porselen lamınate veneer yapım yöntemleri

Cumhuriyet Üniversitesi
Dişhekimliği Fakültesi Dergisi
Cilt I, Sayı 1,1998
PORSELEN LAMINATE VENEER YAPIM YÖNTEMLERİ
Doç.Dr. Suat YALUĞ*
Doç. Dr. Levent NALBANT*
ÖZET
Hastaların estetik olmayan dişleri için tedavi istekleri gittikçe artmaktadır. Dişlerin estetik fonksiyonlarını restore
etmek için pek çok tedavi seçeneği önerilmektedir. Porselen laminate venerlerde kullanılan teknikler, mikrodonti,
diestema ve renklenme gibi estetik restorasyon gereksinimi
anterior dişlerde diş yapısı ile rengi restore etmek için ince bir porselen tabakayı, rezin ile dişe yapıştırmayı içerir.
Bu makalede çeşitli porselen laminate veneer yapım teknikleri anlatılmaktadır.
Anahtar Kelimeler: Veneer. laminate veneer.
GİRİŞ
Porselen dişhekimliğinde en estetik ve doku uyumu iyi olan bir materyal olarak uzun yıllardan beri
kullanılmaktadır. Porselenlerin aşınmaya, renk değiştirmeye dirençleri mükemmeldir ve gingival dokular tarafından iyi olarak da tolere edilirler. Estetik
kusuru bulunan dişlerin vestibül yüzeylerinin diş
renginde materyellerle kaplanması olarak tanımlanan laminate veneerlerin geçmişi çok uzun seneler
öncesine dayanır. İlk olarak Dr. Charles Pincus tarafından 1928 de aktörlere film çalışmalarında kullanmak üzere porselenden yapılmıştır. Günümüze kadar çeşitli estetik materyallerden yapılan laminate
veneer kronlar günümü/de porselenle kompozit rezin arasında kimyasal bağ yapan ajanlarla birlikte
dişlere güvenle yapıştırılabilmektedir1,3,6,8,16
Günümüzde kabul edilebilir porselen laminate
veneer yapım yöntemini ilk olarak 1983 yılında platin foli yöntemi ile Horn12 uygulamıştır. Daha sonraki
yıllarda ise Calamia4 porselen revertmanı üzerinde
yapmıştır. 1985 yılında ise Hobo ve Iwata tarafından dökülebilir apatitten laminate veneer yapılmıştır.
SUMMARY
Patients' demands for treatment of unesthetic anterior teeth are steadily growing. Several treatment options have
been proposed to restore the esthetic function of the dentition. The techniques usedfor porcelain laminate veneers
involve bonding a thin sheil of poreelain to tooth with a
luting resin to restore tooth structure and color in anterior
teeth requiring esthetic restoration sııch as for microdontia. diestema and discolored teeth. In this article, various types of porcelain laminate veneer fabrication methods will be deseribed.
Key Words : Veneer, Laminate veneer.
işlemine kıl testeresi ile gingival embrajürden başlayarak kontakt noktasına kadar gelinir. Kontakl
noktalarını testerenin bozmaması için bu noktada
dişler kırılarak birbirlerinden ayrılırlar. Uygun bir
frez ile gingiva ve aproksimal kenardaki doku engelleri kaldırılır. Die'nin vestibül yüzeyinde kolay
çalışma sağlamak amacı ile diş dışında kalan alçıların fazlası kaldırılır. Laminate venerlerin yapılacağı
bölgede die'de çatlaklar var ise bunlar platin folinin
çıkarılmasını kolaylaştırmak için mum ile doldurulur.
8,17,18
0.001-0.0085 ine kalınlığındaki platin foli üçgen
şeklinde kesilir. Üçgenin köşesi gingival kenara gelecek şekilde yerleştirilir ve bu kısımdan platin foli
presel ile tutularak çıkarılır. Sırası ile aproksimal,
gingival doku engelleri ve insizal kenar platin foli
İle sarılmalıdır. Portakal ağacı çubuk kullanılarak
platin folinin tam uyumu sağlanır. Platin folinin fazlalıkları gingival ve insizal kenarı hariç kesilir. Sonra seçilen renkte porselen bilinen yöntemlerle kondanse edilerek pişirilir. Bu yöntemin avantajları ilave getirmeden iyi bir yüzey elde edilir. Dezavantajı
ise; porselenin kompozit ile birleşme yüzeyi oldukça
düz olarak bittiği için bu yüzeyin ilave pürüzlendirilmesi gerekecektir8,17
Laminate veneer yapım teknikleri:
1- Platin foli üzerinde:
Bu yöntemde tüm ağız ölçüsü alındıktan sonra
veneerlenecek dişlerle birlikte tüm dişlere die çivisi
yerleştirilir ve model elde edilir. Laminate veneer
yapılacak dişler kaideden çıkarılır, dişlerin ayrılma
2- Porselen revatmanının üzerinde yapılması: Bu
yöntemde ya hastadan elde edilen ölçüye ya da
hastanın modelinden elde edilen silikon esaslı ölçüye
porselen revetmanı dökülür. Eğer modelden
*Gazi Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Protetik Diş Tedavisi Anabilim Dalım Öğretim Üyesi
56
CİLT 1, SAYI: 1
ölçü elde edilecekse labial yüzeydeki ya da emrajür
alanındaki doku engelleri mum ile doldurulur, ölçü
maddesinin kolay ayrılması için alçı model silikon
yağı ile izole edilir. Modele uygun olarak seçilen
disposible plastik kaşık sadece veneer yapılacak
bölgelerin ölçüsünü alacak şekilde kesilir. Sertleşen
revetman ölçüden çıkarıldıktan sonra degazing işlemini kolaylaştırmak için mümkün olduğunca boyutları küçültülür. Sonra ön ısıtma fırınında 540-650
C° arasında 15-30 dakika bekletilir. Revetmanm
üretici firmanın önerileri doğrultusunda 1040-İ 066
derecede degazing işlemi yapılan revetman soğumaya bırakılır1,2,8,14.
Porselen karışımını nemi kuru porselen revetma-nı
tarafından emilmemesi gerekir. Bunun için birkaç
yöntem vardır.Bunlar; porselenin uygulanacağı
alana özel porselen astarının sürülmesi, porselenin
daha sulu kıvamda hazırlanması ya da porselen revetmanınm distile suda yada özel sıvısında 4-5 dakika iyice su eminceye kadar bekletilmesidir1,8. Bilinen usullerle pişirilen ve glaze uygulanan porselen
revetmanlarından frez ile temizlenir. Bu işlem porselenden almadan minimal revetman kalıncaya kadar yapılır. Kalan revetman 60 Psi basınçla 20-50
um. çapındaki alüminyumoksit ile kumlanarak temİzlcnİr daha sonra ultra sonik temizleyicide 3 dakika süre ile temizlenir. Porselen üzerindeki fazlalıklar bir lastik disk aracılığıyla modele yerleştirilmeden önce düzeltilmelidir. Eğer tüm ön bölge laminate veneer olarak yapılıyorsa bunların birbirinden ayrılma işi revetman üzerinde elmas separeler
ile yapılmalıdır8.
Alternatif yöntem olarak ise hasta ağzından ya
da modelden alman ölçüye revetman dökülür. Revetman ölçüden çıkarıldıktan sonra ise kaidesine
"V" şeklinde rehber oluklar açılır. Revetman izole
edildikten sonra alçı dökülür. Alçı sertleştikten sonra ise alçıdan ayrılan revetman platin foli tekniğinde die hazırlanır gibi ayrı ayrı hazırlanır9.
Revetman üzerinde yapılan porselen laminate
veneerin avantajı; kalınlık 0.3 mm. olarak kontrol
edilebilir ve minimum diş kesimi ile iyi bir şekillendirme ve kenar uyumu sağlanabilir1,5,8,15.
3- Döküm sistemleri ile laminate veneer yapımı: İ k i
ayrı döküm porselen laminate veneer sistemi vardır;
dökülebilir seramik ve dökülebilir apatit. İkisinin
de sistemlerinin birbirine benzemesine karşın
işlemleri ve materyalleri birbirinden farklıdır.
Heriki sistemin de çalışma modeli ve mum örneklerinin hazırlanması bilinen yöntemlerle yapılır7".
Her sistemde kendi ekipmanı kullanılır, tki teknikte de tijlenerek revetmana alınan mum modeller
düşük ısılarda eritilerek revetmandan uzaklaştırılır
ve degazing işlemi yapılır. 800 dereceye kadar ısıtılan revetman porselen, dökülebilir porselen için
1360 C°, dökülebilir apatit için ise 1460 C° de dökülür. Döküm kitlesi soğuduktan sonra revetmanlarından temizlenir. Kalan revctmanlar 60Psi basınç
altında 20-50 um boyutunda aliminyumoksit tozu
kallanılarak kaldırılır. İki yüzlü separeler İle tijlerinden kesilir. Gerekli düzeltmeleri yapılan laminate
veneerlerin ağızda uyumları yapıldıktan sonra kristalizasyon için, dökülebilir apatit 870 C° de 12 saat,
dökülebilir seramik ise 1070 C° de 6 saat tutulur.
Ağızda tekrar kontrol edildikten sonra uygun efekt
ve boyama işlemleri yapılarak glazc uygulanır81011.
Bu iki sistemde eğer laboratuvar işlemleri doğru
olarak yapılırsa laminate veneer bitirildiğinde dişe
iyi uyum sağlarlar. Bu iki döküm sistemi diğer porselenlerden daha az abrazivdir. Hidroksilapatit ile
minenin yapısı birbirine benzerdir ve biyolojik uyumu iyidir. Ayrıca, dökülebilir apatitin termal genleşme kat sayısı mineye yakındır7,8,10,11.
Dökülebilir porselenin dezavantajı ise efektlerin
glaze ile birlikte yapılması nedeniyle ağız içinde
aşınırsa boyanmamış porselen açığa çıkabilir.
4- CAD-CAM sistemi ile yapılan laminate venecıicr:
Seramik iaminate veneer yapımında alternatif
rnetod olarak son yıllarda CAD-CAM sistemi geliştirilmiştir. Bu teknikte 3 boyutlu minyatür ağız içi
kamera, monitör, klavye ve üç eksenli elmas başlı
bir tur cihazını kontrol eden bilgisayardan oluşur,
Laminate veneer bu sistemde homojen bir seramik
bloktan oluşturulur13,21.
Bu teknikte prepare edilen diş yüzeyine ıslatıcı
bir ajan ve ince bir tabaka ışık yansıtıcı toz uygulanır. Optik ölçü için boyutlu İntra oral scanner kullanılır. Laminale veneerin sınırları çizici uç yardımı
ile belirlenerek hafızaya alınır ve elmas kaplı diskler yardımı ile 4-6 dakikada laminate veneer bitirilir. Konturları ve şekli kontrol edilen laminate veneer parlatılarak dişe yapıştırılır19,20
Bu sistemin avantajları:
- Tek seansta hastanın estetik problemleri giderilebilir.
57
C.U. DISHEKIMLIGI FAKÜLTESİ DERGİSİ 1998
- Simanlasyon ve deneme sırasında porselen laminate veneer, kolayca kırılabilir, bu teknikte tekrar
yapımı vakit almaz.
- Ölçü gerekmediği için bu safhada oluşabilecek
hatalar önlenmiş olur.
- Laboratuvar masrafı yoktur.
- Porselenin mikrostrüktürel yapısının kontrolü
dental laboratuvardan kaldırılmış ve üreticinin yet
kisine bırakılmış olur13,19,20,21.
Int., 26(11): 757-763, 1995.
20- Sievro, S..Pampalone. A.. Valemi. G.. Bandettini, B..
Sievro, R.;Porcelain CAD-CAM Veneers some new uses explored,
J. Am. Dem. Assoc.123:63-67. 1992.
21- Suh. P.S., Johnson, R.. S.N: Fil of vencers made by CADCAM plantinum fbil methods, Op. Dent., 22:121-127,1997.
Dezavantajları ise:
- Özel ekipman gereklidir.
- Porselende içi renklendirme mümkün değildir,
fakat dış yüzeyden fırınlanarak boy anabileceği gibi
yapıştırma sırasında diş yüzeyi ile kompozitle renklendirilerek özel efektler verilebilir.
- Diestemalann kapatılması ve insizal bölgenin
yeniden şekillendirilmesi güçtür.
- Renk çeşitliliği kısıtlıdır13,19,20,21.
KAYNAKLAR:
l-Bareilo, M.T., Shuj, A.. Renner, R.P. : Anteriorporcelain laminate
veneers: Clinical and Laboraiory Procedares. Quint. Dent. Technol., 10(8):
499-499, 1989
2- Bassioung. M.A.. Pollack.: Esthetic managamenl of perimolysis witlı
porcelain laminate veneer. J.Am. Dent. Assoc., 115.412-417, 1987
3- Brooks. L.: The porcelain bonded to tooth restoration, J. Pcdod..
11(3):269-230, 1987
4- Calamia. J.R.: Etched porcelain veneers: The current sıaic of art,
Quint Int., 16(2): 5-12.19X5
5- CIyde, J.S., Gilmour, A.: Porcelain veneers: A prelimanary review.
Br.Dent. J., 164(1): 9-14. 1988
6- Covey.D. A.. Oliverira, F.C.. Denehy, G.E.: Selecting and esthetic
venering technique. Quint. Int.. 18(4): 247-252. 1987
7- Demirtola, N.: Laminate veneer yapım teknikleri, A.Ü Dışhek. Fak.
Der.15(2): 125-131. 1988
8- Garber, D.A,, Goldsıein. R.. Feinman, R.A.: Porcelain laminate
veneers,Quint. Pub. Co., Chicago, 1988.
9- Haga, M., Nakazawa, A.: Tecrjniques for porcelain laminate veneers,
Ishiyaku EuroAmerica, Inc. Pub., St. Louis, 1990.
10- Hobo, S., Kvala. T.; A new laminate veneer technique using a
castable apatite ceramic materials, II. Theoretical consideration, Quint. Int.,
16(7): 451-458. 1985.
11- Hobo. S., Iwata, T.; A new laminate veneer technique using a
castable apatite ceramic materials. I. Practical procedures, Quint. Int.. 16(8):
509-512, 1985
12- Horn. N. H.: Porcelair? laminate veneers bonded lo etched enamel.
Dent. Clin. North. Am.. 27(4): 671-684. 1983
13-Liv, P.R.. Isenberg, B.P., Lienfelder, K.F.; Evaulating CADCAM gener-ated ceramic veneers. J. Am. Dent. Assoc. 124:59-63, 1993
14-Mınk. J.R.. Timmans. J.H.: Laminate veneers. Dent. Clin. North.
Anı..28(1): 187-203, 1984.
15-Nasedkin, J.N.." Current perspective an esthetic restorative
dentistry, Part I, Porcelain laminates, Can. Dent. Assoc. J., 54(4): 248-255,
1988.
16-Peumans, M.. Van Meebeek, V.. Lambrechts., Wauters.
M.V.,Vanherle.G.; Five-year clinical perpormance of porcelain veneers,
Quint. Int., 29(4):211-221,1998.
17-Plant. C.G., Thomas, O.D.: Porcelain Facings: A simple Clinical
and laboratory methods, Br. Dent. T.. 163(7): 231-234, 1987.
18-Quinn, R, Byrne, D.: Porcelain laminates: A Review, Br. Denı.J,,
161(2);61-65,1986.
19- Russel,M.M., Andetsson, M.. Dahlmo,K_,Razzoog,E., M.-.
Anev. computerassited memod for fabrication of crowns and fised partial
dentures, Quint.
YAZIŞMA ADRESİ
Gazi Üniversitesi Dişhekimliği Fakültesi
8. Cadde EMEK/ANKARA