TÜRKİYE`NİN BATIYA AÇILAN YÜZÜ İZMİR`İN PROFİLİ Hande

AR&GE BÜLTEN
2014 AĞUSTOS– BÖLGESEL
TÜRKİYE’NİN BATIYA AÇILAN YÜZÜ İZMİR’İN PROFİLİ
Hande UZUNOĞLU
Giriş
Türkiye’nin sosyoekonomik
gelişmişlik bakımından 3. kenti olan
İzmir, Ege Bölgesi’nin merkezi
olarak görülmektedir.
Yüksek sermaye birikimi, yetişmiş
insan gücü, doğal kaynakları,
verimli toprakları, gelişmiş kurumsal
yapısı, güçlü ulaşım ağı, Avrupa’ya
yakınlığı, gelişmekte olan ar-ge ve
teknolojisi
kentin
öne
çıkan
özellikleridir.
Anadolu’nun çağdaş yüzü olarak anılan İzmir, yüzyıllardır farklı kültürlere, dinlere ve
medeniyetlere ev sahipliği yapmıştır. Günümüze kadar devam ettirdiği kültürel
çeşitliliği ile bir hoşgörü kenti olma unvanını taşımaktadır.
Bu özellikleri de dikkate alındığında, İzmir gerek ekonomik büyüklüğü gerekse
toplumsal yapısı ile Türkiye’nin batıya açılan kapısıdır.
Sahip olduğu potansiyelden daha fazla yararlanması durumunda, dünyanın marka
kentleri arasına girebilecektir.
İzmir Ekonomisine Bakış
İzmir 4.061.074 kişilik nüfusu ile İstanbul ve Ankara’nın ardından Türkiye’nin en
büyük üçüncü kentidir. Kentin yıllık nüfus artış hızı binde 13,8’dir. Yine İstanbul
(437.922 kişi) ve Ankara’dan (186.642 kişi) sonra İzmir en fazla göç (113.673 kişi)
alan 3. kent konumunda olup net göç hızı % 3,45’tir.
İzmir’in 30 ilçesi bulunmaktadır. En kalabalık ilçesi Karabağlar, en tenha ilçesi
Karaburun’dur. Merkez ilçelerde ticaret, sanayi ve turizm yoğunlukta iken, civar
ilçelerde tarım ve hayvancılık daha yaygın olarak görülmektedir.
26
AR&GE BÜLTEN
2014 AĞUSTOS – BÖLGESEL
İzmir, ülke ekonomisine en fazla katkı sağlayan ekonomilerden biridir. 2011 yılı Gayri
Safi Katma Değer (GSKD) bakımından 75,9 milyar TL ile ülke sıralamasında
dördüncüdür. Kişi başına gayri safi katma değer ise 19.187 TL’dir. İzmir’in ürettiği
GSKD içerisinde hizmetlerin payı % 67,7, sanayinin payı % 26,9 ve tarımın payı %
5,4’tür.
Kentte istihdam edilen 1.514.000 kişinin % 55,9’u hizmetler, % 31,8’si sanayi ve %
12,4’ü tarım alanında istihdam edilmektedir.
Çok yönlü bir yapıya sahip olan İzmir’in ekonomisi; sanayi, ticaret, tarım ve turizme
dayanmaktadır.
Kent merkezinde ticaret yoğun faaliyet gösterirken; küçük sanayi siteleri, organize
sanayi bölgeleri de kent sanayisinin gelişimine katkı sağlamaktadır.
İzmir’de ticaretin yoğun olduğu bölgeler kent merkezinde bulunan çarşılardır.
Kemeraltı, Karşıyaka, Mimar Kemalettin, Yenişehir, Çankaya, Alsancak ve
Karabağlar çarşıları kentin alışveriş mekanlarıdır. Bunun yanısıra Hatay, Balçova,
Buca, Güzelyalı, Bornova gibi semt çarşıları da bulunmaktadır. İhtisas ve karma
sanayi siteleri ise KOBİ ve esnafa iş olanakları yaratmaktadır.
İzmir ülke genelinde vergi tahsilatında dördüncü sıradadır. 2013 yılında ödediği vergi
36,3 milyar TL’dir. Bu durumda İzmir ülkede toplam tahsilatın % 11,14’ünü
karşılamıştır.
İşsizlik oranına bakıldığında İzmir’in Türkiye ortalamasının (% 9,7) üzerinde kaldığı
görülmektedir. 2007 yılında Türkiye ortalaması ile arasındaki fark hemen hemen
kapanmış, ancak krizle birlikte tekrar açılmaya başlamıştır.
2013 yılında kentin işsizlik oranı % 15,4’e çıkmıştır. Kadınlarda işsizlik oranı % 22,5,
erkeklerde % 11,6’dır.
Bununla birlikte İzmir’de yer alan üniversite öğrencisi sayısı, Türkiye’de yer alan
birçok kentin nüfusundan fazladır. İzmir’de üniversite sayısının 9’a çıkması ile birlikte
kalifiye işgücü artmaya devam etmektedir. Ancak üniversiteden mezun olanların
çalışmak üzere diğer kentlere göç etmesi önemli bir sorundur. Genç nüfus işsizliğinin
azaltılması ve gençlerin İzmir’de kalmasının sağlanması için İzmir’e yatırım çekmek
gerekmektedir.
27
AR&GE BÜLTEN
2014 AĞUSTOS – BÖLGESEL
Tablo 1: İzmir Makroekonomik Verileri
2008
2009
2010
2011
2012
2013
11,8
16,2
15,1
14,7
14,8
15,4
156
227
231
243
247
276
1.171
1.170
1.303
1.410
1.424
1.514
39,9
39
42,5
45,5
45,3
47,3
464,4
492,9
457
609
705
-
1.011
651
1.890
2.443
9.042
1.648
4.813
4.432
5.103
5.532
4.985
5.400
2.941
3.002
1.773
2.371
2.027
2.085
1.040.217
1.060.273
1.155.820
1.388.271
17,7
17,6
22,7
27,6
32,8
36,3
Banka Mevduatları
(Milyar TL)
26,8
29,7
33,7
37,9
41,7
48,6
Banka Toplam
Nakdi Kredileri
(Milyar TL)
19,9
21,5
29,4
38,8
45,9
60,2
Banka Şube Sayısı
667
697
718
748
772
826
İşsizlik Oranı (%)
İşsiz Sayısı (Bin
Kişi)
İstihdam Düzeyi
(Bin Kişi)
İstihdam Oranı (%)
Kamu Yatırımları
(Milyon TL)
Teşvikli Sabit
Yatırım Tutarı
(Milyon TL)
Kurulan Firma
Sayısı
Kapanan Firma
Sayısı (Tasfiye
dahil değil)
Yabancı Turist
Sayısı
Genel Bütçe Vergi
Gelirlerinin
Tahsilatı
(Milyar TL)
Uluslararası
Sermayeli
Şirketlerin Sayısı
(1954-2014
Haziran)
1.368.924 1.407.240
2.035
Kaynak: TUİK, T.C. Ekonomi Bakanlığı, Hazine Müsteşarlığı, Maliye Bakanlığı,
Kalkınma Bakanlığı, BDDK, İzmir İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, TOBB İstatistikleri
Ege Bölgesi ve özellikle İzmir’de bankacılık sektörü Türk bankacılık sektörünün
paralelinde bir gelişme göstermektedir. İzmir, yurtiçi toplam mevduat miktarının %
5,5’ini oluştururken, toplam nakdi kredilerin % 5,7’sini kullanmaktadır.
Banka mevduatları ve nakdi kredilerin dağılımına bakıldığında ise İzmir’in, İstanbul ve
Ankara’nın ardından geldiği görülmektedir. Kişi başına nakdi kredi de ise İzmir,
Antalya’dan sonra dördüncü sırada gelmektedir.
28
AR&GE BÜLTEN
2014 AĞUSTOS – BÖLGESEL
Dış Ticaret
Türkiye’nin en önemli ticaret merkezi konumunda olan İzmir’in coğrafi konumu ve
Batı’ya yakınlığı ticaretin gelişimi için avantaj yaratmıştır. İzmir tarih boyunca her
dönem liman kenti olarak anılmıştır.
İzmir’in en önemli limanı olan İzmir Alsancak Limanı 1875 yılında kurulmuş olup 139
yıldır faaliyettedir. Toplam 635 bin m2 alan üzerine kurulu olan liman, 25 rıhtımı ile
aynı anda 25 gemiye hizmet verebilmektedir. Karayolu ve demiryolu ile bağlantıları
dikkate alındığında liman hinterlandının Ege Bölgesi, Marmara Bölgesi’nin güney
kesimi, İç Anadolu’nun batı kesimi, Akdeniz’in batı ve kuzeybatı kesimlerini kapsadığı
görülmektedir. Avrupa ve Ortadoğu için de önemli bir liman olan Alsancak Liman’ı 1
milyon TEU konteyner, toplam 10 milyon ton yük elleçleme potansiyeline sahiptir.2
Alsancak Limanı sadece yük gemilerini değil, kruvaziyer gemilerini de ağırlamaktadır.
Odamızın da yoğun çalışmaları sonucunda, İzmir’e gelen kruvaziyer gemi seferleri
2004 yılından bu yana her yıl artış göstermiştir. 2003 yılında İzmir’in Türkiye
kruvaziyer turizminde aldığı pay % 1 bile değilken, 2012’de % 26’yı bulan bir orana
yaklaşmıştır. Bugüne gelindiğinde ise; Alsancak Limanı’nın hem yük hem yolcu
gemilerine yeterli gelmediği görülmektedir. İzmir’in acilen yeni bir kruvaziyer limana
ihtiyacı bulunmaktadır.
Alsancak Limanı dışında, ihale süreci devam eden Kuzey Ege Çandarlı Limanı’nın
hayata geçirilmesi ile Doğu Akdeniz'in önemli ana aktarma limanlarından birisi
olacağı ve dünyanın en büyük 10 konteyner limanı arasında yer alacağı ifade
edilmektedir.
Türkiye’nin en büyük limanlarından biri olması planlanan Çandarlı Limanı
tamamlandığında, 12 milyon TEU’luk kapasitesi ile ülkemizin yük elleçleme
kapasitesini ciddi oranda artıracağına dikkat çekilmektedir.
Ege Bölgesi’nin ilk özel konteyner limanı olarak hizmet vermeye başlayan Nemport
Limanı’nın da her geçen yıl konteyner elleçleme miktarı artmaktadır. Ayrıca Aliağa
bölgesinde Nemport dışında Ege Gübre, BATIÇİM, İzmir Demir Çelik, Ege Çelik,
HABAŞ, TCE EGE, Petkim, Tüpraş, Petrol Ofisi, Ege Gaz, Total Gaz liman ve
iskeleleri bulunmaktadır.3
İzmir’in diğer limanları ise dökme yük ve yolcu gemilerine hizmet veren Dikili Limanı
ve Çeşme’deki Ro-Ro ve Feribot Limanı’dır.
Limanlar İzmir dış ticaretinin gelişiminde önemli bir rol oynamaktadır.
2
Turan Yalçın, T.C. Devlet Demiryolları İşletmesi Genel Müdürlüğü İzmir Limanı
http://www.deu.edu.tr/UploadedFiles/Birimler/21148/TCDD_Turan%20YAL%C3%87I
N.pdf
İzmir Kalkınma Ajansı Aliağa Limanları
http://www.investinizmir.com/tr/html/261/Genel+Bilgiler+ve+Istatistikler
3
29
AR&GE BÜLTEN
2014 AĞUSTOS – BÖLGESEL
İzmir’in dış ticareti, 2008 yılı küresel ekonomik krizi nedeniyle 2009 yılında düşüş
yaşamış, sonraki yıllarda ise artışa devam etmiştir. 2013 yılını 20,9 milyar dolar
ihracat, 22,2 milyar dolar ithalat ile kapatmıştır.
2014 yılının ilk 6 ayında ise; 10,6 milyar dolar ihracat, 11 milyar dolar ithalat
gerçekleştirmiştir. Bu durumda ihracatın ithalatı karşılama oranı % 96,3’e çıkmıştır.
Tablo 2 : İzmir Dış Ticaret Verileri
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
İhracat (Milyar $)
17,7
21,6
14,3
16,8
20,1
21,1
20,9
İthalat (Milyar $)
21,1
26,1
16,1
22,2
22,3
22,6
22,2
-3,4
-4,5
-1,9
-5,4
-2,2
-1,4
-1,3
83,8
82,7
88,2
75,7
90,1
93,3
94,1
Dış Ticaret
Dengesi (Milyar $)
İhracatın İthalatı
Karşılama Oranı
(%)
Kaynak: TUİK Gümrüklere Göre Dış Ticaret Verileri
2013 yılında İzmir’in en fazla ihraç ettiği ve ithal ettiği fasıllara bakıldığında; ihracatta
ilk sırada tekstil sektörünün ithalatta ise mineral yakıtlar, mineral yağların bulunduğu
görülmektedir.
Tablo 3: İzmir İhracatındaki İlk 10 Fasıl (2013)
Fasıl adı
Örme giyim eşyası ve aksesuarı
Kazanlar, makinalar, mekanik cihazlar ve aletler,
nükleer reaktörler, bunların aksam ve parçaları
Demir ve çelik
Yenilen meyvalar ve yenilen sert kabuklu meyvalar
Plastikler ve mamulleri
Motorlu kara taşıtları, traktörler, bisikletler,
motosikletler ve diğer kara taşıtları, bunların aksam,
parça, aksesuarı
Tütün ve tütün yerine geçen işlenmiş maddeler
Mineral yakıtlar, mineral yağlar ve bunların
damıtılmasından elde edilen ürünler, bitümenli
maddeler, mineral mumlar
Örülmemiş giyim eşyası ve aksesuarı
Organik kimyasal ürünler
Kaynak: TUİK Dış Ticaret İstatistikleri Veri Tabanı
30
İhracat (Dolar)
845.781.821
799.436.454
689.629.044
615.654.563
527.646.098
527.035.357
520.541.053
493.341.101
404.349.295
332.289.432
AR&GE BÜLTEN
2014 AĞUSTOS – BÖLGESEL
Tablo 4: İzmir İthalatındaki İlk 10 Fasıl (2013)
Fasıl adı
Mineral yakıtlar, mineral yağlar ve bunların
damıtılmasından elde edilen ürünler, bitümenli
maddeler, mineral mumlar
Motorlu kara taşıtları, traktörler, bisikletler,
motosikletler ve diğer kara taşıtları, bunların aksam,
parça, aksesuarı
Kazanlar, makinalar, mekanik cihazlar ve aletler,
nükleer reaktörler, bunların aksam ve parçaları
Demir ve çelik
Plastikler ve mamulleri
Elektrikli makina ve cihazlar, ses kaydetme-verme,
televizyon görüntü-ses kaydetme-verme
cihazları,aksam-parça-aksesuarı
Organik kimyasal ürünler
Kağıt ve karton, kağıt hamurundan, kağıttan veya
kartondan eşya
Tütün ve tütün yerine geçen işlenmiş maddeler
Hayvansal ve bitkisel katı ve sıvı yağlar, yemeklik katı
yağlar, hayvansal ve bitkisel mumlar
Kaynak: TUİK Dış Ticaret İstatistikleri Veri Tabanı
İthalat Dolar
1.555.517.166
970.230.174
937.734.292
888.726.238
750.056.525
653.516.115
440.050.032
387.578.108
342.952.570
294.389.108
“Küresel Güç Türkiye Hedef 2023” hedefi doğrultusunda İzmir Türkiye’nin 2023
yılında 500 milyar dolarlık ihracat hedefinin 100 milyar dolarını gerçekleştirmeyi
hedeflemektedir.
Bu hedefe ulaşmak için İzmir'in daha fazla katma değeri yüksek ürün ihraç etmesi,
ayrıca ticaret merkezi özelliğini güçlendirmek ve bölge ticaretini arttırmak için de
liman kapasitelerinin ve bağlantı yollarının geliştirilmesi gereklidir.
İzmir Alsancak Limanı iyileştirme projesi ve Çandarlı Limanı’nın faaliyete geçmesiyle
birlikte yüksek tonajlı gemilerin İzmir’e geleceği ve daha fazla hacme hizmet edileceği
için kentin ekonomik ve lojistik anlamda büyük yol kat edeceği öngörülmektedir.
Havaalanı kapasitesi, uluslararası feribot seferleri, limanları ve ulaşım çeşitliliği
İzmir’in ulaşım alanındaki avantajlarıdır. Öte yandan demiryolu yatırımlarının
yetersizliği, yurtiçi ve yurtdışı direkt uçuşların azlığı, denizyolundan yeterince
faydalanılmaması, liman kapasitelerinin yetersiz kalması, karayolu trafiği, otopark
sorunu kentin önde gelen sorunlarıdır.
Sanayi
İzmir’de sanayinin gelişimi 1. İktisat Kongresi’ne dayanmaktadır. Kongre’nin yapıldığı
tarihten itibaren planlı sanayileşmenin adımları atılmış ve o günden bugüne Organize
Sanayi Bölgeleri (OSB) kent ekonomisine katkı sağlamayı sürdürmüştür.
31
AR&GE BÜLTEN
2014 AĞUSTOS – BÖLGESEL
Kentte Aliağa, Bornova ve Torbalı ilçeleri sanayi yatırımlarının yoğunlaştığı ilçelerdir.
Tekstil, konfeksiyon, gıda, içki, tütün yem sanayi önemli işkolları arasındadır.
Bunların dışında, demir-çelik, petro kimya, otomotiv, çimento, ayakkabı, gübre, tarım
makineleri ve seramik sanayi üretimi de yapılmaktadır.
2013 yılı Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu içerisinde Ege Bölgesi’nden 35
firma yer almıştır. İlk 15 içerisinde İzmir’den PETKİM Petrokimya Holding A.Ş.
bulunmaktadır. İzmir Demir Çelik Sanayi A.Ş., Küçükbay Yağ ve Deterjan Sanayi
A.Ş., Karakaş Atlantis Kıymetli Madenler Kuyumculuk Telekomünikasyon San. ve
Tic. A.Ş., Pınar Süt Mamülleri Sanayi A.Ş., JTI Tütün Ürünleri Sanayi A.Ş. diğer
önemli sanayi kuruluşlarıdır.
İzmir’deki sanayi tesislerinin büyük çoğunluğu OSB ve küçük sanayi sitelerinde
barınmaktadır.
Kentte 16 adet Küçük Sanayi Sitesi mevcut olup buradaki sitelerde faaliyet gösteren
işletme sayısı 5.147’dir.
Türkiye genelinde Ege Bölgesi en fazla OSB’yi (49 adet) barındıran 2.bölgedir.
İzmir’de ise mevcut 13 adet Organize Sanayi Bölgesi’nin 8’inde (Atatürk OSB, İTOB
OSB, Tire OSB, Kemalpaşa OSB, Aliağa OSB, Pancar OSB, Buca Giyim OSB ve
Bergama OSB) sanayi üretimi gerçekleşmektedir.
Gaziemir’de bulunan Ege Serbest Bölgesi (ESBAŞ) ile Menemen’de bulunan İzmir
Serbest Bölgesi (İZBAŞ) kentin 2 önemli serbest bölgesidir. İhracata dayalı kalkınma
stratejisi çerçevesinde, ülke ihracatını arttırmada önemli bir araç olarak görülen
serbest bölgeler İzmir dış ticaretinin gelişimine önemli katkı koymaktadır.
2013 yılında ESBAŞ 4.680.242 bin dolar ile Türkiye’nin en fazla ihracat hacmine
sahip 2. bölgesi olmuştur. Aynı yıl İZBAŞ’ın gerçekleştirdiği ihracat 368.283 bin
dolardır.
İzmir’de yeni ve ileri teknolojide mal ve hizmet üretmek amacıyla sanayi ve üniversite
işbirliğini sağlayan teknoloji bölgelerinin sayısı da günden güne artmaktadır.
Odamızın kurucusu olduğu İzmir Bilimpark da dahil olmak üzere; Dokuz Eylül
Teknoloji Geliştirme Bölgesi, Ege Teknopark Teknoloji Geliştirme Bölgesi ve İzmir
Teknoloji Geliştirme Bölgesi ile birlikte toplam sayı 4’e ulaşmıştır.
İzmir insan kaynağı ve coğrafi konumu başta olmak üzere sahip olduğu avantajları ile
yabancı sermaye için de bir çekim merkezidir.
2014 yılı Haziran ayı itibariyle kentteki yabancı sermayeli şirket sayısı 2.035’e
ulaşmıştır.
32
AR&GE BÜLTEN
2014 AĞUSTOS – BÖLGESEL
Tablo 5: Uluslararası Sermayeli Şirketlerin Sektörlere Göre Dağılımı (19542014/Haziran)
Sektörler
Tarım, Avcılık,Ormancılık ve Balıkçılık
Madencilik ve Taşocakçılığı
İmalat Sanayii
Gıda Ürünleri, İçecek ve Tütün İmalatı
Tekstil Ürünleri İmalatı
Kimyasal Madde ve Ürünlerin İmalatı
B.Y.S. Makine ve Teçhizat İmalatı
Motorlu Kara Taşıtı , Römork, Yarı-Römork İm.
Diğer İmalat
Elektrik, Gaz ve Su
İnşaat
Toptan ve Perakende Ticaret
Oteller ve Lokantalar
Ulaştırma, Haberleşme ve Depolama Hizmetleri
Mali Aracı Kuruluşların Faaliyetleri
Gayrimenkul Kiralama ve İş Faaliyetleri
Diğer Toplumsal, Sosyal ve Kişisel Hizmet
Faaliyetleri
TOPLAM
Kaynak: T.C. Ekonomi Bakanlığı
Şirket Sayısı
73
58
418
58
25
37
41
19
238
66
153
705
80
139
9
243
91
2.035
İzmir’de Öne Çıkan Diğer Sektörler
İzmir ekonomisinde ticaret ve sanayi önemli pay sahibi iken; tarım, hayvancılık,
balıkçılık, turizm, lojistik ve enerji sektörleri yatırım açısından öne çıkan sektörlerdir.
İzmir’in 3.421.490 dekar tarım alanı bulunmaktadır. 2013 yılında 7.631.550.339 TL
değerindeki toplam üretimin, 3.673.837.813 TL’si bitkisel üretim, 3.594.052.907 TL’si
hayvansal üretim, 363.659.619 TL’si su ürünleri üretiminden elde edilmiştir.
Tarım ve tarıma dayalı sanayi ürünleri dış ticarette de önemli bir yere sahiptir.
İzmir’de verimli ovalarda pamuk, üzüm, zeytin, incir, tütün, sebze-meyve, balık ve
hayvansal yan ürünler üretimi yapılmaktadır. Organik tarım ürünlerinin üretimi
konusunda da çeşitli çalışmalar sürdürülmektedir.
İzmir’in tarım potansiyelinin değerlendirilmesi halinde, 2023 yılındaki 40 milyar
dolarlık Türkiye tarımsal ihracat hedefi doğrultusunda önemli katkı koyacağı
düşünülmektedir.
Her yıl 1 milyonun üzerinde ziyaretçi çeken İzmir yat turizmden kültür turizmine, inanç
turizminden kruvaziyer turizmine kadar hemen hemen her çeşit turizm olanağına
sahiptir.
33
AR&GE BÜLTEN
2014 AĞUSTOS – BÖLGESEL
Kruvaziyer turizmde yakaladığı başarı sayesinde, dünyanın en büyük kruvaziyer
gemileri İzmir’e sefer koymaktadır. Kruvaziyer gemiler, İzmir için önemli bir gelir
kaynağı haline gelmiştir.
Tablo 6: İzmir’e Gelen Kruvaziyer Gemi Seferleri ve Yolcu Sayıları
Yıl
İzmir Alsancak Limanı’na Yapılan Kruvaziyer Seferleriyle İzmir’e
Toplam Kruvaziyer Sefer Sayısı
Gelen Toplam Yolcu Sayısı
2003
5
3.271
2004
32
77.000
2005
26
58.042
2006
94
183.198
2007
122
288.017
2008
128
321.279
2009
127
309.603
2010
141
355.899
2011
272
504.921
2012
286
552.764
2013
191
486.493
TOPLAM
1.507
3.348.533
Kruvaziyer turizmdeki başarısına rağmen, İzmir’in genel olarak turizmden aldığı payın
yeterli olmadığı görülmektedir. “Yıl 12 Ay Turizm” vizyonunun benimsenerek turizm
ile ilgili projelerin bir an önce hayata geçirilmesi, "İzmir Turizm Master Planı"nın
hazırlanması ve yürürlüğe konması gerekmektedir.
Özellikle daha fazla uluslararası etkinliğin, büyük fuar ve kongre organizasyonlarının
yönlendirilmesine yönelik çalışmalar hızlandırılmalıdır. Yüksek gelir grubundaki
turistlerin kentimize gelmesi sağlanmalıdır.
Bununla beraber İzmir, zengin jeotermal kaynakları ve kaplıcaları ile dünyada sağlık
turizminin merkezi olabilecek potansiyeli barındırmaktadır.
Zengin yenilenebilir enerji kaynaklarına sahip ülkemizde, İzmir özellikle rüzgar ve
güneş enerjisinden faydalanılabilecek bir kenttir.
Kentin rüzgar enerjisi potansiyeli 11.854,2 MW olup bunun yalnızca % 2,6’sı
kullanılabilmektedir.
Güneş enerjisi bakımından da İzmir, en avantajlı kentlerden birisidir. Türkiye’de
güneş kapasite oranı bakımından İzmir (% 15-18) Antalya’nın (% 20) ardından
gelmektedir.
İzmir avantajlı bir konumda olmasına rağmen, bu doğal enerjilerden yeterince
faydalanamamaktadır.
SONUÇ
İzmir, ekonomik büyüklük bakımından Türkiye’nin üçüncü büyük kentidir. Liman kenti
olma özelliği ile tarihin her döneminde önemli bir ticaret merkezi olarak ön plana
çıkmıştır.
34
AR&GE BÜLTEN
2014 AĞUSTOS – BÖLGESEL
Yenilenebilir enerji kaynakları, uygun iklim koşulları, gelişmiş liman ve lojistik
altyapısı, kalifiye iş gücü, dış ticaret odaklı iş ortamı ile İzmir, gerek bölge gerek ülke
ekonomisinin dinamiğidir.
Korunaklı bir körfezin etrafında gelişen İzmir verimli topraklara sahip olması, nitelikli
işgücü yapısı, hammadde ve ara mamul kaynakları, iç ve dış pazarlara olan yakınlığı
gibi avantajları ile günümüzde birçok ekonomik aktivitenin merkezi durumundadır.
Brooking Enstitüsü’nün hazırladığı “2011 Yılı Küresel Metropol İzleme Raporu”nda
dünyanın en hızlı büyüyen metropolleri listesine İzmir 4.sırada girmiştir. İzmir’in
gelişiminde en fazla katkıyı ticaret ve turizm sektörünün yaptığı belirtilmiştir.
Potansiyelini tam olarak ortaya koyduğu zaman İzmir, dünyanın zengin ve en hızlı
gelişen kentleri arasındaki yerini daha da pekiştirecektir.
Bununla birlikte, İzmir’in bir dünya kenti olması için, bir cazibe kenti (yatırım, finans,
yaşam ve eğitim merkezi) haline gelmesi gerekmektedir.
Dünyadaki gelişmelere bakıldığında kalkınmada öncelikli geleneksel sektörlerin yerini
katma değeri yüksek, ileri teknolojiye dayalı sektörlere bıraktığı görülmektedir.
Dolayısıyla dünyadaki bu eğilim dikkate alınarak, İzmir’de etkin bir kalkınma planı
yaratılmalıdır.
İzmir’e daha fazla yatırımcı ve turist çekebilmek için de pazarlama stratejisi
oluşturularak, bu stratejinin kentin tüm kesimi tarafından uygulanması sağlanmalıdır.
Kaynaklar:
 Turan Yalçın, T.C. Devlet Demiryolları İşletmesi Genel Müdürlüğü İzmir Limanı
http://www.deu.edu.tr/UploadedFiles/Birimler/21148/TCDD_Turan%20YAL%C
3%87IN.pdf
 İzmir Kalkınma Ajansı Aliağa Limanları
http://www.investinizmir.com/tr/html/261/Genel+Bilgiler+ve+Istatistikler
 Türkiye İstatistik Kurumu, www.tuik.gov.tr
 T.C. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, www.sanayi.gov.tr
35