komutanı dün
Ankara'dan geldi.
Sıkıyönetim komutanı Korgenaral Asım Tınaztepe, C, 12
yapmış olduğu açıklamada sıkıyönetim mahkemele- Aralık
rinin 23 Aralık'ta kaldırılacağını ve devam etmekte 1947
olan davaların ağır ceza mahkemelerine intikal edeceğini belirtmiştir.
12
Aralık
Partilerde çalışan memurlar.
DP lehine siyasi faaliyette bulunan bir öğretmen C, 12
Aralık
ömür boyu memurluktan çıkarılmıştır.
1947
13
Aralık
Hudut ve Sahiller Sağlık
Kanunda giderler ve gelirler 1.042.695 Lira olarak RG
Genel Müdürlüğü 1948 yılı öngörülmektedir.
5132 sayılı bütçe kanununun yayımlanması.
13
Aralık
Amerika'nın bize vereceği
uçaklar ve harb gemileri.
Amerikan ordusu grubunun başkanı Tümgeneral C, 13
Horace Mc Bride yapmış olduğu açıklamada asıl Aralık
malzemenin 1 Şubatta sevkine başlanacağını söyle- 1947
miştir.
13
Aralık
İstanbul zabıtasını takviye
kararları.
Sıkıyönetimin kaldırılması üzerine güvenliği sağla- C, 13
yabilmek için 400 jandarma erinin Emniyet Müdür- Aralık
1947
lüğü'nün emrine verileceği açıklanmıştır.
13
Aralık
Tekelin yeni sigara fabrika- İstanbul Maltepe'de kurulacak fabrikanın Amerikalı C, 13
sı.
American Standart Cigarettes Machine Company ta- Aralık
1947
rafından yapılacağı söylenmektedir.
14
Aralık
Milli Korunma Kanunu
üzerindeki tetkikler.
Milli Korunma Kanunu üzerinde yapılan inceleme- C, 14
lerde ticarethane kiralarının serbest bırakılması düşü- Aralık
nülmektedir. Ayrıca milli korunma mahkemelerinin 1947
kaldırılması durumunda da buralarda çalışan adli personelin Adliye Bakanlığı'nın kadrosuna geçirileceği
söylenmektedir.
14
Aralık
Bütçe dışında kalan otomobiller.
Başbakanlık, bakanlıklara ve diğer dairelere ellerinde C, 14
bulunan bütçe cetveli dışındaki bütün otomobillerin Aralık
derhal Maliye Bakanlığı'na devredilmesini istemiştir. 1947
1947 Yılı 931
G
Ay
Olay
Açıklama
14
Aralık
Devlet binaları inşaatı.
Yapılan hesaplara göre önümüzdeki yıl devlet daire- C, 14
lerinin inşatı için 76 milyon Lira harcanacağı ve bu Aralık
yüksek meblağın bir programa bağlanması gerektiği 1947
belirtilmiştir.
15
Aralık
Başbakanlıktan, üst yönetici ataması.
İstatistik genel müdürlüğüne Şefik Bilkur tayin edil- RG
miştir.
16
Aralık
Bina vergisi tüzüğünün 5.
maddesinin değiştirilmesi
hakkında tüzüğün yayımlanması.
Bina vergisi tüzüğü 27.04.1939 tarihinde kabul edil- RG
miştir. 5. madde ise bildirimin nerelere yapılacağına
ve bildirimde bulunması gereken hususlara ilişkindir.
16
Aralık
Afyon'daki belediye seçim- Afyon'un Sinancı bucağında yapılan belediye seçim- C, 16
leri.
lerinde DP'liler hile olduğu gerekçesiyle seçimden Aralık
1947
çekilmişlerdir.
16
Aralık
İlkokul öğretmenlerinin ay- Maaşların devlet bütçesine alınması konusunda pren- C, 16
lıkları.
sip kararı verilmiştir. Bu nedenle Milli Eğitim Ba- Aralık
kanlığı'nın 107 milyon Lira olan bütçesinin 150 mil- 1947
yon Liraya çıkacağı tahmin edilmektedir. (Öğretmenler daha önce maaşlarını il özel idarelerinden almaktaydı.)
17
Aralık
Arazi vergisi tüzüğünün 20.
maddesinin değiştirilmesi
hakkında tüzüğün yayımlanması.
Arazi vergisi tüzüğü 11.04.1946 tarihinde kabul RG
edilmiştir. 20. madde arazilerin çeşitli nedenlerle zarar görmesi durumunda arazilerden alınan vergilerin
ne şartlarla silineceğini ya da azaltılacağını düzünlemektedir.
17
Aralık
Memurların yeterliklerinin
takdiri hakkında tüzüğün
yayımlanması.
Tüzüğe göre; memurların yükselmesinde esas yeter- RG
liktir ve yeterlik dört kıstasla ölçülmektedir. Bunlar,
mesleki bilgi, başarı, sicil, amir ve müfettişlerin raporlarıdır.
17
Aralık
Memurlardan yabancı bir
dil öğrenenlere verilecek
para mükafatı hakkında tüzüğün yayımlanması.
3656 veya 3659 sayılı kanunlara bağlı memurluklar- RG
dan birine bağlı olarak çalışan memurlara öğrendikleri dil karşılığında 1.500 Lira verilmektedir.
17
Aralık
Demir ve çelik sanayi nasıl
inkişaf ettirilecek?
Hazırlanan beş yıllık sanayi programına göre; demir C, 17
ve çelik üretiminin yapılacak yenilenme çalışmaları Aralık
neticesinde 20.000 tondan 150.000 tona çıkması tah- 1947
min edilmektedir.
17
Aralık
Palu-Genç hattı işletmeğe
açıldı.
Elazığ Palu-Genç hattının işletmeğe açılmasıyla de- C, 17
miryollarımızın uzunluğu 3576 kilometreyi bulmuş- Aralık
1947
tur.
17
Aralık
Konya'da CHP'ye satılan
sinema binası.
Habere göre; belediyeden 700 liaraya alınan bina C, 17
Aralık
7.000 Liraya kiraya verilmiştir.
Krom madeni işletme imtiyazı hakkında 3/6645 sayılı
Bakanlar Kurulu kararının
yayımlanması.
