SAĞLIK MESLEKLERİNİN TANITIM PANELİ WİLHELM CONRAD RÖNTGEN • • • 1845-1923 Alman asıllı, Nobel Fizik Ödülü sahibi fizikçi. (1901) Röntgen ışınlarını bulması ile tanınır. (1895) RÖNTGEN/X IŞINLARI NEDİR? • • • "Crookes tüpü" Katottan kopan elektronlar anoda ulaşamadan cama çarparak, floresan adı verilen ışık parlamaları meydana getirmekteydi. 8 Kasım 1895 günü deneyi biraz değiştirip tüpü siyah bir karton ile kapladı ve ışık geçirgenliğini anlayabilmek için odayı karartıp deneyi tekrarladı. RÖNTGEN/X IŞINLARI NEDİR? • • • Deney tüpünden 2 metre uzaklıkta baryum kaplı bir kağıtta bir parlama fark etti. Bunu mat yüzeyden geçebilen yeni bir ışın olarak tanımladı ve bilinmeyeni simgeleyen X harfini kullanarak "X ışını" ismini verdi. Daha sonraları bu ışınlar, "Röntgen ışınları" olarak anılmaya başlanmıştır. RADYOLOJİ NEDİR? • X ışınları ve diğer görüntüleme yöntemlerinin tıpta tanı ve tedavi amacıyla kullanılmasıdır. – "Diagnostik Radyoloji" – "Radyoterapi" RADYOLOJİ NEDİR? • • • • • • • • • Tanı ve tedavi amacıyla kullanılan yöntemlerden bazıları; Ultrason, Bilgisayarlı Tomografi (CT), Manyetik Rezonans Görüntüleme (MR), Nükleer Tıp Yöntemleri, Pozitron Emisyon Tomografi (PET), Mamografi, Floroskopi X ışını kullanan diğer yöntemler (DEXA, Dental, vb) DİJİTAL RÖNTGEN • • • Dijital röntgende ise hastayı geçen X-ışınları röntgen filmi üzerine değil, dijitalize edilebilecek bir düzenek üzerine düşürülür. Bu düzenek, X-ışınlarının miktarını ölçen bir dedektör sistemi olabileceği gibi, laser ışını ile taranabilecek bir fosfor plağı da olabilir. Dijitalizasyon yöntemi ne olursa olsun sonuçta yapılan iş hastayı geçen Xışınlarının sayısal olarak ölçülmesi ve görüntünün bu ölçümlerden oluşturulmasıdır. DİJİTAL RÖNTGEN (2) ULTRASONOGRAFİ • • • • Ultrason, insan kulağının işitemeyeceği kadar yüksek frekanslı ses dalgalarını kullanarak iç organları görüntüleyen bir tanı yöntemidir. Daha çok karın organları gibi ses dalgalarının kolayca geçebileceği konumdaki organların tetkikinde etkili bir inceleme yöntemi olarak kullanılır. Bu inceleme yönteminde X ışını yoktur. Doppler Ultrasonografi: Damarları görüntülemede kullanılır BİLGİSAYARLI TOMOGRAFİ • • • • Kesitsel görüntüleme yöntemidir. İki boyutlu X ışını görüntüleri alınarak o nesnenin iç yapısının üç boyutlu görüntüsü elde edilmesi. Tercih edilmesindeki en önemli nedenlerden biri, daha yüksek kontrast elde edilmesi, bir diğeri ise kesitler şeklinde görüntü alındığı için daha detaylı inceleme yapılabilmesidir. Hasta daha yoğun radyasyona maruz kalır Manyetik Rezonans Görüntüleme (MR) • Belirli bir manyetik alan vektörünün hakim olduğu durumda, bu manyetik alan içerisindeki canlı vücut bölümlerinden RF dalgaları ile gönderilen enerjinin yansımalarının görüntü haline dönüştürülmesidir. NÜKLEER TIP - PET • • Verilen ışın etkin (radyoaktif) maddelerin yaydıkları ışınların özel yöntemler veya aygıtlarla dışarıdan sayımı (parıltı sayımı) ya da görüntü olarak izlenmesi ya da tanımlanması ile tanı konulmasını sağlayan tıp dalıdır. Sintigrafi; eser düzeyde ışın etkin (radyoaktif) bir maddenin genellikle damardan verilmesinden sonra "Gamma kamera" denen görüntüleme aygıtıyla işlevbilimsel bir durumun (organdaki kanlanma vb. değişim) görüntülenmesi tekniği olup, kemik, kalp, beyin, ve dinamik böbrek sintigrafisi gibi türleri bulunmaktadır. MAMOGRAFİ • • Memenin filmini çeken özel bir cihaz. Meme kanserinin teşhisindeki en etkin görüntüleme yöntemlerinden biridir. FLOROSKOPİ • • Floroskopi floroskop adı verilen cihaz yardımı ile hastanın gerçek zamanlı görüntülerinin alınması için kullanılan tıbbi görüntüleme tekniğidir. Modern floroskoplarda ekran, görüntüleri bir monitörde izlemeyi ya da kayıt etmeye izin veren bir röntgen ışın yoğunlaştırıcısı ve bir CCD video kameraya bağlanır. DSA • • Anjiyo, anjiyografi ya da arteriografi özellikle atardamar, toplardamar ve kalbin içini(lümen) görüntüleyen medikal görüntüleme tekniğidir. Genellikle radyo-opak bir ajanin damar yoluna verilip X-ray ışınları ile fluroskopi metoduyla görüntü oluşturmasına dayanır. RADYOTERAPİ • • Radyoterapi, iyonlaştırıcı ışın kullanarak kanser hastalığının tedavisidir. Hedef tümörlü dokunun yok edilmesi ve bu sırada da normal dokuların korunmasıdır. Bu konu ile ilgili bilim dalına Radyasyon Onkolojisi adı verilir. TGT PROGRAM PROFİLİ • • • • • Programın amacı sağlık kurum ve kuruluşlarında hekim tarafından X-ışınlarının gerek hastalığın tanısı (teşhis) gerekse tedavisinde kullanılması için yürütülen çalışmalarda hastaların belirlenen şekilde filmlerini çeken; ışın tedavisi gören hastaların cihazlarını hazırlayan ve uygulayan, gelişen teknolojiyi sahada uygulayabilecek teknik donanımda ve başta uzman radyoloji hekimi olmak üzere tüm sağlık personeli ile koordineli çalışabilen, ülke ve dünya koşullarına uygun, bilgili, becerikli sağlık teknikeri yetiştirmektir. Programın eğitim süresi dört Yarıyıl (Staj süresi dâhildir.) KABUL VE KAYIT KOŞULLARI • 4702 sayılı Kanunun 2. maddesi ile değiştirilen 2547 sayılı Kanunun 45. Maddesi gereğince, – – Mesleki ve teknik ortaöğretim kurumlarından mezun olan öğrencilerin istedikleri takdirde bitirdikleri programın devamı niteliğinde veya buna en yakın programların uygulandığı, meslek yüksekokullarına sınavsız olarak yerleştirilebileceği hükmünü getirmiştir. KABUL VE KAYIT KOŞULLARI (2) • • • TGT programına; önce Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM) tarafından Ortaöğretim Başarı Puanı’na (OÖP) göre, Mesleki ve Teknik Eğitim Bölgesi (METEB) içindeki Sağlık Meslek Liseleri’nin Radyoloji, Radyoloji Teknisyenliği, Radyoloji ve Tedavi Laboratuvarı bölümlerinden mezun sınavsız geçişi tercih eden öğrenciler yerleştirilmektedir. Ayrıca, YGS-1 puan türü sonuçlarına göre ÖSYM tarafından merkezi yerleştirme ile öğrenci alınmaktadır. TGT Bölümü Taban Puanları TGT Bölümü Taban Puanları TGT Bölümü Taban Puanları PROGRAMDA OKUTULAN DERSLER PROGRAMDA OKUTULAN DERSLER (2) PROGRAMDA OKUTULAN DERSLER (3) PROGRAMDA OKUTULAN DERSLER (4) YETERLİLİK KOŞULLARI VE KURALLARI • • TGT programını bitirip ön derecesi elde edebilmek için, lisans öğrencilerin programda alması gereken zorunlu ve mesleki seçmeli derslerin (toplam 120 AKTS karşılığı) tümünü başarıyla tamamlamak ve genel ağırlıklı not ortalamasının 4.00 üzerinden en az 2.00 olması gerekir. GEREKEN NİTELİKLER • TGT programında eğitim görmek isteyen kimselerin; Ø Ø Ø Ø alet ve makinelerle çalışmaktan hoşlanan, mekanik konularına ilgili, el ve gözü eşgüdüm halinde kullanabilen, sorumlu ve dikkatli kimseler olmaları beklenir. MEZUNLARIN KAZANDIKLARI UNVAN • TGT bölümünü bitirenlere "Radyoloji Teknikeri" unvanı verilir. ÇALIŞMA ALANLARI • • • • İstihdam edilebilecek alanlar; Sağlık Bakanlığı’na bağlı kamu ve özel yataklı/yataksız tedavi kurumlarının Radyoloji üniteleri ve Tıbbi Görüntüleme Merkezleridir. Hastalığın teşhisi için istenmiş olan direkt filmler, Bilgisayarlı Tomografi, Magnetik Rezonans, Mamografi, Ultrasonografi gibi birimlerinde veya ışın tedavisi gören hastaların cihazlarının hazırlanmasında ve uygulanmasında ve Nükleer Tıp bölümünün çeşitli ünitelerinde hizmet verirler. Kamu Personel Seçme Sınavı’na (KPSS) göre Radyoloji Teknikeri olarak atanabilmektedirler. ÇALIŞMA SÜRESİ • • Radyoloji teknikerlerinin çalışma saatleri özel olarak 3153 sayılı Kanun dayanak yapılarak çıkarılan ‘‘Radyoloji, Radyom ve Elektrik ile Tedavi ve Diğer Fizyoterapi Müesseseleri Hakkında Tüzük” kapsamında düzenlenmektedir. Günlük 7 saatten haftalık 30 saatten fazla çalıştırılamaz(!) ŞUA İZNİ • • • Radyoloji, Radyom ve Elektrikle Tedavi Müesseseleri Hakkında Tüzüğün 24. maddesinde “bu gibi müesseselerde, her röntgen mütehassısının veya röntgen ve radyom ile iştigal eden kimsenin senede dört hafta muntazaman devamlı tatil yapılması mecburidir” ifadelerine yer verilmiştir. Uygulamada şua izni adı verilen bu izin yıllık ücretli iznin haricinde olup işverenlerin çalışanlara bu izni de kullandırmaları zaruridir. Söz konusu iznin bölünerek değil, bir bütün halinde kullandırılması esastır. SORULAR ?... DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜRLER