İLAHİYAT LİSANS PROGRAMI DERS İÇERİKLERİ KAFKAS

İLAHİYAT LİSANS PROGRAMI DERS İÇERİKLERİ
KAFKAS ÜNİVERSİTESİ
İLAHİYAT FAKÜLTESİ HAZIRLIK PROGRAMI
I. KUR
DERSİN ADI
D.KOD
T
U
K E
H01
Arapça Dilbilgisi (Sarf) -I
5
0
5
6
H03
Arapça Dilbilgisi (Nahv) –I
5
0
5
6
H05
Kur’an Arapçası -I
2
0
2
4
H07
Arapça Okuma Anlama –I
6
4
8
8
H09
Arapça Sözlü Anlatım –I
2
0
2
3
H11
Yazılı Anlatım –I
2
0
2
3
TOPLAM
22 4 24 30
II. KUR
DERSİN ADI
T
U
K E
H02
Arapça Dilbilgisi (Sarf) –II
5
0
5
6
H04
Arapça Dilbilgisi (Nahv) –II
5
0
5
6
H06
Kur’an Arapçası –II
2
0
2
4
H08
Arapça Okuma Anlama –II
6
4
8
8
H10
Arapça Sözlü Anlatım –II
2
0
2
3
H12
Yazılı Anlatım –II
2
0
2
3
D.KOD
TOPLAM
GENEL TOPLAM
TEORİK
44
UYGULAMA
8
KREDİ
48
AKTS
60
22 4 24 30
KAFKAS ÜNİVERSİTESİ
İLAHİYAT FAKÜLTESİ LİSANS PROGRAMI
D.KOD
I. YARIYIL
DERSİN ADI
İLA101 Kur’an Okuma ve Tecvit I
İLA103 İslam İnanç Esasları
İLA105 Tefsir Tarihi ve Usulü
İLA107 Hadis Tarihi ve Usulü
İLA109 Siyer
İLA111 Osmanlıca Türkçesi
İLA113 Mantık
İLA115 Türk Dili – I
İLA117 Atatürk İlke ve İnkılapları Tarihi I
İLA119 Yabancı Dil – I
TOPLAM
D.KOD
T
III. YARIYIL
DERSİN ADI
V. YARIYIL
DERSİN ADI
İLA301 Kur’ân Okuma ve Tecvid V
İLA303 İslam Hukuku I
İLA305 Sistematik Kelam I
İLA307 Tasavvuf I
İLA309 İslam Mezhepleri Tarihi
İLA311 Felsefe Tarihi I
SEÇ313 Seçmeli Alan
SEÇ315 Seçmeli Alan
SEÇ317 Seçmeli Alan
TOPLAM
D.KOD
K
E
VII. YARIYIL
DERSİN ADI
İLA401 Kur’ân Okuma ve Tecvid VII
İLA403 İslam Felsefesi Tarihi I
İLA405 Dinler Tarihi I
İLA407 Din Hizmetleri Rehberlik ve İletişim
İLA409 Farsça
SEÇ411 Seçmeli Alan
SEÇ413 Seçmeli Alan
SEÇ415 Seçmeli Alan
TOPLAM
GENEL TOPLAM
TEORİK
UYGULAMA
KREDİ
AKTS
T
2
2
4
4
2
2
3
2
1
22
U
3
3
5
5
3
3
3
3
2
30
T
İLA202 Kur’an Okuma ve Tecvid IV
İLA204 Arap Dili Belagati II
İLA206 İslam Hukuk Usulü
İLA208 Kelam Tarihi
İLA210 Din Sosyolojisi
İLA212 Din Eğitimi
İLA214 İslam Medeniyeti Tarihi
İLA216 Türk İslam Edebiyatı
İLA218 Sosyolojiye Giriş
TOPLAM
U
K E
2
4
4
2
3
2
2
2
2
23
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
2 3
4 5
4 5
2 4
3 4
2 3
2 2
2 2
2 2
23 30
T
U
K E
D.KOD
2 0 2 3
2 0 2 5
2 0 2 5
2 0 2 4
2 0 2 4
2 0 2 3
2 0 2 3
2 0 2 3
16 0 16 30
İLA402
İLA404
İLA406
İLA408
SEÇ410
SEÇ412
SEÇ414
T
İLA302 Kur’ân Okuma ve Tecvid VI
İLA304 İslam Hukuku II
İLA306 Sistematik Kelam II
İLA308 Tasavvuf II
İLA310 Felsefe Tarihi II
İLA312 Dini Hitabet
SEÇ314 Seçmeli Alan
SEÇ316 Seçmeli Alan
SEÇ318 Seçmeli Alan
TOPLAM
VIII. YARIYIL
DERSİN ADI
Kur’ân Okuma ve Tecvid VIII
İslam Felsefesi Tarihi II
Dinler Tarihi II
Din Felsefesi
Seçmeli Alan
Seçmeli Alan
Seçmeli Alan
SEMİNER
TOPLAM
K E
0 2
0 2
0 4
0 4
0 2
0 4
0 2
0 2
0 2
0 2
0 26
U
2
2
3
3
3
2
2
2
1
20
VI. YARIYIL
DERSİN ADI
D.KOD
U
2
2
4
4
2
4
2
2
2
2
26
IV. YARIYIL
DERSİN ADI
D.KOD
T
168
0
168
240
T
İLA102 Kur’an Okuma ve Tecvit II
İLA104 İslam İbadet Esasları
İLA106 Tefsir I
İLA108 Hadis I
İLA110 Türk Din Musikisi
İLA112 İslam Tarihi I
İLA114 Türk İslam Sanatları Tarihi
İLA116 Türk Dili – II
İLA118 Atatürk İlke ve İnkılapları Tarihi II
İLA120 Yabancı Dil – II
TOPLAM
K E
0 2
0 2
0 4
0 4
0 2
0 2
0 3
0 2
0 1
0 22
II. YARIYIL
DERSİN ADI
D.KOD
2 0 2 3
2 0 2 2
4 0 4 5
4 0 4 5
2 0 2 3
2 0 2 3
2 0 2 3
2 0 2 2
2 0 2 2
2 0 2 3
24 0 24 30
İLA201 Kur’an Okuma ve Tecvid III
İLA203 Arap Dili Belagati I
İLA205 Tefsir II
İLA207 Hadis II
İLA209 İslam Hukukuna Giriş
İLA211 İslam Ahlak Esasları ve Felsefesi
İLA213 Din Psikolojisi
İLA215 İslam Tarihi II
İLA217 Psikolojiye Giriş
TOPLAM
D.KOD
U
K E
0 2
0 2
0 3
0 3
0 3
0 2
0 2
0 2
0 1
0 20
U
U
2
2
2
3
2
2
2
2
0
0
0
0
0
0
0
0
17 0
3
3
5
5
3
3
3
3
2
30
K E
2 0 2
4 0 4
2 0 2
2 0 2
2 0 2
2 0 2
2 0 2
2 0 2
2 0 2
20 0 20
T
3
2
5
5
2
5
2
2
2
2
30
3
5
5
4
4
3
2
2
2
30
K
E
2
2
2
3
2
2
2
2
17
5
5
5
6
3
3
3
30
KAFKAS ÜNİVERSİTESİ İLAHİYAT FAKÜLTESİ
LİSANS PROGRAMI SEÇMELİ DERSLER LİSTESİ
V. YARIYIL
Kur’an’ın Ana Konuları
Osmanlı Türkçesi
Caferilik
Türk Cumhuriyetleri Tarihi
Günümüz İslâm Dünyasında Dinî Akımlar
Güzel Kur’an Okuma
Şiilik Mezhebi
İslâm Kurumları Tarihi
Kur’an-ı Kerim Meali
Hadis Metinleri
İşaret Dili
VI. YARIYIL
İslâm Hukuku Metinleri
Türk Düşünce Tarihi
Alevilik ve Bektaşilik
İslâm Ahlâkı
Tefsir Metinleri
İslâm Eğitim Tarihi
Hadis Anlama Yöntemleri
Mukayeseli Halk İnançları
VII. YARIYIL
Günümüz Tasavvuf Problemleri
Peygamberler ve Peygamberimiz
Klasik Kelam Metinleri
Din Felsefesinin Çağdaş Problemleri
Dinî Danışmanlık ve Rehberlik
Mukayeseli İslâm Hukuku
Çevre ve Din
Batıda Yeni Dinî Hareketler
VIII. YARIYIL
Mantık Tarihi ve Felsefesi
Günümüz Fıkıh Problemleri
Hadis Tenkidi
Tasavvuf Ekolleri
Çağdaş İslâm Düşünürleri
Tasavvufî Kavramlar
Güzel Kur’an Okuma
Dinler Arası Diyalog
3
İLAHİYAT LİSANS PROGRAMI DERS İÇERİKLERİ
HAZIRLIK SINIFI
Hazırlık sınıfında Arapça Dil Bilgisi Sarf/Nahiv derslerinin yanı sıra Kur’an Arapçası,
Arapça Okuma ve Anlama, Arapça Sözlü ve Yazılı Anlatım dersleri vardır. Sözkonusu
dersler, öncelikle Arap dilinin özellikleri, Arapçayı okuma yazma, cümle, kelime ve
fiillerin çeşitleri, kullanımları, tahlilleri ve irabı, sarf ve nahiv hakkında genel bilgiler
vermektedir. Bunun yanısıra harfi cer, muzafun ileyh, sıfat, müsenna ve cemilerin irabı,
zamirler ve irabı, farklı diyalog metinleri pratiği, fiillerin edatlarla kullanımı, tercüme
metotları ve metin üzerinde gramer tatbikatı ve okuma anlama konularını da içermektedir.
I. YARIYIL
ILA101
KUR’AN OKUMA VE TECVİT – I
Tecvit Konuları (Tecvidin Tanımı, Konusu, Hükmü, Asli ve fer-i harfler, Harflerin
mahrecleri, Lazımi sıfatları, Asli ve feri medler, Arızi sıfatlar, Tecvit konularının
uygulanışı.), Yüzüne okuma (Bakara suresinden başlanmak üzere tashihi hurufla tilavet),
Ezberler (Namaz duaları, Duha-Nas arası sureler, Nebe suresi,Aşır).
İLA103
İSLAM İNANÇ ESASLARI
İslam dininin temel esaslarını, bunların dayandıkları kaynakları ve uygulama süreci
içindeki genel ilkeleri ortaya koymak üzere dinin tanımı, ilahi dinlerin evrensel mesajları
ele alınır. Akabinde ise İslam’da din, mezhep vb. kavramlar, Kur'an ve hadislerde itikadi
esaslar, ibadetler, emru bi'l-ma'ruf ve nehyu ani'l-münker gibi kavramlar etraflıca açıklanır.
ILA105
TEFSİR TARİHİ VE USULÜ
Tefsir ilminin tanımı, diğer İslami Bilimler arasındaki konumu ve onlarla ilişkisi;Tefsir
Usûlü’nün tanımı, doğuşu, gelişmesi ve kaynakları ve Kur’an ilimlerinin aşağıdaki
program çerçevesinde örnekleriyle tanıtılması. Kur’an’ın metinleşmesi sürecinin, Kur’an
tefsirini gerekli kılan nedenlerinin, Tefsir tarihinin, kaynaklarının, Tefsir ilminin tarihî
sürecinin (Peygamber Dönemi, Sahabe dönemi, Tabiin Dönemi ve müteakip
dönemlerinin); Tefsir okullarını ve örneklerinin ve Tefsir’de son dönem gelişmelerin
aşağıdaki program çerçevesinde tanıtılması
ILA107
HADİS TARİHİ VE USULÜ
Hadis usulünün tanımı, gayesi ve kaynakları; Hadis öğrenim ve öğretimi, hadis rivayeti ile
ilgili problemler, tedvin ve tasnif faaliyetleri, tarihsel süreçte ortaya çıkan farklı hadis
ekolleri ve bu ekollerin hadis anlayışları, rivayet sonrası dönemde hadis kitapları ve
modern dönemdeki akademik çalışmaları, Hadis ilminin tarihsel süreçteki gelişimi, hadis
usulünün kavram ve kuralları çerçevesinde değerlendirilmektedir.
4
ILA109
SİYER
İslam’ın doğduğu tarihsel ortam, Hz. Muhammed’in Mekke dönemi hayatı, Hicret, Medine
dönemi hayatı ile ilgili olan konular ele alınır. Sonrasında ise Müslüman olmayanlarla
ilişkiler, Veda Haccı, vefatı, ailesi, şahsiyet özellikleri ve tebliğ metodu gibi hususların
yanında siyer literatürü ve farklı kültürlerdeki Hz. Muhammed algılamaları üzerinde de
durulacaktır.
ILA111
OSMANLICA TÜRKÇESİ
Osmanlılardan önce alfâbeler ve Osmanlı Türkçesi alfâbesi. Selçuklulardan sonra gelişen
Anadolu Türkçesi metinlerinin yazılış ve okunuşları. Türkçe metinlerde kullanılan alfabe,
bu alfabede sesli harf yerine kullanılan hurûf-ı hareke, ismin hal ekleri, isim ve fiil çekim
eklerinin yazılması, Türkçe arkaik kelimeler, metinler üzerinde Arapça ve Farsça’dan
geçen kelimeler; Farsça’dan geçen ön ve son ekler; el yazma eserlerde kullanılan yazı
çeşitleri ve bunlara dair manzum ve mensur metinler üzerinde çalışmalar.
ILA113
MANTIK
Mantık ilmi ve konusu, mantık ilminin amacı, yararı, diğer ilimlerle ilişkisi, beş tümel,
bölme ve sınıflama, mantığın problemleri, mantığın ilkeleri, önermeler ve türleri, akıl
yürütme ve kıyas (dedüksiyon), endüksiyon ve analoji, tasdik ve çeşitleri (Burhan)
konularını kapsar.
ILA115
TÜRK DİLİ - I
Dilin tanımı, dilin millet hayatındaki yeri ve önemi, dil ve kültür ilişkisi
konularıylabaşlangıç yapılır. Ders ayrıca Türk Dilinin dünya dilleri arasındaki yeri, Türk
Dilinin gelişimi, sesler ve sınıflandırılması, ses bilgisi kuralları, hece bilgisi, imla kuralları
ve uygulaması, noktalama işaretleri ve uygulaması, yapım ekleri ve işlevleri, isim ve fiil
çekimleri, zarfların ve edatların kullanılış şekilleri, edebi metinlerdeki uygulamaları
konularını da kapsar.
İLA117
ATATÜRK İLKE VE İNKILAPLARI TARİHİ -I
On dokuzuncu yüzyıldaki ilk reform hareketlerinden başlayarak 1930’lu yıllara kadar olan
dönemde Osmanlı yenileşme hareketleri, Batılılaşma çabaları, Anayasa hareketleri konuları
ele alınır. Sonrasında ise I. Dünya Savaşı, Milli Mücadele, Türkiye Cumhuriyeti’nin
kuruluşu ve Atatürk Devrimleri konularını içerir.
ILA119
YABANCI DİL -I
5
Bu program; dil öğretimi metin odaklı ve dört becerinin birbirleriyle entegre olmasından
hareketle, meslek ile ilgili metinlerle öğrencilerin yabancı dil ile daha fazla meşgul
olmasını sağlamayı, metin üzerinden kelime bilgisini geliştirmeyi ve dilbilgisi kurallarına
odaklanmayı kapsamaktadır.
II. YARIYIL
ILA102
KUR’AN OKUMA VE TECVİT – II
Kur'an'ın usulüne uygun tilavet edilebilmesi için gereken tecvid kaideleri ile harflerin
doğru telaffuzlarının uygulamalı olarak öğretilmesi; ibadetlerde ve çeşitli dini
merasimlerde okunabilecek bazı kısa surelerin ezberlenmesi konularını kapsar.
ILA104
İSLAM İBADET ESASLARI
Derste, İslam’da ibadetlerin temel kuralları, kaynakları ve gayeleri; mali ve bedeni ameller,
farz, vacib, ve sünnet ameller gibi konular yer almaktadır.
İLA106
TEFSİR -I
Tefsir okullarının ürünlerinden örnekler; yorum yöntemlerinde yeni anlayışlar ve bunların
örneklendirilmesi. Kur’an’dan seçilen muayyen bölümlerin muhtelif tefsir kaynaklarında
yapılan tefsirlerle mukayeseli olarak tefsir edilmesi.
İLA108
HADİS -I
Hadis ilminin temel kavramları ve kaynakları; insan’ın kendisi, çevresi ile din ile ilişkisine
dair hadis metinleri okumalar.
İLA110
TÜRK DİN MUSİKİSİ
Türk Musikisinin kaynakları, Osmanlıda Musiki Eğitimi, Türk Musikisi Tarihi
(İslamiyetten önce, İslamiyetten sonra Türklerde Musiki), Musikinin Tanımı ve
Adlandırılması, İslam’da Musiki, Nota nedir? Koma ve Türk musikisi aralıkları, Makam,
Ana makamlar, örnek makam dizileri, Türk Musikisinde formlar ve ezan, segâh tekbir ve
salât-ı ümmiye.
ILA112
İSLAM TARİHİ -I
Tarih metodolojisinin temel kavramları, Genel bir çerçeve içinde İslam tarihinin konusu,
İslam tarihçiliğinin doğuşu ve gelişmesi konuları verildikten sonra, Hz. Muhammed’in
peygamberliği, dört halife, Emevîler, Abbasiler ve Endülüs’ün siyasi ve kültürel tarihi, ilk
Müslüman Türk devletleri, Selçuklular ve Osmanlıların siyasi tarihi ele alınır
İLA114
TÜRK İSLAM SANATLARI TARİHİ
6
İslam dininin sanata ve tasvire bakışı, İslâm sanatına tesir eden etkenler, İslâm sanatının
genel karakteri ve mahiyeti, İslâm mimarisinin gelişimi, Emevi, Abbasi, Selçuklu,
Beylikler ve Osmanlı devri mimarisine genel bakış ve bunlardan örnekler.
ILA116
TÜRK DİLİ – II
Kompozisyonla ilgili genel bilgiler, kompozisyon yazmada kullanılacak plan ve
uygulaması, kompozisyonda anlatım şekilleri ve uygulaması, cümlenin unsurları, cümle
tahlili ve uygulaması konuları anlatılır. Sonrasında ise edebiyat ve düşünce dünyası ile
ilgili eserlerin okunup incelenmesi, anlatım ve cümle bozuklukları ve bunların düzeltilmesi,
bilimsel yazıların hazırlanmasında uyulacak kurallar (makale, rapor, tebliğ) üzerinde
durulur.
İLA118
ATATÜRK İLKE VE İNKILAPLARI TARİHİ -II
Türkiye Cumhuriyeti tarihinin politik, ekonomik, sosyal ve kültürel süreçleri üzerinde
durulur. Sonrasında 2000’li yıllarda toplumumuzun geçirdiği değişim ve dönüşümler,
siyasi partiler, fikir hareketleri ve ideolojik tartışmalar, köyden kente göç ve şehirleşme,
sanayileşme gibi olgular ele alınır.
ILA120
YABANCI DİL -II
Bu program; dil öğretimi metin odaklı ve dört becerinin birbirleriyle entegre olmasından
hareketle, meslek ile ilgili metinlerle öğrencilerin yabancı dil ile daha fazla meşgul
olmasını sağlamayı, metin üzerinden kelime bilgisini geliştirmeyi ve dilbilgisi kurallarına
odaklanmayı kapsamaktadır.
III. YARIYIL
ILA201
KUR’AN OKUMA VE TECVİT – III
Kur’an’ın tecvid kurallarına uygun olarak doğru okunması, farklı kıraatlerin tanınması,
muayyen surelerin ve aşırların (Bakara Suresi 285-286; Haşr Suresi 20-24. ayetler ve beş
ayrı aşır) ezberlenmesi.
ILA203
ARAP DİLİ VE BELAGATI-I
Arap Dili Edebiyatı hakkında genel bilgi, Beyan ilmi, teşbih ve kısımları, hakikat ve
mecaz; istiare, istiarenin rükünleri ve çeşitleri; mecaz ve mecazın çeşitleri, kinaye ve
kısımları.
İLA205
TEFSİR -II
7
Tefsir okullarının ürünlerinden örnekler; yorum yöntemlerinde yeni anlayışlar ve bunların
örneklendirilmesi
İLA207
HADİS -II
Beşeri ve toplumsal konulara dair hadis metinleri ayrıntılı olarak ele alınmaktadır:
Hadis/Sünnet ışığında beşeri münasebetler: Birr ve sıla. Ailenin, adaletin önemi.
İLA209
İSLAM HUKUKUNA GİRİŞ
İslâm Hukukunun mahiyeti, kapsamı, İslam Hukukçularının Kur’an ve hadislerden hüküm
çıkarırken takip ettikleri yöntemleri, hükmün elde edildiği kaynakları ve hükmü çıkaran
kişide bulunması gereken nitelikleri inceleyen bir derstir.
İLA211
İSLAM AHLAK ESASLARI VE FELSEFESİ
slam kültür ve medeniyetinin ortaya koymuş olduğu ahlak anlayışının genel adıdır. Ahlak
ve ahlak felsefesi kavramları, İslam Ahlakının kaynakları, konusu, metodu, gayesi,
kavramları, İslam'da ferdi ahlak, aile ahlakı, devlet ahlakı, sosyal ahlak ve İslam'da ahlak
eğitimi, İslam ahlak felsefesi'nin kaynakları, oluşumu, Ebu Yusuf Yakup b. İshak el-Kindi,
Ebu Bekir er-Razi, İbn Miskeveyh ve Gazali gibi filozofların ahlak anlayışları; İslam Ahlak
Felsefesi'nin temel problemleri ve İslam Ahlakının temel kavramlarını ve kurallarının
uygulanış biçiminin ele alınması.
İLA213
DİN PSİKOLOJİSİ
Din psikolojisinin temel kavramları, konusu, amacı, yöntemi, genel psikoloji ve din
bilimleri içindeki yeri, insan gelişimi açısından önemi, ahlak ve inanç gelişim teorileri;
Batı’da, İslam dünyasında ve Türkiye’de Din Psikolojisi çalışmaları yer alır.
İLA215
İSLAM TARİHİ -II
Türklerin Müslüman oluşundan Osmanlı devletinin kuruluşuna kadarki dönemin ve Türkİslam devletlerinin sosyal, siyasal, kurumsal ve kültürel olaylarını içerir.
ILA217
PSİKOLOJİYE GİRİŞ
Ders, Psikolojinin tanımı, psikoloji tarihi, psikolojinin alanları (sosyal psikoloji, klinik
psikoloji, eğitim psikolojisi vs.), psikoloji kuramları (davranışçı kuramlar, bilişsel
kuramlar, varoluşçu kuram vb.), psikolojinin biyolojik temelleri, zekâ ve kuramları, duyum
ve algılama, bellek, kişilik ve kuramları, normal dışı davranışlar, güdülenme, heyecan,
savunma mekanizmalarını ihtiva eder.
IV. YARIYIL
8
ILA202
KUR’AN OKUMA VE TECVİT – IV
Kur’an okuma ve Tecvid dersindeki yükümlülük oranı çerçevesinde Nas-Duha arasındaki
surelerle, Bakara suresi 285-286; Haşr suresi 22-24; Cuma suresi 9-11; İbrahim suresi 3841 ayetlerin yanında, Mülk ve Nebe’ surelerinin ezber olarak tertil tarzında okunması işi
gerçekleştirilir.
ILA204
ARAP DİLİ VE BELAGATI -II
Maani, haber ve inşa cümleleri; müsned ve müsned ileyh; istifham ve edatları; icaz, itnab
ve müsavat; bedi ilmi; cinas, iktibas, seci, tevriye, tıbak, mukabele, hüsn-ü talil, tekid-i
medih bima yuşbihu zemm, uslubu’l-hakim
İLA206
İSLAM HUKUK USULÜ
İslam Hukukçularının Kur’an ve hadislerden hüküm çıkarırken takip ettikleri yöntemleri,
hükmün elde edildiği kaynakları ve hükmü çıkaran kişide bulunması gereken nitelikleri
inceleyen bir derstir.
İLA208
KELAM TARİHİ
Kelamın doğuşu ve özgünlüğü, Kelam ilminin din bilimleri arasındaki yeri, ilk kelami
tartışmalar, ilk inanç grupları, ehl-i hadis, selef uleması ve selefiyye, Şiî kelam anlayışının
doğuşu Mutezile kelam anlayışının öncüleri, Mu‘tezilenin temel ilkeleri ve mihne olayı,
ehl-i sünnet kelamının öncüleri ve kelami görüşleri, Eş'ariliğin mutekaddimun dönemi,
Eş’âriliğin muteahhirun dönemi, Maturidilik ve Maveraunnehir bölgesinin fikri yapısı,
Maturidiliğin önde gelen temsilcileri ve kelami görüşleri, yeni ilm-i kelam arayışları.
İLA210
DİN SOSYOLOJİSİ
Din Sosyolojisinin temel kavramları ve alanı, yöntemi, genel sosyoloji ve din bilimleri
içindeki yeri, din-toplum ve insan ilişkileri, dinin toplum hayatındaki yeri; Batı’da, İslam
dünyasında ve Türkiye’de Din Sosyolojisi çalışmaları.
İLA212
DİN EĞİTİMİ
Din eğitiminde temel kavramlar, din ve eğitim-öğretim ilişkisi, eğitim bilimi ve din eğitimi
arasındaki ilişki, din eğitimi biliminin mahiyeti ve görevleri, din eğitimi ile ilgili bilimler,
örgün ve yaygın eğitimde din eğitimi.
İLA214
İSLAM MEDENİYETİ TARİHİ
9
İslam medeniyeti tarihine giriş, İslam medeniyetinin kaynakları, aşamaları ve temel
özellikleri, İslam medeniyetinin manevi dinamikleri, sosyal hayat, idari yapı, ekonomik
yapı, eğitim-öğretim, dini ilimler, tercüme faaliyetleri, müspet bilimler, sanat ve mimari,
İslam medeniyeti ve Türkler, İslam medeniyetinin Batıya ve diğer medeniyetlere etkileri.
İLA216
TÜRK İSLAM EDEBİYATI
Türk-İslam Edebiyatı dersi; İslam öncesi Türk edebiyatı ve dini muhtevasının, İslamiyetin
kabulünden sonraki Türk edebiyatının gelişmesi ve İslam dininin bu edebiyata etkilerinin,
Anadoludaki Türk edebiyatı gelişmelerinin, Türk edebiyatı içindeki dini muhtevanın ve
türlerin anlatıldığı ve bunlarla ilgili örnek metinlerin okunduğu bir derstir. Allahla ilgili
edebi türlerden tevhidler, münacatlar, esma-i hüsnâlar, Hz. Peygamberle ilgili olarak
na'tlar, mevlidler, hilyeler, kırk hadisler, miraciyeler, ramazan-nameler ve diğer dini
konular üzerinde durulmaktadır.
İLA218
SOSYOLOJİYE GİRİŞ
Derste Sosyolojinin tanımı, konusu, kapsamı, sosyolojide temel kavramlar, çalışma
alanları, Dünyada ve Türkiye’de sosyolojinin tarihsel gelişimi konuları ile başlanır.
Akabinde, sosyolojinin diğer bilimler ile ilişkisi ele alınır.
V. YARIYIL
ILA301
KUR’AN OKUMA VE TECVİT – V
Kur’an’ın tecvid kurallarına uygun olarak doğru okunması, muayyen surelerin (Nebe’,
Mülk ve Yâsîn Sureleri) ezberlenmesi ve ezberlenen surelerin Türkçe anlamının
öğrenilmesi.
İLA303
İSLAM HUKUKU -I
İslam hukuku dersi nasslardan çıkarılan hükümleri ve bu hükümlerin tarih boyunca nasıl
anlaşıldığını belli bir sistematik çerçevesinde ele alan ve öğrencilere aktaran bir derstir.
İLA305
SİSTEMATİK KELAM -I
Bilginin imkânı, tanımı, kaynakları ve çeşitleri; Kelamın metotları: tümevarım,
tündengelim, kıyasu’l-gaib ale’ş-şahid; varlık teorisi; Allah’ın varlığı ve birliğinin delilleri:
hudus delili, imkân delili, düzen delili, istidlal bi’ş-şahit ale’l-ğaib, temanu’ delili.
İLA307
TASAVVUF -I
10
Tasavvufun mahiyeti, tasavvufun ortaya çıkışı ve bilim haline gelmesi, tasavvuf tarihinin
tarikatlar dönemine kadar olan tarihi seyri, tasavvufun müesseseleşmesi ve tarikatların
ortaya çıkışı hakkında bilgi verir.
İLA309
İSLAM MEZHEPLERİ TARİHİ
Mezhepler Tarihi’nin tanımı, konusu, amacı, metodu; temel kavramlar ve kaynaklar;
mezheplerin ortaya çıkış sebepleri; din anlayışındaki ilk siyasi ve itikadi farklılaşmalar ve
kurumsallaşma süreçleri; ilk dönem İslam mezheplerinden Haricilik, Mürcie, Mu’tezile,
Şia, Eş’arîlik ve Mâturidîlik gibi mezheplerin isimlendirme sorunu, ortaya çıkış sebepleri,
teşekkül süreçleri, temel görüşleri, alt kolları, yayıldıkları bölgeler, etkileri ve İslam
düşüncesine katkıları.
İLA311
FELSEFE TARİHİ -I
Felsefenin Tanım, Konu, Problem Alanları, Felsefe Tarihinin Kaynakları Ve Problemleri,
Presokratik Dönem; Tabiat Filozofları: Thales, Anaximandros, Anaximenes, Pythagoras,
Xenophanes, Herakleitos, Herakleitos, Parmenides, Zenon, Helenistik Dönem: Septikler,
Epikürizm, Stoa Felsefesi, Rönesans’ı Hazırlayan Nedenler Rönesans İle Ortaçağ’ın
Karşılaştırılması, Rönesans Akımları, Hümanizm, Dini Akımlar konuları ele alınır.
SEÇ 313
KUR’AN’IN ANA KONULARI
Kur'an'a göre uluhiyet, kainatın yaratılışı, dağlar ve denizler, insanın yaratılışı, insanın özgürlüğü ve
sorumluluğu, nübüvvet Hz. Muhammed (sav) Diğer peygamberler, ibadet ve ibadetin temel esasları,
toplumsal dozen, ahlak, ahiret ve iletişim konuları anlatılacaktır.
SEÇ 313
OSMANLI TÜRKÇESİ
Temel Osmanlı Türkçe dilbilgisi öğretilir. Ayrıca klasik Türk-İslam edebiyatı seçilmiş metinleri üzerinde
uygulamalar yapılır.
SEÇ313
CAFERİLİK
Caferiliğin tanımını, ana kaynaklarını ve Caferiliğin itikadi ve fıkhi görüşlerini bilir.
SEÇ313
TÜRK CUMHURİYETLERİ TARİHİ
Çağdaş Türk İslam Devletleri Azerbaycan, Kırgızistan, Kırgızistan, KKTC, Özbekistan ve Türkmenistan ile
Topluluklarının (Altay, Başkurt, Batı Trakya Irak, İran, Kırım vb.) başta coğrafyası, tarihi verildikten sonra
bu devlet ve toplulukların siyasi, sosyal ve kültürel gelişimleri, birbirleriyle olan ilişkileri ve günümüzdeki
durumları hakkında detaylı bilgiler verilmektedir.
SEÇ315
11
GÜNÜMÜZ İSLAM DÜNYASINDA DİNİ AKIMLAR
Günümüz İslam dünyasında çağdaş akımların tanımı, amacı, konusu ve kaynakları; din ile dini akım
arasındaki ilişki; çağdaş İslam akımlarının ortaya çıkmasında etkili olan faktörler; günümüz İslami akımları,
bunların kavramsal, yapısal ve dini-fikri analizi; geleneksel ve yenilikçi dini akımlar; siyasi, fikri-felsefi
İslamcılık; Selefilik
SEÇ315
GÜZEL KUR’AN OKUMA
Uygulama güçlüğü bulunan tecvid kuralları; Lahn, Seslerin çıkarılmasında ağız hareketlerinin durumu; En az
iki aşirin, topluluk önünde tertil tarzında güzel biçimde okunması; Kur’an okuma ve Tecvid dersindeki
yükümlülük oranı çerçevesinde Nas-Duha arasındaki surelerle, Bakara suresi 285-286; Haşr suresi 22-24;
Cuma suresi 9-11; İbrahim suresi 38-41 ayetlerin yanında, Mülk ve Nebe’ surelerinin ezber olarak terti
tarzında güzel bir biçimde okunması; Kur’an-ı Kerim’den Nisa ve Maide surelerinin yüzünden hem tedvir
hem de hadra göre kurallara uygun bir biçimde okunması.
SEÇ315
ŞİİLİK MEZHEBİ
Şia’nın tanımını, ana kaynaklarını, ilk Şii hareketleri, imamet meselesini ve diğer Şii itikadi görüşleri bilir
SEÇ317
İSLAM KURUMLARI TARİHİ
Derste, İslam medeniyetinin doğuşu ve kaynaklarından başlamak suretiyle, ilk dönem, dört halife, Emeviler,
Abbasiler, Fatımiler, Büyük Selçuklu Devleti, Osmanlı Devleti gibi İslam-Türk devletleri döneminde İslam
medeniyeti ve kurumları ele alınır.
SEÇ317
KUR’AN-I KERİM MEALİ
Günlük hayatta sıkça okunan surelerin meallerin okunması ve kavranılması sağlanır
SEÇ317
HADİS METİNLERİ
Klasik hadis metinleri, hadis okuma ve okutma esaslarına göre ele alınıp değerlendirilecektir.
SEÇ313
İŞARET DİLİ
Türkçe İşaret Dili’nin (TİD) tanımı, el ve parmak şekilleri, ellerin vücuda göre konumu, mimiklerin
fonksiyonu, tek ve çift el kullanım, işaretlerin Türkçeyle ilişkisi, işareti anlamlandırmak, özgün anlatım
biçimi, el-beden uyumu, yüz ifadesi-mesaj uyumu, işaret diliyle sözlü dili beraber kullanmak, dudak
hareketleri, selamlaşmak, işitme engelli bireyle iletişim kurmak, duygu ve düşünceleri aktarmak, karşı tarafı
anlamak.
12
VI. YARIYIL
ILA302
KUR’AN OKUMA VE TECVİT – VI
Kur'an'ın usulüne uygun tilavet edilebilmesi için gereken tecvid kaideleri ile harflerin
doğru telaffuzlarının uygulamalı olarak öğretilmesi; ibadetlerde ve çeşitli dini
merasimlerde okunabilecek bazı kısa surelerin ezberlenmesi konularını kapsar.
İLA304
İSLAM HUKUKU -II
İslam hukuku dersi nasslardan çıkarılan hükümleri ve bu hükümlerin tarih boyunca nasıl
anlaşıldığını belli bir sistematik çerçevesinde ele alan ve öğrencilere aktaran bir derstir.
İLA306
SİSTEMATİK KELAM -II
Allah’ın isim ve sıfatları: sıfat-zat ilişkisi, teşbih, tecsim ve tenzih; Allah’ın Kelam sıfatı ve
Kur’an; iman ve mahiyeti; iman-bilgi ilişkisi; iman-eylem ilişkisi; nübüvvetin imkanı ve
ispatı; Peygamberlerin nitelikleri; Peygamberliğe dair meseleler.
İLA308
TASAVVUF -II
Tarikat, büyük tarikatlar ve kurucular, tasavvufun çeşitli alanlardaki önemli kavramları ve
meseleleri hakkında yeterli bilgi verir.
İLA310
FELSEFE TARİHİ -II
Antik Doğu ve Batı düşüncesinde sistematik düşüncenin temsilcilerini ve oluşumunu
inceler Felsefi düşüncenin bilinen örneklerini tanıtmak.
İLA312
DİNİ HİTABET
Hitabetle ilgili temel kavramlar, dinî hitabetin yeri, önemi, hitabette dilin kullanımı,
hitabetin etkili olmasını hazırlayan şartlar, dini hitabet çeşitleri (hutbe, vaaz dini sohbet vs)
hutbe. Va’z ve sohbet hazırlama sunum ve değerlendirme (öğrenci etkinlikleri
çerçevesinde), Hz. Peygamber’in hayatından hitabetle ilgili örnekler.
SEÇ314
İSLAM HUKUKU METİNLERİ
İslam Hukuk usulü metinleri: Kaynaklar, yöntemler, hükümler, mükellef, lafız kaideleri, hikmet-i teşri,
tearuz; genel fıkıh ilkeleri.
SEÇ314
TÜRK DÜŞÜNCE TARİHİ
Derste Klasik Dönem Türk Düşüncesi, Mitoloji, Türk- İslam Düşüncesi,Modern Türk Düşüncesi tarihi yer
almaktadır.
13
SEÇ314
ALEVİLİK VE BEKTAŞİLİK
Temel kavramlar, Bektaşilik ve Aleviliğin Ortaya Çıkışı, Sünni-Kızılbaşlık Farklılaşması; bunun kökeni ve
temel nitelikleri, Osmanlı Safevi mücadelesi ve Aleviliğin teşekkülüne etkisi, Günümüzde Aleviliğinin
kaynakları, inanç ve ahlaki öğretileri; temel talepleri.
SEÇ316
İSLAM AHLAKI
Hz. Muhammed’in Ahlakî Şahsiyeti ve Asr-ı Saadet’te Ahlakî Hayat; İslâm Ahlak Akımlarının Doğuşu ve
Gelişimi; İslâm Ahlakında İrade ve İrade Hürriyeti; İslâm’da Ahlakî Vazifenin Kaynağı ve Gayesi.
SEÇ316
TEFSİR METİNLERİ
Değişik tefsir eserlerinden 78-114 surelerin okutulması
SEÇ316
İSLAM EĞİTİM TARİHİ
Derste, medreselerin açılmasından önceki eğitim kurumlarından başlamak suretiyle, medrese sonrası eğitim
kurumlarından olmak üzere medreseler, kütüphaneler, müderrisler vb. konular yer almaktadır.
SEÇ316
HADİS ANLAMA YÖNTEMLERİ
Hadis ve Sünnet kavramları, anlam ve yorum kavramları, anlamanın ve yorumlamanın dini, siyasi,
ekonomik, sosyal ve kültürel boyutları, Hz. Peygamber’in beşeri ve peygamberî yönü, hadislerin içerik
olarak tasnifi, hadislerden sünnet çıkarma yöntemleri.
SEÇ318
MUKAYESELİ HALK İNANÇLARI
Mukayeseli Halk İnançlarının tanımı ve tarihsel gelişimi; Mukayeseli Halk İnançlarının materyalleri ve
Dinler Tarihi, Halk Bilimi, Etnoloji ve Antropoloji bilim dalları ile ilgisi; Geleneksel Türk Dini, Türklerin
Dini Tarihçesi, Anadolu’da yaşayan halklar ve dinleri, Yahudilik, Hıristiyanlık ve İslam Dinleri ve halk
inançları. Doğum ve ölümle ilgili halk inançları, Taş ve su kültüyle ilgili halk inançları, Ruh, mezarlık, türbe
ziyaretleriyle ilgili halk inançları.
VII. YARIYIL
ILA401
KUR’AN OKUMA VE TECVİT – VII
Kur'an'ın usulüne uygun tilavet edilebilmesi için gereken tecvid kaideleri ile harflerin
doğru telaffuzlarının uygulamalı olarak öğretilmesi; ibadetlerde ve çeşitli dini
merasimlerde okunabilecek bazı kısa surelerin ezberlenmesi konularını kapsar.
ILA403
İSLAM FELSEFESİ TARİHİ -I
14
İslâm Felsefesi, İslâm Düşüncesi kavramları; İslâm Felsefesinin önemli bir etki kaynağı
olarak Helenistik Dönem felsefesi ve okulları; 7-8. yüzyıllarda yakın doğu, Helenistik
kültürden yapılan çeviriler, İslam Düşüncesinde gelişen felsefi ekoller.
İLA405
DİNLER TARİHİ -I
Dinin Tanımı, dinin kökeniyle ilgili teoriler. Dinler Tarihinin bir bilim dalı olarak ortaya
çıkışı. Özgün Metodolojisi, Dinlerin tasnifi, ilkel kabile dinleri ile ilgili temel kavramlar ve
ilkel kabile dinlerinin ortak özellikleri. Sabiilik, Mecusilik, Hinduizm, Budizm, Caynizm,
Sih Dini, Konfüçyüsçülük, Taoizm, Şintoizm ve geleneksel Türk inançlarının kısa
tarihçeleri, genel özellikleri, ilkeleri, inanç, ibadet ve dini kurumları, mezhepler.
İLA407
DİN HİZMETLERİNDE REHBERLİK VE İLETİŞİM
Techiz ve tekfin, ölünün yıkanması, ölünün kefenlenmesi, cenaze namazi, defin, telkin,
taziye, devir ve iskat-i salât, şehidler, kabir ziyareti, tesbih namazi, kurban ve ilgili
meseleler, adaklar, yemin, vaaz ve hutbe.
İLA409
FARSÇA
Farsça Türkçe ilişkisi, Osmanlı Türkçesinde Farsça yapılar, Farsça sesbilgisi, yapı bilgisi
üzerinde durulmaktadır. Farsça cümle bilgisi üzerinde durulmaktadır. Türk edebiyatına
tesiri açısından önemli edebi Farsça eserlerden seçme metinler incelenmektedir.
SEÇ411
GÜNÜMÜZ TASAVVUF PROBLEMLERİ
Günümüz tasavvufunda ortaya çıkan problemler, kavramlar ve uygulamalar hakkında bilgi verir.
SEÇ411
PEYGAMBERLER VE PEYGAMBERİMİZ
Peygamberler ve Peygamberimiz dersinde "tanrı elçisi" kavramı çerçevesinde pagan dinler, mitolojik
anlatılar, kadim dini gelenekler ve Yahudilik, Hıristiyanlık ve İslam dinlerinde ilahi elçi ve vahiy arasındaki
ilişki ile söz konusu ilahi elçilerin dini ve sosyal statüsü işlenecektir.
SEÇ411
KLASİK KELAM METİNLERİ
Akaid metinlerini okur, anlar ve yorumlar. Klasik Kelam metinlerini okumayı, anlamayı ve yorumlamayı
öğrenir.
SEÇ413
DİN FELSEFESİNİN ÇAĞDAŞ PROBLEMLERİ
Din Felsefesinin Temel Problemleri hakkında bilgi içerir.
15
SEÇ413
DİNİ DANIŞMANLIK VE REHBERLİK
Dini danışmanlık ve rehberliğin temel kavramları, tarihçesi, önemi ve gerekliliği, amaçları, türleri, alanları,
İslam kültüründeki temelleri, sorunları; Dini danışmanlık ve rehberlikteki temel yaklaşımlar, yöntemler ve
teknikler.
SEÇ415
MUKAYESELİ İSLAM HUKUKU
İslam hukuku konularında farklı görüşler ve beşeri hukuk ve islam hukuku konularının karşılaştırması.
SEÇ415
ÇEVRE VE DİN
Başlangıcından günümüze çevre gelişimi işlenecektir. Daha yaşanabilir fiziki ve sosyal bir dünya için çevre
bilinci ve bu bilincin oluşturulmasında dinin rolü ele alınacaktır.
SEÇ415
BATIDA YENİ DİNİ HAREKETLER
Derste Batıda ortaya çıkan yeni dini hareketlerin ortaya çıkış nedenleri, bu hareketlerin temel özellikleri gibi
konular ayrıntılarıyla ele alınır.
VIII. YARIYIL
ILA402
KUR’AN OKUMA VE TECVİT – VIII
Kur'an'ın usulüne uygun tilavet edilebilmesi için gereken tecvid kaideleri ile harflerin
doğru telaffuzlarının uygulamalı olarak öğretilmesi; ibadetlerde ve çeşitli dini
merasimlerde okunabilecek bazı kısa surelerin ezberlenmesi konularını kapsar.
ILA404
İSLAM FELSEFESİ TARİHİ -II
İslam Düşüncesinde gelişen felsefi ekoller; Kindi, Fârâbî, İbn Sina, İhvan-ı Safa, Gazali,
İbnRüşd, İbn Bacce gibi filozoflar ve felsefeleri, Helenistik felsefe ve İslâm düşüncesinin
kesiştiği noktalardaki birtakım problemleri gibi konuları ihtiva eder.
İLA406
DİNLER TARİHİ -II
Yahudilik; Yahudi inanç, ibadet, gelenek ve mezhepleri. Yahudi- İslam Polemiği.
Hıristiyanlık; Hıristiyan inanç, ibadet, kutsal gün ve mezhepleri, Tarihte ve Günümüzde
Müslüman- Hıristiyan Münasebetleri, Kafkas Dinleri.
16
İLA408
DİN FELSEFESİ
Dinin insan kültüründe derin bir yeri vardır. Din nedir? İnsanlık, bu dini tecrübe boyutunu
nasıl ifade etmiştir? Din felsefesinin tanımı, alanı ve yöntemi. din felsefe ilişkisi, temelcilik
ve imancılık, Tanrı'nın varlığı hakkındaki deliller, Tanrı hakkında konuşmak, din dilinin
yapısı ve fonksiyonu, dini sembolizm, kötülük problemi ve teodise, Tanrı'nın bilgisi ve
insan hürriyeti, Tanrı alem ilişkisi, ateizm problemi ve temelleri, kötülük problemi ve
Tanrı, ateist varoluşçuluk, ölümden sonra hayat problemi, ruh beden ilişkisi, dinin bilim,
ahlak ve sanatla ilişkisi, bilim-din ilişkisi ve mucize, dinlerin farklılığı ve dini çoğulculuk.
SEMİNER ÇALIŞMASI
Öğrencinin belirli bir konuyu araştırması ve elde ettiği bilgileri sistematik bir şekilde kendi
ifadeleriyle yazılı olarak sunması amaçlanmaktadır. Konu ve kaynak tespiti, ulaşılan
bilgilerin tasnifi, yorumlanması ve yazılı olarak sunulması.
SEÇ410
MANTIK TARİHİ VE FELSEFESİ
Mantığın temel problemleri, Antik Yunan öncesi ve Antik Yunan’da mantık, Aristoteles mantığı ve
problemleri, ortaçağ İslam ve batı dünyasında mantık, modern dönemde mantık ve problemleri.
SEÇ410
GÜNÜMÜZ FIKIH PROBLEMLERİ
Güncel dini konulara yaklaşım tarzları ve izlenen metotlar. İbadet, muamelat ve ahlak alanındaki tartışmalar:
Namaz, oruç, vb. konular. Dini-siyasi güncel konular: Laiklik, demokrasi vb. konular.
SEÇ410
HADİS TENKİDİ
Bu derste klasik ve modern dönemde yapılmış hadis tenkidi çalışmaları ele alınacaktır.
SEÇ412
TASAVVUF EKOLLERİ
Tasavvufun tanımı, konusu, gayesi, kaynak eserleri, kavramları ve diğer ilimlerle münasebeti, Zühd ve
Tasavvuf Dönemi Ekolleri hakkında bilgi verir.
SEÇ412
ÇAĞDAŞ İSLAM DÜŞÜNÜRLERİ
Çeşitli perspektiflerden modernizm ve çağdaş İslam düşünürleri.
SEÇ412
TASAVVUFÎ KAVRAMLARI
17
Tasavvufla ilgili temel kavramların tanımları, literatürü ve unsurları hakkında bilgi verir.
SEÇ414
GÜZEL KUR’AN OKUMA
Uygulama güçlüğü bulunan tecvid kuralları; Lahn, Seslerin çıkarılmasında ağız hareketlerinin durumu; En az
iki aşirin, topluluk önünde tertil tarzında güzel biçimde okunması; Kur’an okuma ve Tecvid dersindeki
yükümlülük oranı çerçevesinde Nas-Duha arasındaki surelerle, Bakara suresi 285-286; Haşr suresi 22-24;
Cuma suresi 9-11; İbrahim suresi 38-41 ayetlerin yanında, Mülk ve Nebe’ surelerinin ezber olarak terti
tarzında güzel bir biçimde okunması; Kur’an-ı Kerim’den Nisa ve Maide surelerinin yüzünden hem tedvir
hem de hadra göre kurallara uygun bir biçimde okunması.
SEÇ414
DİNLERARASI DİYALOG
Derste dinin anlam ve önemi öğretilir. Dinin kültürün bir öğesi olduğu vurgulanır. Sonra, batı ve İslam
dünyasında dinlerarası ilişki kavramı üzerinde durulur. Ayrıca konunun tarihi süreci ele alınır.
18