GÖZ ANATOMİSİ (GÖZME ORGANI ANATOMİSİ)

GÖZ ANATOMİSİ
Dr.Muhammed BATUR
Göz Küresi (Bulbus okuli):
Yaklaşık 7 gr
Farklı çaptaki iki
kürenin, küçüğü dışta
kalacak şekilde iç içe
girmesiyle oluşan bir
küre
Ön bölüm kornea –
şeffaftır.
Arka bölüm sklera şeffaf değildir.
Axis bulbi
Axis opticus
Göz küresinin çapları:
Sagittal: 24 mm
Transvers: 24 mm
Vertikal: 23,5 mm
Ekvator
Göz küresini ön ve
arka yarıya ayırır
Meridyen
Göz küresinin tabakaları:
I.
Tunica fibrosa
(externa) bulbi
II. Tunica
vaskulosa
(media) bulbi
(tractus uvealis)
III. Tunica interna
bulbi (sensoria
nervosa)
I- Tunica fibrosa bulbi
Sklera
Kornea
Sklera
Kürenin arka 5/6 ‘lık kısmı
Sert ve Sağlam
Şekil ve hacmi korur
Kalınlığı: arkada 1 mm,
ekvatorda 0,5 mm, ekvatorun
önünde 0,3 mm, kornea
çevresinde 0,8 mm
Ön bölüm konjonktiva ile
kaplı, arka bölüm tenon
kapsülü içine oturmuştur
Sklera
Lamina cribrosa sklera
Arka yüzde elek
şeklinde küçük delikler
Skleranın en zayıf yeri
- N. Optikus lifleri
- a. ve v. sentralis retina
- Silier damar ve sinirler
Sklera
Episklera
Tenon kapsülü ile sklera arasında
Gevşek, fibröz ve elastik doku
Lamina fusca
Skleranın üvea ile temas ettiği yüz
Koyu rengi: üveanın kromatofor hüc.
Trabeküler ağ
Sklera ile korneanın
birleşim yerinin iç
tarafında m. ciliaris’in
tutunduğu bağ
dokusundan yapılmış
ağ şeklindeki
trabeküler yapı
Ön kamarayı
schlemm kanalından
ayırır
Kornea
Ön 1/6
Şeffaf
Verteks kornea
Arkada her yerde 11.7 mm
çapında; önden transvers 11.7 mm,
vertikal 10.6 mm
Orta kısım kalınlığı 0.5-0.6 mm,
periferik kısmı ise 1 mm
Korneanın yapısı
1.
2.
3.
4.
5.
Epitel
Bowman katı
Stroma
Descemet zarı
Endotel
Kornea
1- Epitel
Dış yüzü göz yaşı (sebum-su-müsin) ile örtülü
Çok katlı (yüzeyel-ara-bazal), skuamöz, keratinsiz
Konjonktiva epitelinin devamı
Hücrelerin yaşam süresi 7 gün
Derininde n. oftalmikus’a ait bol miktarda sensitif
lifler
Rejenerasyon kabiliyeti yüksek
Kornea
2- Bowman katı
Bazal membrana karşılık gelir
Sık örgülü ağ şeklindeki lifler
Rejenerasyon yeteneği yok
Kornea
3- Stroma
En kalın tabaka (korneanın %90’ı)
Yaklaşık 60 katlı lamel yapısında
Lameller arasındaki sıvılardan beslenir
Lifler düzgün, su miktarı az (saydam)
Kornea
4- Descement zarı
Stromayı arka yüzden örter
Endotel ve stroma tarafından salgılanır
Limbusta sonlanır (schwalbe çizgisini oluşturur)
Kornea
5- Endotel
Tek katlı, yassı, poligonal hücreler
Ön kamara sıvısının korneal geçişini engeller
Yaşla beraber sayıları azalır
Kornea
Limbus
Kornea ile sklera arasında 1 mm
Bowman katı ve descement zarı sonlanır
Damarlanma ve hücre yönünden zengin
Epitel hüc. ve stroma lifleri düzensiz
Korneanın damar ve sinirleri
Kan ve lenf damarları bulunmaz
A. ciliaris ant.’ lardan gelen kapiller
damarlar korneanın etrafında pleksuslar
oluşturur
Sinir innervasyonu n. ciliaris’lerden ayrılan
sinir lifleri stroma katından giriş yapıp,
* Pleksus subepithelialis
* Pleksus intraepithelialis
II- Tunika vaskülosa bulbi
Koroid
Korpus siliare
İris
Koroid
Gözün arka 5/6 sında,
skleranın iç yüzünde
Damarlardan çok zengin
Koyu kahverengi
Sklera’ya n. optikus’un
girdiği yerde sıkıca, geri
kalan bölümde gevşek
bağlanmıştır
İç yüzü retinanın pigment
kısmına sıkıca bağlıdır
Koroid
1. Suprakoroid
* gözün ön segmentine giden damar ve sinirler
2. Stroma
* melanositler
3. Vasküler kat
* a. ciliaris brevis’in dalları, küçük venler ve bunların
oluşturduğu v. vorticosae
4.
Koriyokapiller kat
* retinayı besleyen ince kapiller ağ
5. Bruch zarı
* ince, fibröz membran
Korpus Siliare
Ora serrata ile irisin dış
kenarına kadar uzanan
bölüm
M. siliaris
(akamodasyonda rol alır)
ve bağ dokusundan oluşur
Zinn liflerinin tutunduğu
yerdir
Melanin koyu gri rengini
verir
Korpus siliare
1- Pars plicata
* önde yer alır
* pros. siliarislerden oluşur
2- Pars plana
* arkada yer alır
Plica siliare
* Korpus siliarisin iç tarafında
ora serratadan başlayıp irise
uzanan ince plicalar
Proc. ciliaris
* Birkaç plica ciliares’in birleşip
oluşturduğu kalın çıkıntıdır
* Humor aqueus’u salgılar
* Zinn lifleri tutunur
Korpus siliare
1- Suprasiliyer
* Suprakoroidin devamı
* Skleral mahmuza siliyer ligamentle bağlı
2- Stroma
* Koroidin stromasının devamı
Korpus siliare
3- Siliyer kas
* longitudinal lifler: kasıldığında trabeküler ağı ve
schlemm kanalını açar
* oblik lifler
* dairesel lifler: kasıldığında zinn lifleri gevşer
4- Epitel
* kamaralar sıvısının üretimi
5- İnternal limitan membran
İris (gökkuşağı)
Uvea’nın ön kısmı
12 mm çap
Kalınlık: ortada 0.6 mm,
iç ve dışta 0.1 mm
Ortasında çapı 1-8 mm
arasında değişebilen
pupilla bulunur
Fasies posteriorun orta
bölümü lense
yaslanmıştır
İris
1. Epitel tabakası
* Korneanın arka yüzündeki endotelin devamıdır
2. Stroma
3. Kas tabakası
* M. Sfinkter pupilla
* M. Dilatator pupilla
4. Pars iridika retina
İris
M. Sfinkter pupilla
Dairesel liflerden oluşmuştur
Myozis yapar
Margo pupillaris yakınında bulunur
Siniri: N. okulomotorius
Kas lifleri çevre damar ve kollajen liflere yapışık
old. için iridektomide sfinkter görevini sürdürür
İris
M. Dilatator pupilla
Midriazis yapar
Pupilladan iris köküne ışınsal uzanan lifler
Sentrum siliospinale (budge merkezi)’ den innerve
olur.
Iris
İrisin rengi,
pigmentlerin
miktarına ve
bulundukları tabakaya
göre farklı
İris
A. siliaris ant. ve a.
siliaris post. longus
anastomozundan
beslenir
Ön kamara
- Önde kornea,
arkada iris ve
lens bulunur.
Arka kamara
- Arka tarafta lens, corpus vitreum,
proc. siliaris ve zinn lifleri
- Ön tarafta irisin periferik kısmı
III- Tunica nervosa bulbi (Retina)
1- Pigment epiteli
* uveanın iç yüzünü örter
2- Sensoriyel retina
* pigment epiteline
yaslanmıştır
* Ora serrataya kadar uzanır
Maküla ile optik sinir
arası 0,23 mm, foveola
0,1 mm, ora serrata 0,11
mm
Retina
Makula
* axis optikusun geçtiği, 56 mm çapındaki saha
* fovea : 1.5 mm çapında
ortadaki çukurluk
* foveola:
- 0,35 mm
- foveanın ortasında,
sadece koni hücrelerinin
old. bölüm.
- iç nükleer, gang.hüc. ve
sinir lifleri katı yoktur
Retina
N. Optikus Diski:
makula lutea’nın 3
mm nazalinde
bulunur
* ortasındaki
çukurluk cup (1,5
mm)
* a. ve v.santralis
retina
Retina
1- Pigment epitel katı
2- Fotoreseptörler katı
(1. nöron, basil ve koni hüc.)
3- Dış limitans zarı katı
4- Dış nükleer kat
5- Dış pleksiform katı
6- İç nükleer kat
(2. nöron, bipolar, amacrin,
yatay, müller (destek) hüc.)
7- İç pleksiform katı
8- Ganglion hüc. katı
(3.nöron, multiplar gng. hüc)
9- Sinir lifleri katı (gang.
hüc.aksonları)
10-İç limitans zarı katı
Retina damarları
-
sinir lifleri katında seyreder
a) a.ve v. santralis retina
- a. ve v. temp. retina sup.
- a. ve. v. temp. retina inf.
- a. ve v. nasalis retina sup.
- a. ve. v. nasalis retina inf.
b) Siliyoretiniyen arter
- koroidden köken alır
- makulayı besler
Işığı kıran yapılar
Kornea
Aköz hümor
Lens
Korpus vitreum
Aköz hümor
Proc. siliaris’ler
salgılar
Ön ve arka kamarayı
doldurur
Schlemm kanalına
boşalır
Lens
Çap 9 mm, genişlik 5
mm
Ekvator: ön ve arka
yüzün birleştiği yer
Kapsül ile sarılı ve zinn
lifleri ile proc.
siliares’lere asılıdır
Arka yüzün eğriliği ön
yüzden fazladır
Lens
1. Kapsül
* ön yüzde 14 mikron,
arkada 4 mikron
* zonüler lamel: zinn
liflerinin yapıştığı kat
2. Epitel
*yetişkinde sadece önde
bulunur
* germinatif bölge: lens
liflerinin üretimi
3. Lifler
4. Korteks
5. Epinükleus
6. Nükleus
Korpus vitreum
Ora serratanın
arkasında,
Kamara vitrea’yı
doldurur
Yarı jelatinöz, şeffaf
Sıvı hümor vitreus,
Etrafını saran zar
membrana vitrea
Kan damarı bulunmaz
Retina ve proc. ciliaris
damarlarından beslenir
Gözün damar ve sinirleri
A. Ciliaris brevis
A. Ciliaris longus
A. Ciliaris ant.
A. Centralis retina
Vv. Ciliaris --- v.
Vorticosa
N. Ciliaris (ggl.
Ciliare)
Gözün yardımcı oluşumları
Kaslar
Fasialar
Kaş
Göz kapakları
Konjunktiva
Göz yaşı bezi
Göz kasları
1. M. Levator palpebrae
sup.
2. M. Obliqus sup.
3. M. Obliqus inf.
4. M. Rektus sup.
5. M. Rektus inf.
6. M. Rektus medialis
7. M. Rektus lateralis
1- m. levator palpebrae sup.
Sfenoid kemiğin ala minor kısmından başlar
Üç yaprağa ayrılır
* yüzeyel yaprak: üst göz kapağının derisine
tutunur
* orta yaprak: tarsus sup.’un üst kenarına tutunur
* derin yaprak: üst fornikse tutunur
Üst göz kapak elevasyonu
2- m. obliqus sup.
Kanalis optikus’un üst-iç tarafından ve zinn
tendonundan başlar
Troklear kartilajın içinden geçip yön
değiştirir
Ekvatorun arkasında üst-dış sklera’da
sonlanır
Gözü aşağı ve dışa çevirir
N. trochlearis
3- m. obliqus inf.
Fossa sacci lacrimalis’in alt kısmının
lateralinden başlar
Ekvatorun arkasında dış –alt sclera’da
sonlanır
Gözü yukarı ve dışa çevirir
4- m. rektus sup.
Zinn halkasından başlar
Limbusun 7,7 mm superiorunda sklerada sonlanır
Göz küresine elevasyon
Gözün üst noktasına iç rotasyon
5- m. rektus inf.
Zinn halkasından başlar
Limbusun 6,5 mm inferiorunda sonlanır
Gözü aşağı çevirir
Gözün alt noktasına iç rotasyon
6- m. rektus lat.
Zinn halkasından başlar
Limbusun 6,9 mm lateralinde sonlanır
Göz abduksiyonu
N. abducens
7- m. rektus med.
Zinn halkasından başlar
Limbusun 5,5 mm medialinde sonlanır
Göz adduksiyonu
Zinn halkası
Optik kanal ve
fissura orbitalis
sup.’un alt medial
kısmına oturur
İçinden geçen
yapılar
* n. Optikus
* n. Okulomotorius
* n. Nasosiliaris
* n. Abdusens
* a. Oftalmika
* v. Oftalmika (bazen
dışından geçer)
Tenon kapsülü:
sclerayı örten ince
membran
Corpus adiposum
orbitae: orbitayı
dolduran yağ kitlesi
Periorbita: orbitanın
periosteumu
Supercilium (kaş)
Alından gelen teri dış tarafa doğru
yönlendirir
M. orbikularis okuli, m. korrugator
supercilii ve m. frontalis lifleri tutunur
Göz kapakları
1. Deri
a- tarsal
- deri altı yağ dokusu yok
- gevşek
b- orbital
Göz kapakları
Palpebra sup. ve inf.
