HIV ENFEKSİYONU VE KANSER (TARAMASI) Sinan Yavuz
advertisement
HIVENFEKSİYONUVEKANSER (TARAMASI) SinanYavuz Acıbadem Üniversitesi TıpFakültesi Tıbbi Onkoloji Bilim Dalı Sunum planı • Karsinogenez • HIVenfeksiyonu ve karsinogenez • HIVilişkili kanserler – AIDS’i tanımlayan kanserler – AIDS’i tanımlamayan kanserler • HIVenfeksiyonu olan hastalarda kanser taraması 2 Karsinogenezin evreleri • İnisiasyon – Kritikgenlerde䇾irrevesible䇿 DNA hasarlanması • Promosyon – İnisiye hücrelerinekspansiyonu (klonalite) – Repetetif genetikhasarlanma • Progresyon – Klinikkanseroluşumu – İnvazyon vemetastaz 3 • Karsinogenez çokbasamaklıbirsüreç • Heraşamadaartanorandagenomik hasar • KritikgenlerdeDNAhasarlanması 4 Kritikgenler • • • • • • • • Onkogen Tümörsüpresör gen MMRgenleri Apoptosis ilişkiligenler Hücresiklüsünü düzenleyengenler Adezyonvemigrasyonu sağlayangenler Anjiyogenezde roloynayangenler Ekstraselüler matriks yıkımınısağlayan genler 5 6 Sonuç • Kritikkansergenfonksiyonlarında değişikliklergelişebilir – Onkogen aktivasyonu – Tümörsüpresör geninaktivasyonu – MMRgeninaktivasyonu 7 8 9 10 11 Future ofimmuno-oncology • “Youhave300billionLymphocytes inyour body,whywouldn’tyouusethepowerofallof theminsteadofdesigning onesingledrug?” • “Re-educateyourimmunesystem…” 12 Gelecek… • Tcellagonists – Complexcancervaccines – Smallstimulatorymolecules – CAR-Tcells – Oncolytic viruses(TVEC) – MonoclonalTCR 13 14 15 HIVve Kanser • ARTöncesi,kansere bağlı ölüm %10 – Pre-ART(1985– 1996) • ARTsonrası (1996- ),kanser sıklığı %40; kansere bağlı ölüm %28(!) – Erken ARTdönemi (1997– 2001) – Geç ARTdönemi (2002– 2006) 16 HIVve Kanser • Etiyopatogenez – İmmünosüpresyon – Direkt HIVetkisi – Onkojenik virüslerle ko-enfeksiyon – ARTkullanımı (?/IRIS) – Çevresel faktörler 17 HIVve Kanser • İmmünosüpresyon – CD4+lenfosit deplesyonu • Kaposisarkomu • NHL • Serviks karsinomu 18 HIVve Kanser • Direkt HIVetkisi – Protoonkogen aktivasyonu – Antionkogen inaktivasyonu – Epigenetik değişiklikler 19 HIVve Kanser • Onkojenik virüslerler ko-enfeksiyon – HHV-8(KS,Castleman Hastalığı) – HPV(BBK,özefagus,serviks,anorektal) – EBV(HL,NHL,NPC) – HBV,HCV(HCC) 20 HIVve Kanser • ARTsonrası – IRIS(!?) – Yaşam süresinin uzaması sonucu kanser insidansında artma • Çevresel faktörler – HIV(+)olgular karsinojenlere daha duyarlı – Sigara ve akciğer kanseri… 21 HIVilişkili kanserler • AIDS’i tanımlayan kanserler (ADCs) – Kaposisarkomu – NHL – Serviks kanseri • ARTsonrası bu kanserlerin insidansında belirgin azalma olmuştur • ARTile hemimmünolojik (CD4artar)hemdevirolojik etki (viralreplikasyon azalır)antikanser etkiye sahiptir 22 KaposiSarkomu • HHV-8(KSHV:“Kaposi Sarcoma-associated herpesvirus”) • Klasik KSaltekstremitede • HIVilişkili olanlar – Oralkavite – Akciğer – GİS – Lenf nodlarında 23 24 25 Non-HodgkinLenfoma • İmmünosüpresif insanlarda (HIV’dan bağımsız) insidansı 23-353kat artar • >%80’Isistemik NHL • Yaklaşık %15’IPCNSL • <%5’Iprimerefüzyon lenfoması • Histopatolojik alttipdağılımı – – – – %75DLBCL %20Burkitt %1-3PTCL <%1plazmablastik lenfoma 26 Non-HodgkinLenfoma • İmmünosüpresyon derinliği ile NHLinsidansı ters orantılı – CD4<100insidans çok yüksek – CD4<50ise PCNSLyüksek • Viralyük ile doğru orantılı – HIVRNA>100000kopya/mLise NHLriski çok yüksek • Onkojenik virüs ko-enfeksiyonları (EBV)riski arttırır 27 Non-HodgkinLenfoma • AIDSilişkili NHLözellikleri – Ekstranodal tutulum sık • GİS • Santral sinir sistemi – Primer – Sekonder • Tedavi – Hemen ART+KT • Kİ,nörotoksisite ve ilaç etkileşimine dikkat! 28 Serviks Kanseri • ARTsonrası ilginç olarak insidansında azalma olmamıştır • HPVtip53/56sıklıkla etken (16/18yerine) • CINinsidansı %30-40 – ARTalmayanlarda invaziv kansere progresyon hızlı • Tedavi yaklaşımı farklı değil 29 AIDS’i tanımlamayan kanserler AIDSilişkili kanserlerin %30’u AIDSdışı ölümlerin enönemli nedeni HIVnegatif olanlardan daha kötü prognozlu ARTkullanımı insidanslarına etki etmez (“SwissHIV CohortStudy”) • Riskfaktörleri • • • • – – – – – Sigara Alkol UVmaruziyeti HBV,HCV,HPVko-enfeksiyonları Düşük CD4lenfosit sayısı 30 AIDS’i tanımlamayan kanserler • • • • • • • • Analkanser (ensık;homoseksüel erkeklerde) Hodgkinlenfoma (“unfavorable” risk) Akciğer kanseri Penil kanser Testiskanseri (özellikle seminom) Bilateral,agresif,kısa DFS’li memekanseri Yumuşak doku sarkomları Monoklonal gamopatiler 31 AIDSOlgularında Kanser Taraması • Önce koruyucu hekimlik – Sigarayı ve alkolu bırak – HBV,HPVaşılarını ihmal etme – HBV,HCVenfeksiyonun varsa tedavi ol • Sonra etkin ARTve iyi klinik izlem – KUŞKUCUHEKİMOL! – Anamnez ve fiziksel muayene çok önemli 32 AIDSOlgularında Kanser Taraması • AIDSolgularında görülen kanserler madem erken yaşlarda,daha agresif,daha tedaviye dirençli ve daha sık ve erken rekürrens gösteriyorsa – Yoğun radyolojik izlem yapılmalı mı? • HAYIR! 33 “EuropeanAIDSClinicalStudy” • Analkanser – Homoseksüel erkeklerde 1-3yıl arayla anorektal muayene,anal sitolojik inceleme (AIN) • Memekanseri – HIVnegatif olgular gibi (50-70yaş arası yıllık mammografi) • Serviks kanseri – Cinsel aktif kadınlarda 1-3yıl arayla HPVtaraması ve papsmear • Kolorektal kanser – 50-75yaş arası 1-3yıl arayla GGK • Hepatosellüler kanser – HBV,HCVpozitif ve/veya sirotik hastalarda 6ayda bir USve AFP • Prostat kanseri – 50yaş üstünde 1-3yıl arayla rektal tuşe ve PSA 34 • Geleceği yaratmak için geçmişten gelen bilgi birikimini temel alarak,üzerine eklemeler yapmalıyız • “Eğer daha uzağı görebiliyorsam bu, benden önceki devlerin omuzlarında durduğum içindir…” 35
