Doçentlik Baflvurular›ndaki Asgari Bilimsel Yeterlilik Düzeyi Ne

ED‹TÖRE MEKTUP
Doçentlik Baflvurular›ndaki Asgari Bilimsel
Yeterlilik Düzeyi Ne Olmal›d›r?
Say›n Editörler,
Doçentlik s›nav› akademisyenlik yaflam›nda önemli bir aflamad›r. Önceki y›llarda adaylar›n bilimsel faaliyetlerinin de¤erlendirilmesi genelde jüri üyelerinin inisiyatifine b›rak›lm›flken, bu durum yak›n zamanda getirilen baz› kriterlerle standardize edilmifltir. Kabul edilen yeni asgari yay›n düzeyi, tamamen ülkemiz koflullar›na göre haz›rlanm›flt›r. Bafllang›çta birçok kiflinin itiraz etmesine ra¤men, bu yeni düzenlemeyle ülkemiz bir yay›n patlamas› gerçeklefltirmifltir. Uluslararas› düzeyde belirli bilim indekslerine giren
yay›n say›s› itibariyle Türkiye 1990 y›l›nda 41. iken 1998’de 25. olmufl ve 2004’te daha üst s›ralara t›rmanarak muhtemelen 20. s›raya gelmifltir [1]. Bu baflar›da gö¤üs hastal›klar› camias›n›n da güzide bir yeri vard›r. Art›k yay›n yapman›n imkâns›za yak›n derecede zor oldu¤u dönemler geride kalm›flt›r; bunun nas›l
yap›laca¤›n› gayet iyi bilen bir genç araflt›r›c› nesli (üniversite içi ve d›fl›ndan) yetiflmifltir. Ancak, yay›nlar ayr›nt›l› olarak incelendi¤inde say›sal alandaki bu güzel tablonun, kalite alan›nda ayn› derecede olmad›¤› görülecektir.
Doçentlik s›nav› baflvurusu için yay›nlar›n› haz›rlayan ve dosyas›n› teslim eden aday heyecanla sonucu beklerken, dosyan›n gönderildi¤i jüri üyeleri için stresli bir dönem bafllamaktad›r. Aday yay›nlar›n›
Science Citation Index (SCI) veya geniflletilmifl SCI kapsam›nda yay›mlatm›flt›r. Ama, bu listelere kalitesi ve etkisi tart›fl›l›r birçok yabanc› dergi her nas›lsa kolayca girmekte ve en asgari düzeyde kriterleri yerine getiren hemen her makale bir dergide yay›mlanmaktad›r. Zaten bu listelere giren dergilerin
say›s› da her y›l artmaktad›r. ‹flte sorun burada bafllamakta ve ne yaz›k ki araflt›rmac›lar›n bir bölümü
kolay makale yay›mlayan bu dergilere yönelmektedir. Ülkemizde yay›mlanan gö¤üs hastal›klar› alan›ndaki yay›nlar neredeyse 100’e yak›n farkl› dergide yer bulabilmektedir. Ancak, say›sal bazda bak›ld›¤›nda, ülkemizden en çok yay›n kabul eden “gö¤üs alan›ndaki dergiler” Chest, Respiration, Thorax,
Respiratory Medicine, European Respiratory Journal vb’dir [2]. Yani, belli bir kalitedeki yaz›lar bu
dergilerde rahatça yay›mlanabilmektedir. Kiflisel düflünceme göre, gö¤üs hastal›klar› alan›nda akademik kariyer yapmak isteyen bir aday, yay›mlar›n› esas olarak bu alanda yay›n yapan bir dergide yay›mlamal›d›r. Romatoloji veya kardiyoloji alan›nda çal›flan bir arkadafl›yla birlikte bir araflt›rma yaparak,
makalelerini romatoloji veya kardiyoloji dergilerinden birinde yay›mlayan bir kifli, bu çal›flmas›n› gö¤üs hastal›klar› doçentlik baflvurusunda “asgari yay›nlar” içerisine sokamamal›d›r. Bu çal›flma elbette
kiflisel yay›n listesinde yer alacakt›r; ama “di¤er yay›nlar” kategorisinde olmal›d›r. Bu tür yay›nlar ço¤u
zaman jüri üyelerini de s›k›nt›ya sokmaktad›r.
