kadına yönelik - Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü
advertisement
TÜRKİYE’DE KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELE KADININ STATÜSÜ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ TÜRKİYE’DE KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELE KADINA YÖNELİK ŞİDDET BİR İNSAN HAKKI İHLALİ VE SUÇTUR! Şiddetin en yaygın biçimlerinden biri olan kadına yönelik şiddet, kadınların haklarının ve temel özgürlüklerinin ihlalidir. Kadına yönelik şiddet, ulusal ve uluslararası tüm gelişmelere rağmen, coğrafi sınır, ekonomik gelişmişlik ve öğretim düzeyine bakılmaksızın tüm dünyada ve kültürlerde yaygın olarak görülen evrensel bir sorundur. Uluslararası bağlayıcılığı olan ve ülkemizin taraf olduğu Kadınlara Yönelik Şiddet ve Ev İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Mücadeleye İlişkin Avrupa Konseyi Sözleşmesi (İstanbul Sözleşmesi) kadına yönelik şiddeti; “Kadınlara fiziksel, cinsel, psikolojik ve ekonomik zarar veya ıstırap veren veya verebilecek olan toplumsal cinsiyete dayalı her türlü eylem veya bu eylemlerle tehdit etme, zorlama veya keyfi olarak özgürlükten yoksun bırakma” olarak tanımlamaktadır. 3 TÜRKİYE’DE KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELE Kadına Yönelik Şiddetin Farkında Olalım ve Birlikte Mücadele Edelim… Kadınları, çocukları, aileyi ve toplumu olumsuz olarak etkileyen kadına yönelik şiddet farklı biçimlerde karşımıza çıkmaktadır. Fiziksel Şiddet: Tokat atmak, bir şey fırlatmak, tartaklamak, vurmak, tekmelemek, sürüklemek, bıçak, silah gibi aletlerle zarar vermek… Cinsel Şiddet: İstemediği halde cinsel içerikli ifadeler kullanmak, cinsel ilişkiye zorlamak, hamile kalmaya, doğurmaya veya doğurmamaya zorlamak… Psikolojik Şiddet: Hakaret etmek, küfür etmek, aşağılamak, korkutmak, kendisini veya yakınlarını tehdit etmek… Ekonomik Şiddet: Çalışmaya engel olmak, zorla çalıştırmak, kadının gelirini elinden almak, ev harcamaları için para vermemek… Israrlı Takip: Kişinin kendi güvenliğinden korku duymasına neden olacak şekilde sürekli telefon ile aramak, kısa mesaj veya e-posta göndermek, sosyal medya yolu ile takip etmek, istemediği zaman ve mekânda karşısına çıkmak, istemediği halde hediye göndermek… 4 TÜRKİYE’DE KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELE Kadına yönelik şiddet ve ev içi şiddet tüm dünyada en yaygın toplumsal sorun ve insan hakları ihlallerinden biri olarak varlığını sürdürmektedir. Kadına yönelik şiddetin yaygınlığını tespit etmek amacıyla yapılan çeşitli çalışmalardan elde edilen veriler bu gerçeği kanıtlar niteliktedir. Dünyada her üç kadından biri, eşi veya birlikte olduğu erkek tarafından fiziksel ve cinsel şiddete maruz kalmaktadır. Öldürülen kadınların %38’inin faili eşleri veya birlikte olduğu erkeklerdir. Eski eşi veya birlikte olduğu erkek tarafından şiddete maruz kalan 6 kadından 1’i ilişkisi bittikten sonra da şiddet görmektedir. Ülkemizde 2014 yılında gerçekleştirilen “Türkiye’de Kadına Yönelik Aile İçi Şiddet Araştırması” sonuçlarına göre: 33 Kadınların yüzde 36’sı yaşamının herhangi bir döneminde eşi veya birlikte olduğu erkeklerin fiziksel şiddetine, 33 %12’si cinsel şiddete, 33 %44’ü psikolojik şiddete, 33 %30’u ekonomik şiddete maruz kalmaktadır. 5 TÜRKİYE’DE KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELE KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELE Kadına yönelik şiddetle mücadele; çok yönlü, bütüncül bir yaklaşımı ve toplumun tüm kesimlerinin ortak ve kararlı mücadelesini gerektirir. Dolayısıyla, disiplinlerarası bir yaklaşımla çalışmaların yürütülmesi ve ilgili tüm tarafların önleme, koruma, cezalandırma ve politika boyutuyla sürecin içinde yer alması büyük önem arz etmektedir. Bakanlığımız; kadına yönelik her türlü şiddetin kabul edilemez olduğuna dair inançla çalışmalarını kararlılıkla sürdürmektedir. Çalışmalar çok geniş bir yelpazede, tüm tarafların kapsamlı işbirliği ile yürütülmektedir. Bu kapsamda öncelikli başlıklarımız olarak değerlendirebileceğimiz; 33 Mevzuat çalışmaları, 33 Eğitim ve farkındalık artırma çalışmaları, 33 Kurumlararası işbirliği ve koordinasyonu artırma, 33 Şiddet mağduru kadınların korunması ve desteklenmesine yönelik kurumsal mekanizmaların güçlendirilmesine yönelik çalışmalarımız kararlılıkla devam etmektedir. 6 TÜRKİYE’DE KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELE KADINA YÖNELİK ŞİDDETE İLİŞKİN ULUSLARARASI VE ULUSAL DÜZENLEMELER Uluslararası Düzenlemeler “Kadınlara Yönelik Şiddet ve Ev İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Mücadeleye İlişkin Avrupa Konseyi Sözleşmesi” (İstanbul Sözleşmesi) “Kadınlara Yönelik Şiddet ve Ev İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Mücadeleye İlişkin Avrupa Konseyi Sözleşmesi”ni (İstanbul Sözleşmesi) 11 Mayıs 2011 tarihinde çekincesiz imzalayan ve ilk onaylayan ülkelerden biri Türkiye’dir. İstanbul Sözleşmesi, Avrupa’da kadına yönelik şiddet konusunu insan hakkı ihlali bağlamında ele alan, bağlayıcılığı ve yaptırım gücü olan ilk sözleşmedir. Sözleşme, 1 Ağustos 2014 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Sözleşme’nin Amacı 33 Kadına yönelik şiddeti önlemek, kovuşturmak ve ortadan kaldırmak, 33 Kadınlara yönelik ayrımcılığı ortadan kaldırmak; kadın erkek eşitliğini teşvik etmek, 33 Kadına yönelik şiddet ve ev içi şiddet mağdurlarının korunması için politika ve tedbirler geliştirmek, 7 TÜRKİYE’DE KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELE 8 TÜRKİYE’DE KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELE 33 Kadına yönelik şiddet ve ev içi şiddet ile mücadelede uluslararası işbirliğini teşvik etmek, 33 Şiddetle mücadelede etkin bir işbirliği için ilgili kuruluşlara ve kolluk kuvvetlerine destek ve yardım sağlamaktır. Sözleşme’nin Kapsamı 33 Sözleşme, ev içi şiddet de dâhil olmak üzere, kadınları orantısız biçimde etkileyen kadına yönelik her türlü şiddet biçimi için geçerlidir. 33 Sözleşme uygulanırken, toplumsal cinsiyete dayalı şiddet mağduru kadınlara özel önem verilir. 33 Sözleşme barış zamanında ve silahlı çatışma durumlarında uygulanır. Sözleşme’nin İzleme Mekanizması Sözleşme amaçlarının gerçekleştirilmesine ve hükümlerinin etkili bir şekilde uygulanıp uygulanmadığına yönelik izleme ve değerlendirme Kadına Yönelik Şiddet ve Ev İçi Şiddete Karşı Eylem Uzman Grubu (GREVIO), taraf devletlerin temsilcilerin yer aldığı Taraflar Komitesi ve Ulusal Parlamentolar gibi izleme mekanizmaları vasıtasıyla gerçekleştirilmektedir. GREVIO’nun Türkiye adayı Prof. Dr. Ayşe Feride ACAR, Taraf Ülkeler Komitesi tarafından 4 Mayıs 2015 tarihinde en yüksek oyu alarak GREVIO üyeliğine seçilmiştir. Ardından Eylül 2015’te gerçekleştirilen GREVIO’nun ilk toplantısında Prof. Dr. Ayşe Feride ACAR oybirliğiyle GREVIO Başkanı seçilmiştir. Taraf Ülkeler Komitesi’nde ülkemizi temsil eden Avrupa Konseyi Nezdindeki Daimi Temsilcimiz de Taraf Ülkeler Komitesi Başkanı olarak seçilmiştir. 9 TÜRKİYE’DE KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELE Ulusal Düzenlemeler/Ulusal Mevzuat 2000’li yıllardan bu yana gerçekleştirilen yasal reformlar ile Anayasamız başta olmak üzere Medeni Kanun, İş Kanunu ve Türk Ceza Kanunu gibi temel kanunlar kadın erkek eşitliğini gözeten ve kadına yönelik şiddete karşı sıfır tolerans ilkesiyle mücadele eden bir yapıya kavuşturulmuştur. 6284 Sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun Kadına yönelik şiddetle mücadelede kapsayıcı bir yasal altyapı sunan 6284 sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun 20 Mart 2012 tarihinde yürürlüğe girmiştir. 6284 sayılı Kanun’un hazırlanması sürecinde İstanbul Sözleşmesi ile getirilen yükümlülüklerin karşılanmasına özellikle önem verilmiştir. 6284 Sayılı Kanun’un Temel Özellikleri 33 Tüm kadınları, aile bireylerini ve tek taraflı ısrarlı takip mağdurlarını kapsaması, 33 Şiddeti her boyutuyla (fiziksel, cinsel, psikolojik ve ekonomik) tanımlaması, 33 Mülki amire ve acil durumlarda kolluğa tedbir kararı verme yetkisi tanıması, 33 Geçici maddi yardım yapılması ve sağlık giderlerinin karşılanması, 33 Teknik araç ve yöntemlerle takip imkanı sağlanması, 33 Tedbirlerin etkin olarak uygulanmasının izlenmesi, 10 TÜRKİYE’DE KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELE 33 Şiddet Önleme ve İzleme Merkezlerinin (ŞÖNİM) kurulması, 33 Şiddet mağduru ve şiddet uygulayana yönelik destek hizmetleri verilmesi, 33 Önleyici tedbir kararının ihlali halinde şiddet uygulayana zorlama hapsi uygulanması, 33 Medyaya sorumluluklar verilmesi. 6284 sayılı Kanun’da yer alan hükümlerin yerine getirilmesinde kurumlararası koordinasyon Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı tarafından sağlanmaktadır. 11 TÜRKİYE’DE KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELE Çocuk ve Kadınlara Yönelik Şiddet Hareketleri ile Töre ve Namus Cinayetlerinin Önlenmesi için Alınacak Tedbirler Konulu 2006/17 Sayılı Başbakanlık Genelgesi 2006 yılında yayımlanan Genelge ile kadına yönelik şiddet ve töre/namus cinayetleri konusunda alınacak önlemlere ilişkin öneriler ve bu önerilerin hayata geçirilmesinden sorumlu kurum ve kuruluşlar belirlenmiştir. Genelge, kadına yönelik şiddetle mücadelede sorumluluğu olan kuruluşları ve atılması gereken adımları açık ve somut bir şekilde belirtmesi nedeniyle önemli bir rehber niteliğindedir. 6284 sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanuna İlişkin Uygulama Yönetmeliği İLKELER UYGUNLUK YÖNET STANDARTLAR 18 Ocak 2013’te yürürlüğe giren 6284 sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanuna İlişkin Uygulama Yönetmeliği ile şiddete uğrayan veya şiddete uğrama tehlikesi bulunan kadınlar, çocuklar, aile bireyleri ve tek taraflı ısrarlı takip mağduru olan kişilerin korunması ve bu kişilere yönelik şiddetin önlenmesi ile şiddet uygulayan veya uygulama ihtimali olan kişiler hakkında şiddetin önlenmesine yönelik tedbirler ile bu tedbirlerin alınması ve uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar düzenlenmiştir. 12 KURALLAR TÜRKİYE’DE KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELE Kadın Konukevlerinin Açılması ve İşletilmesi Hakkında Yönetmelik 5 Ocak 2013’te yürürlüğe giren Kadın Konukevleri Yönetmeliği Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı’na, belediyelere, il özel idarelerine ve sivil toplum kuruluşlarına ait kadın konukevlerinin açılışı, işleyişi, hizmetin çeşitliliği ve niteliği, denetimi, kurumlararası işbirliği ile çalışanların görev ve sorumluluklarına ilişkin usul ve esasları belirler. SINIRLILIKLAR KANUNLAR TMELİK UYGULAMALAR Şiddet Önleme ve İzleme Merkezleri Hakkında Yönetmelik 17 Mart 2016’da yürürlüğe giren Şiddet Önleme ve İzleme Merkezleri Hakkında Yönetmelik PROSEDÜRLER ile ŞÖNİM’lerin kuruluş, işleyiş, yürüteceği işlemlere ilişkin usul ve esaslar ile ŞÖNİM’de çalışacak personelin görev, yetki ve sorumlulukları belirlenmiştir. Ayrıca Yönetmelik ile illerde şiddetle mücadele kapsamında sunulan hizmetlerin etkin bir şekilde yürütülmesiyle uygulamadaki sorunların giderilmesini sağlamak amacıyla Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele İl Koordinasyon, İzleme ve Değerlendirme Komisyonları oluşturulmuştur. 13 TÜRKİYE’DE KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELE EYLEM PLANLARI Kadına yönelik şiddetin önlenmesinin devlet politikası haline getirilmesinin açık göstergesi olan “Çocuk ve Kadınlara Yönelik Şiddet Hareketleriyle, Töre ve Namus Cinayetlerinin Önlenmesi İçin Alınacak Tedbirler” konulu 2006/17 sayılı Başbakanlık Genelgesi’nde “……Kadına Yönelik Şiddetin Önlenmesi Eylem Planı hazırlanmalı ve uygulamaları takip edilmelidir.” hükmü yer almıştır. Bu kapsamda, 2007 yılından bu yana Türkiye’de kadına yönelik şiddetle mücadelede, ilgili kurum ve kuruluşların sorumluluklarını belirleyen Eylem Planları tüm tarafların katkı ve katılımlarıyla hazırlanmakta ve uygulanmaktadır. Bahsi geçen eylem planları ve uygulama süreleri aşağıda yer almaktadır: Kadına Yönelik Aile İçi Şiddetle Mücadele Ulusal Eylem Planı (2007-2010) Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele Ulusal Eylem Planı (2012-2015) Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele Ulusal Eylem Planı (2016-2020) 14 TÜRKİYE’DE KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELE Kadına Şiddetle Mücadele Ulusal Eylem Planı (2016-2020) İstanbul Sözleşmesi başta olmak üzere taraf olunan uluslararası sözleşmeler, ulusal mevzuat hükümleri ve tüm politika dokümanları dikkate alınarak ilgili kamu kurum ve kuruluşları, sivil toplum örgütleri ve üniversitelerin kadın araştırmaları merkezlerinin katkı ve katılımları ile hazırlanmıştır. Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele Ulusal Eylem Planı’nda (2016-2020); 33 Mevzuat düzenlemeleri, 33 Farkındalık yaratma ve zihniyet dönüşümü, 33 Koruyucu ve önleyici hizmet sunumu ve şiddet mağdurlarının güçlenmesi, 33 Sağlık hizmetlerinin düzenlenmesi ve uygulanması, 33 Kurumlararası işbirliği ve politika geliştirme, olmak üzere 5 temel hedef yer almaktadır. 15 TÜRKİYE’DE KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELE KOORDİNASYON VE İZLEME KURULLARI Kadına Yönelik Şiddet İzleme Komitesi “Çocuk ve Kadınlara Yönelik Şiddet Hareketleri ile Töre ve Namus Cinayetlerinin Önlenmesi İçin Alınacak Tedbirler Konulu” 2006/17 sayılı Başbakanlık Genelgesinde “kadına yönelik şiddet ve töre/namus cinayetleri” konusunda koordinasyon görevi Kadının Statüsü Genel Müdürlüğüne verilmiştir. Genelge kapsamında kadına yönelik şiddetle mücadeleye ilişkin gelişmelerin değerlendirilmesi amacıyla ilgili tüm kamu kurum ve kuruluşları, üniversiteler ve sivil toplum kuruluşlarının katılımıyla Kadına Yönelik Şiddet İzleme Komitesi oluşturulmuştur. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı koordinasyonunda yılda bir defa toplanan Komite, kadına yönelik şiddet konusundaki çalışmaları ve gelişmeleri değerlendirmekte, bu konuda öneriler sunmaktadır. Komite bugüne kadar 9 toplantı gerçekleştirmiştir. 16 TÜRKİYE’DE KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELE Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele İl Koordinasyon, İzleme ve Değerlendirme Komisyonları ŞÖNİM Yönetmeliği ile illerde şiddetle mücadele kapsamında sunulan hizmetlerin etkin bir şekilde yürütülmesi amacıyla Vali veya görevlendireceği Vali yardımcısı başkanlığında ilgili kurum ve kuruluşların idarecilerinin katılımıyla Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele İl Koordinasyon, İzleme ve Değerlendirme Komisyonları oluşturulmuştur. Komisyon’un görevleri; 33 6284 sayılı Kanun kapsamında ilgili kurumlar tarafından verilen hizmetlerin koordinasyonunu sağlamak, 33 Şiddet alanında ilde toplanan verileri değerlendirerek, şiddetin önlenmesine yönelik çalışmalarda bulunmak, 33 Uygulamadan kaynaklanan sorunların giderilmesine yönelik önerilerde bulunmak. Komisyon, vali veya vali yardımcısının başkanlığında ŞÖNİM Yönetmeliğinde belirtilen kamu kurum kuruluşlarından temsilcilerin katılımlarıyla 6 ayda bir toplanmaktadır. Komisyon, ihtiyaca göre Cumhuriyet Başsavcılığı ile diğer kamu kurum ve kuruluşları, üniversite ve STK temsilcilerini davet ederek görüşlerine başvurabilmektedir. Komisyon toplantıları raporlanmakta olup, Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü ile paylaşılmaktadır. 17 TÜRKİYE’DE KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELE PROTOKOLLER İşbirliği Protokolleri Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele Kapsamında Sunulan Hizmetlerde Kurumsal Kapasitenin Geliştirilmesine, İşbirliği Yapılmasına ve Eşgüdümün Artırılmasına Dair Protokol Jandarma Genel Komutanlığı ile Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı arasında 2012 yılında imzalanan “Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele Kapsamında Sunulan Hizmetlerde Kurumsal Kapasitenin Geliştirilmesine, İşbirliği Yapılmasına ve Eşgüdümün Artırılmasına Dair Protokol” ile Jandarma Genel Komutanlığında görev yapan personele yönelik eğitici eğitimleri gerçekleştirilmiş olup çeşitli dönemlerde ise “Toplumsal Cinsiyet Eşitliği ve Kadına Yönelik Şiddetin Önlenmesi” konularında birer günlük kurslar verilmektedir. Söz konusu eğitim ve kursların yanı sıra Jandarma Okullar Komutanlığı’ nda 2013/2014 öğretim yılında “Kadına Yönelik Şiddet” ayrı bir ders olarak müfredata eklenmiş ve “Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele” ders kitabı hazırlanarak basımı gerçekleştirilmiştir. Hukuk Fakültesi Öğrencilerinin 6284 Sayılı Kanun’a Yönelik Hukuk Kliniği Uygulamalarında Bulunmalarına Dair Protokol 06 Temmuz 2015 tarihinde Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, Adalet Bakanlığı, Ankara Barosu Başkanlığı ve Ankara Üniversitesi Rektörlüğü arasında imzalanmıştır. Protokol ile Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi öğrencileri, Ankara ŞÖNİM, İlk Kabul Birimi ve Ankara Adliyesi’nde şiddet mağduru kadınlara 18 TÜRKİYE’DE KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELE 6284 sayılı Kanun kapsamında hukuki destek vermektedir. Protokülün süresinin 2016-2017 eğitim-öğretim dönemi için uzatılması planlanmaktadır. Kadına Yönelik Şiddetle Mücadelede İşbirliği Protokolü Sağlık Bakanlığı ile Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı arasında 8 Mart 2015 tarihinde imzalanan Protokolün amacı, 6284 sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun ve Kanun’un Uygulama Yönetmeliği kapsamında sunulacak sağlık hizmetlerinin etkinliğinin artırılması, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı ile Sağlık Bakanlığı’nın konuya ilişkin işbirliği yapacağı alanların çerçevesinin, koşullarının ve tarafların yükümlülüklerinin belirlenmesidir. Toplumsal Cinsiyet Eşitliğinin Sağlanması ve Kadına Yönelik Şiddetle Mücadelede Kurumsal Kapasitenin Güçlendirilmesi, İşbirliği ve Eşgüdümün Artırılmasına Dair Protokol Milli Savunma Bakanlığı ile Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı arasında imzalanan Toplumsal Cinsiyet Eşitliğinin Sağlanması ve Kadına Yönelik Şiddetle Mücadelede Kurumsal Kapasitenin Güçlendirilmesi, İşbirliği ve Eşgüdümün Artırılmasına Dair Protokol kapsamında gerçekleştirilen eğitimler ile 85 kişinin Uzman Eğitici Eğitimi, 343 kişinin Eğitici Eğitimleri, 7.177 kişinin Birlik Eğiticisi Eğitimleri tamamlanmıştır. Bu eğitimleri alan uzmanların kendi birliklerinde gerçekleştirecekleri aşamalı eğitimlerle her yıl silah altına alınan 450.000 er ve erbaşa kadına yönelik şiddet konusunda eğitim verilmesi hedeflenmektedir. 19 TÜRKİYE’DE KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELE Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesinde Din Görevlilerinin Rolü ve Uygulanacak Prosedürler Eğitimi Projesi Protokolü Diyanet İşleri Başkanlığı ile Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı arasında 22 Ağustos 2013 tarihinde imzalanan “Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesinde Din Görevlilerinin Rolü ve Uygulanacak Prosedürler Eğitimi Projesi Protokolü” kapsamda bugüne kadar imam-hatip, müezzin kayyım, vaiz, vaize, kuran kursu öğreticilerine yönelik eğitici eğitimi ve alan eğitimleri düzenlenmiştir. 20 TÜRKİYE’DE KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELE ARAŞTIRMALAR Kadına karşı her türlü ayrımcılığı önlemek, kadın haklarını korumak ve geliştirmek, kadınların toplumsal yaşamın her alanında hak ve fırsatlara eşit olarak erişimlerini sağlamak ve şiddetle mücadele etmek amacıyla çeşitli araştırmalar yapılmakta ve projeler yürütülmektedir. Türkiye’de Kadına Yönelik Aile İçi Şiddet Araştırması 2008 yılında kadına yönelik şiddet konusunda geniş ve kapsamlı resmi verilere ulaşılmasını sağlamak amacıyla ilk defa “Türkiye’de Kadına Yönelik Aile İçi Şiddet Araştırması” gerçekleştirilmiştir. 2008 yılında gerçekleştirilen ve Resmi İstatistik Programı kapsamında değerlendirilen Türkiye’de Kadına Yönelik Aile İçi Şiddet Araştırması’nın takip araştırması niteliğinde olan ve 2014 yılında gerçekleştirilen yeni Araştırma’nın sonuçları 30 Aralık 2014 tarihinde kamuoyu ile paylaşılmıştır. Araştırma’nın ana raporunun Türkçe ve İngilizce basılmış nüshası ilgili kurum ve kuruluşlara dağıtılmış ve Genel Müdürlük internet sitesinde yayınlanmıştır. 6284 sayılı Kanun’un Uygulanmasına Yönelik Etki Analizi Araştırması 6284 sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun’a ilişkin olarak 2014 yılında başlayan “6284 sayılı Kanun’un Uygulanmasına Yönelik Etki Analizi Araştırması” tamamlanmıştır. Araştırma kapsamında Kanun’un şiddet mağduru kadınlara, şiddet uygulayanlara ve bu kişilerin çocukları ve yakınlarına nasıl yansıdığının ortaya çıkarılması ve Kanun’un aile içi ve kadına yönelik şiddet olaylarının önlenmesinde ve şiddet mağdurlarının korunmasında etkili olup olmadığının değerlendirilmesi hedeflenmiştir. Araştırma sonucunda 6284 sayılı Kanun’un ve ilgili mevzuatın iyileştirilmesine yönelik çalışmalar sürdürülmektedir. 21 TÜRKİYE’DE KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELE 22 TÜRKİYE’DE KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELE PROJELER Kadına yönelik şiddetle mücadele alanında şiddet mağduru kadınların korunması ve desteklenmesi, kurumsal hizmet sunumunun geliştirilmesi, farkındalık yaratma ve eğitim çalışmaları, kurumlararası işbirliği ve koordinasyonu artırma gibi çeşitli alanlarda ulusal ve uluslararası kuruluşlar ile birlikte projeler gerçekleştirilmektedir. Şiddete Maruz Kalan Kadınların Güçlendirilmesi Elektronik Takip ve Mal Alımı Projesi Proje ile şiddet mağduru ve risk altında olan kadınların etkin bir şekilde korunması amacıyla ŞÖNİM, kadın konukevi ve ilk kabul birimlerinde kullanılmak üzere araç alımı ve elektronik takip sisteminin ülke modelinin oluşturulması hedeflenmiştir. 77 ilde şiddet mağdurlarının ve beraberindeki çocukların korunmalarının ve ihtiyaç duydukları hizmetlere hızlı bir şekilde erişimlerinin sağlanması için 135 adet 14+1 araç alımı gerçekleştirilmiştir. Projenin teknik destek bileşeni kapsamında “Elektronik Destek Sistemi Pilot Uygulaması” değerlendirilmiş, Avrupa Birliği ülkeleri ve diğer ülkelerdeki iyi uygulama örnekleri incelenmiştir. Aile İçi Şiddetle Mücadele Projesi 27 Aralık 2013 tarihinde başlamış olan proje ile şiddete maruz kalmış kadınlar için destek hizmetlerinin kurulması ve/veya geliştirilmesi yoluyla 26 ilde kadınların şiddete karşı yeterli korunmalarının sağlanması hedeflenmiştir. (Proje illeri Adana, Afyonkarahisar, Ankara, Antalya, Bursa, Çanakkale, Denizli, Diyarbakır, Düzce, Erzurum, Eskişehir, Gaziantep, Isparta, İstanbul, İzmir, Kırşehir, Kocaeli, Konya, Mersin, Manisa, Nevşehir, Sakarya, Samsun, Şanlıurfa, Trabzon, Van’dır.) 23 TÜRKİYE’DE KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELE Proje Teknik Destek ve Hibe Bileşeni olmak üzere iki bileşenden oluşmaktadır. Hibe bileşeni ile kadına karşı şiddetin önlenmesi, kadınların güçlendirilmesi, haklarının korunması ve kadınerkek eşitliğinin geliştirilmesi gibi konularda sivil toplum kuruluşlarınca hazırlanan 11 ildeki 19 projeye destek sağlanmıştır. Hibe faydalanıcılarına yönelik olarak; Hibe Uygulama Eğitimi, İletişim Stratejisi Eğitimi ve Ara Rapor ve Final Raporu Hazırlama Eğitimi gerçekleştirilmiştir. Teknik Destek Bileşeni kapsamında şiddete maruz kalmış kadınlar için destek hizmetlerinin kurulması ve/veya geliştirilmesi yoluyla 26 ilde kadınların şiddete karşı yeterli korunmalarının sağlanması hedeflenmiştir. Bu kapsamda; 33 Mevcut Durum Analizi ve Eğitim İhtiyaç Analizi 33 Eğitim Faaliyetleri 33 İl Eylem Planları 33 Standardizasyon Çalışmaları 33 İzleme Modeli Geliştirilmesi 33 Kadın Danışma Merkezlerinin Desteklenmesi 33 Uzmanlaşmış Acil Yardım Hatlarının Değerlendirilmesi 33 Farkındalık Artırma temel başlıklarında çeşitli faaliyetler yürütülmüştür. 24 TÜRKİYE’DE KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELE Aşağıda belirtilen meslek gruplarına yönelik olarak eğitici eğitimleri, eğitimler ve süpervizyon eğitimleri gerçekleştirilmiş olup Proje sonunda yaklaşık 1300 kişinin eğitimleri tamamlanmış olacaktır. Bu eğitimler sonucunda, 35.000 sağlık çalışanına ve 140.000 emniyet personeline ulaşılması beklenmektedir. EĞİTİMİN TÜRÜ/ KATILIMCI SAYISI KURUM/KURULUŞ AİLE VE SOSYAL POLİTİKALAR BAKANLIĞI EĞİTİCİ EĞİTİMİ EĞİTİM 124 (5gün) 124(3x 5 gün) SÜPERVİZYON 124 (5gün) İÇİŞLERİ BAKANLIĞI – POLİS 506 (5 gün) 30 (2 gün) SAĞLIK BAKANLIĞI 221 (5 gün) 31 (2 gün) 147 (5 gün) 13 (2 gün) ADALET BAKANLIĞI AİLE MAHKEMESİ UZMANLARI YAZI İŞLERİ MÜDÜRLERİ HAKİM VE SAVCILAR 100 (3 gün) STK VE BELEDİYELER 50 (3 gün) 125 (5 gün) 25 (5 gün) 13 (2 gün) Kadına yönelik şiddetle mücadele politikalarının, yerelin ihtiyaçları, öncelikleri ve kaynakları temelinde desteklenmesine yönelik olarak 26 Proje ilinde, ilgili tüm tarafların katılımı ile Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele Ulusal Eylem Planı (2016-2020) dikkate alınarak İl Eylem Planları oluşturulmuştur. İl Eylem Planları; 33 Yerel Düzenlemelerin Mevzuatla Uyumlaştırılması, 33 Toplumsal Farkındalık ve Zihniyet Dönüşümü, 33 Koruyucu ve Önleyici Hizmet Sunumu, 33 İşbirliği ve Koordinasyon olmak üzere dört temel hedefe odaklanmaktadır. 25 TÜRKİYE’DE KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELE ELEKTRONİK DESTEK SİSTEMLERİ Elektronik Destek Sistemi Pilot Uygulaması Bakanlığımız ile ilgili kurumlar işbirliğinde güvenlik butonu cihazlarının kullanıldığı, “Elektronik Destek Sistemi Pilot Uygulaması” 2012-2015 yılları arasında Adana ve Bursa’da gerçekleştirilmiştir. Pilot uygulama 31 Aralık 2015 tarihinde tamamlanmıştır. Kadına Yönelik Şiddetle Mücadelede Teknik Yöntemlerle Takip Sistemlerinin Kullanılmasına Yönelik Pilot Uygulama İşbirliği Protokolü 08 Mart 2015 tarihinde ilgili Bakanlıklar tarafından “Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele Kapsamında Teknik Yöntemlerle Takip Sistemlerinin Kullanılmasına Yönelik Pilot Uygulama İşbirliği Protokolü” imzalanmıştır. Söz konusu Protokol ile Adalet Bakanlığı Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü, Denetimli Serbestlik Daire Başkanlığı bünyesinde kurulu elektronik izleme sistemi altyapısı ve elektronik kelepçe cihazlarının kullanıldığı sistem ile şiddet uygulayan ve şiddet mağdurunun birlikte takip edildiği pilot uygulama Ankara ve İzmir’de gerçekleştirilmektedir. Söz konusu pilot uygulama 19 Nisan 2016 tarihinde imzalanan “Kadına Yönelik Şiddetle Mücadelede Teknik Yöntemlerle Takip Sistemlerinin Kullanılmasına Yönelik Pilot Uygulama İşbirliği Protokolünün Yenilenmesi Protokolü” ile bir yıl süre ile uzatılmıştır. 