Meme Radyolojisi
advertisement
Meme Kanseri Taraması ve Meme Hastalıklarına Radyolojik Yaklaşım Erkin ARIBAL Marmara ÜTF Radyoloji ABD Marmara Meme Merkezi Meme Taramasında Prensipler Erken evre kanserleri yakalamak Okült olguların yakalanması T1<10mm N0M0 DKİS Mamografi taraması 40 yılı aşkın uygulanan en etkin yöntem Tarama programları meme kanserinden ölümlerde %25 - %30 oranında azalmaya neden olmaktadır. Duyarlılık %75-90 Özgüllük % 90 - 95 DKİS Hangisi ile kanser saptanabilir? Hastadan - Rapora Cihaz Kalitesi Çekim Kalitesi Teknisyen Faktörü Banyo Kalitesi HASTA RAPOR Radyolog Faktörü Film Kalitesi Meme Baskısı Şartmı? Meme kalınlığını homojen azaltır Glandüler doz azalır Saçılan radyasyon azalır Kontrast artar Görüntü keskinliği artar (OF mesafesi ) Memenin hareketsiz kalmasını sağlar Dokuların bası ile dağılmasını sağlar Yeterince Baskı Yapılmamış İyi Baskı Yapılmış Ne zaman Oportunistik tarama Toplum Tarama Programları 40 yaş ve üstü 2 yıl aralıklarla (Türkiye) Sojourn süresi 40 yaş üstünde 1-2 yıl aralıklarla Kanserin doğuşundan klinik olarak saptanabilir olana kadar geçen süre içinde ki radyolojik olarak saptanabildiği süredir Taramada ideal Tarama süresinin sojourn süresinin yarısından uzun olmaması Kanser Gelişimi Hızlı Kanser Ölüm Orta Derecede Kanser Tedavi sınırı Yavaş Kanser Radyolojik Yaklanma Eşiği Tarama 1 Tarama 2 Tarama 3 Zaman Sojourn Süresi Taramada ideal Tarama süresinin sojourn süresinin yarısından uzun olmaması Sojourn Süresi (SS) Yaş Ort SS Duyarlılık % Ort SS Duyarlılık (Markov*) % 40-49 2 83 2.4 83 50-59 2.5 92 3.7 100 60-69 3.5 94 4.2 100 70-74 4.1 98 4 91 Genel 3.24 92 3.9 94 *Markov process modelleri Chen HH ve ark. J Epidemiol Bioistat 1997;22:43-47 İsveç Two County çalışması baz alınmıştır 1997 1998 Grade 2 NOS Invaziv Duktal Kanser 1999 Mammografi En sık rastlanan lezyonlar Kitleler Kalsifikasyonlar Kitle 2010 2010 2010 2010 Teknik ve Pozisyona Önem Ver Teknik kalitesizliğe veya Hataya İzin Verme 2010 2011 2012 2010 2011 2012 Eski Filmler İle Karşılaştıma ÖNEMLİ Karşılaştırırken Küçük Değişikliklere Dikkat et 2010 2011 2012 Eski mamografilerin görülmesinin false “+” leri %18 azaltıyor Sickles EA. Radiology 1990 %3 azaltıyor Basset LW. AJR 1994 Takip Önemli Eski incelemeler her zaman yeniler ile karşılaştırılmalı Kalsifikasyonlar Çubuk Kalsifikasyonlar Kalsifikasyonlar Heterojen kalsifikasyonlar Kalsifikasyonlar Amorf Kalsifikasyonlar Kalsifikasyonlar Pleomorfik kalsifikasyonlar Kalsifikasyonlar Pleomorfik kalsifikasyonlar Kalsifikasyonlar Pleomorfik kalsifikasyonlar Kalsifikasyonlar İnce Lineer Dallanan Kalsifikasyonlar İnce Lineer Dallanan 3. Yüksek Olasılıkla Malign i. Pleomorfik kalsifikasyonlar Kötü Teknik Algı Hatası 3. Yüksek Olasılıkla Malign i. Pleomorfik kalsifikasyonlar 1 Sene Sonra 3. Yüksek Olasılıkla Malign i. Pleomorfik kalsifikasyonlar 2010 2013 2010 2012 2013 2010 2012 2013 BI-RADS Nedir Ortak tek bir terminoloji