Margo palpebralis
Rima palpebrarum
12-15mm
Limbus palpebralis ant.kirpikler bulunur
Limbus palpebralis post
– gl tarsales’lerin ağızları
açılır
Com. Palpebralis med.
ve lat.
Göz kapakları
2- Bezler
a- Moll bezleri:
*modifiye ter bezleri
* kirpik-kıl diplerine açılır
b- Zeiss bezleri:
*yağ bezleri
*kirpik-kıl diplerinde bulunur
c- Meibomius bezleri:
* yağ-sebum bezleri
* tars içinde yerleşmiştir
Göz kapakları
3- Kaslar
a- orbikülaris kası:
1. Palpebral
i. Riolan
ii. Pretarsal
iii. Preseptal
2. Orbital
b- Levator palpebra sup.
c-müller kasları
• Üst müller: tarsın üst kenarı
• Alt müller: tarsın orbital kenarı
Göz kapakları
4-Tars
Sıkı bağdokusu
Uzunlukları: üst 10 mm,
alt 5 mm
Kalınlıkları 1 mm
Kapak iskeleti
Meibomius bezlerini
barındırır
Lig. palpebrale lat. ve
med. ile kemiğe
bağlanır
Göz kapakları
5- septum orbitalis
tarsus sup. ve inf. ile orbita arasındaki
membranöz yapı
6- Konjonktiva
Göz kapaklarının damarları
1- A. Carotis int.
* a. Oftalmika
- a. Supraorbitalis
- a. Lakrimalis
2- a. Carotis ext.
* a. Fasialis
- a. Angülaris
- a. Temporalis
Arcus tarsus sup.
Arcus tarsus inf.
Göz kapaklarının damarları
V. Pretarsalis
- medial: v. angülaris
- lateral: v. Süperfisiyalis temp.
V. Posttarsalis
- v. Orbitalis
Lemfatik dam.
- medial: çene altı
- lateral: kulak önü
Göz kapaklarının sinirleri:
Motor sinir:
- n. oculomotorius
- n. fasialis
Sensitif inr.:
- n. oftalmikus
- n. maksillaris
Konjonktiva
1. Konjonktiva palpebralis
a)
b)
Marjinal konj.
Tarsal konj.
c)
Orbiter konj.
2. Forniks
* Göz hareketlerinin serbestliliğini
sağlar
* Alt forniks
* üst forniks
3. Karonkül
* küçük, kırmızı, kıllı, pürtüklü
* krause (yard. göz yaşı bezi)
Konjonktiva
4- plicata semilunaris
5-Konjonktiva bulbaris
a) Skleral konj.
b) Limbus konj.
Konjonktivanın damar ve sinirleri
A. palpebralis
A. siliaris ant.
N. oftalmicus: sklera ve üst göz kapak
konjonktivası
N. maxillaris: alt göz kapak konjonktivası
Gözyaşı Organı
1. Gl lacrimalis
* fossa gl. lacrimalis’de
bulunur
* m. levator palp. sup.
ikiye ayıkrır
- pars orbitalis
- pars palpebralis
2. Ductuli excretorii
* yaklaşık 12 adet
* sup. Forniks’e açılır
* pars orbitalis’in kanalları
pars palpebralis’in içinden
geçer
3. Lacus lacrimalis
Gözyaşı Organı
4. Punktum lakrimale
5. Lakrimal kanalikül
* elastik liflerden zengin l. propria
* sonda sokulduğunda kolayca genişler
6. Lakrimal kese (saccus lak.)
* 10 mm
* ön bölümü lig. palpebrale med., arka bölümü m.
orbicularis oculi (pars lac.) ile komşudur.
7. Duktus nasolakrimalis
* 12 mm
* meatus nasi inf.’a açılır
Görme yolları
1. N. optikus
* 3. nöron uzantısı
(multipolar gang.)
* yaklaşık 4 cm
2. Kiazma
* makülanın nasal
yarısından gelen
lifler çaprazlaşır
3. Optik traktus
Görme yolları
4. Corpus geniculatum laterale
* 4. nöron başlangıcı
5. Optik radyasyon
6. Kortex
* Kortikal görme merkezi (17. saha)
* Görme assosiasyon sahaları (18. ve 19.
sahalar)
Işık refleksi
N. opticus – corp. geniculatum lat.(sinaps
yok) - nuc. pretectalis (sinaps) – edinger
westphal – n. oculomotorius - m. ciliaris, m.
sphincter pupilla
Akamodasyon refleksi
Afferent: n. opticus
Efferent: n. oculomotorius
Kornea refleksi
Afferent:
* n. ophtalmicus
* n. maxillaris
Efferent:
*n. facialis
TEŞEKKÜRLER…