Bu kararla birlikte Seyhan ilinin Osmaniye ilçesine RG
bağlı Issızca köyündeki krom madenini işletme imtiyazına sahip olan Hüsnü Keçelioğlu'nun bu hakkı
elinden alınmıştır. Aynı kişiye ait Karaşıkla ve Davutlar köylerindeki imtiyazlar da yıl içinde alınmıştır.
18
932
Aralık
Yönetim Zamandizini
Kaynak
1947
G
Ay
Olay
Açıklama
Kaynak
18
Aralık
Eski Eserleri Sevenler Ku- Bu kararla merkezi Bursa'da olan Eski Eserleri Se- RG
rumu hakkında 3/667 sayılı venler Kurumu genel menfaatlere yararlı derneklerBakanlar Kurulu kararının den sayılmıştır.
yayımlanması.
18
Aralık
Bursa il genel meclisi kara- Bursa'da genel ihtiyacı karşılayacak şekilde yeni bir RG
rının İçişleri Bakanlığı’nca hastane yapılmasına dair Bursa il genel meclisinin
onaylanması.
kararı İçişleri Bakanlığınca kabul edilmiştir.
18
Aralık
Memleketimizde verem
afeti korkunç bir şekil aldı.
Artan verem hastalığıyla başedebilmek için Milli Tü- C, 18
berküloz Savaşı Derneği ile bir derneğin kurulmasına Aralık
1947
karar verilmiştir.
18
Aralık
CHP İstanbul başkanlığı.
CHP İstanbul il idare kurulu başkanı Atıf Ödül'ün di- C, 18
van üyeliğine seçilmesi nedeniyle yapılan seçimle bu Aralık
1947
göreve Dr. Fahreddin Kerim Gökay getirilmiştir.
19
Aralık
1947 yılı bütçe kanununa
bağlı (A) işaretli cetvelde
değişiklik yapılmasına dair
5133 sayılı kanunun yayımlanması.
(1) sayılı cetvelde 8.334.280 Liralık aktarma yapıl- RG
mış ve (2) sayılı cetvele 72.487.658 ve (3) sayılı cetvele de 1.922.500 Liralık ödenek konmuştur.
20
Aralık
İdari bağlantı değişiklikleri
yapılması hakkında 5071
sayılı İçişleri Bakanlığının
kararının yayımlanması.
Bu karar, kanunla kurulmuş olan 15 ilçeden 12 ilçe- RG
nin sınırlarının değiştirilmesine ilişkindir. Bu ilçeler,
Samnadağ, Çayıralan, İmranlı, Keçiborlu, Yeşilhisar,
Çamardı, Gazipaşa, Çaykara, Fındıklı, Kınık, Kiraz
ve Hacıbektaş ilçeleridir.
20
Aralık
Dünya çocuklarına yardım
teşkilatı.
Birleşmiş Milletler Dünya Çocuklarına Yardım Teş- C, 20
kilatı'nın (UNAC) temsilcisi Fliegers, Türkiye'nin de Aralık
bu teşkilata katılması için temaslarda bulunmak üzere 1947
Ankara'ya gelmiştir.
21
Aralık
Yeni bütçe meclis azasına
dağıtıldı.
Yeni bütçenin 1.242.565.967 Lira olduğu ve C, 21
127.965.697 Liralık bütçe açığının bulunduğu açık- Aralık
1947
lanmıştır.
21
Aralık
Milletveki maaşlarına zam.
Meclise verilen milletevikili maaşları tasarısına iliş- C, 21
kin olarak 35'ler grubu ve DP red kararı vermeyi ka- Aralık
rarlaştırmıştır. Ancak, zam, 66 muhalif oya karşı 231 1947
oyla kabul edilmiştir. (C, 23 Aralık 1947) Milletvekilleri zamdan önce 803.53 Lira maaş alırken zamla
birlikte bu rakam 1092.50 Liraya yükselmiştir.
22
Aralık
Türk kooperatifçilik kongresi açıldı.
Kongrede kooperaratiflerin siyasi tartışmalara taraf C, 22
olmaması kararlaştırılmıştır. Ayrıca, başkanlığa da Aralık
1947
Fevzi Lütfi Karaosmanoğlu getirilmiştir.
23
Aralık
Ankara Üniversitesi bütçesi Ankara Üniversitesi 1947 yılı bütçe kanununa bağlı RG
hakkında 5134 sayılı kanu- (A) işaretli cetvelde değişiklik yapılması hakkında
nun yayımlanması.
kanun... İlgili cetvelde 20.000 Liralık aktarma yapılmıştır.
23
Aralık
DHY GM bütçesi hakkında Devlet Havayolları Genel Müdürlüğü 1947 yılı bütçe RG
5135 sayılı kanunun yakanununa bağlı (A) işaretli cetvelde değişiklik yayımlanması.
pılması hakkında kanun... (A) işaretli cetvelde
321.870 Liralık aktarma yapılmış ve 1948 yılı bütçesine 3.000.000 Liralık ek ödenek konmuştur.
1947 Yılı 933
G
Ay
Olay
Açıklama
Kaynak
23
Aralık
Orman GM bütçesi hakkında 5136 sayılı kanunun
yayımlanması.
Orman Genel Müdürlüğü 1947 yılı bütçe kanununa RG
bağlı (A) işaretli cetvelde değişiklik yapılması hakkında kanun... (A) işaretli cetvelde 208.000 Liralık
aktarma yapılmıştır.
23
Aralık
PTT bütçesi hakkında 5137 Posta, Telgraf ve Telefon İşletme Genel Müdürlüğü RG
sayılı kanunun yayımlan1947 yılı bütçe kanununa bağlı (A) işaretli cetvelde
ması.
değişiklik yapılması hakkında kanun... (A) işaretli
cetveli (1) sayılı cetveline 1.016.000 Liralık ek ödenek konmuş ve (2) sayılı cetvelinde de 309.000 Liralık aktarma yapılmıştır.
23
Aralık
Vakıflar GM bütçesi 5139
sayılı kanunun yayımlanması.
Vakıflar Genel Müdürlüğü 1947 yılı bütçe kanununa RG
bağlı (A) işaretli cetvelde değişiklik yapılması hakkında kanun... (A) işaretli cetvele 192.943 Liralık ek
ödenek konmuştur.
23
Aralık
Mecliste vakıflar bütçesi
kabul edildi.
Bu konudaki en önemli gelişme emeklilerin öğret- C, 23
Aralık
menlik yapması görüşünün reddedilmesidir.
1947
24
Aralık
Ankara'da dünkü müeesif
yangın.
Milli Eğitim Bakanlığı binası tamamen yanmıştır. C, 24
Yangında bakanlığın bütün evrak ve dosyaları kül Aralık
1947
olmuştur.
26
Aralık
Vakıflar Genel Müdürlüğü
1948 yılı 5140 sayılı bütçe
kanunun yayımlanması.
1948 yılına ilişkin gelir ve giderler 7.490.300 Lira RG
olarak öngörülmüştür.
26
Aralık
İktisadi devlet teşekülleri
memurlarının aylıkları.
İktisadi devlet teşekküllerinde çalışan memurlara ve- C, 26
rilen primler, Bakanlar Kurulu kararı ile sınırlandı- Aralık
rılmış ve ancak beş noktada vasıfları taşıyan memur- 1947
lara verilmesi kararlaştırılmıştır. Bu noktalar, özetle
araştırma, üretim alanlarında başarı ve genel idare ve
işletme masraflarından tasarruftur.
27
Aralık
1757 sayılı ek kanuna ek
5142 sayılı kanunun yayımlanması.
5142 sayılı kanunla milletvekillerinin ödenek miktarı RG
1.150 Lira olarak tesbit edilmiştir.
27
Aralık
Devlet Demiryolları ve
Limanları İşletme Genel
Müdürlüğü bütçesi hakkında 5146 sayılı kanunun yayımlanması.
5146 sayılı kanunla Devlet Demiryolları ve Limanla- RG
rı İşletme Genel Müdürlüğü 1947 yılı bütçe kanununa bağlı (A) işaretli cetvelde yapılan düzenlemeyle
820.000 Liralık aktarma yapılmıştır.
27
Aralık
Devlet Denizyolları ve Limanları İşletme Genel Müdürlüğü bütçesi hakkında
5149 sayılı kanunun yayımlanması
5149 sayılı kanunla Devlet Denizyolları ve Limanları RG
İşletme Genel Müdürlüğü 1947 yılı bütçe kanununa
bağlı (A) işaretli cetvelde değişiklik yapılmış ve (A)
işaretli cetvele 9.852.000 Liralık ödenek konmuştur.
27
Aralık
Akbank Türk Anonim Ortaklığı hakkında 3/6710 sayılı Bakanlar Kurulu kararının yayımlanması.
Bu kararla Akbank Türk Anonim Ortaklığı'nın ku- RG
rulmasına izin verilmiştir.
27
Aralık
Meclis dün bütçe müzakerelerine başladı.
Maliye bakanı bütçenin çok kötü durumda olmadığı- C, 27
nı söylerken; DP'liler mali ve iktisadi yapının tama- Aralık
men bozulduğunu belirtmişlerdir. Görüşmeler 31 1947
Aralık'ta tamamlanmıştır.
934
Yönetim Zamandizini
G
Ay
Olay
Açıklama
27
Aralık
İstanbul'un imar planı şiddetle tenkid edliyor.
Emlak sahipleri derneğinde yapılan toplantıda İstan- C, 27
bul'un imarının sadece Prost'a bırakıldığını ve şehrin Aralık
altyapı sorunları dışında bahçe ve parklar gibi görsel 1947
görünümlere eğinilmesi eleştirilmiştir.
28
Aralık
Ankara'da gençliğin komünistlik aleyhinde dünkü
nümayişleri.
Ankara'da yapılan büyük gösteride temel hedeflerden C, 28
biri sol görüşlü hocaları koruduğu gerekçesiyle Rek- Aralık
tör Şevket Aziz Kansu olmuş ve Kansu istifa etmek 1947
zorunda kalmıştır. Bir gün sonraki haberde ise bu istifanın resmen geçerli olmadığı çünkü, istifanın senatonun kabulunden ve Milli Eğitim Bakanlığı'nın onayından sonra geçerli olabileceği belirtilmiştir. (C, 29
Aralık 1947)
29
Aralık
İstanbul Teknik Üniversite- Üniversitenin 1948 yılı giderleri 4.003.693 Lira ola- RG
si 1948 yılı 5144 sayılı büt- rak belirtilmektedir.
çe kanunun yayımlanması.
29
Aralık
Ankara Üniversitesi 1948
yılı 5145 sayılı bütçe kanunun yayımlanması.
Üniversitenin 1948 yılı giderleri 6.522.620 Lira ola- RG
rak belirtilmektedir.
29
Aralık
Beden Terbiyesi Genel
Müdürlüğü bütçesi hakkında 5148 sayılı kanunun yayımlanması.
5148 sayılı kanunla Beden Terbiyesi Genel Müdür- RG
lüğü 1947 yılı bütçe kanununa bağlı (A) işaretli cetvelde değişiklik yapılmış ve (A) işaretli cetvele
50.000 Liralık ödenek konmuştur.
29
Aralık
Tekel Genel Müdürlüğü
5152 sayılı kanunla Tekel Genel Müdürlüğü 1947 yı- RG
bütçesi hakkında 5152 salı bütçe kanununa bağlı (A) işaretli cetvelde değişikyılı kanunun yayımlanması. lik yapılmış ve (A) işaretli cetvele 50.000 Liralık
ödenek konmuştur.
30
Aralık
Beden Terbiyesi Genel
Müdürlüğü 1948 yılı 5153
sayılı bütçe kanununun yayımlanması.
Kanunda giderler ve gelirler 995.006 Lira olarak ön- RG
görülmektedir.
30
Aralık
İstanbul İşçi Sağlığını Koruma Derneği hakkında 3/
6724 sayılı Bakanlar Kurulu kararının yayımlanması.
Bu kararla İstanbul İşçi Sağlığını Koruma Derneği RG
genel menfaatlere yararlı derneklerden sayılmıştır.
30
Aralık
Çiftçiyi topraklandırma kanunu hakkında 3/6725 sayılı Bakanlar Kurulu kararının yayımlanması.
Bu karar, Antalya, Aydın, Denizli, Erzincan, Eskişe- RG
hir, Kırklareli ve Malatya illerinin bütün ilçelerinde
çiftçiyi topraklandırma kanununa göre arazi dağıtımının yapılmasına ilişkindir.
30
Aralık
Hamdullah Suphi, dün
CHP'den istifa etti.
Resmi bir açıklama olmamasına rağmen, Tanrıöver'in C, 30
Aralık
yeni bir parti kurabileceği söylenmektedir.
Romanya'da rejim ansızın
değiştirildi.
Ruslar'ın baskısı sonucu kral tahtından indirilmiş ve C, 31
Aralık
halk cumhuriyeti ilan edilmiştir.
31
Aralık
Kaynak
1947
1947
1947 Yılı 935
ZAMANDİZİNE EK:
1947 Yılında Orman Tahdit Komisyonları ve Kararları
G
Ay
Komisyon
Karar
7
Ocak
17 numaralı orman
tahdit komisyonu
Balıkesir merkez ilçesinin Şamlı bucağında ormanlarının tahdidi
yapılmıştır.
9
Ocak
17 numaralı orman
tahdit komisyonu
Balıkesir merkez ilçesinin Şamlı bucağında ormanlarının tahdidi
yapılmıştır.
13 Ocak
5 numaralı orman
tahdit komisyonu
İzmir ili Menemen ilçesine bağlı Emiralem bucağında ormanlarının
tahdidi yapılmıştır.
14 Ocak
15 numaralı orman
tahdit komisyonu
Safranbolu ilçesi Karabük bucağında ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
14 Ocak
15 numaralı orman
tahdit komisyonu
Safranbolu ilçesi Başköy köyünde ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
18 Ocak
5 numaralı orman
tahdit komisyonu
İzmir ili Menemen ilçe merkezine bağlı Çukurköy ormanlarınında ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
21 Ocak
17 numaralı orman
tahdit komisyonu
Balya ilçesine bağlı Ilıca bucağının Yarışalan köyü sınırı içinde devlet
ormanlarınının tahdit kısa dayanağı yayınlanmıştır.
22 Ocak
5 numaralı orman
tahdit komisyonu
İzmir ili Menemen ilçesinin Aliağa bucağına bağlı Karakuzu köyü ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
23 Ocak
17 numaralı orman
tahdit komisyonu
Balıkesir merkez ilçesine bağlı Şamlı bucağının Yeroluk köyü müseccel
sınırı içindeki Tığlı, Kayındüzü, Kuşaklıçal ve Sarıgazal devlet ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
24 Ocak
17 numaralı orman
tahdit komisyonu
Balıkesir merkez ilçesine bağlı Şamlı bucağının Taşkesiği köyü müseccel sınırları içindeki Koyunöldüğü, Fındıcak ve Papazlık ormanlarının
tahdidi yapılmıştır.
25 Ocak
5 numaralı orman
tahdit komisyonu
İzmir ili Menemen ilçesinin Emiralem bucağına bağlı Turgutlar köyü
ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
27 Ocak
17 numaralı orman
tahdit komisyonu
Balya ilçesine bağlı Ilıca bucağının Yenikavak köyü müseccel sınırı
içinde bulunan Derbent ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
29 Ocak
17 numaralı orman
tahdit komisyonu
Balıkesir merkez ilçesine bağlı Şamlı bucağının Hisaralan köyü müseccel sınırları içindeki Tığlı ve Atyelesi köylerinin ormanlarının tahdidi
yapılmıştır.
29 Ocak
17 numaralı orman
tahdit komisyonu
Balıkesir merkez ilçesine bağlı Şamlı bucağının Alacabayır köyü
müseccel sınırı içinde bulunan Kayındüzü, Ayvacıkbayırı ve Papazlık
ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
30 Ocak
5 numaralı orman
tahdit komisyonu
İzmir ili Menemen ilçesinin emiralem bucağına bağlı emiralem köyü
ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
31 Ocak
15 numaralı orman
tahdit komisyonu
Safranbolu ilçesi Yukarıdana köyü ile alakalı Karakaya ormanlarının
tahdidi yapılmıştır.
3
5 numaralı orman
tahdit komisyonu
İzmir ili Menemen ilçesinin Emiralem bucağına bağlı Alaniçi köyü ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
936
Şubat
Yönetim Zamandizini
G
Ay
Komisyon
Karar
4
Şubat
5 numaralı orman
tahdit komisyonu
İzmir ili Menemen ilçesinin Emiralem bucağına bağlı İnedere köyü ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
5
Şubat
5 numaralı orman
tahdit komisyonu
İzmir ili Menemen ilçesinin Emiralem bucağına bağlı Sülaymanlı köyü
ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
7
Şubat
17 numaralı orman
tahdit komisyonu
Balya ilçesine bağlı Ilıca bucağı sınırı içinde Sayabağı, Sarıgölcük,
Çömlektepe, Erenler, Pirenli, Asar, Karagölcük ve tevabii ormanlarının
tahdidi yapılmıştır.
8
Şubat
17 numaralı orman
tahdit komisyonu
Balıkesir merkez ilçesinin Durak bucağına tabi Gökköyü müsecced
sınırı içinde alakısrak, Devrent, Boyoluk, Yığılıçakıl, Dübekderesi, Gavurevleri, Dedeninüstü, Sarıçam, Göçük, Sarıbent ve Armutçuk ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
10 Şubat
17 numaralı orman
tahdit komisyonu
Çataldağı ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
11 Şubat
17 numaralı orman
tahdit komisyonu
Gelendoros ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
12 Şubat
17 numaralı orman
tahdit komisyonu
Gelendoros ve tevabii ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
13 Şubat
17 numaralı orman
tahdit komisyonu
İzmir ili Menemen ilçesinin emiralem bucağına bağlı Gürece köyü ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
13 Şubat
17 numaralı orman
tahdit komisyonu
Balıkesir merkez ilçesine bağlı Durak bucağının Kayaeli köyünün
müseccel sınırı içinde bulunan Gavurharmanı, Çobantepesi, Böllük ve
Çamtepe ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
17 Şubat
17 numaralı orman
tahdit komisyonu
Balıkesir merkez ilçesine bağlı durak bucağına bağlı Örenharman köyü
arazisiyle ilgili Gelendoros ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
20 Şubat
17 numaralı orman
tahdit komisyonu
Gelendoros ve tevabii ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
8
Mart
17 numaralı orman
tahdit komisyonu
Gelendoros ve tevabii ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
11 Mart
17 numaralı orman
tahdit komisyonu
Gelendoros ve tevabii ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
19 Mart
17 numaralı orman
tahdit komisyonu
İzmir ili Menemen ilçesine bağlı Yahşıeli köyü ormanlarının tahdidi
yapılmıştır.
