Dr. Ayşe Şule Çağlar
advertisement
KEP ULUSLARARASI KONFERANS PROGRAMI 9-10 MAYIS 2013 BAŞKENT ÖĞRETMENEVİ Eğitimde Mesleki Rehberlik ve Danışmanlığı Dr . Ayşe Şule Çağlar Eğitimde Mesleki Rehberlik Eğitim sürecinde her öğrenciye; Ø mesleki tercih yapması, Ø kendine uygun mesleğe yönelmesi, Ø iş yaşamına ve mesleğe hazırlanması için sunulan hizmetler bütünüdür Bu hizmetlerde temel alınan ilkeler • bireyin gelişimi süreklidir ve bütündür Eğitsel, mesleki, kişisel gelişim alanlarını birbirinden soyutlamak mümkün değildir Gelişimin çeşitli yönleri birbirini etkiler Örneğin öğrencinin “iletişim becerileri geliştirmemiş olması” kişisel bir özellik olduğu kadar eğitsel ve mesleki planlarını ve seçimini etkileyen bir durumdur Bir öğrencinin kariyer gelişimini neler etkiler ? • Cinsiyet genetik donanım, aile çevresi ve koşulları, eğitim çevresi ve koşulları, toplumsal koşullar, bireysel özellikleri Bir öğrencinin mesleki gelişimini neler etkiler ? • Uyum becerisi, kendini kabul, iletişim becerisi, benlik kavramı, öz güveni, ilgi alanları, yetenekleri, üretkenlik, yaratıcılık ve kendini gerçekleştirme düzeyi • Bu alanlarının hepsi birbiri ile ilişkilidir ve bu alanların birbirinden soyutlanması mümkün değildir Bir öğrencinin mesleki gelişimini neler etkiler ? • Toplumsal Cinsiyet rolleri Toplumsal cinsiyet rolleri ve mesleki gelişim • Mesleki gelişim bir süreçtir • Toplumsal cinsiyet rolleri toplumsal ilişkiler içerisinde üretilir, yaşanır ve yeniden üretilir • Toplumsal cinsiyet rolleri bir toplumda/kültürde kadın ve erkeklerin “nasıl” olması gerektiğine dair fikirleri ve yargıları belirtir . Bireyin, mesleki yönelişlerini, tercihlerini, seçimlerini ve gelişimini etkiler. • Toplumsal cinsiyet rolleri öğrenme ile kazanılır. Zamana ve kültürlere / toplumlara göre bir toplumun üyesi olarak erkek ya da kadın olmaya ilişkin, meslek seçimini, mesleki gelişim planlarını, rollerini, seçeneklerini, ilerleme fırsatlarını, eylemlerini, sorumluluklarını belirler • Toplumsal cinsiyet rolleri kadınların ve erkeklerin, yaşlarına, eğitim ve konumlarına, yaşadığı yere vb. değişmekle birlikte, neleri yapabilme yetisine sahip olduklarına ilişkin genel fikirleri anlatır. Toplumsal Cinsiyete Duyarlı Mesleki Rehberlik • Bir öğrencinin kız veya erkek olması, o öğrencinin mesleki kararları vermesi, mesleki rollerini tanımlaması, meslek planları, sorumlulukları konusunda belirleyici olmamalıdır. Toplumsal Cinsiyete Duyarlı Mesleki Rehberlik Bu yaklaşım rehberlik planlamaları ve uygulamalarının hedefi : • kız ve erkeklerin ilgi ve ihtiyaçlarını toplumsal cinsiyet eşitliği temelinde karşılamaları, • gençlerin meslek ve kariyer kararlarını toplumsal cinsiyet rollerinden bağımsız olarak verebilmeleri, • etkili yaşam ve meslek becerileri geliştirme her iki cinsin de potansiyelleri ölçüsünde başarılı olabilmesi, • meslek edinmede ve meslekte ilerlemede eşit fırsatlar oluşturma (UNESCO, 2009) Eğitimde Toplumsal Cinsiyet Eşitliği • Eğitimde toplumsal cinsiyet eşitliği, tüm erkek ve kız öğrencilerin gereksinim ve kapasitelerine cevap verecek şekilde eğitim süreçlerinin kültür, politika ve uygulamalarının yeniden yapılandırılmasını içerir. Toplumsal Cinsiyete Duyarlı Mesleki Rehberlik q toplumsal cinsiyet olgusunu dikkate alarak programların uyarlanması önemlidir q eğitsel , sosyal, fiziksel çevreyi ve okulu çevreleyen toplumsal yapıyı kızların ve erkeklerin gereksinimlerini dikkate alır q öğretmenler, ebeveynler, toplum, okul, ve medya gibi boyutlarda öğrencilerin gelişme ortamını etkileyen toplumsal cinsiyet rollerinin farkındadır Toplumsal Cinsiyete Duyarlı Mesleki Rehberlik q Kız ve erkek öğrencilerin: Ø bilgiye eşit erişimi ve eşitliği Ø meslek seçeneklerinin olması ve bu seçeneklerinin çeşitliliği Ø alternatifli düşünmeyi desteklemek ve bunu öğretmek Ø İlgi, yetenek ve becerilerinin eşit düzeyde dikkate alınması ve karşılanması q Meslek seçiminde toplumsal cinsiyetçi kısıtlamaların üstesinden gelebilmeleri için kız ve erkek çocuklarına özgüven, kararlılık, fikrini ifade etme, karar alma ve müzakere etme becerileri kazandırılmalıdır Toplumsal cinsiyet perspektifinin rehberlik programlarına dahil edilmesi 1. Rehberlik programlarının mevcut durumunun değerlendirilmesi 2. Hazırlık ve Ön Değerlendirme 3. Uygulama/Gözlem 4. İzleme ve Değerlendirme Teşekkür ederim
