KAFA TRAVMALI HASTALARDA GÖRÜNTÜLEMENİN TANI, TEDAVİ VE PROGNOZA KATKISI Dr. Fatma Özlen İ.Ü.Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Beyin ve Sinir Cerrahisi AD KAFA TRAVMASI VE RADYOLOJİ • Hangi hastalara görüntüleme yapılmalı ? • Hangi görüntüleme metodu seçilmeli ? • Seçilen görüntüleme metodunun amacı ne olmalı ? Hangi hastalara görüntüleme yapılmalı ? KAFA TRAVMASI VE RADYOLOJI TANI • TEDAVİ PROGNOZ TAKİP TEDAVİ Hangi görüntüleme metodu seçilmeli ? DİREK GRAFİ • Artık günümüzde önemini neredeyse tamamen yitirmiş. Travmatik beyin yaralanmalarında yol gösterici özelliği bulunmamaktadır. • BT kesitlerine paralel olabilecek lineer fraktürlerin görüntülenmesi için kullanışlı olabilir. • Pnömosefali, fasiyal kırıklar ve yabancı cisimlerin araştırılması için de kullanılabilir. • Direkt grafide tespit edilen herhangi bir bulguda mutlaka BT ile ileri tetkike gidilmelidir Hangi görüntüleme metodu seçilmeli ? Bilgisayarlı Tomografi (BT) • Travmatik beyin yaralanmasına ait birçok patolojiyi gösterebilmesi, kolay ulaşılabilir, yaygın ve hızlı olması, yabancı cisimleri ve kemik dokuyu iyi gösterebilmesi ve nispeten daha ucuz olması nedeniyle halen altın standart görüntüleme yöntemidir Bilgisayarlı Tomografi (BT) • GKS<15 ya da GKS:15 + risk faktörü olan olgularda • Risk faktörleri; – – – – – – belirsiz veya şüpheli kaza öyküsü, post travmatik amnezi, 5 dakikadan uzun süren bilinç kaybı, kranial fraktür bulguları şiddetli baş ağrısı, kusma, fokal nörolojik defisit, nöbet, <2yaş, >60 yaş, koagülasyon bozuklukları,anti-koagülan ilaç kullanımı, yüksek enerjili kazalar, penetran yaralanmalar ve alkol-ilaç entoksikasyonu Bilgisayarlı Tomografi (BT) • Vasküler yaralanmadan şüphelenilen durumlarda (karotid kanalı çaprazlayan fraktürler, venöz sinüslerin üzerinden geçen fraktürler gibi) BTanjiyografi çekilebilir • Baş boyun bölgesi künt travmaları karotid ve vertebral arter yaralanmaları için de risk teşkil etmektedir. Bu yüzden C1-3 düzeylerinde kırığı olan, servikal kırıkla birlikte subluksasyonu olan ve transvers foramen kırığı olan hastalarda vasküler yaralanma yönünden görüntüleme yapılması önerilmektedir Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRG) • MRG genellikle akut kafa travmalı hastalarda erken dönemde kullanılan bir yöntem değildir. • Ancak nadiren klinik tablonun BT bulguları ile izah edilemediği tablolarda başvurulabilir. • Gri cevher, ak madde, beyin sapı ile ilgili daha detaylı bilgi vermesinin yanı sıra çok ince koleksiyonları ve travmatik SAK tespiti konusunda da BT’ ye üstündür. Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRG) • Standart sekansların dışında FLAIR, Gradient echo (kanama) ve Difüzyon ağırlıklı (yırtılmalar) sekanslar özellikle mikrokanama ve DAY odaklarının tespitinde kıymetli bilgiler sağlar • MR-sisternografi BOS fistüllerinin lokalize edilmesine katkı sağlar Dijital Substraksiyon Anjiyografi (DSA) • Travmatik vasküler yaralanmanın düşünüldüğü olgularda – Erken dönem – Geç Dönem Seçilen görüntüleme metodunun amacı ne olmalı ? • Sadece tanı amaçlı • Tanı + Tedaviyi yönlendirici • Tanı + Tedavi edici Sadece tanı amaçlı Sadece tanı amaçlı Sadece tanı amaçlı Sadece tanı amaçlı Sadece tanı amaçlı Sadece tanı amaçlı Sadece tanı amaçlı Sadece tanı amaçlı Tanı + Tedaviyi yönlendirici Tanı + Tedaviyi yönlendirici Tanı + Tedaviyi yönlendirici Tanı + Tedaviyi yönlendirici Tanı + Tedaviyi yönlendirici Tanı + Tedaviyi yönlendirici Tanı + Tedavi edici TRAVMATİK VASKÜLER LEZYONLAR – Rüptür/ Diseksiyon – AV Fistül – Psödoanevrizma Tanı + Tedaviyi yönlendirici Tanı + Tedaviyi yönlendirici Tanı + Tedaviyi yönlendirici Tanı + Tedaviyi yönlendirici LICA LAO Tanı + Tedaviyi yönlendirici Tanı + Tedaviyi yönlendirici Tanı + Tedaviyi yönlendirici Tanı + Tedaviyi yönlendirici Tanı + Tedaviyi yönlendirici Tanı + Tedaviyi yönlendirici Tanı + Tedaviyi yönlendirici