Ortak rapor tekniği Sonuç Kategorilendirme Veri toplama ve değerlendirme BI-RADS Değerlendirme Kategorileri Kategori 0: Mamografik değerlendirme yetersizdir. Kategori 1: Negatif mamogram Kategori 2: Benign bulgular Kategori 3: Büyük oranda benign bulgular. Kısa dönem takip önerilir. Malignite olasılığı %2 nin altında Kategori 4: Şüpheli anomali 4A-4B ve 4C olarak 3 alt kategoriye ayrılmaktadır. Kategori 5: Yüksek oranda malignensi şüphesi Kategori 6: Kanıtlanmış malign lezyon ULTRASON? ACRIN 6666 2809 kadın 41 meme Ca (40 kadın) MMG 7.6/1000 MMG+US 11.8/1000 Doğruluk • 8 US+MMG 12 MMG 12 US 8 Hiçbiri MMG: % 78 MMG+US % 91 US eklenerek 1.1 – 7.2 /1000 kanser daha çok yakalanabilir ancak pozitif yanlışlar artar Combined screening with ultrasound and mammography vs mammography alone in women at elevated risk of breast cancer. JAMA. 2008 May 14;299(18):2151-63. US (Diagnostik amaçlı) Solid kist ayırımı Lezyon karakterizasyonu Başka lezyon varlığının araştırılması Biyopside rehber yöntem MR Mamografi Yardımcı tanı yöntemi Silikon implant Malignite Ekarte Etmede KULLANMA Silikonun intakt olup olmaması açısından Meme Ca tanısı alan olgularda Preoperatif Multisentrik Multifokal Bilateral Tm yayılımı ve evreleme Cerrahi sınır (+) Reziduel tm Post-op Yüksek riskli (BRCA +) kadınlarda tarama amaçlı MR Mamografi Pahalı Her yerde yok Özel meme koili gerekiyor Hasta konforu az IV enjeksiyon gerektiriyor Dinamik kontrastlı inceleme vazgeçilmez Özgüllüğü düşük Gereksiz Bx MRG (Yüksek Riskli Premenopozal) Kanıt # Yaş Duyarlılık Özgüllük MRG % MMG % Beraber % MRG % MMG % MRISC II b 4169 19-72 71.1 40 88.9 88.8 95.4 Kanada II b 457 26-65 77.3 36.4 86.6 95 99.8 MARIBS II b 1881 31-55 77 40 94 81 93 HIBCRIT IIb 377 25-60 94 56 Kendi Gelen US MMGGenel Cerrah Kadın Doğum Uz Meme MR Radyolog BİYOPSİ Radyoloğu Meme Patoloğu BX Diğer; Dahiliye Uz – Aile hk vb MR Onkolog Radyasyon Onkoloğu Meme Cerrahı GÜVENLİ ZON MR Tarama Premenopozal genç YÜKSEK Riskli kadınlarda Klinik (+) olguda ilk tercih OLMAMALIDIR İlk tercih MR incelemeler gereksiz Bx lere ve endişeye neden olmaktadır MMG ve US sonrası karar verilemeyen olgularda Radyoloğun Önerisi ile yapılmalıdır Mutlaka meme radyoloğu tarafından yapılması gerekir Takip Nasıl Yapılmalı • • 40 Yaş üstü 1 yıl aralıkla (Hiçbir şikayeti yok) 50 Yaş üstü 2 yıl aralıkla (Hiçbir şikayeti yok) • • Ailede 50 yaş altı meme Ca öyküsü varsa ▫ ▫ • HRT Görüldüğü yaşdan 10 yıl önce başla 30 yaş öncesi Başlama Yüksek Riskli Kadınlar • • • • Ağır aile öyküsü Hayat boyu meme kanser riski %20 üzerinde 25-30 yaşdan itibaren MR ile Son Notlar: Mammografi 40 yaş sonrasında tarama amacı ile kullanılan tek kanıtlanmış yöntemdir MMG de Teknik Kalite ve Rapor Standardı VAZGEÇİLMEZDİR US tanıda ve Bx de yardımcı yöntem olarak kullanılır US yoğun meme dokusu olan olgularda taramada etkili bir yardımcı yöntemdir MR inceleme özel olgularda tercih edilmelidir Teşekkürler
