Hepatit B

Hastaların erken tanı ile saptanması ve takibi önemlidir
Riskli gruplar taranarak hastalar saptanmalıdır. Hastanın tedavisi bulaş zincirini kırmak için gereklidir.
Hastaların saptanması çevrelerindeki riskli kişiler için de önlem almayı sağlar.
Aşılanması gerekenler programa alınmalıdır.
Hastaların sağlıklı takibi için “hastalık bildirimleri” düzenli yapılmalıdır.
Tedavinin takibi hastanın inisiyatifine bırakılmamalı, sağlık otoriteleri de takipte sorumluluk üstlenmelidir.
Risk grupları ve tarama için öncelikli olanlar belirlenmelidir
HbsAg prevalansı %2’den yüksek olan bölgelerde yaşayanlar,
Gebeler,
Sağlık çalışanları,
Askerler, cezaevi, huzurevi, yurtlar gibi toplu yaşam alanlarında bulunanlar,
Kan ve organ bağışında bulunanlar,
Kronik karaciğer hastalığı olanlar,
Kemoterapi alanlar.
Risk grupları nasıl taranmalıdır?
Aile hekimleri yüksek risk gruplarını belirleyip tarama için yönlendirmelidir.
Doğu Anadolu, Güneydoğu Anadolu, Karadeniz gibi prevalansın yüksek olduğu bölgelere tarama için öncelik
verilmelidir.
Sağlık çalışanları için kurumlarında bir sistem oluşturularak 5 yılda bir tekrarlanan taramalar yapılmalıdır.
Riskli gruplar korunma önlemleri hakkında bilgilendirilmeli ve aşılama programlarına dahil edilmelidirler.
Farkın
dalık
Tespi Çalışma G
t ve Ö
r
nerile ubu
ri
Türkiye Hepatit B Yol Haritası
Hepatit B Çalışma Grubu
Hastalıkla mücadele için önce farkında olmak gerekir
Farkındalık yaratmak için yazılı ve görsel basın desteği sağlanmalıdır.
Geniş kitlelere ulaşmak için televizyon programlarının (sohbet programları, diziler vb.) konuya dikkat çekmesi
sağlanmalıdır.
Hepatit B’li kişilerin toplumdan dışlanma ihtimali vardır
Kimler risk altında ve kişisel önlemler nelerdir? Bu konularda toplumun genel bilgi düzeyi artırılmalı ve eğitim
sürekliliği sağlanmalıdır.
Hasta ve ailesinin bilgi düzeyini artırmak hastanın yaşam kalitesini de artıracaktır.
Hepatit B eğitimi için medya, okullar, internet siteleri kullanılmalı, doğru bilgilerin iletilmesi sağlanmalıdır.
Aşılama yeterli düzeyde değildir
Çocuk aşı takviminde yer alan hepatit B aşısının kapsama oranları yükseltilmelidir.
Çocukların rutin aşılanıyor olması yetişkinlerde hepatit B sıklığını şu anda etkilememektedir. Erişkin aşılamalarını
teşvik edici çalışmalar yapılmalıdır.
Aşı hakkındaki yanlış bilgiler basının da yardımı sağlanarak düzeltilmelidir.
Tarama ve kampanyalar tepkisel karşılanmaktadır
Süreklilik gösteren eğitimlerle “farkındalık yaratmak” ve bireylerin sağlıkları hakkındaki süreçlerde kendilerinin
doğru karar almasını sağlamak gerekir.
Aile hekimleri, öğretmenler, toplumsal liderler konu hakkında bilgi sahibi olmalı ve etkili olduğu popülasyonu
eğitmelidir.
REFERANSLAR
•Türkiye Hepatit B Yol Haritası-Hepatit B Çalışma Grubu Raporu.
•European orientatiton towards the Better Management of Hepatitis B in Europe. Reccommendation of the Hepatitis B expert group. Chaired by Dr. T. Ulmer,
Member of the European Parliament. 2007. http://www.ecdc.europa.eu.
•Gish, RG, Locarnini S. Chronic Hepatitis B Viral Infection, in Yamada T (ed): Textbook of Gastroenterology, Blackwell Publishing Ltd., Oxford, UK. (2009)
•Pungpapong S, Kim WR, Poterucha JJ. Natural history of hepatitis B virus infection: an update for clinicians. Mayo Clin Proc. 2007; 82: 967-75.
•21 Hedefte Türkiye: Sağlıkta Gelecek. Yardım N, Mollahaliloğlu S, Hülür Ü, Aydın S, Ünüvar N (eds). T.C. Sağlık Bakanlığı, Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi
Başkanlığı, Hıfzıssıhha Mektebi Müdürlüğü, Sağlık Bakanlığı Yayınları, Ankara, 2007.
katkılarıyla
Türkiye
katkılarıyla
Hepatit B
Yol Haritası
-Hepatit B Çalışma GrubuTürkiye’de yaklaşık 3 milyon kişinin Hepatit
(HBV) ile enfekte olduğu bilinmektedir.
B virusu
HBV, AIDS hastalığının etkeni olan HIV’den 100 kat daha bulaşıcıdır. Hepatit B’nin dünyada yaygınlığı
hepatit C’nin 2 katı, HIV’in 7 katı olarak bildirilmektedir.
Dünyada HBV enfeksiyonundan etkilenen kişi
Dünyada kronik HBV ile enfekte kişi
Dünyada HBV ile ilişkili yılda ölümler
2 milyar
400 milyon
1 milyon
Türkiye’de HBV ile enfekte kişi
HBsAg pozitiflik oranı
Anti HBs pozitiflik oranı
Anti HBc total pozitiflik oranı
3 milyon
%4,0
%32,0
%30,6
Türkiye’de hepatit B morbidite ve mortalite hızları
Yıllar
Morbidite Hızı
(yüz binde)
Mortalite Hızı
(yüz binde)
1990
4,55
0,31
1995
3,83
0,16
2000
6,07
0,25
2005*
12,02
0,04
*2005 yılından itibaren hastalık bildirimleri standart vaka tanımları ile yapılmaktadır.
Hepatit B sağlık harcamaları yanı sıra işgücü kaybı ve erken
ölümler ile de sosyoekonomik bir yük oluşturmaktadır.
Türkiye Hepatit B Yol Haritası
Hepatit B Çalışma Grubu
Risk G
r
Çalışm upları ve
Ta
a Gru
bu Te rama
sp
Öner
ileri it ve
ik heraciğer
n
o
r
k ve ka eden
siroz serine n
kan olabilir.
Hastalığın doğal seyri karmaşık olup akut bir hastalık olarak
başlayıp zamanla kronik bir duruma dönüşebilmektedir (Şekil 1). Akut
hepatit B birkaç haftadan birkaç aya kadar sürebilir ve
sonunda kişi iyileşebilir. Kronik hepatit B ise ciddi karaciğer
hastalıklarına yol açan ve ömür boyu sürebilen bir hastalıktır.
`
-Hepatit B Çalısma Grubu-
Karaciğer
Kanseri
Akut
Hepatit B
Kronik
Hepatit B
Siroz
Karaciğer
Nakli
Türkiye’deki durumu
hakkında bilgi vermek üzere
Ölüm
Karaciğer
Yetmezliği
Şekil 1. Hepatit B’nin doğal seyri
Kronik Hepatit B hastalarının
%15-45’inde yaşamları
boyunca ciddi sekeller
oluşabilmektedir.
HBV enfeksiyonu sonrası kronik hepatit
gelişme riski:
Yenidoğanda
%90
1-5 yaş arasında
%30
Erişkinde
%1-5
HBV anneden bebeğe
doğumda veya sonrasında,
kişiden kişiye enjeksiyon veya
operasyon sonucu perkütan yol ile,
cinsel temasla, açık yara ve
kesiler aracılığıyla bulaşabilir.
Türkiye Hepatit B Yol Haritası
Hepatit B Çalışma Grubu
Türkiye Hepatit B Yol Haritası
HBV vücut dışında uzun süre yaşayabilir. Ülkemizde de horizontal (kişiden kişiye) geçişin başlıca bulaş yolu olduğu, gebelerde
HBsAg ve özellikle de HBeAg prevalansının düşük olması nedeniyle vertikal (anneden bebeğe) geçişin muhtemelen daha az
görüldüğü bildirilmektedir. HBV bulaşı aile içinde başlıca çocukluk ve adolesan dönemde gerçekleşmektedir. Türkiye’de kronik
karaciğer hastalıklarının demografik profili de bu kanıyı desteklemektedir. Bu durum yenidoğan ve çocukların aşılanmasının ve
ailelerin bulaş yolları hakkında bilgilendirilmesinin önemini de
vurgulamaktadır.
Ciddi bir hastalık olan hepatit B enfeksiyonunu önlemek
mümkündür, hastalık kronikleştiğinde ise tedavi
seçenekleri mevcuttur.
hazırlandı.Bu rapor ayrıca, Türkiye’de
hepatit B kaynaklı sosyoekonomik
yükün önümüzdeki yıllarda
azaltılmasını sağlamak amacıyla
dikkate alınması gereken bir dizi öneriyi
içermektedir.
Hepatit B için önleme, tanı ve tedavi standartlarını ülke genelinde yaygınlaştırmak için “Yol Haritası”
oluşturmak ve bu konuda bir çağrı başlatmak niyetiyle hazırlanan raporda altı çizilen öneriler şöyledir:
•Hepatit B’nin önemli bir sağlık problemi olduğu kabul edilmeli ve bu hastalığın önlenmesi,
kontrolü ve yönetimini sağlayacak tutarlı bir strateji geliştirilmelidir ve bu strateji ülke genelinde
uygulanmalıdır.
•Çocuk aşı takviminde yer alan hepatit B aşısı ile aşılanma oranlarının arttırılmasına çalışılmalı,
özellikle risk grupları öncelikli olmak üzere erişkin yaş gruplarındaki aşılamalar teşvik edilmelidir.
•Hem akut hem de kronik hepatit B olgularının bildirim ve kayıt sisteminin düzenli çalışması
sağlanmalı; böylece hastalığın yarattığı yükün tam olarak gözler önüne serilmesi ve en çok
ihtiyaç duyulan noktalarda etkin politikalar yaratılması sağlanmalı ve hastalığın denetlenmesi
mümkün kılınmalıdır.
•Ölümlerin önlenmesinde önemli rolü olduğu ve hastalığın daha fazla yayılmasını önlemeye
yardımcı olduğu için, tedaviye erişim iyileştirilmelidir.
•Hastaların tedavisi için standartlara uyulmalı, takipler hastanın
inisiyatifine bırakılmaksızın yapılmalıdır. Bu konuda belki
“verem savaş” benzeri bir strateji uygulayarak hastaların
Tedavi Ç
tedavisini aksatmaması ve tedaviye ulaşma olanakları
alışma G
rubu
sağlanmalıdır.
Tespit
ve Öner
il
eri
Tedavide standardizasyon sağlanmalıdır
HBeAg (+) ve (-) gruplarda antiviral tedavi başlanması için ALT yüksekliğinin>1xNÜS olması
yeterli olmalıdır.
ALT değerleri sürekli normal, >40 yaş ve ailede hepatoselüler karsinom öyküsü olanlarda
non-invaziv fibrozis değerlendirme yöntemlerinden (Fibro Test, Fibro Scan gibi) biyopsi kararı
için yönlendirici olarak yararlanılabilir.
Yüksek fibrozis skoru (F2-4) saptanan hastalarda biyopsi yapılmalıdır.
Yetişkinler için tedavi kriteri olarak HAI ≥7, çocuklar için ≥4 olmalıdır.
Tedaviye tüm uluslararası kılavuzlarda önerildiği gibi, onaylı tüm tedaviler ile başlanabilmelidir,
HBV DNA >10⁷ kopya/mL’nin üzerinde ise Telbivudin (LdT) ve Lamivudin’in ilk ilaç olarak
kullanılması önerilmemelidir.
Klinik, laboratuvar ve görüntüleme bulguları ile siroz tanısı konulanlarda tedaviye başlayabilmek
için biyopsi şartı aranmamalıdır.
Türkiye Hepatit B Yol Haritası
Hepatit B Çalışma Grubu
avi
B ted e
t
ti
a
Hep ediğind
,
edilm
patit
Hepatit alanında çalışan tüm paydaşların
katıldığı 11 Aralık 2010 tarihinde
İstanbul’da yapılan çalıştay sonucunda
hazırlanan “Türkiye Hepatit B
Yol Haritası” sağlık alanındaki karar
mercilerine hastalığın