salmonella,rota virüs,koli basili,gıda alerjisi,17

SALMONELLA
Salmonella enteriti; Salmonelloz.
Salmonella bakterisi sular, toprak, süt ürünleri, yumurta,
hayvan dışkısı, çiğ gıdalar da yaşayabilen bir bakteridir.
Besinler ve gıdalar ile bulaşan enfeksiyon hastalığına sebep
olur. Bakteri yutulduktan 6 – 48 saat sonra barsaklara geçerek
burada iltihaplanmaya neden olur. Bulantı, kusma, kramp
tarzında karın ağrıları, ishal ve yüksek ateşe yol açar. Bu
tabloya Salmonelloz denir. Hastalık 5- 7 gün sürer ve kendi
kendine geçer. Salmonella enfeksiyonu yaşlılar ve çocuklar
için çok ciddi ve tehlikeli olabilir. Salmonella enfeksiyonu
nadiren çok ciddi komplikasyonlara yol açar:
Endokardit; ( bakterinin kalp zarlarına yerleşip kalpte
enfeksiyon yapması),
Bakteremi; (bakterinin barsaklardan kana yayılması),
Osteomyeli; (bakterinin kemiğe sıçrayıp kemik
enfeksiyonu yapması) neden olabilir.
Salmonella ve tifo hastalığı?
Salmonelloz hastalığı Salmonella bakterileri ile meydana
gelir. Bakteri barsaklara geçtikten sonra barsak duvarını
geçerek vücuda girer ve burada iltihaplanmaya neden olur.
Nadiren tüm vücutta sistemik enfeksiyona neden olur buna Tifo
denir. Hastalığa sebep olan salmonella bakterileri şunlardır:
Salmonella enteritidis,
Salmonella typhimurium,
Salmonella typhi dir.
Salmonella kimlerde görülür?
Salmonelloz herkes de ve her yaşta görülebilir. Aşağıdaki
durumlar salmonella görülme riskini arttıran durumlardır:
Et, süt, süt ürünleri, , yumurta, balık ve su
ürünlerinin pişirilmeden kullanılması,
Pastörize edilmemiş süt, yoğurt, dondurma ve süt
ürünleri kullanılması,
Sanitasyon ve hijyene dikkat edilmeden hazırlanmış
gıdaların tüketilmesi,
Kontamine suların ve buzların kullanılması,
İmmün sistemin bozuk olması
Yaşlılar,
Bebekler ve çocuklar,
Kemoterapi gören kanser hastaları,
Kortizon kullanan hastalar,
Mide asidini azaltan ilaçlar kullanan hastalar. (
salmonella mikrobu mide asidinde ölür, mide asidi
azaltan ilaç kullanan ülser, gastrit, reflü
hastalarında mikrop midede ölmeden kolayca barsağa
geçer).
Salmonella belirtileri nelerdir?
Barsak enfeksiyonu bulguları tüm hastalarda aynıdır. Benzeri
şikayetler diğer barsak enfeksiyonlarında da görülür ve
şikayetlere bakarak teşhis koymak imkansızdır. Salmonella
enfeksiyonu sırasında en sık görülen şikayetler:
Yüksek ateş,
Bulantı,
İshal,
Kramp tarında karın ağrıları,
Kusma,
Baş ağrısı dır.
Salmonella Teşhisi Nasıl Konur?
Hastanın şikayetleri ve muayene bulgularsı teşhise yardımcı
olur. Salmonelloz teşhisi laboratuar incelemeleri ve testler
ile konur. Barsak enfeksiyonu sırasında hastadan istenen
testler:
Kan sayımı,
CRP,
Sedimantasyon,
Dışkı muayenesi ve kültürü,
Gruber Widal serolojik incelemesi istenir.
Salmonella tedavisi:
Salmonella tedavisinde ana hedef hastanın şikayetlerini
gidermek ve kaybettiği su ve tuzu yerine koymaktır. Bu nedenle
basit ağrı kesici ve ateş düşürücüler kullanılır. Hastalık 57 gün içinde kendi kendine geçer.
Su ve tuz kaybı çok şiddetli olursa kaybedilen sıvı ve
tuz damardan serum ile verilebilir,
Asetaminofen ve ibuprofen gibi ağrı kesiciler ve ateş
düşürücüler hasta şikayetlerini azaltır,
Salmonelloz tedavisinde antibiyotik verilmez, hastalık
kendi kendine 5 – 7 günde geçer ancak,
Yaşlılar ve çocuklarda,
İmmün sistemi zayıf hastalarda,
Salmonella komplikasyonu gelişen hastalarda
antibiyotik kullanılır.
