iş sağlığı ve güvenliği eğitim seminerleri

ÇEVRE EL KİTABI
2011
ÇEVRE EL KİTABI
BU EL KİTABI ...................-................... İNŞAAT İÇİN VEYA
...................-................... İNŞAAT ADINA ÇALIŞANLARIN

ÇEVRE POLİTİKASI, UYGULANAN PROSEDÜRLER

ÇEVRE
YÖNETİM
SİSTEMİNİN
ŞARTLARIYLA
UYGUNLUĞUNUN ÖNEMİ

YÜRÜTÜLEN ÇALIŞMALARA DAİR ÖNEMLİ ÇEVRE
BOYUTLARI VE BU BOYUTLARIN ETKİLERİ

KİŞİSEL
BİLGİ
VE
BASARININ
ÇEVRESEL
FAYDALARININ

ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİNİ UYGULARKEN GÖREV ,
YETKİ VE SORUMLULUKLARI

BELİRTİLEN
BU
YAZILI
PROSEDÜRLERDEN
SAPMANIN MUHTEMEL SONUÇLARI V.B
HUSUSLARIN
FARKINA
VARMALARI
AMACIYLA
HAZIRLANMIŞTIR
ÇEVRESEL YÜKÜMLÜLÜKLERİMİZ
Çevre kuralı 1:
2/22

Sosyal tesislerden (ofis,Yemekhane,koğuş…) çıkan
printer kartuşları, tonerler, bitmiş piller ve floresan
ampülleri tehlikeli atık kapsamında değerlendirilmeli
ve tehlikeli atık alanına götürülmeli ve atık alanında
önceden
belirlenmiş
kutularının/konteynırlarının
içine atılmalı.
Tehlikeli Atıkların şantiye sınırları içinde tesis ve
binalardan uzakta beton saha üzerine yerleştirilmiş
sağlam, sızdırmaz, emniyetli ve uluslararası kabul
görmüş
geçici
standartlara
olarak
üzerinde
uygun
muhafaza
tehlikeli
atık
konteynırlar
etmekle,
ibaresine
içerisinde
konteynırların
yer
vermekle,
depolanan maddenin miktarını ve depolama tarihini
konteynırlar üzerinde belirtmekle, konteynırların hasar
görmesi durumunda atıkları, aynı özellikleri taşıyan
başka
devamlı
bir
konteynıra
kapalı
aktarmakla,
kalmasını
konteynırların
sağlamakla,
atıklarını
3/22
kimyasal
reaksiyona
girmeyecek
şekilde
geçici
depolamakla ilişkili olarak tüm çalışanlar sorumludur.
Şantiye içinde atıkların toplanması taşınması ve geçici
depolanması gibi işlemlerden sorumlu olan işçiler
sağlığı ve emniyeti ile ilgili her türlü tedbiri almalıdır.
Kaza sonucu veya kasti olarak atıkların dökülmesi ve
bunun
gibi
olaylar
vuku
bulduğunda
valiliği
bilgilendirmek ve kaza tarihi, kaza yeri, atığın tipi ve
miktarı, kaza sebebi, atık bertaraf
işlemi ve kaza
yerinin bildirimi için Çevresel kaza / olay Formu
kullanılır.
Atıkların taşınması bu iş için lisans almış kişi ve
kuruluşlarca
yapılması zorunludur. Taşınan atığın
özelliğine uygun araçlarla aynı kap içinde taşınacak
atığın kod numarası aynı olmak zorundadır.
Çevre kuralı 2:

Bakım ve onarım faaliyetleri sonucunda ortaya
çıkan
kullanılmış
aküler,
atık
makine
yağları,
4/22
antifriz, kaynak elektrotları, boşalan
varilleri, yağ filtreleri
eldiven,
yağ yakıt
ve tüm bunlara bulaşmış
bez vb. maddeler tehlikeli atık sahasına
götürülmeli ve atık alanında önceden belirlenmiş
kutularının/konteynırlarının içine atılmalı.
Çevre kuralı 3:

