Tarçın kan şekerini düşürmede etkili mi? Tarçın kabuğunu sadece

Tarçın kan şekerini düşürmede etkili mi?
Tarçın kabuğunu sadece tatlılarımıza ve içeceklerimize güzel bir aroma ve koku
veren bir baharat olarak düşünmek mümkün değil. Yürütülen bilimsel çalışmalar
tarçın kabuklarının sağlığımız için ne kadar yararlı olduğunu da ortaya koyuyor.
Amerika Gıda dairesi tarafından yürütülen bir çalışmada tarçının zengin bir
prosiyanidin (yüzde 8,1) içeriğine sahip olduğu bildiriliyor. Prosiyanidinler
bilindiği gibi çukulata ya da likapa gibi kuvvetli antioksidan özellikleri bakımından
dikkati çeken besinlerin etkili bileşenleri.
Tarçının en çok tartışılan etkilerinden biri insülin direnci ve açlık kan şekerini
düzenleyici etkisi. İnsülin direnci, tip 2 diyabetin başlıca habercilerinden biri olarak
kabul edilmektedir.
Deneysel (in vitro ve in vivo) çalışmalar tarçın tozunun ya da özütünün insülin
direncini düzelttiği ve tirozin fosforilasyonunu artırarak ve fosfataza bağlı insülin
reseptör inaktivasyonunu azaltarak insülin sinyalizasyonunu iyileştirdiğini ortaya
koymuştur. Fruktoz ile beslenen sıçanlarda tarçın özütünün kan şekeri, plazma
insülin, trigliserit ve total kolesterol düzeylerini düşürdüğü gözlenmiş.
Yürütülen klinik çalışmalardan birinde yemekten 12 saat önce ya da ağızdan glukoz
yüklemesi ile aynı anda 5 gram tarçın tozu verilmesi ile yemek sonrası kan
şekerinin düşürüldüğü ve insülin hassasiyetinin arttığı bildirilmektedir. Başka bir
ufak ölçekli insan çalışmasında ise polikistik yumurtalık sendromu olan kadınlarda
tarçının insülin direncini düzenlediği gözlenmiş.
Ancak tarçın ve tarçın özütünün açlık kan şekeri üzerinde etkisini inceleyen klinik
çalışmaların sonuçları birbiriyle tutarsızlık gösteriyor. Bazı çalışmalarda etkili
olduğu bildirilirken, bazılarında belirgin bir etkisi gözlenememiş. Bu durum
tarçının kan şekeri üzerinde etkinliği konusunda spekülasyonları artırıyor; Etkili
mi? Etkisiz mi?
Çok yeni yayımlanan bir meta analiz çalışmasında şimdiye kadar yürütülen sekiz
klinik çalışmanın sonuçları değerlendirilmiş ve sonuçta tip 2 diyabet hastalarında
orta derecede bir etkisinin söz konusu olduğu bildirilmiş.
Meta analiz çalışmaları, daha önce yürütülmüş ve yayımlanmış bilimsel
çalışmaların sonuçlarını istatiksel yöntemler kullanılarak birlikte inceleyen ve bu
suretle etkinlik konusunda daha net bir karar verilebilmesini sağlayan çalışmalardır.
Bu çalışmada bilimsel veri tabanlarında “tarçın” ve “şeker” anahtar kelimeleri
kullanılarak şimdiye kadar yayımlanmış 146 çalışma (klinik, in vivo, in vitro) tespit
edilmiş.
Bunlar arasından 30 klinik çalışma seçilerek incelenmiş ve istenen özelliklere sahip
sadece 8 çalışma değerlendirilmeye alınmış. Değerlendirmeye alınan çalışmalarda
dikkate alınan özellikler şunlar; kullanılan tarçın tipinin belirtilmesi, kullanılan
miktar, kullanım süresi, denek sayısı (toplam 389 denek), kontrol grubu olması.
Sonuçta olumlu sonuç gözlenen tüm çalışmalarda “Çin tarçını”, yani Cinnamomum
cassia kullanıldığı görülüyor. Etkinin sağlanabilmesi için kullanılan miktar ve süre
de önemli. Asgari etki için günde en az 1-2 gram Çin tarçını tozu ya da özütünün en
az bir-iki ay kullanılması gerekiyor.
Kan şekeri normal olan kişilerde kan şekeri üzerinde herhangi bir etkisi
görülmüyor. Yani sadece tip-2 diyabetikler ve prediyabetiklerde kan şekeri
üzerinde etkili.
Tarçını sınırsız miktarda kullanabilir miyim?
Tarçının gerek baharat olarak yaygın kullanılması ve gerekse halk tababetinde uzun
yıllardır uygulanması nedeniyle tarçının güvenli olduğu düşünülmektedir. Ancak
tarçın üzerinde yürütülmüş uzun süreli çalışmalar bulunmamaktadır. Bu bakımdan,
yüksek miktarlarda Çin tarçını kullanılması ile içinde bulunan kumarinlerin nasıl
bir yan etki yaratabileceği konusunda endişeler bulunmaktadır. Kumarinin suda
çözünürlüğü zayıf olduğundan 70 kilo ağırlığında normal bir yetişkin için tarçın
çayı içilerek günlük diyet ile alınan kumarin miktarı önerilen kumarin günlük sınır
miktarının yüzde 7’si civarında kalırken, tarçının toz halinde yenmesi durumunda
bu oran yüzde 64’üne ulaşmaktadır.
Sonuç ve Değerlendirme
Yazılı ve görsel basında bazı sözde uzmanlar tatlıların üzerine bol bol toz tarçın
konularak yenmesi halinde kan şekerinin yükselmeyeceği şeklinde önerilerde
bulunuyor. Bizim mutfağımızda kullandığımız tarçın tipi uçucu yağında bulunan
öjenolün verdiği güzel aroma nedeniyle Seylan Tarçını (Cinnamomum ceylanici),
halbuki kan şekeri ve insülin direnci üzerinde etkinliği tespit edilen tarçın türü ise
Çin Tarçını (Cinnamomum cassia).
Çin tarçını uçucu yağında öjenol bulunmadığı için kokusu Seylan Tarçını kadar
çekici değil. Kan şekeri üzerinde etkili bileşenlerden biri olan sinnamaldehit oranı
Çin Tarçınında daha yüksek oranda. Dolayısıyla diyabet hastaları için Çin tarçını
tercih edilmesi daha doğru olacaktır.
Bir diğer dikkat çekici sonuç ise, Çin Tarçınının etkisinin metformin ile aynı
seviyede bulunmuş olması. Diğer taraftan, yenilen tarçın tozu miktarının
abartılması ile kumarin içeriğine bağlı bazı yan etkilerin görülme riski söz konusu.
Bu nedenle, çay şeklinde demlenip içilmesi ya da sulu özütünü içeren kapsüllerin
tercih edilmesi daha doğru bir uygulama olarak görülüyor.
Prof.Dr. Erdem Yeşilada Yeditepe Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi