Mısır Arap Cumhuriyeti Başkenti: Kahire Yönetim Şekli

+
I. ÜLKE BİLGİLERİ
Adı:
Mısır Arap Cumhuriyeti
Başkenti:
Kahire
Yönetim Şekli:
Cumhuriyet
Başlıca Şehirleri:
Kahire, İskenderiye, Port Sait, El-Mansura, ElMahalla, Zagazig.
Önemli Limanları:
Alexandria, Dekheila, Damietta, Red Sea.
Yüzölçümü:
1.001.450 m2
Nüfusu:
75 Milyon (2007)
Para Birimi ve Paritesi:
Mısır Poundu (EGP) (1 $ = 4,61 EGP)
1
Arapça, İngilizce, Fransızca
Konuşulan Dil:
Bağlı Olduğu Uluslararası Kuruluşlar:
ABEDA, ACC, ACCT (associate),
AfDB, AFESD, AL, AMF, BSEC (observer), CAEU, CCC, EBRD, ECA, ESCWA,
FAO, G-15, G-19, G-24, G-77, IAEA, IBRD, ICAO, ICC, ICRM, IDA, IDB, IFAD, IFC,
IFRCS, IHO, ILO, IMF, IMO, Inmarsat, Intelsat, Interpol, IOC, IOM, ISO, ITU,
MINURSO, MONUC, NAM, OAPEC, OAS (observer), OAU, OIC, OSCE (partner),
PCA, UN, UNAMSIL, UNCTAD, UNESCO, UNIDO, UNITAR, UNMIBH, UNMIK,
UNMOP, UNOMIG, UNRWA, UNTAET, UPU, WFTU, WHO, WIPO, WMO, WToO,
WtrO
Din:
Müslüman
II. EKONOMİK GÖSTERGELER
Gayri Safi Milli Hasıla:
200 Milyar $ (2000)
Gayri Safi Yurtiçi Hasıla:
107 Milyar Dolar (2006)
GSMH Artış Oranı:
%5
Fert Başına Düşen GSYH:
3,6 ABD Doları
İşsizlik Oranı:
% 11,5
Enflasyon Oranı:
% 2,5 (2001)
İhracat:
21,381 Milyon ABD Doları (2006)
İthalat:
32,438 Milyon ABD Doları (2006)
Dış Borcu:
,6 Milyar Dolar
Başlıca İhracat Yaptığı Ülkeler: AB Ülkeleri, Ortadoğu Ülkeleri, Asya Ülkeleri, ABD
Başlıca İthalat Yaptığı Ülkeler: AB Ülkeleri, A.B.D., Asya Ülkeleri, Ortadoğu Ülkeleri
Başlıca İhraç Maddeleri: Ham yağ ve petrol ürünleri, pamuk, tekstil, metal ürünleri,
kimyasallar, metalürji ürünleri, tarım ürünleri.
2
Başlıca İthal Maddeleri: makine ve ekipmanları, gıda, kimyasallar, ağaç ürünleri.
III. GENEL EKONOMİK DURUM
75 milyonluk nüfusu ile Ortadoğu Bölgesi’nin en kalabalık ülkesi olan Mısır, geçmişte
tarıma dayalı ekonomisiyle sanayileşme sürecine gitmiştir.
IMF’nin uyguladığı ekonomik programla 1990’lı yılların başında yıllık % 15-20 olan
enflasyon oranı tek haneli oranlara inmiş, dış borç düşmüş, GSYH büyüme oranı
% 4-5 oranında seyretmiştir. Özelleştirme programı ile kamu kesiminin ekonomideki
payı da küçülmüştür. Ancak, özelleştirme programı 1990’lı yıllarda kamu şirketlerinin
borçları, fazla personel çalıştırmaları ve hantal yapıları nedeniyle yavaş ilerlemiştir.
Son üç yılda ise Mısır ekonomisindeki büyüme yavaşlamış, 1999 yılında % 6’dan
2000 yılında % 3,2’ye düşmüştür. Reel büyümenin 2003 yılında % 1,8’e inmesi
beklenmektedir. Bölgedeki istikrar ile birlikte artan turizm gelirleri ve ihracat bağlı
olarak ekonomik büyümenin 2004 yılında %3,3’e çıkacağı tahmin edilmektedir.
Doğalgaz üretimi ve ihracatının önümüzdeki yıllarda ekonomik büyümenin
arkasındaki en önemli faktör olması beklenmektedir. Bugüne kadar devlet
kontrolünde olan Mısır Lirası, Ocak 2003 sonunda dalgalı kur sistemine geçilmesiyle
yabancı dövizler karşısında % 16 oranında değer kaybetmiştir. Bu gelişmeye bağlı
olarak 2003 yılında ihracatın artması ithalatın ise azalması beklenmektedir.
Özel sektörün modernleştirilmesi yönünde yapılan reformlar yavaş bir şekilde
ilerlemektedir. Bürokratik işlemlerin çokluğu, başta ihracat, ithalat ve genelde özel
sektörü olumsuz etkileyen faktörler olmaya devam etmektedir. İhracatta bürokratik
işlemleri azaltan bir ihracat Teşvik Yasası meclis tarafından onaylanmıştır.
Ülkenin en önemli döviz girdileri, yurtdışında yaşayan Mısırlıların ülkelerine yaptıkları
döviz transferleri, petrol ihracatı, Süveyş Kanalı geçiş ücretleri, turizm ve yurtdışından
gelen yardımlardır.