21 Mart
17 numaralı orman
tahdit komisyonu
Gelendoros ve tevabii ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
22 Mart
17 numaralı orman
tahdit komisyonu
Vezirköprü ilçesinin Çakal bucağına bağlı Göl ve Gölgüney köyleri
sınırı ile ilgili kunduz ve tevabii ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
25 Mart
17 numaralı orman
tahdit komisyonu
Vezirköprü ilçesinin Çakal bucağına bağlı Alan köyü Zevzek mahallesi
sınırlaryla ilgili Kunduz ve tevabii ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
26 Mart
17 numaralı orman
tahdit komisyonu
Gelendoros ve tevabii ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
1947 Yılı 937
G
Komisyon
Karar
26 Mart
17 numaralı orman
tahdit komisyonu
Balıkesir merkez ilçesine bağlı Durak bucağına bağlı Bükdere köyü ve
Gelendoros, Çataldağ ve Kaplan ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
27 Mart
16 numaralı orman
tahdit komisyonu
Vezirköprü ilçesinin Çakal bucağına bağlı Sırbaçmak köyü sınırı ile
ilgili Kunduz ve tevabii ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
27 Mart
16 numaralı orman
tahdit komisyonu
Vezirköprü ilçesinin Çakal bucağına bağlı Öğürlü köyü sınırı ile ilgili
Kunduz ve tevabii ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
27 Mart
16 numaralı orman
tahdit komisyonu
Vezirköprü ilçesinin Çakal bucağına bağlı Alanşeyhi köyü sınırı ile
ilgili Kunduz ve tevabii
28 Mart
16 numaralı orman
tahdit komisyonu
Vezirköprü ilçesinin Çakal bucağına bağlı Habibfakı köyü sınırı ile
ilgili Kunduz ve tevabii ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
2
Nisan
16 numaralı orman
tahdit komisyonu
Gelendoros ve tevabii ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
2
Nisan
16 numaralı orman
tahdit komisyonu
Gelendoros ve tevabii ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
3
Nisan
16 numaralı orman
tahdit komisyonu
Gelendoros ve tevabii ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
5
Nisan
13 numaralı orman
tahdit komisyonu
Gebze ilçesi Mollafenari bucağının Tepecik köyü hududu içindeki V
8
Nisan
5 numaralı orman
tahdit komisyonu
İzmir ili Menemen ilçesine bağlı Asarlık köyü ormanlarının tahdidi
yapılmıştır.
8
Nisan
5 numaralı orman
tahdit komisyonu
Kuzveren Emirler köyü yaylasına ait ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
11 Nisan
5 numaralı orman
tahdit komisyonu
İzmir ili Menemen ilçesine bağlı Doğa köyü ormanlarının tahdidi
yapılmıştır.
11 Nisan
5 numaralı orman
tahdit komisyonu
İzmir ili Menemen ilçesine bağlı Yanık köyü ormanlarının tahdidi
yapılmıştır.
14 Nisan
14 numaralı orman
tahdit komisyonu
Kuzveren Dağlıköyü
yapılmıştır.
14 Nisan
14 numaralı orman
tahdit komisyonu
Çay köyü Güzlemesi'nin ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
14 Nisan
14 numaralı orman
tahdit komisyonu
Aşağıkuzuveren köyü yaylası ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
14 Nisan
14 numaralı orman
tahdit komisyonu
Çay köyü düvenlik yaylası ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
16 Nisan
16 numaralı orman
tahdit komisyonu
Vezirköprü ilçesinin Mezra bucağına bağlı Kıranalan köyü ve mahalleleri sınırı ile Kunduz ve tevabii ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
29 Nisan
16 numaralı orman
tahdit komisyonu
Vezirköprü ilçesinin Çakal bucağına bağlı Tahtaköprü köyü sınırı ile
Kunduz ve tevabii ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
5
17 numaralı orman
tahdit komisyonu
Balya ilçesine bağlı Ilıca bucağına bağlı Büyükpınar köyünün hududu
dahilindeki ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
938
Ay
Mayıs
Yönetim Zamandizini
köyü
yaylasına
ait
ormanlarının
tahdidi
G
Ay
Komisyon
Karar
6
Mayıs
16 numaralı orman
tahdit komisyonu
Vezirköprü ilçesinin Çakal bucak merkezini teşkil eden Yukarı-Aşağı
Çakal köyü sınırı ile Kunduz ve tevabii ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
8
Mayıs
16 numaralı orman
tahdit komisyonu
Vezirköprü ilçesinin Çakal bucağına bağlı Karadoruk köyü sınırı ile
Kunduz ve tevabii ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
8
Mayıs
16 numaralı orman
tahdit komisyonu
Vezirköprü ilçesinin Çakal bucağına bağlı Bakla köyü sınırı ile Kunduz
ve tevabii ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
9
Mayıs
17 numaralı orman
tahdit komisyonu
Balya ilçesine bağlı Ilıca bucağına bağlı Kavakalanı köyünün sınırları
içindeki ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
10 Mayıs
14 numaralı orman
tahdit komisyonu
Yayladınlar köyü yaylasının ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
12 Mayıs
14 numaralı orman
tahdit komisyonu
Tekkesusuz köyü yaylasının ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
12 Mayıs
14 numaralı orman
tahdit komisyonu
Bünüş köyü yaylasının ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
13 Mayıs
14 numaralı orman
tahdit komisyonu
Ercek köyü yaylasının ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
13 Mayıs
14 numaralı orman
tahdit komisyonu
Balya ilçesine bağlı Ilıca bucağına bağlı Kayalar köyü sınırları içindeki
Gözkaya, Ayvalı, Karaçakmak, Çam ve Ihlamursıkı ormanlarının
tahdidi yapılmıştır.
16 Mayıs
14 numaralı orman
tahdit komisyonu
Avşargidiriş köyü yaylasına ait ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
17 Mayıs
19 numaralı orman
tahdit komisyonu
Ayancık ilçesinin Tevfikiye köyü hududu dahilinde bulunan Karakavak,
Türbelaşı, Kavaklı, Derakaşı, Çorakbaşı, Orta, Gülleyük kayın ormanlarıyla Büyükpınar ve Dikilitaş meşe ormanlarının tahdidi
yapılmıştır.
20 Mayıs
14 numaralı orman
tahdit komisyonu
Avşargidiriş köyü yaylasına ait ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
21 Mayıs
12 numaralı orman
tahdit komisyonu
Balıkesir ili Sındığı ilçesinin Kocakonak köyü hududu dahilindeki ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
21 Mayıs
12 numaralı orman
tahdit komisyonu
Demirciler köyü yaylasına ait ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
21 Mayıs
12 numaralı orman
tahdit komisyonu
Dadıç köyü yaylasına ait ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
21 Mayıs
12 numaralı orman
tahdit komisyonu
Akçakavak köyü yaylasına ait ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
21 Mayıs
16 numaralı orman
tahdit komisyonu
Vezirköprü ilçrsinin Çakal bucağına bağlı Soruk köyü sınırları ile ilgili
Kunduz ve tevabii ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
4
Temmuz
14 numaralı orman
tahdit komisyonu
Çay köyü yaylasına ait ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
4
Temmuz
19 numaralı orman
tahdit komisyonu
Ayancık ilçesinin Zaviye köyü hududu içinde bulunan Karakavak,
Kirenyanı ve Tafan-Çürükyer kayın ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
1947 Yılı 939
G
Komisyon
Karar
25 Temmuz
17 numaralı orman
tahdit komisyonu
Balya ilçesine bağlı Ilıca bucağına bağlı karlık köyü ormanlarının
tahdidi yapılmıştır.
26 Temmuz
14 numaralı orman
tahdit komisyonu
Bahçe köyü yaylasına ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
26 Temmuz
17 numaralı orman
tahdit komisyonu
Balya ilçesine bağlı Ilıca bucağına bağlı Gökmuza köyü ormanlarının
tahdidi yapılmıştır.
28 Temmuz
7 numaralı orman
tahdit komisyonu
M. K. Paşa ilçesinin Söğütalan bucağına bağlı Kocakuru köyünün ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
28 Temmuz
7 numaralı orman
tahdit komisyonu
M. K. Paşa ilçesinin Çaltılıbük bucağına bağlı Çamlıca köyünün ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
28 Temmuz
1 numaralı orman
tahdit komisyonu
Balya ilçesinin Ilıca bucağına bağlı Söbüce köyü ormanlarının tahdidi
yapılmıştır.
29 Temmuz
14 numaralı orman
tahdit komisyonu
Değirmenözü-Yozgat köyü Değirmenözü yaylasına ait ormanlarının
tahdidi yapılmıştır.
30 Temmuz
7 numaralı orman
tahdit komisyonu
M. K. Paşa ilçesinin Çaltılıbük bucağına bağlı Işıklar köyünün ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
1
Ağustos
7 numaralı orman
tahdit komisyonu
M. K. Paşa ilçesinin Çaltılıbük bucağına bağlı Camandar köyünün ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
5
Ağustos
7 numaralı orman
tahdit komisyonu
M. K. Paşa ilçesinin Çaltılıbük bucağı ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
8
Ağustos
7 numaralı orman
tahdit komisyonu
M. K. Paşa ilçesinin Çaltılıbük bucağına bağlı Minayva köyünün ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
8
Ağustos
7 numaralı orman
tahdit komisyonu
M. K. Paşa ilçesinin Çaltılıbük bucağına bağlı Çömlekçi köyünün ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
15 Ağustos
7 numaralı orman
tahdit komisyonu
M. K. Paşa ilçesinin Çaltılıbük bucağına bağlı Kestelek köyünün ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
16 Ağustos
15 numaralı orman
tahdit komisyonu
Safranbolu ilçesi Salmanlar köyü yalınızca mahallesi sınırları ile alakalı
Karakaya devlet ormanı iç ve dış hudut sınırlamasına ait kısa dayanak
yayınlanmıştır.
21 Ağustos
7 numaralı orman
tahdit komisyonu
M. K. Paşa ilçesi Söğütalan bucağına bağlı Kabulbaba köyünün ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
21 Ağustos
7 numaralı orman
tahdit komisyonu
M. K. Paşa ilçesinin Çaltılıbük bucağına bağlı Şehriman köyünün ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
22 Ağustos
14 numaralı orman
tahdit komisyonu
Değirmenözü-Yozgat köyü Değirmenözü yaylasına ait ormanlarının
tahdidi yapılmıştır.
22 Ağustos
14 numaralı orman
tahdit komisyonu
Berkkebir köyü yaylası ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
22 Ağustos
14 numaralı orman
tahdit komisyonu
Çepni köyü yaylasına ait ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
940
Ay
Yönetim Zamandizini
G
Ay
Komisyon
Karar
22 Ağustos
14 numaralı orman
tahdit komisyonu
Sultan köyü yaylasına ait ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
22 Ağustos
14 numaralı orman
tahdit komisyonu
Karacasu köyü yaylasına ait ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
23 Ağustos
14 numaralı orman
tahdit komisyonu
Vakıfgeçitveren köyü Güzleme yaylasına ait ormanlarının tahdidi
yapılmıştır.
23 Ağustos
14 numaralı orman
tahdit komisyonu
Hariçgeçitveren köyü Aşağıköy Güzleme yaylasına ait ormanlarının
tahdidi yapılmıştır.
23 Ağustos
14 numaralı orman
tahdit komisyonu
Erencik köyü yaylasına ait ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
23 Ağustos
14 numaralı orman
tahdit komisyonu
Çıkınlar köyü yaylasına ait ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
23 Ağustos
14 numaralı orman
tahdit komisyonu
Geçitveren köyü Kadılar yaylasına ait ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
23 Ağustos
14 numaralı orman
tahdit komisyonu
Kökçüler yaylasına ait ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
23 Ağustos
14 numaralı orman
tahdit komisyonu
Gürcüler köyü yaylasına ait ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
23 Ağustos
14 numaralı orman
tahdit komisyonu
Hıdırşıhlar köyü yaylasına ait ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
23 Ağustos
14 numaralı orman
tahdit komisyonu
Erencik köyü Kuşcular yaylasına ait ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
26 Ağustos
14 numaralı orman
tahdit komisyonu
Bolu Gerede ilçesi Zonguldak Devrek ilçesi hudut hattından Gerede
Mengen bucağı Çubuk, Kavacık, Karaishaklar köylerine rastlayan
kısma ait ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
26 Ağustos
14 numaralı orman
tahdit komisyonu
Kırıcık köyü yaylasına ait ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
27 Ağustos
14 numaralı orman
tahdit komisyonu
Gerede ilçesinin merkezine bağlı Ilıcak köyü sınırlarına rastlayan ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
28 Ağustos
14 numaralı orman
tahdit komisyonu
Gerede ilçesinin merkezine bağlı Çayverengüney köyü sınırlarına rastlayan ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
28 Ağustos
2 numaralı orman
tahdit komisyonu
Gerede ilçesinin merkezine bağlı Çayverengüney köyü sınırlarına rastlayan ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
28 Ağustos
5 numaralı orman
tahdit komisyonu
İzmir ili Menemen ilçesinin helvacı köyü ormanlarının tahdidi
yapılmıştır.
28 Ağustos
14 numaralı orman
tahdit komisyonu
Emenmesciler köyü yaylasına ait ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
2
5 numaralı orman
tahdit komisyonu
İzmir ili Menemen ilçesinin bözköyüne ait ormanlarının tahdidi
yapılmıştır.
Eylül
1947 Yılı 941
G
Ay
Komisyon
Karar
4
Eylül
5 numaralı orman
tahdit komisyonu
İzmir ili Menemen ilçesinin şehitkemal köyüne ait ormanlarının tahdidi
yapılmıştır.
8
Eylül
17 numaralı orman
tahdit komisyonu
Balıkesir ilinin Kepsut bucağına bağlı Keçidere köyünün sınırları içinde
Kozderesi, Keçidere ve Hıdırlık ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
11 Eylül
8 numaralı orman
tahdit komisyonu
Fettahlı köyü ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
13 Eylül
17 numaralı orman
tahdit komisyonu
Balıkesir ilinin Kepsut bucağına bağlı Beyköyü sınırları içinde Çambayırı
ve Gediktepe ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
15 Eylül
2 numaralı orman
tahdit komisyonu
Gerede ilçesine bağlı Koçumlar köyü ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
16 Eylül
2 numaralı orman
tahdit komisyonu
Kocaeli ilinin Gebze ilçesinin Mollafeneri bucağının Sevindikli, Şemsettin, Naip köylerini ihtiva eden Kayalıdağ ve tevabii ormanlarının
tahdidi yapılmıştır.
17 Eylül
2 numaralı orman
tahdit komisyonu
Gerede merkezi
yapılmıştır.
18 Eylül
2 numaralı orman
tahdit komisyonu
Macun köyü ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
18 Eylül
18 numaralı orman
tahdit komisyonu
Anamur ilçesine bağlı Teniste ve Karakilise köyleri sınırları içinde
kalan Mani ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
19 Eylül
19 numaralı orman
tahdit komisyonu
Ayancık ilçesinin Sofular köyü sınırı içinde bulunan Türbebaşı kayın
ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
22 Eylül
8 numaralı orman
tahdit komisyonu
Çamköy ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
24 Eylül
11 numaralı orman
tahdit komisyonu
Fethiye ilçesinin Üzümlü sınırı içinde bulunan Geyrandağı Pırnarbaltalık, Ecebeli ve Dolukızlanı çam koru ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
26 Eylül
7 numaralı orman
tahdit komisyonu
Mustafakemalpaşa ilçesi Kapakholuk köyü ormanlarının tahdidi
yapılmıştır.
27 Eylül
7 numaralı orman
tahdit komisyonu
Mustafakemalpaşa
yapılmıştır.
27 Eylül
7 numaralı orman
tahdit komisyonu
Mustafakemalpaşa ilçesi Keltaş köyü ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
29 Eylül
7 numaralı orman
tahdit komisyonu
Mustafakemalpaşa ilçesi Behram köyü ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
30 Eylül
7 numaralı orman
tahdit komisyonu
Mustafakemalpaşa ilçesi Köleler köyü ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
1
Ekim
7 numaralı orman
tahdit komisyonu
Gerede ilçesinin merkezine bağlı Çayveren köyü ormanlarının tahdidi
yapılmıştır.
2
Ekim
7 numaralı orman
tahdit komisyonu
Musfafakemalpaşa
yapılmıştır.
942
Yönetim Zamandizini
belediye
ilçesi
ilçesi
sınırına
Hisaraltı
çaltılıbük
bitişik
köyü
köyü
ormanlarının
ormanlarının
ormanlarının
tahdidi
tahdidi
tahdidi
G
Ay
Komisyon
Karar
2
Ekim
7 numaralı orman
tahdit komisyonu
Fethiye ilçesindeki kızılbel köyü ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
9
Ekim
7 numaralı orman
tahdit komisyonu
Mustafakemalpaşa ilçesine bağlı Melik köyü ormanlarının tahdidi
yapılmıştır.
10 Ekim
7 numaralı orman
tahdit komisyonu
Mustafakemalpaşa ilçesine bağlı İlyasçılar köyü ormanlarının tahdidi
yapılmıştır.
13 Ekim
14 numaralı orman
tahdit komisyonu
Sultanbey köyü yaylasının ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
13 Ekim
14 numaralı orman
tahdit komisyonu
Taşoluk köyü yaylası ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
16 Ekim
20 numaralı orman
tahdit komisyonu
Çalça, Uluköy ve Yağcı köylerinin Ahurdağı silsilesi devlet ormanı ilçe
hududu itibariyle tahdidine ait kısa dayanak yayınlanmıştır.
16 Ekim
20 numaralı orman
tahdit komisyonu
Sandıklı ilçesi
yapılmıştır.
17 Ekim
20 numaralı orman
tahdit komisyonu
Ahurdağı silsilesi devlet ormanlarının Çukurcaköy yakasının sınırlanmasına ait ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
1
Kasım
2 numaralı orman
tahdit komisyonu
Gerede ilçesinin merkezine bağlı Ulaşlar ve Akçabey köyleri ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
5
Kasım
20 numaralı orman
tahdit komisyonu
Kocagöl köyü ile alakalı Burgazdağı silsilesi ormanlarının tahdidi
yapılmıştır.
6
Kasım
2 numaralı orman
tahdit komisyonu
Gerede ilçesinin merkezine bağlı Çağış, Kapaklı ve Karacadağdemirciler köyleri ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
8
Kasım
13 numaralı orman
tahdit komisyonu
Daday ilçesinin Akpınar köyü ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
10 Kasım
2 numaralı orman
tahdit komisyonu
Gerede ilçesinin merkezine bağlı İmanlar, Avşartarakçı ve Yunuslar
köyleri ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
13 Kasım
11 numaralı orman
tahdit komisyonu
Fethiye ilçesinin İncir köyü sınırı içinde bulunan Aladağı ve Kuzpınar
ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
17 Kasım
13 numaralı orman
tahdit komisyonu
Daday ilçesinin Kırkpınar devlet ormanının Başakçay köyü emlak ve
arazisiyle alakalı ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
17 Kasım
14 numaralı orman
tahdit komisyonu
Avşar köyü yaylası ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
18 Kasım
14 numaralı orman
tahdit komisyonu
Doğancı köyü ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
19 Kasım
13 numaralı orman
tahdit komisyonu
Daday ilçesinin Kirazdağı devlet ormanının Başakçay köyü emlak ve
arazisyle alakalı ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
19 Kasım
14 numaralı orman
tahdit komisyonu
Seyit köyü yaylası ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
20 Kasım
12 numaralı orman
tahdit komisyonu
Balıkesir ili Sındığı ilçesinin edrenk köyü hududu dahilindeki ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
Avaganköyle alakalı
iller
ormanlarının
tahdidi
1947 Yılı 943
G
Komisyon
Karar
22 Kasım
14 numaralı orman
tahdit komisyonu
Belkaraağaç köyünün ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
6
Aralık
14 numaralı orman
tahdit komisyonu
Saççılar köyü yaylası ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
8
Aralık
12 numaralı orman
tahdit komisyonu
Balıkesir ili Sındığı ilçesinin Yaylacık köyü hududu dahilindeki ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
9
Aralık
12 numaralı orman
tahdit komisyonu
Balıkesir ili Sındığı ilçesinin Sinandere köyü hududu dahilindeki ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
9
Aralık
14 numaralı orman
tahdit komisyonu
Pelitçik köyü ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
10 Aralık
16 numaralı orman
tahdit komisyonu
Vezirköprü ilçesinin Mezra bucağına bağlı Mezrea köyü ve Kadıoğlu,
Yılanlı, Karabudak, Küplü, Çatakderesi, Bağyanı, Işıklar, Akman ve
Erikli mahalleleri sınırı ile Kunduz ve tevabii ormanlarının tahdidi
yapılmıştır.
11 Aralık
11 numaralı orman
tahdit komisyonu
Fethiye ilçesinin şimalinde ve bu ilçeye tahminen 27 km. mesafede bulunan Nif köyü hududu içindeki Çataltepe, Kaygısekisi ve Karanfil ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
15 Aralık
2 numaralı orman
tahdit komisyonu
Gerede ilçesinin merkezine bağlı Ertuğrul köyünün Karakuz mahallesi
sınırına tesadüf eden ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
19 Aralık
2 numaralı orman
tahdit komisyonu
Ahmatlar köyü ve Gerede Tokatlar mahallesi sınırına tesadüf eden ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
22 Aralık
20 numaralı orman
tahdit komisyonu
Uluköy sınırlaması ormanlarının tahdidi yapılmıştır.
24 Aralık
20 numaralı orman
tahdit komisyonu
Sandıklı'nın Akçabatırıkköy ilgisinden Ahurdağ silsile ormanlarının
tahdidi yapılmıştır.
25 Aralık
20 numaralı orman
tahdit komisyonu
Sandıklı Dolaköy komşuluğundaki Ahurdağı silsilesi ormanlarının
tahdidi yapılmıştır.
944
Ay
Yönetim Zamandizini
KAYNAKÇA
Avcıoğlu, Doğan, Türkiye’nin Düzeni Dün-Bugün-Yarın, 1. B., Bilgi Yayınevi, Ankara,
1968.
Bila, Hikmet, CHP 1919-1999, Doğan Kitap.
Erdoğan, Mustafa, “Türkiye’de Demokrasiye Geçiş Deneyimi”, içinde, Liberal Toplum
Liberal Siyaset, Siyasal Kitapevi, 1. B., 1992, Ankara, 1992.
İnsel, Ahmet, Düzen ve Kalkınma Kıskacında Türkiye Kalkınma Sürecinde Devletin Rolü, 1. B., Ayrıntı Yayınları, İstanbul, 1996.
T.C. Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü, İstatistik Göstergeler 1923-2002, Ankara,
2003.
Tekeli, Esad, Mali ve İktisadi Meseleler 1943-1949, Ankara, 1950.
Tekeli, İlhan ve İlkin, Selim, Savaş Sonrası Ortamında 1947 Türkiye İktisadi Kalkınma
Planı, Türkiye Belgesel İktisat Tarihi, No:1, Ankara, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, 1974.
Yayman, Hüseyin, Türkiye’nin İdari Reform Tarihi, Turhan Kitabevi, Ankara, 2008.
Diğer Kaynaklar
Akşam Gazetesi 1947 Yılı
Cumhuriyet Gazetesi 1947 Yılı
Resmi Gazete 1947 Yılı
T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Cumhuriyet Arşivi Daire Başkanlığı
Ulus Gazetesi 1947 Yılı
1947 Yılı 945
946
Yönetim Zamandizini
Download