Şantiye sahası içinde gerekli noktalara koyulmuş
çöp kutularına çöpler atılmalı. Yere atılan her çöp
toplanması için bir zaman ve çaba gerektirir. İçinde
ekonomik değeri olanlarını seçmek zorlaşır.
Çevre kuralı 4:
5/22

Çöp kutularının kapakları koku ve yağmur suyuna
karşı her zaman
kapalı tutulmalı.Kapakları eksik
olan çöp kutularının kapakları temin edilmeli.
Çevre kuralı 5:

Şantiyedeki çöpler şantiye içinde güvenlik ve sağlık
açısından düzenli periyotlarla belediye araçlarına
teslim edilmeli.
Katı
atıkların,
üretici
veya
taşıyanları
tarafından
denizlere, göllere ve benzeri alıcı ortamlara, caddelere,
ormanlara ve çevrenin olumsuz yönde etkilenmesine
sebep olacak yerlere dökülmesi yasaktır .Toplanan
evsel
ve
evsel
nitelikli
endüstriyel
katı
atıkların,
görünüş, koku, toz, sızdırma ve benzeri faktörler
yönünden çevreyi kirletmeyecek şekilde kapalı özel
araçlarda taşınması zorunludur.
6/22
Çevre kuralı 6:

İnşaat, moloz ve hafriyat atıkları belediyenin
gösterdiği alana lisanslı uygun araçlarla götürülmeli
ve gönderilen miktar kayıt altına alınmalı.
Çevre kuralı 7:

Şantiyede
hangi
atıkların
nereye
atılacağı
konusunda bilgilendirici ve uyarıcı levhalar tüm
çalışanlar ve tedarikçiler tarafından anlaşılmalı ve
levhalara uygun faaliyetler yapılmalı.
Çevre kuralı 8:

Atık kağıtlar tekrar kullanılabilir olduklarından
ekonomik değerleri vardır Atık kağıtların geri
dönüşümü için belirli noktalara atık kağıt kutularına
atılmalı. Atık kağıt kutularının yağış almayan yerde
bulundurulması sağlanmalıdır.
7/22
Çevre kuralı 9:

Plastik muhteviyatlı atıkların ekonomik değeri vardır
(pvc boru, her çeşit kablo, çeşitli naylon vb.) geri
dönüşüm
amaçlı
olarak
biriktirilmesi
gerekmektedir.
Çevre kuralı 10:

İnşaat faaliyetleri sonucunda ortaya çıkan hurda
nitelikli metal,tel, çivi, tahta vb. gibi malzemeler
oluşturduğu
noktada
ayrıştırılarak
tekrar
kullanılmak ya da geri kazanılmak üzere belirlenen
8/22
toplama noktalarında toplanmalı. Hurda metaller
satılmakta
ve
ekonomik
değeri
yok
olmadan
değerlendirilebilmektedir.
Çevre kuralı 11:

Hurdalar hurda malzeme sahasına getirilmeli ve
dağınık bir şekilde sahada bırakılmamalı. Sahada
veya oluştuğu yerde bırakılan hurda malzemeler
sağlık ve güvenlik tehlikesi oluştururlar.Örneğin
yangın, Tetanos v.s
Çevre kuralı 12:

Çeşitli inşaat faaliyetlerinden arta kalan kimyasallar,
(solvent ve yağ çıkarıcı maddeler, asitler bazlar ve
alkaliler, boya, tiner, cila, kaynak elektrotları vb.
9/22
malzemeler ) ve bunlara ait boş kutu, teneke ve
variller, tehlikeli atık sahasına gönderilmeli
uygun
bertarafı sağlanmalıdır.
Çevre kuralı 13:

Tıbbi atıklar iş yeri hekimi tarafından tıbbi atık
işaretli, ağzı kapalı özel çöp poşetlerinde biriktirilip
lisanslı bertaraf tesislerine teslim edilmeli, çöplere
kesinlikle karıştırılmamalıdır.
10/22
Çevre kuralı 14:

Herhangi bir dökülme, sızıntı ya da taşma
durumunda kullanılabilecek absorban, nötralizan
(kum, talaş vb.) malzemeler ile süpürge, kürek gibi
yardımcı ekipmanlar bulundurulmalıdır.
Çevre kuralı 15:

Tehlikeli atık sahasına çevre sorumlusunun bilgisi
dışında atık veya başka bir malzeme bırakılmamalı
ya da sahadan dışarı çıkarılmamalı.
Çevre kuralı 16:
11/22

İşçiler ve Taşeron işçileri çöplerini (naylon, lastik
evsel atık vb.) yakarak imha etmeleri yasaktır.
Yakarak imha etmek hava kalitesini bozarak hava
kirliliğine sebep olur.
Çevre kuralı 17:

Kazı
ve
dolgu
çalışmaları
boşaltma
veya
taşıma
sırasında
sırasında
yükleme,
gerektiğinde
sulama yapılarak ya da hafriyat taşıyan araçların
üzeri
branda
ile
örtülerek
toz
oluşumu
ve
malzemenin yola dökülmesi engellenmelidir.
Çevre kuralı 18:

Kimyasal madde içeren atıksu, kanalizasyona ya da
yağmur suyu kanalına verilmesi yasaktır.
Çevre kuralı 19:
12/22

Hurdalar
hurda
sahasına
koyulmalı
,
hurda
demirlerin toprak ile teması kesilmelidir.
Çevre kuralı 20:

Artan hazır beton, sahaya gelişigüzel dökülmesi
yasaktır.
Mikser içinde kalan beton artıklarının
şantiye içinde yıkanıp temizlenmesi yasaktır. Toprak
kirliliği
ve
su
kirliliği
oluşturan
bu
durumun
engellenmesi gerekmektedir.
Çevre kuralı 21:
- Atık akümülatörünüzün içindeki asitli sıvıyı toprağa,
suya, kanalizasyona dökmeyiniz.
- Atık akümülatörünüzün plastik kısımlarını soba ve
kazanlarda yakmayınız.
- Atık akümülatörleri çocuklardan uzak tutunuz.
Çevre kuralı 22:
Almış olduğunuz ürün,
kullanım süresi dolup, atık
haline geldiğinde insan ve çevre sağlığının korunması
13/22
amacıyla en yakınınızda bulunan atık pil/akümülatör
geçici depolama, geri kazanım veya bertaraf tesisine
teslim edilmesi gerekmektedir. Bu amaçla;
1-Atık
pil/akümülatörünüzü
sızdırmaz,
kaplarla
donatılmış ürünlerinizin satıldığı noktalara veya kabul
edilen diğer noktalara teslim ediniz.
2-
Atık
atıklarla
pil/akümülatörünüzü
karıştırmayınız,
evsel
kesinlikle
ve/veya
diğer
toprağa,
suya,
kanalizasyon sistemine, çöp konteynerine v.b. ortama
dökmeyiniz, soba ve kazanlarda yakmayınız.
3- Atık pil/akümülatörünüzü gelişigüzel herhangi bir
yere bırakmayınız, bunları çocuklardan uzak tutunuz
ve atık pilinizi en yakın
toplama noktasına teslim
ediniz.
Çevre kuralı 23:
Atık motor yağları dahil atık yağlar ile bu yağların
işlenmesi sonucu çıkan atıkların çevreye zarar verecek
şekilde
sahada
boşaltılması
veya
yenisi
ile
değiştirilmesi, depolanması, doğrudan veya dolaylı bir
biçimde yüzeysel sular ile yeraltı suyuna, denizlere,
14/22
drenaj sistemleri ile toprağa verilmesi ve mevcut
düzenlemeler
ile
belirlenen
limitleri
aşarak
hava
kirliliğine neden olacak şekilde işlenmesi yasaktır.
Atık yağların, Bakanlıktan lisans almış bertaraf tesisleri
dışındaki gerçek ve tüzel kişiler tarafından ticari
amaçlar ile toplanması, alınıp satılması ve bertaraf
edilmesi, fuel-oil veya diğer sıvı yakıtlara karıştırılarak
yakılması yasaktır.
Tüm çalışanlar
Atık yağ üretimini en az düzeye indirecek şekilde
gerekli tedbirleri almakla,
Atık yağların taşınması ilgili valilikten taşıma lisansı
almış gerçek ve tüzel kişilerce atık yağın kategorisine
uygun araçlarla yaptırmakla,
Aynı araçta, aynı kap içinde taşınacak atık yağların
kategorisi aynı olup olmadığını kontrol etmekle.
Atık yağ taşıma aracının dış yüzeyi kırmızı renkli,
tankın üzerinde “Atık Yağ Taşıma Aracı” ibaresi
olan ve taşıdığı atık yağın kategorisi belirli olan araçla
taşıttırmakla,
15/22
Farklı kategorideki atık yağları birbirleriyle, PCB, PCT
ve diğer tehlikeli atıklarla karıştırmamak ,tehlikeli
atıkla kirlenmiş yağlar için Tehlikeli Atıkların Kontrolü
Yönetmeliği hükümlerini uygulamakla,
Atık yağların lisans almış taşıyıcılar
vasıtasıyla
lisanslı bertaraf tesislerine gönderilerek bertaraf
ettirilmesini sağlamakla, Atık yağların tesis dışına
taşınmaları
durumunda
Ulusal
Atık
Taşıma
Formu’nu doldurmakla,
Atık yağlara ilişkin atık yağ beyan formlarını, analiz
belgelerini, atık yağ miktarını, ulusal atık taşıma
formlarını, fatura, sevk irsaliyesi ve kantar fişleri ile
Bakanlıkça istenecek diğer belgeleri bir denetim anında
ya da istendiğinde yetkililere ibraz etmek amacıyla 5
yıl süreyle tesiste muhafaza etmekle yükümlüdür.
Atık yağlar kalınlığı en az 25cm olan betonarme
zeminin
ve
havuzlama
yan
duvarlar
içlerinin,
dökülmelere karşı geçirimsizliğini sağlamak amacıyla
epoksi
boya,
geomembran
ve
benzeri
tecrit
16/22
malzemesi ile kaplanmış geçirimsiz zemin üzerine
yerleştirilmiş tanklar/konteynerler içinde topla. Farklı
kategorilerdeki
atık
tanklar/konteynerler
depolama
yağlar
kullanılır.
tankları/konteynerleri
tanklarda/konteynerlerde
aşırı
için
Atık
farklı
yağ
göstergeli
dolmayı
geçici
olmalı,
önleyici
tertibat olmalı, işaretli yere kadar doldurulmalıdır.
Hiçbir
zaman
atık
yağ
geçici
depolama
tankları/konteynerleri tam dolu bırakılmamalı, kolayca
doldurulabilir
ve
boşaltılabilir
olmalıdır.
Tankların/konteynerlerin ağzı yeterli büyüklükte ve
kapalı olmalıdır. Bu tanklar/konteynerler, diplerinde
toplanmış
katı
veya
çamurumsu
çökeltilerin
gerektiğinde temizlenebilmesi için gerekli düzeneğe
sahip olmalı ve yağmur suyundan korunmalıdır. Atık
kabul
alanı
yağmura
karşı
korunmalıdır
etrafı
kimsenin yaklaşmaması için muhafaza altına alınmalı,
dökülmeye
ve
yangına
karşı
gerekli
önlemler
alınmalıdır.
Tanklar/konteynerler kırmızı renkli olmalı, üzerinde
“Atık Yağ” ibaresi yer alıp almadığını kontrol et.
17/22
Atık yağların yarattığı çevresel kirlenme ve
bozulmadan doğan zararlardan dolayı, atık yağ
üreticileri, taşıyıcıları, geri kazanım ve bertarafçıları
kusur şartı aranmaksızın sorumludurlar. Bu faaliyetler
sonucu meydana gelen zararlardan ötürü üretici ve
piyasaya sürenlerin tazminat sorumluluğu kusurları
oranında saklıdır.
Çevre kuralı 24:
Hafriyat
toprağı
karıştırılmaması
ile
esastır.
inşaat/yıkıntı
Hafriyat
atıklarının
sırasında
bitkisel
toprak sıyrılarak ayrı ve uygun bir yerde depolanmalı .
inşaat
ve
yıkıntı
atıklarına
karıştırılmaması
gerekmektedir.
Hafriyat toprağı ile inşaat/yıkıntı atıklarını belirtilen
esaslara aykırı olarak çevre kirliliğine neden olacak
şekilde alıcı ortama verdiği tespit edilenler, taşıyıcı ve
depolayanlar cezai işlemler uygulanır.
Çevre kuralı 25:
18/22
Kullanılan
kimyasal
malzemelerin
etiketlerinde
ve
malzeme güvenlik formlarında R ve S kodlarına dikkat
ederek
kullanın.R
ve
S
kodları
kimyasaldan
kaynaklanabilecek Güvenlik ve Sağlık Önlemlerini ifade
eder.
Çevre kuralı 26:
Ambalaj atıklarının çevreye zarar verecek şekilde
doğrudan veya dolaylı olarak alıcı ortama verilmesi ve
düzenli
depolama
sahalarında
depolanarak
bertarafı yasaktır
................... VE ................... inşaat için veya
adına çalışan herkes kullanılan malzemeye (plastik,
metal, cam, kağıt-karton, kompozit ve benzeri) ve
oluştuğu
tüketim
kaynağa
sonucu
(evsel,
oluşan
imalat)
ambalaj
bakılmaksızın,
atıklarını
diğer
atıklardan ayrı olarak biriktirmek ve belediyenin ya da
yetkili kuruluşların istediği şekilde toplama sistemine
verilmek üzere hazır etmekle yükümlüdürler
19/22
Ambalaj
atıklarının
kaynağında
ayrı
toplanmasına
yönelik her türlü ekipman mavi renklidir; sadece cam
ambalaj atıklarının ayrı toplanması için kullanılan
kumbaraların rengi yeşil ve/veya beyaz olarak
belirlenmiştir.
Tehlikeli atıklara ile bulaşmış ambalajlar, bu atıkların toplanması,
taşınması ve bertarafı tehlikeli atıklara uygulanan yöntem gibi
uygulanır.
Çevre kuralı 27:
Konut
bölgeleri
içinde
ve
yakın
çevresinde
gerçekleştirilen şantiye faaliyetlerinde gündüz zaman
dilimi (07:00 - 19:00) dışında akşam ve gece zaman
dilimlerinde sürdürülmesi yasaktır.
20/22
TAAHHÜTNAME
İş Çevre El Kitabını gerekli izahatı almış olarak
teslim aldım.
Bu Kitapta belirtilen hususlarda alınması gereken
önlemlerini alacağımı, en ufak bir çevresel tehlike
durumunu veya davranışını tespit ettiğimde hemen
amirlerime
yetkililerine
tanımlanan
veya
WWW.HSEENGİNEER.NET
bildireceğimi,
tüm
çevre
Şantiye
kuralları
içerisinde
kapsamında
çalışacağımı taahhüt ederim.
Çevre El Kitabını;
21/22
Teslim Eden
Teslim Alan ve Taahhütte
Bulunan
22/22