Salmonella dan korunma:
Salmonella doğada yaygın olarak bulunan, gıdalar ve sular ile
bulaşan
bir
enfeksiyon
hastalığıdır.
Salmonella
enfeksiyonundan korunmak için :
• Sıklıkla elerli yıkamak,
• Yemek hazırlama sırasında sanitasyon ve hijyen koşullarına
dikkat edilmesi,
• Gıdaların uygun ısı ve sürede pişirilmesi,
• Pastörize edilmemiş süt ve süt ürünleri kullanmamak,
• Gıdaların uygun şekilde buzdolabında saklanması,
• Mide asidini alan antiasit ilaçların gereksiz yere
kullanılmaması önerilir.
Referanslar:
1. Fight BAC!
Partnership for Food Safety Education
http://www.fightbac.org/
2. US Food and Drug Administration Center for Food Safety and
Applied Nutrition
http://vm.cfsan.fda.gov/
3. Canadian Partnership for Consumer Food Safety Education
http://www.canfightbac.org/cpcfse/en/about/
4. Public Health Agency of Canada
http://www.phac-aspc.gc.ca/new_e.html/
5. Benenson A. Salmonellosis . Control of Communicable
Diseases Manual. American Public Health Association . 1996:
410-414.
6. Centers for Disease Control and Prevention (CDC). Use of a
self-assessment questionnaire for food safety education in the
home kitchen—Los Angeles County, California, 2006-2008. MMWR.
2010;59(34):1098-101.
7. Edwards BH. Salmonella and shigella species. Clin Lab Med .
1999; 19(3):469-487.
8. Heymann D. Salmonellosis. In: American Public Health
Association. Control of Communicable Diseases Manual.
2004;469-473.
9. Koningstein M, Simonsen J, Helms M, Molbak K. The
interaction between prior antimicrobial drug exposure and
resistance in human Salmonella infections. J Antimicrob
Chemother. 2010;65(8):1819-1825.
ROTA VİRÜS
Rota Enteriti;
Rota virüsü ile meydana gelen mide bağırsak enfeksiyonudur,
hastalık ishal bulantı kusma ve ateş ile seyreder ve her yaşta
görülür.
Mide barsak sisteminde enfeksiyona neden olur.
Bebekler ve küçük çocuklarda en sık ishal sebebidir.
Hızla yayılır, salgınlara neden olur.
Birçok çocuk kendi kendine düzelir.
1998 de Rota virüs aşısı kullanılmaya başlandı.
Rota virüs nedir ?
Rota virüs mide ve bağırsaklarda enfeksiyona neden olabilen
bir virüstür. Özellikle bebek ve çocuklarda ishalin en sık
sebebidir. Dünya çapında yaygın olarak görülür. Kış aylarında
ve ilk baharda salgınlar yapar. Yılda bir milyon çocuğun
ölümüne neden olur. 1998 de aşısı kullanılmaya başlandı.
Rota virüs belirtileri nelerdir ?
Rota virüs çok hızlı yayılır. Hastalık kirli ellerin ağza
teması sonucu bulaşır. Hasta kişinin etrafa dokunması,
tokalaşma, kirli oyuncaklar, kirli yüzeyler ile temas sonucu
kolayca bulaşır. Hasta çocuklar şikayetleri süresince ve
iyileştikten sonra bir süre hastalığı yayarlar. Kreşler ve
yuvalarda rota virüs salgınları sık görülür. Hastalık virüs
bulaştıktan 3 gün sonra başlar.
Rota virüs gastro enteriti
Ateş
Bulantı,
Kusma,
Kramp tarzında karın ağrıları,
Bol sulu kansız sümüksüz ishal ile seyreder.
İshal çok ağır değildir ancak 3 ila 9 gün sürer.
Birçok hasta bu sürenin sonunda kendi kendine iyileşse de
aşırı kusma ve ishal nedeniyle ciddi su kaybı olan bebeklerin
ve çocukların hastaneye yatırılmaları gerekir. Hastalık
bağışıklık bırakmaz ancak diğer rota vakaları giderek daha
hafif seyreder. Hastalık nadiren aşırı sıvı kaybına bağlı koma
ve ölümle sonuçlanabilir.
Rota enfeksiyonu nasıl teşhis edilir?
Hastalık dışkıda rota virüs testi ile teşhis edilir.
Rota enfeksiyonu kimlerde görülür?
Her çocuk hayatının ilk 5 yılında rota virüs enfeksiyonu
geçirir. 3 ila 35 ay arası bebeklerde rota enfeksiyonu ağır
seyreder ve şiddetli su kaybına neden olur. Rota virüs
enfeksiyonlarına bağlı hastane yatışlarının birçoğu bu yaş
gurubunda görülür. Çocuklar çok nadiren ardı ardına rota
enfeksiyonları geçirebilir. Büyük çocuklar ve erişkinlerde de
rota virüs ishalleri görülür. Çok çocuklu evlerde bebeklerde
başlayan rota enfeksiyonunun büyük kardeşlere hatta anne
babaya geçtiği görülebilir. Yaşlılarda rota virüs enfeksiyonu
nadirdir ancak tehlikeli su kabına ve koma ve ölüme yol
açabilir.
Rota virüs tedavisi
Viral enfeksiyonların tedavisinde antibiyotik kullanılmaz.
Rota virüs tedavisi bol sıvı takviyesi, destek tedavisi ve
istirahattır. Aşırı su kayıplarında vakit geçirmeden
hospitalizasyon gerekir.
Rota virüs enfeksiyonu nasıl önlenir
Rota virüs aşısı 1998 yılında kullanılmaya başlandı. Aşı
etkili ve kullanımı kolay bir aşıdır. Aşılama dışında
özellikle bebekli ve küçük çocuklu ailelerin el yıkama,
sanitasyon ve hijyen kurallarına dikkat etmesi önerilir.
Referanslar :
1. Reduction in Rotavirus After Vaccine Introduction — United
States, 2000-2009
MMWR. 2009; 58(41):1146-1149
2. Prevention of Rotavirus Gastroenteritis Among Infants and
Children Recommendations of the Advisory Committee on
Immunization Practices (ACIP)
MMWR. 2009; 58(RR02):1-25
3. Tate JE, Cortese MM, Payne DC, Curns AT, Yen C, Esposito
DH, et al. Uptake, Impact, and Effectiveness of Rotavirus
Vaccination in the United States. Pediatr Infect Dis J.
2011;30(1 Suppl):S56-60.
4. Yen C, Tate JE, Wenk JD, II Harris JM, Parashar UD.
Diarrhea-Associated Hospitalizations Among US Children Over 2
Rotavirus Seasons After Vaccine Introduction. Pediatrics.
doi:10.1542/peds.2010-1393.
5. Cortese MM, Tate JE, Simonsen L, Edelman L, Parashar UD.
Reduction in Gastroenteritis in United States Children and
Correlation With Early Rotavirus Vaccine Uptake From National
Medical Claims Databases. Pediatr Infect Dis J.
2010;29(6):489-94
KOLİ BASİLİ
E. coli; Escherichia coli; E. Coli enfeksiyonu;
Escherichia coli O157:H7; EHEC; ETEC; EPEC; EIEC.
E.coli insanların ve hayvanların bağırsaklarında bol miktarda
bulunan bir bakteridir. Yüzden fazla çeşidi vardır, bazı
çeşitleri gıdalar ve sular ile bulaşan salgınlara neden olur,
barsak enfeksiyonu yapar.
Koli basili hangi hastalıklara sebep olur?
Koli basilinin yüzlerce çeşidinden birkaç tanesi gıdalar ve
sular ile bulaşan salgınlara neden olur. Karın ağrısı, bulantı
kusma ve kanlı ishalle seyreden ciddi enfeksiyonlar yapar. Bu
tür enfeksiyonlara neden olan koli basilleri değişik isimler
alırlar:
EHEC: Entero Hemorajik E. Coli:
kanlı ishalle seyreden barsak enfeksiyonu yapar. Bu tür içinde
E. Coli O157 H7 bakterisi sığır etleri ile bulaşan ve ağır
kansızlık ve böbrek yetmezliği ile sonuçlanan Hemolitik üremik
sendrom denilen bir tabloya neden olur.
ETEC: Entero Toksijenik E. Coli:
Bol sulu ishal ve karın ağrısına neden olur. Turist ishali nin
en büyük sebebidir.
Koli basili nasıl bulaşır?
Koli basili genellikle hayvanlardan insanlara bulaşır. Hayvan
artıkları ile kirlenmiş gıdalar ve sular en sık bulaşma
yollarıdır. Özellikle:
Az pişmiş sığır etleri, özellikle hamburger,
Kirli sular,
Kirli sular veya gübre ile kirlenmiş sebze ve meyve,
Pastörize olmamış süt ve süt ürünleri,
Sığırlar ile uğraşan kişilere bulaşır.
Koli basili ince bağırsak enfeksiyonu yapar. Bakterinin
çeşidine göre bol sulu ishal yada dizanteri benzeri kanlı
ishale neden olur. EHEC bakterisi ise kansızlık ve böbrek
yetmezliğine ve ölüme yol açabilir.
Koli basili enfeksiyonları herkezde ve her yaşta görülebilir,
en çok:
Çocuklarda ve yaşlılarda,
Kronik hastalığı olanlarda ( diyabet, kanser tedavisi
görenler, mide ilaçları kullananlar vb),
Çiftlik çalışanlarında daha sık görülür.
Koli basili belirtileri nelerdir?
Hastalık şiddeti kişiden kişiye değişmekle birlikte koli
basili enfeksiyonlarında:
Kramp tarzında karın ağrıları,
Bol sulu ishal,
Su kaybına bağlı halsizlik, bitkinlik,
Yorgunluk, çabuk yorulma,
Kanlı ishal,
Hafif ateş,
Bulantı ve kusma görülür.
Koli basilinin cinsine bağlı olarak bu hastalık
tablosuna ağır kansızlık, üre artışı ve böbrek
yetmezliği tablosu eklenebilir.
Koli basili teşhisi nasıl konur?
Hastanın şikayetleri ve muayene bulguları teşhise yardımcıdır.
Koli basili enfeksiyonunun kesin teşhisi laboratuar testleri
ile konur. E. Coli enfeksiyonu şüphesinde aşağıdaki testler
istenmelidir:
Tam kan sayımı,
Üre,
Kreatinin,
Dışkı kültürü,
Dışkıda EHEC tespiti istenmelidir.
Koli basili hastalıkları nasıl tedavi edilir?
Koli basili enfeksiyonlarının ve sebep oldukları
komplikasyonların tedavisi ayrı ayrı değerlendirilir.
Sıvı takviyesi:
Birçok hasta sıvı takviyesi ile 5 – 10 günde kendi kendine
iyileşir. Hastalar nadiren hastaneye yatırılır. Sıvı tedavisi
sırasında ishal kesici ilaçlar kullanmamak ve ishali
durdurmaya çalışmamak gerekir. Kaybedilen su ve tuz yerine
konur. Hasta içebiliyor ise ağızdan içemiyor ise damardan
serumla sıvı takviyesi yapılır. Sıvı takviyesi ile hastanın
toparlanmasını beklemek gerekir.
Hemolitik üremik sendrom tedavisi:
Entero Hemorajik E. Coli ( EHEC) bakterisinin bir çeşidi olan
O157 H7 tipi nin neden olduğu gıdalar ile bulaşan ve salgınlar
yapan barsak enfeksiyonunun ağır bir komplikasyonudur. Kan
damar içinde parçalanmaya ve ağır bir kansızlık tablosuna,
pıhtılaşma bozukluğuna, böbrek fonksiyonlarının bozulmasına ve
ağır bir böbrek yetmezliğine yol açar. Hastalığın ölümcül ve
tehlikeli komplikasyonudur. İshali olan hastanın günler
saatler içinde kansız kaldığı idrar yapmakta zorlandığı
nefesinde idrar kokusu gelmeye başladığı ve şuurunun bulandığı
görülür. Hastada:
Halsizlik,
Solukluk,
Huzursuzluk,
Vücutta morartılar,
Ağız, burun kanamaları,
En ufak bir yaralanma ve iğne batmasında uzun süre
kanama görülür.
Hastanın derhal yoğun bakım ünitesi olan bir merkezde tedaviye
alınması gerekir. Hemolitik üremik sendrom tedavisinde: kan
nakli ve diyaliz yapılır.
Koli basilinden korunma :
Koli basili enfeksiyonlarından korunmak için temizlik ve
hijyen koşullarına dikkat etmek gerekir, ayrıca:
Tüm sığır etleri ve özellikle hamburgerlerin iyi
pişirilmesi,
Az pişmiş etlerin yenmemesi,
Az pişmiş salam, sosis, sucuk,
Pişmemiş etler ile pişmiş etlerin ayrı tutulması,
Çiğ et işlenen tezgahların her işlemden sonra sabunlu
sular ile temizlenmesi,
Pastörize olmamış sütlerin kullanılmaması,
Pastörize olmamış sütten yapılan süt ürünlerinin
kullanılmaması,
Çiğ sebze, meyve ve salataların iyi temizlenmesi ve
yıkanması,
Çeşme suyunun uygun şekilde klorlanması,
El yıkama alışkanlığının kazanılması koli basili
enfeksiyonlarından korunmak için gereklidir.
Referanslar:
1. Centers for Disease Control and Prevention
http://www.cdc.gov/
2. National Institute of Allergy and Infectious Diseases
http://www.niaid.nih.gov/
3. Canadian Food Inspection Agency
http://www.inspection.gc.ca/
4. Public Health Agency of Canada
http://www.phac-aspc.gc.ca/
5. E. coli infection. American Academy of Family Physicians
website. Available at: http://familydoctor.org/242.xml .
Accessed February 28, 2007.
6. Escherichia coli O157:H7. Centers for Disease Control and
Prevention
website.
Available
at:
http://www.cdc.gov/ncidod/dbmd/diseaseinfo/escherichiacoli_g.h
tm . Accessed February 28, 2007
GIDA ALERJİSİ
Gıda alerjisi gıda veya gıda katkı maddelerine karşı ortaya
çıkan beklenmedik, aşırı alerjik reaksiyonlardır. Gıda
alerjilerinin büyük kısmı en çok tüketilen gıdalara karşı
oluşur. En sık gıda alerjisine neden olan yiyecekler
şunlardır:
İnek sütü,
Yumurta,
Fıstık,
Buğday,
Soya,
Balık,
Midye,
Ceviz,
Fındık,
Susam alerjik reaksiyona en sık sebep olan gıdalardır.
Gıda alerjisi için risk faktörleri nelerdir ?
kimlerde daha sık görülür?
Gıda alerjileri çocuklar başta olmak üzere herkeste ve her
yaşta görülür, egzama, saman nezlesi gibi alerjik yapılı olan
kişilerde gıda alerjisi daha sık görülür.
Gıda alerjisi ne şikayete yol açar?
Gıda alerjisi şikayetleri kişiden kişiye çok farklılıklar
gösterir. Şikayetlerin gıdaya bağlı olduğunu fark etmek
genellikle uzun zaman alır. En sık görülen şikayetler aşağıda
sıralanmıştır:
Deri döküntüleri, kızarıklık, kaşıntı, ürtiker (
kurdeşen),
Sık acıkma,
Sürekli mide kazıntısı,
Karında guruldama, şişlik ve gaz,
Çabuk doyma, karında gerginlik,
Sık geğirme,
Sık tekrarlayan mide problemleri ve hazımsızlık,
Dudaklarda, dilde, boğazda şişme ( bazen çok tehlikeli
boyutlarda olup nefes almayı engelleyebilir, boğulmaya
yol açabilir),
Karın ağrısı, kramp,
Bulantı,
Kusma,
İshal (gaz ile birlikte ara sıra tekrarlayan ishal
atakları şeklinde görülür),
Ciltte kaşıntı, batma hissi,
Nefes darlığı, öksürük,
Hapşırık,
Burun tıkanıklığı,
Hipotansiyon atakları,
Şikayetlerin başlangıcı ve gıdalar ile alakalandırılması
arasında genellikle çok uzun zaman geçer. Hasta ve yakınları
gıda alerjisini genellikle geç fark eder. Çocuk ve küçük
bebeklerde gıda alerjileri belirtileri farklı olabilir, gaz,
gurultu, iştahsızlık, ishal atakları,
şikayetler, çabuk ve sık hastalanma
geçmeyen gribal
en sık görülen
şikayetlerdir.
Gıda alerjisi nasıl teşhis edilir?
Gıda alerjisi basit laboratvuar testleri ile tespit
edilebilir. Laboratuvarda kanda bulunan antikorlar tespit
edilir.
Gıda alerjisi tespitinde laboratuvar testleri: Gıda alerji
paneli RAST veya ELİZA yöntemiyle kanda bulunan gıdaya özgü
IgE tipi antikorları tespit eder. Gıda alerji paneli hızlı ve
kolay uygulanan bir test yöntemidir. Gıdaya karşı IgE tipi
antikor varlığı o gıdaya karşı alerji olduğunu gösterir. Gıda
alerji paneli her yaşta kolayca uygulanabilen bir test
yöntemidir. Gıda alerji panellerinin o ülkeye ve bölgeye uygun
hazırlanması gereklidir. Ayrıca laboratuvarda deri testleri
ile alerjenler tespit edilebilir. Deri testi zahmetli bir
yöntemdir ancak hemen sonuç verir. Alerjiye neden olan
maddenin ciltte yaptığı kızarıklık ve ödem anında görülür.
Diyet eliminasyon testi diyetten sıra ile şüpheli alerjen
gıdaların
çıkarılarak
hasta
açısından
sonuçların
değerlendirilmesine dayanır. Zahmetli ve sübjektif bir
testtir.
Gıda alerjisi tedavisi:
Gıda alerjisi tedavisinde o gıdanın diyetten çıkarılması
tedavinin aslıdır. Sık rastlanan gıda alerjileri düzelmeyen
şikayetlere sık sık antihistaminik alerji ilaçlarının
kullanılmasına yol açmaktadır. Hastalar genellikle
şikayetlerinin gıdaya bağlı olduğunu düşünmezler ancak basit
laboratuar testleri ile gıda alerjileri kolayca tespit
edilebilir. Gıda alerjisi tespit edildiyse doktorunuzun ve
diyetisyeninizin önerilerine uymanız gereklidir. Hem ilaç
kullanıp hem alerjik gıdayı tüketmek yapılması en kötü
davranıştır.
Gıda alerjisi Çölyak hastalığı ile karıştırılmamalıdır. Çölyak
hastalığı buğday proteini olan glüten maddesine karşı ağır bir
immün reaksiyon sonucu ortaya çıkar. Otoimmün bir hastalıktır.
Gıda alerjileri nadiren acil ağır alerjik reaksiyonlara neden
olabilir. Ağır akut alerjik reaksiyonlarda kortizon ve
adrenalin kullanılabilir.
Gıda alerjisinden korunmak:
Alerjiniz olduğunu bildiğiniz gıdalardan uzak durunuz,
Hazır gıdalar ve paket gıdaların içeriğini okuyunuz ve
alerjiniz olan maddeleri içeren gıdaları kullanmayınız,
Restoranda alerjiniz olan gıdaları belirtiniz, mönü
içeriğini sorunuz,
Ağır akut alerjiniz olan maddeler var ise üstünüzde
bunları belirten uyarı bileziği yada kolye taşıyınız,
Gıda alerjisi sık görülen ancak çok azı teşhis ve tedavi
edilen bir hastalıktır. Basit laboratuar testleri ve gıda
alerji paneli ile kolayca tespit edilebilir. Hastalar ve
yakınları şikayetlerinin gıdaya bağlı olduğunu uzun süre sonra
fark ederler.
Referanslar:
1. American Academy of Allergy, Asthma, and Immunology
http://www.aaaai.org/
2. Food Allergy and Anaphylaxis Network
http://www.foodallergy.org/
3. Allergy Asthma Information Association
http://aaia.ca/
4. Calgary Allergy Network
http://www.calgaryallergy.ca/
5. Boyce JA, Assa’ad A, Burks AW, et al. Guidelines for the
diagnosis and management of food allergy in the United States:
summary of the NIAID-sponsored expert panel report. Nutr Res .
2011 Jan;31(1):61-75.
6. Dambro MR, Griffith JA. Griffith’s 5-Minute Clinical
Consult. Baltimore, MD: Lippincott, Williams, and Wilkins;
1999.
7. Food allergy: an overview. National Institute of Allergy
and
Infectious
Diseases
website.
Available
at:
http://www3.niaid.nih.gov/topics/foodAllergy/PDF/foodallergy.p
df . Published July 2007. Accessed July 7, 2009.
8. Food Allergy and Anaphylaxis Network website. Available at:
http://www.foodallergy.org . Accessed July 7, 2009.
9. Middleton E. Allergy: Principles and Practice. 5th ed. St.
Louis, MO: Mosby-Year Book, Inc.; 1999
17- KETOSTEROİD
17-Ketosteroid;17-KS; Ketosteroid; 24 saatlik
idrarda
17-Keto
steroidler;
İdrarda
17
ketosteroidler; 17-KS urine; İdrarda Steroid;
İdrarda 17-ketosteroid miktarı
adrenokortikal (böbreküstü
bezleri) fonksiyonu ölçmek amacıyla kullanılır. 24 saatlik
idrarda bakılır.
17-Ketosteroid için normal değerler:
Erkek:
• 17-21 yaş: 9-22mg/24h idrar.
• >20 yaş: 8-20 mg/ 24h idrar .
Kadın:
• >16 yaş: 6-15 mg/24h idrar.
Çocuk:
• <1 yaş: <1.0 mg/24 h idrar,
• 1-4 yaş: <2.0 mg/24h idrar,
• 5-8 yaş:<3.0 mg/24 h idrar,
• 9-12 yaş: 3-10 mg/ 24h idrar,
• 13-16 yaş: 5-12mg/24h idrar,
idrarda 17-ketosteroid miktarı ne için bakılır?
Test böbrek üstü bezlerinden salınan 17 keto steroidleri ölçer
ve böbrek üstü bezlerinin çalışması değerlendirilir. 17 keto
steroidler
birkaç
hormondan
oluşur:
bunlar
dehidroepiandrosteron (DHEA), androstenedion, ethiocholanolon
ve androsteron dur. Bu hormonlardan her hangi birtanesinin
fazlalığı idrarda 17-KS artışına yol açar.
Erkeklerde 17-Ketosteroid hormonların üçte ikisi böbrek üstü
bezlerinden, diğerleri testislerden salınır. Kadınlarda ise
17-ketosteroidlerin tamamı böbrek üstü bezlerinden salgılanır.
Bu nedenle her iki cinstede 17 – ketosteroid miktarı adrenal
androjen homonları yansıtır. Beraberinde kreatinin
miktarınında bilinmesi gereklidir. Test için idrarın borik
asit, asetik asit yada hidroklorik asit içeren bir kaba 24
saat boyunca toplanması gerekir.
24 saatlik idrarda 17-Ketosteroid
arttıran sebepler nelerdir?
miktarını
Cushing sendromu,
Adrenal hiperplazi, erken püberte,
Fizyolojik stress; cerrahi girişim, travma, yanık,
infeksiyon hastalığı vb. ,
ACTH yada gonadotropin stimulasyonu,
Adrenal tümör,
Over kanseri,
Testis kanseri,
Polikistik over vb. Over disfonksiyonları,
24 saatlik idrarda 17-Ketosteroidleri azaltan
sebepler nelerdir?
Addison hastalığı,
Kısırlaştırma ( erkeklerde ),
Hipofiz bezi yetmezliği (hipopituitarizm),
Hipotiroidi ( miksödem),
Nefroz,
ACTH yetmezliği,
İlaçlar:
Kortikosteroid,
Estrojen yada
Doğum kontrol hapı kullanmak,
Aşağıdaki
düşürür:
ilaçlar
17-ketosteroid
seviyesini
Doğum kontrol ilaçları,
Uzun süre kullanılan salisilat,
Estrojen,
Probenecid,
Promazin,
Reserpin,
Tiazid diüretikler.
İdrarda 17-Ketosteroid seviyesi hastalık olmadan
artar mı?
Aşağıdaki ilaçlar 17-Ketosteroid seviyesini yükseltir:
Antibiyotikler,
Kloranfenikol,
Klorpromazin,
Deksamatazon,
Meprobomat,
Fenotiazid,
Kinidin,
Secobarbital,
Sprinolakton.
Referanslar:
1- Nieman LK. Adrenal cortex. In: Goldman L, Ausiello D, eds.
Cecil Medicine. 23rd ed. Philadelphia, Pa: Saunders Elsevier;
2007:chap 245.
HEPTİT E
Hepatit E virüsü nasıl bulaşır?
Hepatit E virüsü aynı hepatit A virüsü gibi sular ve gıdalar
ile bulaşan enfeksiyona neden olur. Hasta insanların dışkısı
ile ortama yayılan virüs kontamine olmuş su ve gıdalar yoluyla
salgınlara yol açar. Hepatit E özellikle az gelişmiş ve alt
yapısı bozuk bölgelerde salgınlar şeklinde görülür. Şehir
sularının kirlenmesi salgınların ana sebebidir.
Hastalık direk olarak kişiden kişiye bulaşmaz. Hepatit E
virüsünün kuluçka süresi 15 ila 75 gündür bu sürenin sonunda
sarılık belirtileri ortaya çıkar.
Hepatit E hastalığı nasıl seyreder?
Hepatit E virüsü enfeksiyonları hemen herzaman sarılıkla
seyreder.
Sarılık,
İştahsızlık,
Eklem ağrıları,
İdrarda koyulaşma,
Bulantı, kusma en sık görülen şikayetlerdir.
Hepatit E kronikleşir mi?
Hepatit
E
enfeksiyonu
immün
sistemi
bozuk
kişilerde
kronikleşebilir. Yani 6 aydan uzun süren karaciğer
iltihaplanmasına yol açabilir. Hastalık daha çok gençlerde ve
orta yaşlarda görülmektedir. Çocuklarda ve yaşlılarda hepatit
E enfeksiyonu nadirdir.
Hepatit e enfeksiyonu gebeler için çok tehlikelidir. Gebe
kadınlarda hepatit e enfeksiyonu hızla ilerleyip karaciğer
yetmezliği ve karaciğer komasına yol açarak hastanın ölümüne
sebep olabilir. Gebelerde hepatit e enfeksiyonu % 20 -30
oranında ölümle sonuçlanır. Gebelerin mutlaka hastaneye
yatırılarak izlenmesi gerekir. Hastalığın özel bir tedavisi
yoktur.
Hepatit E teşhis ve tedavisi
Hepatit E enfeksiyonu nun teşhisi laboratuar testleri ile
konur. Hepatit E enfeksiyonu düşünülen hastadan Anti HEV testi
istenir. Sanitasyon önlemleri ve hijyenik kurallara uymak
hepatit E den korunmakta önemlidir.
Hepatit E tedavisinde hastanın genellikle hastaneye yatması
gerekmez ancak gebe kadınların yatırılarak izlenmesi gerekir.
Hepatit E aşısı varmı?
Hepatit E virüsüne karşı henüz bir aşı yok ancak yapılan
çalışmalar olumlu sonuçlanmış ve yakın zamanda hepatit E
virüsüne karşı bir aşı geliştirilebileceğini göstermiştir.
Referanslar:
1. Rosenthal, M. Sara. The Gastrointestinal Sourcebook. Los
Angeles: Lowell House, 1997.
2. Mast, E. E., and M. J. Alter. “Epidemiology of Viral
Hepatitis: An Overview.” Seminars in Virology 4 (1993):
273-283.
3. Tepper, M. L., and P. R. Gully. “Viral Hepatitis: Know Your
D, E, F and Gs.” Canadian Medical Association Journal (1997):
1735.
4. American Liver Foundation. 1425 Pompton Ave., Cedar Grove,
NJ 07009. (800) 223-0179. <http://www.liverfoundation.org>.
5. King, J. W. Bug Bytes. Louisiana State University Medical
Center <http://www.ccm.lsumc.edu/bugbytes>.
HEPATİT B ŞİKAYETLERİ
Hepatit B şikayetleri nelerdir?
Hepati B hastalarının çoğunda hiçbir şikayet olmaz, hastalar
yıllar sonra Check -up, kan verme, evlilik testleri, işe giriş
testleri gibi sebeplerle yaptırdıkları testler sırasında hasta
olduklarını öğrenirler. Çok az bir hastada Hepatit B virüs
bulaştıktan 3 ila 6 ay sonra hafif hastalık belirtileri ortaya
çıkar. Birçok akut Hepatit B vakasında hafif gribal şikayet
dışında bir şikayet görülmez.
Çok nadir vakada aşağıdaki
şikayetler görülebilir:
Göz aklarında ve ciltte sarılık,
Halsizlik, yorgunluk, çabuk
sürebilir),
Karaciğer bölgesinde ağrı,
İştah kaybı,
Bulantı, kusma,
Eklem ağrıları,
Hafif ateş,
yorulma
(
aylarca
İdrarda koyulaşma, dışkı renginde açılma,
Kaşıntı,
Döküntü görülebilir.
Hepatit B genellikle bir iki ayda kendi kendine düzelir. Altı
aydan uzun süren Hepatit B vakaları kronikleşmiş kabul edilir.
Bu şikayetler akut hepatit B şikayetleridir. Kronik hepatit B
de ise on yıllar boyunca hemen hiç şikayet olmaz. Kronik
hepatit şikayetleri karaciğer yetmezliği başlayınca ortaya
çıkar.
HEPATİT A BULGULARI
Hepatit A Bulguları nelerdir ?
Hastalık virüs bulaştıktan 2 ila 6 hafta sonra ortaya çıkar,
Hepatit A genellikle gribal şikayetler ile seyreder. Nadiren
sarılık şikayetleri ortaya çıkar. Özellikle küçük yaşlarda
hastalık çok hafif seyreder, yaş ilerledikçe daha ağır
seyreder. Hepatit A her zaman akut enfeksiyon şeklinde ortaya
çıkar, hiçbir zaman kronikleşmez, hepatit A taşıyıcısı olunmaz
ve genellikle bir ayın içinde şifa ile iyileşir, nadiren
fulminan hepatit denen şekilde ve çok ağır seyrederek ölüme
yol açar. Hepatit A hamilelikte bebeğe bulaşmaz. Hepatit A
nadiren sarılığa yol açar.
Hepatit A da en sık görülen şikayetler:
Halsizlik,
İştahsızlık,
Ateş,
Bulantı,
Karın ağrısı,
Sarılık,
İdrarda koyuluk,
Dışkı renginde açılma,
Kaşıntı, döküntü,
Kas ağrıları en sık görülen şikayetlerdir.
HEPATİT A
Hepatit A
Sarılık; Bulaşıcı Sarılık;
Karaciğerin hepatit A virüsü ile meydana gelen
enfeksiyonudur. Hepatit A virüsü sular ve gıdalar ile bulaşır,
karaciğerde iltihaplanmaya yol açar. Hepatit A nadiren çok
ağır karaciğer iltihabına ve karaciğer komasına yol açar.
Eskiden bulaşıcı sarılık olarak da bilinen hepatit A günümüzde
aşı ile önlenebilmektedir. Hepatit A en sık görülen viral
hepatit türüdür, kronikleşmez ancak hastalığın iyileşmesi bir
ay kadar sürer. tamamen toparlanmak ise 6 ayı bulabilir.