PowerPoint Sunusu - İstanbul İl Milli Eğitim Müdürlüğü

Eğitim ve Öğretim Kavramları
Eğitim, en genel anlamda bireyde davranış değiştirme
sürecidir. Eğitim sürecinden geçen bireyin davranışlarında bir
değişme olması beklenir.
Varış; eğitim yoluyla kişinin amaçları, bilgileri, davranışları, tavırları
ve ahlâk ölçülerinin değiştiğini ifade etmektedir. Eğitim sürecine
giren kişilerde bu değişmenin istenen yönde olması beklenir. Ertürk;
eğitimi bireylerin davranışlarında kendi yaşantısı yoluyla ve kasıtlı
olarak istendik değişme meydana getirme süreci olarak ifade eder.
1
Eğitim ve Öğretim Kavramları
Öğretim: İnsan yaşamının belli kesimlerinde kazandırılan,
plânlı, programlı, destekli, genellikle bir belge ile
sonuçlanan bir süreçtir
Eğitim
Öğretim
2
Eğitim Programının Temel
Ögeleri
1. Amaç
2. İçerik
3. Yöntem
4. Değerlendirme
3
Eğitim ile ne amaçlanmaktadır?

Eğitimin amacı, kişileri
yaşadığı toplumun ve
toplumun bağlı bulunduğu
çağdaş dünyanın uyumlu bir
üyesi haline getirerek onları
çağın gerektirdiği bilgi ve
becerilerle donatmaktır.
4/61
Amaçları Belirlemek Neden
Önemlidir?
•
•
Öğretim amaçları birçok faaliyetin planlanması, geliştirilmesi,
uygulanması ve değerlendirilmesi için ölçüt görevi görür.
– Öğretim ortamının seçimi, düzenlenmesi
– Öğretim strateji ve materyallerinin geliştirilmesi
– Ölçme araçlarının geliştirilmesi
– Öğrenci başarısının değerlendirilmesi
– Öğretim program ve materyallerinin değerlendirilmesi
Öğretim amaçları ölçülebilir, gözlenebilir nitelikte olmalı ve
öğrencinin neleri yapabileceği tanımlanmalıdır.
5
Başarının kanıtı olarak neyi alacağınızı bile bilmiyorsanız,
birisine “başarılıdır” damgasını vurmak oldukça şüpheli bir
davranıştır... “
R. F. Mager
6
Amaçların Hiyerarşik
Sınıflaması
Uzak Amaçlar
Milli Eğitimin Amaçları
Genel Amaçlar
Okulun Amaçları
Özel Amaçlar
Dersin Amaçları
Davranışsal Amaçlar
Konunun Amaçları
7

Türk Milli Eğitim Sisteminin genel çerçevesi ve
amaçları 1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu
ile belirlenmiştir.
8/61
Amaçların Aşamalı Sınıflanması
Amaçlar 3’ ayrılır:
Bilişsel Amaçlar
Psiko-motor Amaçlar
Duyuşsal Amaçlar
9
Bilişsel Öğrenmeler

Zihinsel etkinliklerin ağırlıkta olduğu davranışları
kapsar.
Bilgiyi tanıma ve hatırlama
 Bilginin üzerinde işlemler yapma
 Bilgi ile ilgili kavramlar, genellemeler, kuramlar
geliştirme


Bilişsel öğrenmeler altı kategoride ele alınmıştır.
10
Bilişsel Amaçlar







1960
Bilme
Kavrama
Uygulama
Analiz
Sentez
Değerlendirme
Ürün
2000
Hatırlama
Anlama/Kavrama
Uygulama
Analiz
Değerlendirme
Yaratma-Özgün
Bilişsel Öğrenmeler

1. Düzey – Hatırlama Düzeyi:
Ezber öğrenmeyi içerir.
 Olgular, ilkeler ve terimlerin hatırlanmasını gerektirir.

Gösterilen eşyaların isimlerini söyleyebilmek
 Belirli bir nesneyi bir dizi nesne arasından seçebilmek.
 Bir kavramı tanımlamak.
 Bir nesne yada olgu ile ilgili bazı özellikleri görünce
tanımak.

Hatırlaama
Say, Tanımla Tarif Et, Çiz, Bul,
Belirle ,Sınıflandır , Listele, Eşleştir,
İsimlendir, Söyle, Yaz.
12
Bilişsel Öğrenmeler

2. Düzey - Anlama/Kavrama Düzeyi:

Önceden öğrendiklerini yeni düzenlemeyle sunar.
Bir olayı, bir tabloyu açıklama.
 Olguların nedenlerini, nasıllarını belirtme.
 Bir nesneyi bir kategori içerisinde sınıflandırma.
 İki olayı karşılaştırma.
 Bir kavramı kendi kelimeleri ile tanımlayabilme.
 Özetleme, orjinal bir örnek verme.

Kavrama
Göster, Tartış, Açıkla, Genelle, Tanımla,
Örnekle, Yorumla, Başka kelimelerle
açıkla, Tahmin et, Özetle, Söyle.
13
Bilişsel Öğrenmeler

3. Düzey - Uygulama Düzeyi:

Daha önce öğrenilen kavramsal ifadeler ve
genellemelerin yeni durumlarda kullanılması ile
ilişkilidir.
Bir matematik problemini çözmek.
 Bir görevi yerine getirmek.
 Bir dizi kural ve yöntemleri kullanmak.
 Önerilen bir iş planının sonuçlarını tahmin etmek.

Uygulama
Uygula, Değiştir, Seç, Hesapla,
Hazırla, Üret, Rol yap, Göster,
Kullan.
14
Bilişsel Öğrenmeler

4. Düzey - Analiz Düzeyi:

Bir bütün ya da sistemin organizasyon ve yapısını
tanıma;
Problem, bütün ya da sistemi öğelerine ayırma
 Problem, bütün ya da sistemin öğeleri arasındaki ilişkileri
belirleme
 Problem, bütün ya da sistemdeki kuram, ilke ve
genellemeleri tanıma.

Analiz
Analiz et, Nitelendir, Sınıflandır, Karşılaştır,
Tartış, Sonuç çıkar,
Farklılaştır, Ayrıştır, Test et, Araştır, Böl.
15
Bilişsel Öğrenmeler

5. Düzey - Değerlendirme Düzeyi:

Belli bir iş, metot, çözüm ya da ürünün değeri
hakkında belirli ölçütler kullanarak yargıda
bulunmak.

Bir görüş ya da öneriyi eleştirmek ya da savunmak.
Değerlendirme
Değerlendir, Tartış, Değer biç, Seç,
Sonuçlandır, Eleştir, Karar ver, Ölç,
Yargıla, Kanıtla, Sına, Sırala.
16
Bilişsel Öğrenmeler

6. Düzey – Yaratma/Özgün Ürün Düzeyi:

Fikir ya da öğeleri belli ilişki ve kurallara göre
birleştirip yeni bir bütün oluşturma yeteneğidir;
Problemle ilgili öğeleri düzenle
 Problem durumu ile ilgili çözüm öner
 Farklı kaynakları kullanarak kendine özgü ürün geliştir.

Yaratma
Yarat (Kompozison yazmak), Oluştur,
Meydana getir, Tasarla, Geliştir, Birleştir,
Keşfet, Yap, Düzenle, Canlandır, Planla, Üret,
Tekrardan yaz.
17
SORU ÖRNEKLERİ
EDEBİYAT a) Hatırlama Basamağı
ÖRNEK:
“Yüksek Ökçeler, Kiralık Konak, Sinekli
Bakkal, Nur Baba” bu yapıtlarla aşağıdaki
yazarlar eşleştirildiğinde hangi yazar dışta
kalır?
A) Yakup Kadri Karaosmanoğlu
B) Ömer Seyfettin
C) Halide Edip Adıvar
D) Reşat Nuri Güntekin
EDEBİYAT b) Kavrama Basamağı
ÖRNEK:
Divan ve Halk edebiyatının farklarını yazınız.
EDEBİYAT c) Uygulama Basamağı
ÖRNEK:
“Bilmem kime, yahut neye uyduk gittik
Kahı meye, kahı neye uyguduk gittik
Erbab–ı zeka rıyayı meshep bildi
Bizler deli divaneye uyguk gittik.”
Bu dörtlüğün nazım şekli nedir?
A) Tuyuğ
B) Mani C) Rubai
D) Sağu
E) Koşuk
EDEBİYAT d) Analiz Basamağı
ÖRNEK:
“Sütle giren huy, canla çıkar.” Atasözünde
savunulan görüş, aşağıdakilerden hangisine
karşıttır?
A)
B)
C)
D)
E)
Alışkanlıkların sürekliliğine
Eğitimin insanı değiştirme gücüne
İnsanoğlunun değişmezliğine
Huylunun huyundan vazgeçmezliğine
Kişinin ilk yaşlarda kararlılığını artırdığına
Duyuşsal Öğrenmeler

Bir nesne, bir olay, bir konuya karşı ilgi, tutum,
tavır ve duygu gibi davranış eğilimlerini içerir
Derslerine iyi çalışmaları
 Çevreyi korumaları
 Kurallara uymaları


Duyuşsal amaçların öğretim sonunda
değerlendirilmesi zordur.
23
Duyuşsal Öğrenmeler

Duyuşsal bir amaç incelendiğinde, öğrencinin
davranışı bir şeyler yaparak veya bir şeyler
söyleyerek sergilendiği görülür.


Bu noktadaki birşeyler psikomotor bir beceri ya da
bilişsel bir öğrenmedir.
Dolayısıyla, duyuşsal öğrenmeler bilişsel ve
psikomotor davranışların kazanılmasını destekler.

Matematik dersine değer vermeyen bir öğrenci, o konu
hakkında bilgi ve beceri sahibi olması ya da öğrenme
isteği duyması zordur.
24
Duyuşsal Öğrenmeler

1. Düzey - Alma Düzeyi:
Belli bir fikir, olay ya da uyarıcıya dikkat etme.
 Bunlara karşı hoşgörülü olma.
 Belirli uyarıcıları diğerlerinden ayırarak seçme.


Örnek: çevreyi kirletmeyenlere karşı hoşgörülü
olma/iyi niyet benimseme.
25
Duyuşsal Öğrenmeler

2. Düzey – Tepkide Bulunma Düzeyi:

Bellirli uyarıcılarla ilgilenme, onlara belli biçimlerde
tepkilerde bulunma.


Örnek: Yerde bir çöp bulduğunda onu yerden alıp çöpe
atma.
3. Düzey – Değer Verme Düzeyi:

Bir davranış, olay ya da olguya önem verme.

Örnek: Yerlere çöp atmaya büyük önem verme, kendi
çevresinde buna gayret gösterme.
26
Duyuşsal Öğrenmeler

4. Düzey – Örgütleme Düzeyi:

Farklı değerleri tutarlı bir değerler sistemi oluşturacak
şekilde örgütleme.


Örnek: Çevresindeki diğer kişileri de yere çöp atmama
konusunda etkilemeye çalışma
5. Düzey – Bir Değer ya da Değerler Bütünüyle
Nitelenmişlik Düzeyi:

Özümsenen değerle tutarlı bir yaşam felsefesi ya da
dünya görüşü geliştirme.

Örnek: Yerlere çöp atmama ilkesini bir yaşam felsefesi haline
getirme, çeşitli örgütlere üye olma, bu konuda çeşitli eylemler
düzenleme.
27
Psikomotor Öğrenmeler

Belirli fiziksel hareketlerin belli bir sıraya göre
doğru, hızlı ve otomatik olarak yapılması
sonucunda ortaya çıkan davranışlardır.
Müzik aleti çalma.
 Yemek pişirme.
 Daktiloda on parmak yazı yazma.
 Şekil çizme
 Bir yarayı sarma.

28
Psikomotor Öğrenmeler


Bloom ve arkadaşları psikomotor öğrenmelerle
ilgili bir sınıflandırma sistemi geliştirmemişlerdir.
Geliştirilmiş birçok taksonomi olmasına rağmen,
Simpson’un taksonomisi en çok kullanılan
taksonomidir.
29
PSİKO-MOTOR HEDEFLER
YARATMA
DURUMA
UYDURMA
BECERİ
HALİNE
GETİRME
KLAVUZ
DENETİMİNDE
YAPMA
UYARILMA
30
Psikomotor Öğrenmeler
•
1. Düzey – Algılama (Yorumlama) Düzeyi:
–
•
2. Düzey – Kuruluş (Hazırlanma) Düzeyi:
–
•
Bir becerinin nasıl yapıldığını izleme; hareketlerin farkına
varma.
Bir motor hareket için zihinsel, bedensel ve duygusal
yönden hazır olma.
3. Düzey – Kılavuz Denetiminde Yapma Düzeyi:
–
Bir beceriyi, önce beceriyi yapan başka bir kişiyi taklit
ederek ve daha sonra kendi kendine yaparak öğrenme.
31
Psikomotor Öğrenmeler

4. Düzey – Mekanizma (Alışkanlık) Düzeyi:


5. Düzey – Karmaşık Dışa-Vuruk Faaliyet Düzeyi:


Bir beceriyi kendi başına, hiç kimseden yardım almadan
istenilen hassasiyette yapma.
Karmaşık bir beceriyi kolayca, en az zaman ve enerji
harcayarak yapma.
6. Düzey – Uyarlama (Değiştirme) Düzeyi:

Önceden kazanılan becerileri, yeni durumlarda kullanma.
32
Psikomotor Öğrenmeler

7. Düzey – Yaratma Düzeyi:

Yeni, orjinal bir motor davranış geliştirme.
33