ABD ve Mısır arasında imzalanan bir anlaşmaya göre Mısır’a yapılan ekonomik
yardımların her yıl % 5 oranında azaltılarak 2010 yılında 400 Milyon Dolara düşmesi
öngörülmektedir. Bu şekilde azalan sözkonusu yardımların ABD ile ticaretin
geliştirilmesi ve bu çerçevede, Mısır’dan ABD’ye daha fazla ihracat yapılması ile telafi
amaçlanmaktadır. Askeri yardımın ise etkilenmemesi beklenmektedir.
3
GSYİH’NIN DAĞILIMI
Ekonomik Beklentiler (%):
IV. DIŞ TİCARET
Mısır ihracatının % 25’i AB Ülkelerine, % 14,4’ü ise ABD’ye yapılmaktadır. AB ve
ABD’den sonra Arap Ülkeleri en önemli payı almaktadır. İhracatta petrol ve petrol
ürünleri, pamuk, tekstil/hazır giyim ve metaller ilk sıralarda yer almaktadır. 2002
yılında 6,6 Milyar Dolar olarak gerçekleşen ihracatın 2003 yılında 6,8 Milyar Dolar,
2004 yılında da 7,2 Milyar Dolar civarında gerçekleşmesi tahmin edilmektedir.
İthalatın % 18,6’sı ABD’den yapılırken, % 21,6’sı AB ülkelerinden yapılmaktadır.
Petrol, hammaddeler, yatırım malları ve tüketim ürünleri ülke ithalatında önde gelen
maddelerdir. İthalatın 2002 yılında 14,3 Milyar Dolar seviyesinden 2003 yılında 14
Milyar Dolara düşmesi beklenmektedir.
1991 yılından itibaren, IMF ve Dünya Bankası’nın uyguladığı ekonomik program
çerçevesinde, Mısır, gümrük tarife oranlarını % 10 ila % 40 arasına indirmiştir. Ancak
lüks kategorisine giren ürünlere uygulanan vergiler daha yüksektir. Ortalama gümrük
tarife oranı % 27,5’tir.
Ü
r
ü
n
G
ü
m
r
4
ü
k
t
a
r
i
f
e
O
r
a
n
ı
(
%
)
T
a
h
ı
l
Ü
r
ü
n
l
e
r
i
1
5
P
i
r
i
n
ç
2
0
5
İ
ş
l
e
n
m
i
ş
g
ı
d
a
,
m
e
y
v
e
,
f
ı
n
d
ı
k
,
s
e
b
z
e
3
0
5
0
B
i
r
a
1
2
6
0
0
T
e
k
s
t
i
l
5
4
S
i
g
a
r
a
8
5
M
a
k
i
n
e
5
1
0
B
i
l
g
i
s
a
y
a
r
7
ve
ekipma
nları 5
5
Mısır, 12 yıllık bir geçiş sürecinde, ham maddelerden başlayarak AB sanayi ürünleri
ihracatı üzerindeki gümrükleri kaldıracaktır. Ardından gelen süreçte tam rekabetin 19
yıl içinde ülkede yerleşmesi hedeflenmektedir.
V. TÜRKİYE-MISIR TİCARİ VE EKONOMİK İLİŞKİLERİ
Türkiye-Mısır Dış Ticareti (bin dolar)
Yıllar İHRACAT(x)
İTHALAT (m)
X/M
DENGE HACİM
1998
473,350
392,952
1.20
80,398 - 866,302
1999
467,413
108,977
4.28
358,436 - 576,390
2000
375,707
140,720
2.66
234,987 - 516,427
2001
421.012
91.720
4,6
329.292 - 512.732
2002
299.187
117.896
2,47
214.349 - 428.417
2002 yılında Mısır’a ihracatımız bir önceki yıla göre % 29 oranında azalarak 421
Milyon Dolardan 299 Milyon Dolara düşerken, ithalatımız aynı dönemde %28,5
oranında artarak 92 Milyon Dolar düzeyinden 107 Milyon Dolara çıkmıştır. 2002 yılı
itibariyle Mısır’ın toplam ihracatımız içindeki payı % 0,9, toplam ithalatımız içindeki
payı ise % 0,2’dir.
500000
450000
400000
350000
300000
250000
200000
150000
100000
50000
0
İhracat
İthalat
1999
2000
2001
2002
2002 yılında bir önceki yıla oranla Mısır’a ihracattaki azalmanın en önemli nedeni
8
özellikle otomotiv ve yan sanayi ürünleri ile hububat ihracatımızın azalmasıdır. 2002
yılında 2001 yılına oranla ithalatımızdaki yükselme ise mineral yakıtlar ve pamuk
ithalatındaki artıştan kaynaklanmaktadır.