26 TÜRKİYE’DE KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELE 27 TÜRKİYE’DE KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELE EĞİTİM VE FARKINDALIK ÇALIŞMALARI Kadına yönelik şiddetle mücadelede konuya ilişkin bilinç ve duyarlılığın artırılması, toplumsal farkındalık sağlanması son derece önemlidir. Bu kapsamda ülkemizde kadın-erkek eşitliğinin güçlendirilmesi ve kadına yönelik şiddetin sonlandırılması amacıyla kamu kurum ve kuruluşları, STK’lar, üniversiteler ve uluslararası kuruluşlar ile eğitim ve farkındalık artırma çalışmalarımız devam etmektedir. Gerçekleştirilen eğitimler ile yargı mensupları, mülki idare amirleri, kolluk görevlileri, sağlık personeli, er ve erbaşlar, sosyal çalışma görevlileri, kamu kurum ve kuruluşlarından çeşitli düzeyde çalışanlar, medya mensupları ve üniversite öğrencilerine yönelik farkındalık artırma çalışmaları gerçekleştirilmiştir. 05 Ayrıca eğitimlerin devamlılığının sağlanması için Adalet, İçişleri ve Sağlık Bakanlıkları başta olmak üzere ilgili kurum ve kuruluşlar ile eğitim protokolleri imzalanmıştır. 04 03 02 01 28 TÜRKİYE’DE KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELE KAMPANYALAR Her yıl “Kadına Yönelik Şiddete Karşı Uluslararası Mücadele ve Dayanışma Günü” olan 25 Kasım’da Bakanlığımız tarafından kadına karşı şiddet konusunda kamuoyunda farkındalığı arttırmak ve duyarlılık oluşturmak amacıyla toplantılar düzenlenmekte, basılı-görsel materyaller hazırlanmakta, dağıtılmakta ve kamu spotları yayınlanmaktadır. 25 Kasım 2015 tarihinde “Kadına Şiddete Karşı Buradayım De” kampanyası düzenlenmiştir. Bu çerçevede; 33 Basketbol ve futbol maçlarında “Kadına Şiddete Karşı Buradayım De” yazılı pankartlar kullanılmıştır. 33 Televizyon spor programlarında kampanya logosu ekranlarda yer almıştır. 33 Ankara ASPB İl Müdürlüğü binası, Çanakkale’de Truva Atı, İzmir’de tarihi saat kulesi ile TOBB binası, Ankara Büyükşehir Belediye Binası turuncu aydınlatılarak BM’nin “Dünyayı Turuncuya Boya Kampanyası”na destek sağlanmıştır. 33 Ankara’da açık hava reklam alanlarında spot film gösterilmiştir. 29 TÜRKİYE’DE KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELE KURUMSAL HİZMET BİRİMLERİMİZ Genel Müdürlük olarak başta şiddet mağdurları olmak üzere tüm vatandaşlarımıza yönelik koruyucu ve önleyici çalışmaları kurumsal hizmet birimlerimiz vasıtasıyla sunmaktayız. Şiddet Önleme ve İzleme Merkezleri (ŞÖNİM) İlk Kabul Birimleri Kadın Konukevleri ASPB İl Müdürlükleri ve Sosyal Hizmet Merkezleri ALO 183 Sosyal Destek Hattı 30 TÜRKİYE’DE KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELE Şiddet Önleme ve İzleme Merkezleri (ŞÖNİM) Şiddet olgusunun nedenleri, varlığı ve sonuçları ile tek elden ve çok yönlü mücadele edilmesi amacıyla 6284 sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şidddetin Önlenmesine Dair Kanun kapsamında hizmet vermektedir. ŞÖNİM’ler 2012 yılı Aralık ayı itibariyle öncelikle 14 ilde (Ankara, Adana, Antalya, Bursa, Denizli, Diyarbakır, Gaziantep, İstanbul, İzmir, Malatya, Mersin, Samsun, Şanlıurfa, Trabzon) olmak üzere 2 yıllık pilot uygulama yapılması planlanarak hizmete açılmıştır. Pilot uygulamanın değerlendirilmesi neticesinde ŞÖNİM’lerin tüm illere yaygınlaştırılmasına karar verilmiş olup halihazırda 49 ilde hizmet sunmaktadır. Şiddet Önleme ve İzleme Merkezleri, şiddetin önlenmesi ile koruyucu ve önleyici tedbirlerin etkin bir biçimde uygulanmasına yönelik olarak, şiddete uğramış ya da şiddete uğrama riski bulunan kişilerin başvurabileceği, 33 Danışmanlık, 33 Rehberlik ve yönlendirme hizmetleriyle, 33 İhtiyaç duydukları konularda güçlendirici ve destekleyici hizmetleri veren ve izleme çalışmalarını yedi gün yirmi dört saat esası ile yürüten tercihen kadın personelin görev yaptığı merkezlerdir. ŞÖNİM’ler; 6284 sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun, Şiddet Önleme ve İzleme Merkezleri Hakkında Yönetmelik kapsamında hizmet vermektedir. 