Benim kiflisel olarak bu konudaki di¤er düflünce ve önerilerim flunlar olacakt›r:
1. Asgari yay›nlar gö¤üs hastal›klar› alan›nda faaliyet gösteren, belli kalitede, etki katsay›s› (impact factor) yüksek bir dergide yay›mlanmal›d›r. Bu dergilerin listesini, “uzmanl›k derne¤i” tavsiye niteli¤inde belirleyebilir. Gönül arzu eder ki, bu, ülkemizden bir dergi olsun; ama henüz ülkemizde bu düzeyde bir dergi yoktur. Camiam›z dergilerinin kendilerini flimdiden bu amaca uygun haz›rlamas› gerekir.
Henüz SCI dahilinde olmasa da, Index Medicus kapsam›nda dergilerimiz vard›r.
TORAKS DERG‹S‹ • C‹LT 6, SAYI 1 • N‹SAN 2005
89
2. Biri ilk isim olan üç araflt›rma makalesi istenmesi makuldür. Araflt›rmalar retrospektif de¤il, prospektif özellikte olmal›d›r. Çünkü, retrospektif araflt›rmalar tabiatlar› icab›, hatal› veya eksik bilgi içerebilir. Araflt›rmac›lar yay›nlar›yla ilgili tüm dokümanlar› istendi¤inde sunabilmelidir. Bu nedenle, araflt›rma bilgileri titizlikle saklanmal›d›r. Doçentlik baflvurusu yay›n de¤erlendirme aflamas›nda, jüri üyeleri bu bilgileri isteyebilmelidir.
3. Akademisyen olmak isteyenler, gö¤üs hastal›klar›n›n geneli hakk›nda ayr›nt›l› bilgi sahibi olmal›, tüm
tan›sal ve tedaviye yönelik ifllemleri yapabilmeli ve kendilerine sevdikleri bir konu bularak, kendilerini o konuda gelifltirmelidir. Kiflinin yay›nlar› da do¤al olarak belli bir alana odaklanm›fl olmal›d›r.
‹leride uluslararas› toplant›larda konuflmac› olabilmenin veya dergi editör listelerine girebilmenin s›rr› burada yatmaktad›r.
4. Günümüzde Avrupa Birli¤i F6 araflt›rma burslar› genç araflt›r›c›lara çok güzel imkânlar sunmaktad›r.
Araflt›r›c›lar bu imkân› sonuna kadar zorlamal›d›r. ‹leride bu burslardan yararlanm›fl olmak da bir akademisyenlik kriteri olabilir.
Unutulmamas› gereken en önemli nokta, akademisyenli¤in zorunlu de¤il, severek yap›labilecek bir u¤rafl
olmas›d›r. Bu bir kiflisel tercihtir, farkl› bir yaflam fleklidir. Ülkemizin art›k vasat de¤il, üstün nitelikli akademisyenlere ihtiyac› vard›r. Ne yaz›k ki, ülke yöneticileri hiçbir dönemde bu özverili kiflilere özel önem
vermemekte veya destek sa¤lamamaktad›r. Koflullar farkl› olmakla birlikte, gelen genç kadronun benim
düflündüklerimin de ötesine geçmesi, ülkemiz bilimine büyük katk› sa¤layacakt›r.
Dr. A. Fuat Kalyoncu
1. Bursal› O. Yay›nda 20.lik. Cumhuriyet Bilim Teknik Dergisi 2005;18:3.
2. Kalyoncu AF. Gö¤üs hastal›klar› alan›nda uluslararas› düzeyde yap›lan yay›nlar: 1965-2001. Bilimsel T›p Yay›nevi;
Ankara 2002.
90
TORAKS DERG‹S‹ • C‹LT 6, SAYI 1 • N‹SAN 2005