Mısır’a İhracatımızda Başlıca Maddeler:
Madde Adı
Kara ulaşım araçları
Tekstil elyafı ve mamulleri
Sebzeler, meyveler ve mamulleri
Hububat ve mamulleri
Demir çelik
Giyim eşyası ve aksesuarları
Metallerden nihai ürünler
Metal dışı mineral mamuller
Uçucu yağlar, yüzey aktif maddeler,
boyalar
Plastik ve mamulleri
Elektrikli makine ve cihazlar
Değişik sanayi kollarında kullanılan
makine ve cihazlar
Diğer ulaşım araçları
Belirli sanayi kollarında kullanılan
makine ve cihazlar
Kauçuk ve mamulleri
2000
60.021.867
44.776.445
36.657.313
14.091.888
9.401.163
42.299.768
23.336.814
24.587.674
13.553.193
2001
57.883.897
41.735.330
41.211.236
39.898.308
30.785.764
29.842.514
24.444.582
23.790.749
12.481.230
13.653.976
8.009.809
7.583.952
9.916.021
8.506.118
8.387.427
86.421
4.736.494
8.157.405
7.482.623
5.707.003
7.266.979
Mısır’dan İthalatımızda Başlıca Maddeler
Madde Adı
Hububat ve mamulleri
Tekstil lifleri
Tekstil elyafı ve mamulleri
Havagazı, petrol gazları, doğal gaz
Taşkömürü, linyit ve bunlardan
üretilen kok, ham yağlar
Anorganik kimyasallar, radyoaktif,
nadir elementlerin bileşikleri
Değişik sanayi kollarında kullanılan
makine ve cihazlar
Gübreler
Mineral
maddeler,
gübre
hammaddeleri
Plastik ve mamulleri
Mesleki cihazlar, kontrol alet ve
cihazları
Vitaminler, hormonlar, ilaçlar, tıbbi
eşya
Metal cevherleri, döküntü hurdaları
2000
20.063.062
25.528.596
10.532.241
5.335.167
11.321.534
2001
19.983.037
15.455.532
11.815.269
10.294.206
6.943.199
6.660.643
4.079.951
3.960.228
3.948.508
1.388.097
5.189.826
3.756.278
3.391.261
6.472
1.297.846
2.108.273
1.431.746
2.333.540
1.314.687
3.473.574
1.032.643
9
Metallerden nihai ürünler
Çeşitli mamul eşya
268.393
412.448
930.317
882.397
Kaynak: DTM
ANLAŞMA VE PROTOKOLLER
Anlaşmanın Adı
İmza Tarihi
Denizcilik Anlaşması
14.02.1988
Türk-Mısır Ortak Komisyonu Kurulmasına
14.12.1988
Dair Anlaşma
Hava Taşımacılığı Anlaşması
12.01.1993
Kara Ulaştırması Anlaşması
07.11.1994
Çifte
Vergilendirmenin
Önlenmesi
26.12.1993
Anlaşması
Ekonomik ve teknik işbirliği anlaşması
18.07.1994
Ortak Yüksek Komisyon Kurulmasına İlişkin
18.07.1994
Anlaşma
Ticaret Anlaşması
04.10.1996
Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması
04.10.1996
Anlaşması
Mahkeme Kararlarının Tanınması ve Tenfizi
04.10.1996
Hakkında Sözleşme
KEK VI. Dönem Protokolü
04.10.1996
V. Dönem Turizm Karma Komisyonu
25.08.1997
Toplantısı Protokolü
Kaynak: DTM
Serbest Ticaret Anlaşması
Türkiye ile Mısır arasında karşılıklılık temeline dayanan bir Serbest Ticaret Alanı
Anlaşması imzalanmasına yönelik müzakereler başlamıştır.
İkili Ticaretin Finansmanı
Arab International Bank, National Bank of Egypt, Banque Mısr, Bank of Alexandria,
Export Development Bank of Egypt’e iki ülke arasındaki ihracatın finansmanı için
Vakıflar Bankası tarafından 25’er Milyon Dolar tutarında kredi limiti tahsis edilmiştir.
Vakıflar Bankası ile bu Mısır Bankalarının müşterileri arasında yapılacak işlemlerde
üçüncü ülke bankaları devre dışı bırakılmıştır.
Eximbank ve Mısır arasında bugüne kadar alıcı kredisi niteliğinde herhangi bir kredi
ilişkisi bulunmamaktadır. Sözkonusu ülkeye yapılan ihracatlarda Eximbank’ın aracılık
etmekte olduğu İslam Kalkınma Bankası bünyesindeki finansman programlarından
Orta Vadeli Ticaretin Finansmanı Fonu kapsamında sigorta desteği de
sağlanabilmektedir. Ayrıca, Mısır’a yapılan ihracatlarda Eximbank tarafından kısa ve
uzun vadeli ihracat kredi sigortası programı kapsamında sigorta desteği de
sağlanmaktadır.
Petrol İthalatı
TÜPRAŞ ile Mısır Milli Petrol Şirketi (EGPC) arasında 1998 yılında 200 bin ton Ras
10
Gharib ham petrol alımını öngören anlaşma 18 Ocak 1998 tarihinde imzalanmıştır.
Son dört yıldır Mısır Milli Petrol Şirketi’nden ham petrol taleplerimiz olmasına rağmen,
bu talebimiz karşılanmamaktadır. TÜPRAŞ yetkilileri yılda ortalama bir milyon ton cins
petrol talep edildiğini ancak Mısır’ın Çin ve Uzakdoğu’nun daha yüksek rakamlar
vermesi nedeniyle sözkonusu ülkelerle ticaret yapmayı tercih ettiğini belirtmiştir.
Doğalgaz İthalatı
Doğal gaz arz kaynaklarının çeşitlendirilmesi ve doğal gaz arz açığının bir kısmının
Mısır’dan sağlanacak gaz ile karşılanması amacıyla geliştirilen Doğalgaz Boru Hattı ile
Gaz Temini Projesi ile ilgili çalışmalar sürdürülmektedir.
02 Şubat 2000 tarihinde Ankara’da iki ülkenin ilgili Bakanları arasında imzalanan
petrol ve gaz işbirliğine ilişkin bir Protokol’de, taraflar Mısır’dan Türkiye’ye Akdeniz
geçişli bir hatla, yılda 4 Milyar m3 doğal gaz ihracı konusunda niyet beyanında
bulunmuşlardır.
02 Mayıs 2001 tarihinde yürürlüğe giren Doğalgaz Piyasası Kanunu’na göre, Enerji
Piyasası Düzenleme Kurulu tarafından yapılacak arz-talep dengesi çalışmaları
sonucunda bir arz açığı saptanması durumunda bu proje ile ilgili anlaşma
sonuçlandırılacaktır.
Standartlar Alanında İşbirliği
Türk Standartlar Enstitüsü (TSE) ile Mısır Standartlar Teşkilatı (EOS) arasında 1986
yılında Ankara’da imzalanan anlaşma ile iki ülke arasında ticareti engelleyici nitelikte
olabilecek standartların yeniden gözden geçirilmesi, ortak standartların hazırlanması,
belgelerin ve işaretlerin karşılıklı tanınması, standardizasyon ile ilgili konularda uluslar
arası alanda işbirliği yapılması hususlarında mutabakata varılmıştır.
Yabancı Sermaye:
2002 yılı sonu itibariyle ülkemizde Mısır sermayeli 28 firma bulunmaktadır. Türkiye’de
faaliyet gösteren Mısırlı firmaların toplam yabancı sermaye içindeki payı yüzde %
0,13 düzeyinde gerçekleşirken, toplam sermayeleri 5,2 trilyon TL olmuştur.
Türk firmalarının Mısır’da gerçekleştirmiş oldukları yabancı sermaye yatırımları ve
inşaat çalışmaları ise oldukça ilerleme kaydetmiş durumdadır.
VII. PAZAR İLE İLGİLİ BİLGİLER
Ulaştırma:
9400 km demiryolu ağına sahip olup, bölgedeki en eski demiryolu ağıdır. Mısır Ulusal
Demiryolu Şirketi, hükümetten her yıl 347 Milyon $ teşvik almasına rağmen,
finansman ihtiyacını karşılayamamaktadır.
Kahire, 4,5 km’lik metro hattına sahiptir. 1980’lerdeki modernizasyon çalışmaları
sonucunda 44.000 km’lik asfalt ve taşla düzeltilmiş yola sahiptir. Ancak bunların çoğu
iyi koşullara sahip değildir.
11
Hava taşımacılığı devlet hava yolu olan Mısır Havayolları tarafından sağlanmaktadır.
Bu havayolunun Mısır’ı içeren Uluslararası hava trafiği içindeki payı % 25’i
bulmaktadır.
Mısır Hava Yollarının 12 alt kuruluşa bölünerek, bir holding şeklinde yapılanması
çalışmaları, hükümet tarafından ilan edilmiştir. Sözkonusu havayolu 1.6 milyar $’lık
modernizasyon öngörmektedir. 2000 yılında iç piyasadaki taşımacılık tekeli
kaldırılmıştır. Mısır hava alanlarının modernizasyon çalışmaları ise yap-işlet-devret
modeli ile devam etmektedir.
Mısır Arap Cumhuriyeti’nin seyrisefere müsait 3.100 km’lik su yolu mevcuttur. İç
taşımacılığın %4’ü su yolu ile yapılmaktadır. MAC limanlarının toplam kargo yükleme,
boşaltma kapasitesi yıllık 51 milyon ton olup, uluslararası taşımacılığın %85-90’ı bu
yolla sağlanmaktadır. İskenderiye 22 milyon ton’luk kapasitesi ile en önemli limandır.
Süveyş Kanalı en önemli döviz kaynağıdır. 2000 yılında 14.141 gemi geçişi ile dünya
deniz taşımacılığı içerisinde %7’lik paya sahiptir. 2000 yılındaki geliri 1.94 milyar
$’dır. Süveyş Kanalının gelirlerinin %25’ini petrol taşımacılığı oluştururken, kalanını
ise kuru yük taşımacılığı oluşturmaktadır. 441 milyon $’lık kanal derinleştirme
projesinin 2010 yılına kadar bitirilmesi planlanmaktadır. Ayrıca, 2006 yılına kadar
geçiş süresini 14 saatten 11 saate azaltacak yeni kanal projesi içinde 1.5 milyar $’lık
bir proje sürdürülmektedir.
Süveyş Kanalına alternatif olarak Kızıl Deniz ile Akdeniz arasında petrol
taşımacılığına imkan sağlayan SUMED boru hattı 1977 yılında açılmıştır. Sözkonusu
boru hattı, Mısır, Abudabi, Suudi Arabistan, Kuveyt ve Katar’ın mülkiyetindedir.
Anılan boru hattı 500.000 dwt ton’a kadar olan tankerlerin yüklenilmesinde
kullanılmaktadır. İşletme kapasitesi 2.3 milyon varil/gün’dür.
Telekomünikasyon
Mısır Arap Cumhuriyeti telekomünikasyon hizmetleri ve altyapısının modernizasyon
ve liberalizasyonu ulusal bir öncelik haline gelmiştir. 1.1 milyar $ tutarında üç yıllık bir
master plan yürütülmektedir. Mısır telefon sistemi son yıllarda geniş ölçekli
modernizasyona konu olmuştur. Mısır Telekom, hat kapasitesini 1981’den 2001 yılına
kadar 510.000’den 6.3 milyon hatta çıkarmıştır. Yılda 1 milyon hat eklenmesi yoluyla
2002 yılında telefon bekleme listesini ortadan kaldırmak amaçlanmıştır. Yap- işletdevret modeli altında 5 milyon hatlık mobil hattın beş yıl içerisinde tamamlanması
beklenmektedir.
Telekom Mısır’ın tekel durumu 1988 yılında kaldırılmıştır.
Mısır’da internet hizmetleri hızla büyüyen hizmetlerden birtanesi olup, 62 Mısır
internet sağlayıcısı bulunmaktadır. 2 milyon civarında bilgisayar bulunduğu tahmin
edilmektedir. Hükümet internet kullanıcı sayısını 1 yıl içerisinde 1 milyona çıkarmayı
planlamaktadır.
İş Alma Yöntemleri
12
A- Kamu İhale Yöntemi; Kamunun açtığı ihaleler ülkede, yarı ulusal basında
yayınlanmaktadır. Firmalar ön seçimden geçirilerek davet edilmekte veya firmaların
ihaleye başvuruda bulunmaları istenmektedir. Kamu ihalelerine yabancı firma adına
Mısırlı aracı firmaların başvuruda bulunması mümkündür. İhale alınmasında
avansların hakedişlerle birlikte alınacağının önerilmesi tercih sebebidir.
B- Özel Sektör İhale Yöntemi; Kamuda olduğu gibi özel sektörün de yaptıracağı bir iş
için ihale açma yetkisi vardır. Özel sektör ihalelerinin alınmasında Müşavir firmanın
tercihleri önem arz etmektedir. Özel sektör, müşavir firma aracılığı ile iş vermekte ve
işini takip etmektedir. Burada ihaleye talip yerli veya yabancı firmaların mal sahibi ile
ve/veya aracı müşavir firma ile olan diyaloğu önem arz etmektedir
Mısır İhale Hukuku ve Bazı Ayrıntılar
İhaleler 08 Mayıs 1998 yılında Resmi Gazetede yayınlanan 89 sayılı kanuna göre
düzenlenmektedir. Anılan kanunda yer alan bazı ayrıntılar aşağıda yer almaktadır.
- Bedeli 200 Bin Mısır Lirasını geçmeyen ihaleler mahalli olarak düzenlenir.
- Mısırlı firmaların teklifi yabancı firmaların teklifinden %15 fazlasını geçemezse
en düşük teklif kabul edilir.
-İhalenin takdiri, değerinin %2’sini geçmeyecek oranda geçici teminat alınır ve
teminatsız teklifler kabul edilmez.
- Teklifi kabul edilen firmanın ilk yirmi firma içinde geçici teminatını %5’e çıkaran
tercih edilir.
- Müteahhit firma işlerini süresinde bitiremezse kontrat bedelinin %10’unu
geçmeyecek oranda tazminat öder.
- Teminat mektubu alındıktan sonra avans ödemesi yapılabilir.
- İşi alan müteahhidin hileli usullerle iş aldığı veya iflası görülürse kontrat geçersiz
sayılır.
Dağıtım ve Satış Kanalları
Mısır’da kayıtlı olan yabancı firmaların doğrudan satış yapması mümkün
bulunmaktadır. Çoğu yabancı firma, üretim ve montaj faaliyetlerinin yanısıra
doğrudan satışa da ağırlık vermektedir. Bir kısım yabancı firmalar ise serbest
bölgeleri veya antrepoları, mallarını depolamak için kullanmakta ve buralardan kendi
elemanları ile satışa ağırlık vermektedir. Diğer firmalar ise Mısırlı firmaların toptan ve
perakende satış ağlarını kullanmaktadır. Kendileri bu yolu seçen firmalar, pazarlama
ve personel eğitimi konusunda firma elemanlarına gerekli desteği sağlamaktadır.
Distrübitörler ve acentalar konusunda seçenek fazladır. Modern yönetim metodları
ile çalışan firma sayısı ise sınırlıdır. Genel olarak, geleneksel genel tüccar tipi
şirketler mevcuttur. Bunların bir bölümü her şeyin ticareti ile uğraşır.
13
Mısır Gümrükleri ve Kamu İşletmeleri Bakanlığı kayıtlarına göre, 2000 yılında 5.200
kayıtlı ithalatçı, 8.200 ihracatçı ve 3.400 ticari acenta mevcuttur. Çoğu tüketici malları
perakende satışı ile uğraşanlar, kendi ihtiyaçlarını doğrudan ithalat yoluyla
karşılamaktadırlar. Hükümet ihalelerine sadece kayıtlı ticari acentalar katılabilir. Mısır
yasaları, ticari acentaların Mısır tabiyetinde olmasını gerektirmekte, ve en az beş yıl
Mısırda ikamet etmek şartını getirmektedir. Dağıtıcı tipi yabancı firmalar ise aşağıdaki
tip firmalar kurarak faaliyet gösterebilirler.
1- Genel Ortaklık şirketleri veya sınırlı ortaklık şirketleri; Bu tip şirketlerde,
sermayenin en az %51’i Mısırlı ortağa ait olmalı ve üst yöneticinin, veya firmanın en
üst yöneticisinin Mısırlı olması gerekmektedir.
2- Limited Şirketi: Firma yöneticilerinden en az birinin Mısırlı olması şartıyla, mülkiyet
üzerinde belirli bir yüzde aranmamaktadır. En az iki ortak olmalı ve şirket sermayesi
de 15.100 $’dan az olmamalıdır.
3- Anonim Şirket: Bu firmalarda en az üç ortak olmalı ve yönetim kurulunda çoğunluk
Mısır’lı ortaklardan oluşmalı ve şirket sermayesi de yaklaşık 250.000 Mısır
Pound’undan (45.000 $) az olmamalıdır.
Acentalar, coğrafi olarak dağılım göstermektedir. Ayrıca, acentalar kamu ve özel
müşteriler için farklılık gösterebilmektedir. Başka bir ifade ile, bir kısmı kamu
ihalelerinde uzmanlaşırken, diğerleri özel sektör konusunda uzmanlaşmıştır.
Francasing, özellikle Fast-Food sektöründe olmak üzere giderek popüler olmaktadır.
Katolog ve televizyon satışları yoluyla doğrudan pazarlama başlangıç aşamasındadır.
İnternet yoluyla satışlar ise oldukça sınırlı bulunmaktadır. Geleneksel pazarlama
yöntemleri yaygın durumdadır.
Tüketici Tercihleri
Mısır pazarında fiyatların kaliteden daha belirleyici olduğunu belirtmek gerekir. Bunun
istisnası olarak, özellikle devlet alımlarında yabancı finans çevrelerince desteklenen
alımlar için kalite, verimlilik gibi unsurların dikkate alınması gerekmektedir. Bir diğer
istisna tüketici ürünleri için söz konusudur. Eğer tüketici tarafından ürününün sahip
olduğu kalite hissedilirse alıcının buna yönelmesi olasıdır. Örneğin, Mısır’lı bir müşteri
araba alırken kaliteli bir markayı pahalı da olsa tercih edebilirken, fabrika parçaları
alırken ucuz olanla yetinme eğiliminde olabilmektedir.
Satış ve servis ağının oluşturulması pazarda tüketici tercihlerini etkileyen bir diğer
unsurdur. Çoğu kez yabancı firmaların kendi kadrolarını oluşturup bu kadroyu ülke
dışını da kapsayan eğitim programları ile eğitmeleri zorunluluk olmaktadır. Aynı şey,
hükümet kurumlarına satış yapmak isteyen yabancı firmalar için de geçerlidir.
Vergi Sistemi:
Ülke hazinesinin sahip olduğu en temel gelir kaynakları arasında gelir vergisi
ödemeleri en ön sırayı almaktadır. Satış vergisi, damga resmi, ihracat, turizm ve
Suveyş Kanalı geçiş ücretleri gibi gelirler diğer önemli vergi gelir kaynakları arasında
sayılmalıdır. 1997 yılında yürürlüğe konan yeni vergi paketi ile yeni bir gelir vergisi
uygulaması başlatılmıştır. 1998 başından itibaren maksimum %48 olan gelir vergisi
oranı %40‘a indirilmiştir. Gümrük vergi kanunda yapılan değişiklik ile vergi
oranlarında indirimler yapılmıştır. Altın ithalinde alınan %35’lik gümrük vergisi, %10’a,
demir-çelik ithalinden alınan gümrük vergisi de %5’ten %3 ‘e düşürülmüştür.
14
İthalat Lisansı:
İthalat lisansı uygulaması yoktur.
Gümrük Uygulamaları:
Dış ticareti engelleyen tarife dışı engeller arasında ülkedeki gümrük uygulamaları da
önemle vurgulanmalıdır. Gümrük mevzuatı karmaşık bir yapı sergilemektedir ve keyfi
uygulamalar görülebilmektedir. Görevlilerin keyfi davrandıkları durumlarda
başvurulabilecek resmi bir yol bulunmamaktadır. Görevliler, kararları hakkında
açıklama yapmak zorunda değildirler. Özellikle herhangi bir ürünün yer alması
gereken tarife kategorisinin belirlenmesi noktasında kişisel görüşler etkili
olabilmektedir.
İhracat Destekleri:
Yasaklanmamış ürünlerin ihracı konusunda herhangi bir izin almaya gerek yoktur.
Belli ürünler dışında kalan ürünler için ihracat vergisi uygulanmaz. Bu arada
hükümetin ihracatı teşvik maksadıyla ihraç ürünleri için zorunlu kalite onayı
istemediği belirtilmelidir. İhraç edilen mallar için kalite denetimi yapılması ancak
isteğe bağlı olarak uygulama bulmaktadır.
Standartlar:
Ülkedeki yerli sanayi kolları, ürünlerinde, Mısır Standartlar ve Kalite Kurumu
tarafından belirlenen ölçütlere uymak zorundadır. Söz konusu kurum, Sanayi
Bakanlığı bünyesinde faaliyet göstermektedir. Ülkede ISO 9000 ölçütlerine uyma
noktasında büyük bir ilginin varlığı görülmekle birlikte bu konuda zorlayıcı bir hüküm
bulunmamaktadır. Mısır’a girmeden önce standartlar konusunda denetlenmesi
gereken ürünler 1500 dolayındadır. İthal edilen ürünlere uygulanan kalite ölçütleri
ülkede üretilen ürünlere göre daha yüksektir. Fabrikalar tarafından ithal edilen sanayi
girdisi durumundaki ürünler kalite kontrolünden muaftır. Aynı ürün satış amaçlı ithal
edilirse kalite denetimi yapılmaktadır. Kişisel kullanım amacıyla getirilen ithal malları
da denetimden muaftır.
Gıda ürünleri ithali sırasında uygulanan standartlar özel önem taşımaktadır. Ülkeye
sokulan gıda ürünlerinin henüz raf ömürlerinin yarısından daha azını tüketmiş
olmaları istenmektedir. Aksi takdirde ürünün ithali önlenebilmektedir. Raf ömrü
hesaplanırken üretim tarihi ile Mısır’a giriş işlemlerinin tamamlandığı tarih arasında
kalan zaman dikkate alınmaktadır. Mısır standartları olmadığı zaman tanınmış
uluslararası standartlar kabul edilmektedir. Hiçbir standart uygulanamıyor ise ürünün
belgesinde yazılı özellikler esas alınmaktadır.
İklim:
Mısır, Kuzey Afrika çöl ikliminde yer almaktadır. Dolayısıyla iklimin belirleyici öğeleri;
yıl boyunca görülen güneşli hava, gece-gündüz ve mevsimler arası sıcaklık farkları,
ayrıca düşük yağış miktarıdır.
15
VII. ODAMIZ İLE MISIR ARASINDAKİ İLİŞKİLER
MISIR ARAP CUMHURİYETİ İSTANBUL
BAKANI ELÇİSİNİN ODAMIZI ZİYARETİ
BAŞKONSOLOSLUĞU
TİCARET
Mısır Arap Cumhuriyeti İstanbul Başkonsolosluğu Ticaret Bakanı Elçisi Sayın Ahmed
ELGWILY, 25.08.1999 tarihinde saat 10:30’da Odamızı ziyaret etmiştir. Sayın Bakan
Elçisini, Genel Sekreterimiz Prof. Dr. M. Cengiz PINAR karşılamıştır.
Toplantıda, iki ülke arasındaki ticari ve ekonomik ilişkilerden bahsedilmiş, Sn. ElGwily iki ülke arasında müzakereleri süren Serbest Ticaret Anlaşması’nın
imzalanması halinde, Türkiye-Mısır dış ticaret hacminin önemli bir ivme kazanacağını
belirtmiştir. İzmir’in Türkiye’nin önemli bir şehri olduğunu ve çok iyi iş olanaklarını
barındırdığını da kaydeden Sn. El-Gwily, ticarete konu olabilecek malların bir
listesinin hazırladıklarını ifade etmiştir.
Pek çok Afrika ülkesi ile aralarında gümrük vergisinin kaldırıldığını da sözlerine
ekleyen Sn. El-Gwily, Türkiye ile ülkesi arasında “joint venture” olanaklarının
araştırılması gerektiğini vurgulamış, Mısır’ın Güney Afrika, Cezayir, Malezya, Ürdün,
Kuveyt, Birleşik Arap Emirlikleri gibi ülkeler ile Serbest Ticaret Anlaşması
imzaladığını ifade etmiştir.
Sn. Pınar, Joint Venture konusunda Sn. El-Gwily’nin sözlerini desteklemiş, Serbest
Ticaret Anlaşması’nın imzalanmasının ardından ikinci adımın joint venture
olanaklarının değerlendirilmesi olabileceğini ifade etmiştir. Toplantıda, iki ülkenin de
risk faktörünün sıfır olduğunu, özellikle elektronik, otomobil yedek parçası gibi
malların, iki ülke arasında ticarete konu olabileceğini belirten Sn. El-Gwily, tekstil ve
hazır giyimde Türkiye’nin Mısır’dan çok daha iyi olduğunu, bu mal grubunun
Türkiye’den ithalata konu edilebileceğini ifade etmiştir.
Toplantıda, firma taleplerinin teatisine ve bu konuda işbirliği yapılmasına karar
verilmiş, Sn. Pınar Mısırlı firmaların taleplerini Dış Ticaret Bülteni’nde
yayınlayabileceğimizi belirtmiştir. Sn. El-Gwily söz konusu bültenlerden kendilerine
10 adet gönderildiği takdirde bunları Mısır’daki Ticaret Odalarına gönderebileceklerini
ifade etmiştir.
Sn. El-Gwily, Türkiye’nin Mısır’a ihraç ettiği mal çeşidinin, Mısır’ın Türkiye’ye ihraç
ettiği mal çeşidinden çok daha fazla olduğunu belirtmiş, Kahire ve İskenderiye Ticaret
Odaları ile ilişkilerimizi geliştirmemiz gerektiğini vurgulamıştır. Söz konusu Odalardan
biri ile Ticaret Anlaşmasının imzalanabileceği de toplantı esnasında ifade edilmiştir.
Sn. El-Gwily İzmir Borsası’nın İskenderiye Ticaret Odası ile anlaşma imzalamak
istediğini belirtmiş, Odamızın da Kahire Ticaret Odası ile bir ticaret anlaşması
imzalamasının iki bölge arasındaki ticareti arttıracağını ifade etmiş, bu konunun
organizasyonunda kendisinin yardımcı olabileceğini vurgulamıştır.
16
Doğu Akdeniz Turizm ve Ticaret Projesi Çalışma Komisyonu Toplantısı
(25-26 Nisan 2002):
Doğu Akdeniz Bölgesinde bulunan başlıca limanlar ile İzmir Limanı arasında feribot
ve kurvaziyer gemi seferleri düzenleyerek karşılıklı turizmi, ticareti ve özellikle alış
veriş turizmini geliştirmek amacıyla, Suriye, Mısır, Lübnan, Tunus, ve Yunanistan’dan
katılan temsilciler ile 25 Nisan 2002 tarihinde Efes Convention Center’da bir Çalışma
Komisyonu Toplantısı yapılmıştır.
Toplantıya, Mısır’dan:
Mısır Ankara Büyükelçisi Fatsa El SHAZLY
Mısır Deniz Ticaret Odası Başkanı Mahmut Hatem Abdel Halim El KADI
El-Salam Maritime Gemi Acentesi Başkan Vekili Mamdouh Ismail
El- Salam Maritime Gemi Seyahati Müdürü Andrea ADOUNI
Al Rawda Travel Agency Genel Müdürü Amr Muhammed ELEAWA
Port-Said Fahri Konsolosu Adel Abdou El LAMEI
Uluslararası Mısır Ticaret Birimi Dış Ticaret Bakanlığı Ticaret Müdürü Miss Olfat
Vector ANTON
Al-Salam Maritime Co Admiral Maher REDA
Mısır Dış Ticaret Bakanlığı Yetkilisi Ali Mohamed BASHA
Mısır İstanbul Konsolosluğu Ticaret Müşaviri Ahmed El- QWILY
katılmıştır.
Toplantı sonunda 22 maddelik sonuç bildirgesi imzalanmıştır. Bu sonuç bildirgesinde
alınan kararlar doğrultusunda çalışmalar yapılmaktadır.
İskenderiye Başkonsolosu’nun Ziyareti
Mısır İskenderiye Başkonsolosu Sayın Basat Öztürk, 27 Aralık 2003 Cumartesi günü
saat 12:15’de Odamız Yönetim Kurulu Başkanı Ekrem Demirtaş’ı Ekonomi
Üniversitesi’ndeki makamında ziyaret etmiştir.
Sözkonusu ziyarette Dış Ekonomik İlişkiler Müdürü Merve Çelebi ve personeli
Nesli ÖZTÜRK hazır bulunmuştur.
Sayın Başkonsolos, İskenderiye ile İzmir arasında kardeşlik anlaşmasının
imzalanması amacıyla İzmir’e geldiğini ve konuyla ilgili olarak İzmir Büyükşehir
Belediye Başkanı Sayın Ahmet Piriştina ile görüştüğünü dile getirmiştir.
Sayın Piriştina, İzmir’in 38 şehirle kardeşlik anlaşması olduğunu ve İskenderiye ile de
ilişkilerimizin güçlenmesi amacıyla anlaşma imzalanması konusunda işbirliğine hazır
olduklarını ifade etmiştir.
Sayın Demirtaş, Oda olarak konuyla ilgili desteği vereceğimizi belirtmiştir. 2004
yılında Mısır İskenderiye’yi kapsayan İş ve İnceleme Gezisi düzenleyeceğimizi de
söylemiştir.
17
Odamız Doğu Akdeniz Turizm ve Ticaret Projesi kapsamında yer alan İskenderiye
Limanı ve İzmir Limanı arasında feribot seferlerinin düzenlenmesi amacıyla
İskenderiye’de ilgili kişi ve kuruluşlarla görüşmek istediğini belirtmiştir.
Sayın Başkonsolos, Odamız Mısır İş ve İnceleme Gezisi için uygun tarihin tarafımıza
bildireceğini ve projenin hayata geçirilmesi konusunda yardımcı olacağını söylemiştir.
Ziyaret, karşılıklı iyi niyet ve temennilerle son bulmuştur.
MISIR İŞ VE İNCELEME GEZİSİ
Ülkemiz ve Mısır Arap Cumhuriyeti arasındaki ticari, ekonomik ve kültürel ilişkilerin
geliştirilmesi amacıyla, Odamız, Yönetim Kurulu üyeleri, Meclis üyelerinden oluşan
49 kişilik işadamları heyeti 13-17 Mayıs 2006 tarihleri arasında, (Kahire, İskenderiye)
Mısır Arap Cumhuriyeti’ne bir ziyaret gerçekleştirmiştir.
Geziye, Odamız Meclis Başkanı Necip Kalkan, Yönetim Kurulu Başkanı ve Heyet
Başkanı Ekrem Demirtaş, Yönetim Kurulu Başkan Vekilleri, Jak Eskinazi ve Akın
Kazançoğlu, Yönetim Kurulu Üyeleri Murat Dağaltı, Bülent Kırılmaz Mehmet Pamuk,
Meclis Üyeleri Abdullah Lastikçi Abdurrahman Aydoğan Ahmet Bilge Göksan Ahmet
Tunaboylu Ali Haydar Erdem Ali Şemsioğlu Bilal Çakıroğlu Bilal Doğan Bülent
Sarıoğlu Coşkun Beşok Davut Yanık Devane Koç Edip Çavuşoğlu Ejder
Karayılanoğlu H. Çetin Güvercin, Hüseyin Payzın, Hüsnü İbişağaoğlu, Koçali Al,
Levent Aşcıoğlu, Metin Akçay, Mustafa Karataş, Muzaffer Arıkan, Nedim Örün,
Nevzat Artkıy, Osman Oral, Osman Şahin, Ömer Bülent Civan, Önder Esen, Rasim
Saraçoğulları, Salih Özçiftçi, Tibet Foçalı, Vahdet Sarıkaya, Veysel Murat, Yılmaz
Eroğlu, Zeki Karakuzulu, Odamız misafirleri T.C. Sanayi ve Ticaret İzmir İl Müdürü
Ferruh Güneş, Ege Giyim Sanayicileri Derneği Genel Sekreteri Ayfer Akgönenç,
Genel Sekreter Adnan Yıldırım, Dış Ekonomik İlişkiler Müdürü Dilara Sürgü Ersözlü,
ve Oda Görevlileri Nesli Öztürk ve Aykut Terzioğlu katılmıştır.
İskenderiye- İzmir arasında feribot seferleri düzenlemek amacını da taşıyan
sözkonusu gezide iki ülke ticaretini geliştirebilecek olan fırsatlar incelenmiş ve işbirliği
olanakları araştırılmıştır.
Bu amaçlarla, T.C. Kahire Büyükelçiliği, Kahire Odalar Birliği Federasyonu,
İskenderiye Başkonsolosluğu, İskenderiye Ticaret Odası ve İskenderiye Serbest
Bölgesi ziyaret edilmiştir.
18