24. Ulusal Kimya Kongresi, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi, 29 Haziran-2 Temmuz 2010, Zonguldak Sıçan Kemik İliğinden Türevlendirilen Mezankimal Hücrelerin Gelişimi İçin Biyouyumlu İskelet Yapının Hazırlanması ve Yüzey Karakterizasyonu Gülay Bayramoğlu, bSinan Gultekin, cK. Can Akçalı, aM.Yakup Arıca a Gazi Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi, Biyokimyasal işlemler ve Biyomateryal Araştırma Laboratuvarı, 06500 Teknik Okullar, Ankara b Bilkent Üniversitesi, Fen Fakültesi, Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü, 06800 Bilkent, Ankara [email protected] c Biyomateryaller, hücre ekimi ve doku mühendisliğinde yaygın olarak kullanılmaktadır. Bu yöndeki çalışmalar, doku mühendisliği ve temel kök hücre araştırmalarında farklı uygulama alanlarına sahiptir. Sentetik ve doğal polimerlerden hazırlanabilen kompozit materyaller, ekilmiş hücrelerin büyümesi ve yeni dokuların oluşumu için biyomateryallerin kompleks taleplerini karşılayabildiğinden biyomedikal alanda yaygın olarak kullanılmaktadır. Mezankimal kök hücreleri (MKH), farklı hücre türleri içinden kolaylıkla ayırt edilme kapasitesine sahiptirler ve hücre temelli tedaviler için ümit verici uygulama alanlarına sahip olacağı beklenmektedir [1,2]. Biyomedikal alanda, sentetik ve doğal polimerlerden hazırlanabilen kompozit materyaller yeni dokuların oluşumu, ekilmiş hücrelerin büyümesi doğrultusunda biyomateryal olarak yaygın olarak kullanılmaktadır [3]. Doku mühendisliği ve temel kök hücre araştırmalarında implant materyal olarak kullanılan biyomateryallerin yüzeyi ve ekilmiş hücreler arasındaki daha çok ve daha uygun bir etkileşime ihtiyacı bu yönde daha farklı çalışmaların gerekliliğini ortaya çıkarmıştır. Bu çalışmada, sıçan kemik iliğinden elde edilen mezankimal kök hücre ekiminde ve geliştirilmesine kullanılmak üzere biyolojik uyumlu farklı yüzey özelliklerine sahip hidrojel yapıda polimerik yapılar hazırlandı ve yüzey özellikleri karakterize edilen materyallerin kök hücre ekimlerinde kullanıldı. MKH hücre ekiminde, materyal yüzeyi üzerindeki hidroksil, metil ve amino gibi fonksiyonel grupların varlığında materyal yüzey özelliklerinin MKH etkileri değerlendirildi. Bu amaç için, 2-hidroksietil metakrilat, polietilenglikolmetakrilat ve/veya modifiye kitosan kullanılarak UV-fotopolimerizasyon yöntemi ile film halinde bir seri hidrojel hazırlandı. Hazırlanan materyallerin şişme oranı, fonksiyonel grupların varlığı ve miktarı, temas açıları, yüzey enerjisi, mekanik dayanımı ve termal özellikleri gibi fizikokimyasal özellikleri araştırılarak materyallerin yüzeylerinde bulunan farklı gruplarının MKH gelişimine etkisi karakterize edildi. Kompozit materyallerin yüzey temas açı ölçümleri, bütün kompozit materyallerin saf p(HEMA) ile karşılaştırıldığında yüzey hidrofilikliğinin önemli bir şekilde arttığını gösterdi. Kan protein adsorpsiyonu ve platelet adezyonunun kontrol olarak p(HEMA) ile karşılaştırıldığında pHEMA yapısına modifiye kitosan ve/veya PEG-MA katılmasıyla önemli ölçüde azaldığı gözlendi. Sonuçlarımız, bu materyallerin MKH hücrelerini geliştirmek ve izole etmek için uygun bir aday olduğunu gösterdi. KAYNAKLAR 1. Abraham S., Brahim S., Ishihara K., Guiseppi-Elie A., Biomat., 26, (2005) 4767-4778. 2. Jenney C.R., Anderson J.M., J Biomed Mater Res, 44, (1999), 206–216. 3. Sykova E., Jendelova P., Urdzikova L., Lensy P., Hejcl A.., Cell. Mol. Neurobiol. 26, (2006) 1111-1127.