31 TÜRKİYE’DE KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELE ŞÖNİM’lerde 33 Şiddetin önlenmesi ve tedbir kararlarının izlenmesine yönelik hizmetler, 33 Şiddet mağduru kişilere yönelik hizmetler, 33 Şiddet uygulayan/uygulama ihtimali bulunan kişilere yönelik hizmetler Psiko-Sosyal Destek sunulmaktadır. Ekonomik Destek Müdahale ve Yönlendirme Kurumlararası Koordinasyon Hukuki Destek Önleyici Hizmet Eğitim ve Mesleki Destek Konukevine Yönlendirme Halihazırda 49 ilde hizmet sunan ŞÖNİM’lerin tüm illere yaygınlaştırılmasına yönelik çalışmalarımız devam etmektedir. 32 TÜRKİYE’DE KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELE İlk Kabul Birimleri ŞÖNİM’lere ya da Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüklerine başvuran ve barınma ihtiyacı bulunan şiddet mağduru kadınların ilk gözlemlerinin yapıldığı, psiko-sosyal ve ekonomik durumlarının incelendiği, geçici kabullerinin yapılarak iki haftaya kadar kalabildikleri birimler olup, ülke genelinde 25 İlk Kabul Birimi bulunmaktadır. Kadın Konukevleri Fiziksel, cinsel, psikolojik veya ekonomik şiddete uğrayan kadınların şiddetten korunması, psiko-sosyal ve ekonomik sorunlarının çözümlenmesi, güçlenmesi ve bu dönemde varsa çocukları ile birlikte ihtiyaçlarının da karşılanması suretiyle geçici süreyle kalabilecekleri yatılı sosyal hizmet kuruluşlarıdır. Kadın konukevlerinde şiddet mağdurları ve beraberindeki çocuklarına yönelik kapsamlı hizmetler sunulmaktadır. Bakanlığımıza bağlı 101 kadın konukevi, yerel yönetimlere bağlı 32, sivil toplum kuruluşlarına bağlı 4 olmak üzere ülke genelinde toplam 137 konukevi toplam 3.443 kapasite ile hizmet vermektedir. Barınma Psiko-Sosyal Destek Hukuki Destek Yönlendirme ve Rehberlik Kreş Desteği Harçlık Mesleki Eğitim 33 TÜRKİYE’DE KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELE Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı İl Müdürlükleri ve Sosyal Hizmet Merkezleri Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlükleri ve Sosyal Hizmet Merkezleri, ŞÖNİM’lerin bulunmadığı yerlerde şiddet mağdurlarına yönelik danışmanlık, rehberlik ve sosyal destek hizmetleri sunmaktadır. ALO 183 Sosyal Destek Hattı ALO 183 Sosyal Destek Hattı, şiddete uğrayan ya da uğrama tehlikesi bulunan ve desteğe gereksinimi olan kişilere psikolojik, hukuki ve ekonomik alanda danışmanlık hizmetleri sunmakta ve yararlanabilecekleri hizmet kuruluşları konusunda bilgi vermektedir. Kürtçe ve Arapça dillerinde de hizmet verilmektedir. ALO 183, HAFTANIN 7 GÜNÜ 24 SAAT HİZMET VERMEKTEDİR VE ÜCRETSİZDİR. 34 KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELE KAPSAMINDA HİZMET VEREN KURUM VE KURULUŞLAR Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı: Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü, Taşra teşkilatında İl Müdürlükleri, ŞÖNİM’ler, İlk Kabul Birimleri, Kadın Konukevleri, Sosyal Hizmet Merkezleri ve ALO 183 Adalet Bakanlığı: Cumhuriyet Başsavcılığı, Aile Mahkemeleri, Adli Tıp Kurumu, Denetimli Serbestlik Daire Başkanlığı ve Aile İçi Şiddet Suçları Soruşturma Büroları, Denetim Serbestlik İl Müdürlükleri İçişleri Bakanlığı: İller İdaresi Genel Müdürlüğü (Mülki Amirler), Emniyet Genel Müdürlüğü, Jandarma Genel Komutanlığı, Mahalli İdareler Genel Müdürlüğü ve Göç İdaresi Genel Müdürlüğü, Taşra Teşkilatında Valilikler, Kaymakamlıklar, İl Emniyet Müdürlüğü Asayiş Şube Müdürlüğü bünyesinde Aile İçi ve Kadına Karşı Şiddetle Mücadele Büro Amirliği, Polis Merkezleri, İl Jandarma, İlçe Jandarma ve Jandarma Karakol Komutanlıkları ile Çocuk ve Kadın Kısım Amirlikleri, İl Göç Müdürlükleri Sağlık Bakanlığı: Türkiye Halk Sağlığı Kurumu, Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu ve Acil Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü – 112 Acil Sağlık Hizmetleri Daire Başkanlığı, Taşra teşkilatında ise İl Halk Sağlığı Müdürlükleri, Kamu Hastaneler Birliği Genel Sekreterlikleri, Aile Sağlığı Merkezi, Toplum Sağlığı Merkezi ve Hastaneler Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı: Sosyal Güvenlik Kurumu ve Türkiye İş Kurumu Belediyeler: Kadın Danışma Merkezleri, Aile Danışma Merkezleri; Kadın Konukevleri Üniversiteler: Kadın Sorunları Araştırma ve Uygulama Merkezleri Barolar ve Meslek Kuruluşları Sivil Toplum Kuruluşları KADININ STATÜSÜ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Eskişehir Yolu Söğütözü Mah. 2177 Sok. No: 10/A Kat: 20-21 Çankaya/Ankara/TÜRKİYE Telefon: +90 312 705 91 77 / +90 312 705 91 78 Faks: +90 312 705 91 92 http://www.kadininstatusu.gov.tr
